kimkat0098ke Hanes Cymry Colorado. Evan Williams. 1889.
11-05-2017

kimkat0001 Yr Hafan www.kimkat.org
● ● kimkat2001k Y Fynedfa Gymraeg www.kimkat.org/amryw/1_gwefan/gwefan_arweinlen_2001k.htm
● ● ●
kimkat0960k Mynegai i’r testunau Cymraeg yn y wefan hon www.kimkat.org/amryw/1_testunau/sion_prys_mynegai_0960k.htm
● ● ● ● kimkat0097k Arweinfa i Hanes Cymry Colorado www.kimkat.org/amryw/1_testunau/sion_prys_114_hanes-cymry-colorado_y-brif-ddalen_0097k.htm
● ● ● ● ● Y tudalen hwn


.(delwedd 0003)

 

 

 

Gwefan Cymru-Catalonia
La Web de Catalunya i Gal·les

 
Cywaith Siôn Prys - Testunau Cymraeg ar y We


Hanes Cymry Colorado
Evan Williams (1889)

Cyfieithiad Saesneg o’r llyfr ar ffurf electronaidd., ochr yn cohr â’r testun Cymraeg.

Has an English translation as e-text, side-by-side with the Welsh text.

None
(delwedd 5079)

The English translation is as yet incomplete – we have done a rudimentary translation using Google translate. The coorected text is in black type; the uncorected text is in blue type

Nid yw’r cyfieithiad Saesneg wedi ei gywiro yn gyfangwbl – mewn llythrennau gleision y mae y darn sydd wedi ei gyfieithu i’r Saesneg â Google Translate ond heb ei gywiro eto.

Y mae’r ychwanegiadau – nad yw felly yn rhan o’r testun gwreiddiol – mewn llythrennau cochion

 

(Isod) Colorado o fewn yr Unol Daleithau:
Fe ddaeth yn dalaith yn y flwyddyn 1877, ganrif ar ôl Y Datganiad Annibyniaeth, ac felly rhowd y llysenw the ‘Centennial State’ arno (‘Y Dalaith Ganmlwyddol’). (Map wikipedia)



(delwedd 4842)
……………….
(Map isod). Y lleoedd y mae sôn amdanynt yn y testun: Y lleoedd yn Colorado y mae sôn amdanynt yn y testun:  Alpine, Ames, Aspen, Bessemer, Black Hawk, Boulder, Brown’s Creek, Cañon City, Cardiff, Central City, Clear Creek, Coal Creek (1), Coal Creek (2) (swydd Fremont), Colorado City, Colorado Springs, Crested Butte, Denver, Elizabeth, Elko, Erie, Estes Park, Falcon, Freeland, Georgetown, Glenwood Springs, Golden, Gold Hill, Gothic, Gregory Gulch, Gray’s Peak, Gwillimville, Idaho Springs, Irwin, Jamestown, Jerome Park, Lake City, Leadville, Manitou, Meeker, Montezuma, New Castle, Prospect, Pueblo, Ralston Creek, Rockvale, Russell Gulch, Silverton, St. Elmo, St. John, Schofield, Silver Plume, Spanish Bar, Tarryall, Telluride, Williamsburg.


None
(delwedd 4903-2)
……………….

 

Rhan o’r map uchod: Ardal Denver
None
(delwedd 4904)

 

Rhan o fap 4903-2 uchod: Crested Butte a'r cylch

4843_colorado_crested-butte_170514

(delwedd 4843)

Rhan o fap 4903-2 uchod: Lake City a'r cylch

4845_lake-city_colorado_170514

(delwedd 4845)

Rhan o fap 4903-2 uchod: Gwillimville a'r cylch

None

(delwedd 4844)

 

……………

 

 

 

(HANES CYMRY COLORADO. CLAWR.)

History of the Welsh People of Colorado

TRAETHAWD HANES CYMRY COLORADO

O’i Sefydliad Boreuaf hyd yn Awr.

1859-1889.

TESTYN

Eisteddfod Gwyl Dewi Sant. Denver, Colo.

GAN EVAN WILLIAMS, DENVER, COLORADO.

PRIS 50 CENTS.

ARGRAFFWYD A CHYHOEDDWYD GAN EVAN WILLIAMS. 1889.

(ALL RIGHTS RESERVED.)

 

(THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. COVER.)

History of the Welsh People of Colorado

ESSAY ON THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO

From its earliest settlement until the present time.

1859-1889.

A(n essay) subject

in the St David's Eisteddfod in Denver, Colorado.

BY EVAN WILLIAMS, DENVER, COLORADO.

PRICE 50 CENTS.

Printed and published by EVAN WILLIAMS. 1889.

(All Rights Reserved.)

=

 

=

HANES CYMRY COLORADO. i. TUDALEN TEITL.

History of the Welsh People of Colorado

TRAETHAWD HANES CYMRY COLORADO

O’i Sefydliad Boreuaf hyd yn Awr.

1859-1889.

TESTYN

Eisteddfod Gwyl Dewi Sant. Denver, Colo.

GAN EVAN WILLIAMS, DENVER, COLORADO.

ARGRAFFWYD A CHYHOEDDWYD GAN EVAN WILLIAMS. 1889.

(ALL RIGHTS RESERVED.)

