(Blwyddyn 1840) Bum yn ymddyddan ag un yn ddiweddar, yr hwn a fu
yn teithio drwy yr ardaloedd lle y mae y Welsh Indians yn cyfaneddu.
Darfu iddo addaw anfon ychydig o’u hanes, ond yr wyf heb ei dderbyn eto.
Dywedodd wrthyf eu bod yn trigfanu rhwng dau a thri chant o filltiroedd o
http://www.kimkat.org/amryw/1_alltudiaeth/america_yr_indiaid_cymreig_1_2706k.htm
0001z Yr Hafan / Pàgina inicial
..........1861c
Y Fynedfa yn Gatalaneg / Entrada en
català
....................0008c Y Barthlen / Mapa de la web
.........................
1793k Cyfeirddalen y Cymry Alltud
......................................y tudalen hwn
|
|
Gwefan
Cymru-Catalonia Yr Indiaid
Cymreig – testunau o hen
gylchgronau |
|
CYNNWYS:
(1) Yr Indiaid Cymreig 1840
(2) Taith Americanaidd 1843
____________________________________________________
(1) Yr
Indiaid Cymreig
Y Cyfaill Cyfrol 3, Rhif 35, Tachwedd
1840, tudalen 331
BARCH OLYGYDD, - Gwelais ar glawr y Cyfaill,
am fis Mai diweddaf, ymofyniad am ychydig o hanes llwyth o Indiaid a elwir Nabihoes.
Ychydig o hanes a allaf fi ei roddi am danynt yn bresennol. Yr ydwyf wedi
bod yn ymddyddan a llawer o’r rhai ag sydd wedi eu gweled yn
Bum yn ymddyddan ag un yn ddiweddar, yr hwn a
fu yn teithio drwy yr ardaloedd lle y mae y Welsh Indians yn cyfaneddu.
Darfu iddo addaw anfon ychydig o’u hanes, ond yr wyf heb ei dderbyn eto.
Dywedodd wrthyf eu bod yn trigfanu rhwng dau a thri chant o filltiroedd o
Y mae yn debyg fod
ymddadlau yn eu cylch. Tòrir y ddal yn fuan. Y rhesymau a allaf fi eu rhoddi i
brofi hyny ydyw mudoliaeth y trigolion i gyfaneddu y wlad lle y mae ein cenedl
yn byw. Pan y byddo gwlad newydd i’w meddiannu, y mae llawer o siarad am dani.
Pan oeddych chwi a minau
yn yr Hen Wlad, a chlywed siarad am America, yr oeddem yn meddwl, dim ond cael
mediannu y wlad, y buasai agos yn nefoedd y ddaear.
Felly y mae gyda llawer am Califfornia a
Thiriogaeth Oregon. Y mae yn debygol oddiwrth hanes y wlad hono, ei bod yn
rhagori ar unrhyw barth o’r Unol Daleithiau, o ran ei thymhorau, cyfoethogrwydd
y ddaear, &c., fel y gwelais yn yr iaith arall, ‘It is the garden spot of
the earth: it is the Paradise of North America.’
Eto llawer o siarad ac ysgrifenu sydd wedi
bod yn nghylch yr Indiaid Cymreig, heb wneyd dim. Dau beth ydyw siarad a
gwneyd. Siarad ydyw bwriadau – gwneyd ydyw cyflawni. Eto, i’r dyben o wneyd,
byddai yn dda i’r Cymry gymeryd hyn at eu hystyriaethau, sef dyfod i wybodaeth
gyflawn o’r Madogiaid.
Gwrionedd yw – anfonwyd Cymry o Steuben
bymtheg neu un-ar-bymtheg mlynedd yn ol: Daethant i
Oddeutu tair blynedd yn ol yr oedd yma yn
agos i gant o deuluoedd wedi ymgyfammodi a’u gilydd i fyned i ymsefydlu yn rhyw
ran o Califfornia Newydd; ond tòrodd gwrthryfel yn adaloedd
Y mae yn debyg fod
ymddadlau yn eu cylch.
Y gwanwyn nesaf, (1841),
y mae rhai teuluoedd yma eto yn siarad am fyned yno.
Gofynaf gwestiwn, a
therfynaf – h.y., A oes rhyw beth yn perthyn i genedl y Cymry yn gofyn eu sylw
yn fwy na hyn yma, sef dyfod i wybodaeth o’r Welsh Indians? Atebwch.
Byddai yn dda penderfynu
rhyw amser i chwilio am danynt, a mynegi hyny trwy gyfrwng y Cyfaill.
Ydwyf yr eiddoch,
Lone Jack.
E. W. ROBERTS.
____________________________________________________
(2) Taith Americanaidd
Y Diwygiwr 1843, Cyfrol 8, tudalennau 370-371
Rhan o lythÿr John Griffiths, mab y Parch.
Cincinnati, Gorff. 26, 1843
Rhoddaf ychydig o hanes fy nhaith i Missouri,
Iowa ac Illinois
Ymadewais â’r dref hon
ar y 7fed o Fawrth
gan fod y ‘mate’ yn Gymro
cefais fÿnd yn llaw ar y llong
i lwÿtho a dad-lwÿtho
nid oeddwn yn meddwl myned ymhellach na St Lewis
ond gan fod yr hin mor oer
cychwynais ar y cyntaf o Ebrill tua Missouri
600 milldir o daith
Gwelais lawer o Indiaid yn y coed
daeth amrÿw o honÿnt i’r ‘steam-boat’
Pan oeddwn yn Llandyssil
clywais ddywedÿd fod Indiaid Cymreig
oddeutu afon Missouri
Pan oeddent yn ymddyddan â’u gilÿdd
yr oeddwn yn gwneud clust
i wrando pa iaith oeddent yn siarad
ond er fy siomedigaeth
nid Cymraeg na Seisneg oedd ganddÿnt
eu dillad oedd o grwÿn da gwylltion
yn ‘lws’ fel mantell
0961k (Ewch at y tudalen hwn i
weld testun llawn y llythÿr hwn)
____________________________________________________
12 09 2002 -
adolygiad diweddaraf - latest update
Ble’r wyf i? Yr ych chi’n ymwéld ag un o dudalennau’r Gwefan
“CYMRU-CATALONIA”
On sóc? Esteu visitant una pàgina de la Web “CYMRU-CATALONIA” (=
Gal·les-Catalunya)
Weø(r) àm ai? Yùu àa(r) vízïting ø peij fròm dhø “CYMRU-CATALONIA” (=
Weilz-Katølóuniø) Wéb-sait
Where am I? You are visiting a page from the “CYMRU-CATALONIA” (=
Wales-Catalonia) Website
CYMRU-CATALONIA