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. i. (TITLE PAGE)

History of the Welsh People of Colorado

ESSAY ON THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO

From its earliest settlement until the present time.

1859-1889.

A(n essay) subject

in the St David's Eisteddfod in Denver, Colorado.

BY EVAN WILLIAMS, DENVER, COLORADO.

PRICE 50 CENTS.

Printed and published by EVAN WILLIAMS. 1889.

(All Rights Reserved.)

=

 

=

HANES CYMRY COLORADO. ii.

Entered according to Act of Congress in the year 1889 by EVAN WILLIAMS, In the office of the Librarian of Congress, at Washington.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. ii.

Entered according to Act of Congress in the year 1889 by EVAN WILLIAMS, in the office of the Librarian of Congress, at Washington.
 

 

None

(delwedd 5048)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. iii.

Cynwysiad.

At y Darllenydd. TUDALEN v

Swydd Arapahoe 2-13

Swydd Boulder 13

Swydd Chaffee 14

Swydd Clear Creek 15-21

Swydd Elbert 21

Swydd El Paso 22

Swydd Fremont 23-25

Swydd Gilpin 26-36

Swydd Gunnison 36

Swydd Jefferson 37-40

Swydd Lake 41

Swydd Grand, Garfield a Pitkin 42

Swydd Pueblo 43

Swydd San Juan 44

Swyddi Delta, Montrose, Ouray, Saguache a San Miguel 45

Swydd Summit 46

Swydd Weld 46-48

Nodiadau Byrion am rai o Brif Gymry Colorado -

Charles, William, Denver 49

Davies, Llewelyn P., Central 50

Evans, Griffith, Estes Park 51

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. iii.

Contents.

To the Reader. PAGE v

Arapahoe County 2-13

Boulder County 13

Chaffee County 14

Clear Creek County 15-21

Elbert County 21

El Paso County 22

Fremont County 23-25

Gilpin County 26-36

Gunnison County 36

Jefferson County 37-40

Lake County 41

Grand, Garfield and Pitkin Counties 42

Pueblo County 43 

San Juan County 44 

Delta, Montrose, Ouray, Saguache and San Miguel Counties  45

Summit County  46

Weld County 46-48

Short notes on some of the Foremost Welsh People of Colorado -

Charles, William, Denver 49

Davies, P. Llewelyn, Central 50

Evans, Griffith, Estes Park 51

=

 

=

HANES CYMRY COLORADO. iv.

CYNWYSIAD.

Edwards, Melvin, Denver 52

Evans, John, Denver 52

Francis, William, Erie 53

Griffiths, Morgan, Coal Creek 53

Hughes, George N., Coal Creek 54

Hughes, Richard, Coal Creek 54

Griffiths, Griffith D., Prospect 55

Griffiths, Robert R., Denver 55

Jenkins, John G., Denver 56

Jenkins, Thomas E., Central 57

Jones, Edward, Russell Gulch 58

Parry, Robert, St. Elmo 58

Phennah, John, Erie 59

Roberts, John G., Denver 60

Roberts, John G., Idaho Springs 60

Roberts, Lewis, Denver 61

Roberts, Thomas G., Leadville

Thomas, Morris, Denver 63

Williams, Edward W., Russell Gulch 63

Williams, John T., Erie 65

Ol-Nodion Cyffredinol 66

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. iv.

Contents.

Edwards, Melvin, Denver 52

Evans, John, Denver 52

Francis, William, Erie 53

Griffiths, Morgan. Coal Creek 53

Hughes, George N., Coal Creek 54

Hughes, Richard, Coal Creek 54

Griffiths, D. Griffith, Prospect 55

Griffiths, Robert R., Denver 55

Jenkins, John G., Denver 56

Jenkins, Thomas E., Central 57

Jones, Edward, Russell Gulch 58

Parry, Robert, St. Elmo 58

Phennah, John, Erie 59

Roberts, John G., Denver 60

Roberts, John G., Idaho Springs 60

Roberts, Lewis, Denver 61

Roberts, Thomas G., Leadville 62

Thomas Morris, Denver 63

Williams, Edward W., Russell Gulch 63

Williams, John T., Erie 65

General Postscript 66

=

 

=

HANES CYMRY COLORADO. v.

At y Darllenydd.

Gyda’r un amcan ag oedd genym wrth ysgrifenu hyn o Hanes Cymry Colorado yr ydym yn cyhoeddi y llyfryn hwn, sef trysori ychydig o hanes ein cenedl yn y dalaeth hon.

Yr ydym yn wybyddus nad ydyw hanes Cymry y swyddi deheuol o’r dalaeth genym mor gyflawn fe allai ag y dylai fod, er hyny credwn na ddigwyddodd dim nodedig gyda Chymry y swyddi hyn.

Dymunwn ddiolch i'r cyfeillion canlynol am y cynorthwy a roddasant i ni, sef Thomas E. Jenkins, Central, John G. Roberts, Denver, a Thomas G. Roberts, Leadville.

Hyderwn y caiff y llyfr hwn dderbyniad cynes gan ein cenedl.

Yr eiddoch, yn genedlgarol,

EVAN WILLIAMS.

 

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. v.

To the Reader.

With the same objective as we had whilst writing this History of the Welsh People of Colorado we are publishing this booklet, which gathers together for safekeeping a little of the history of our people in this state.

We are aware that the history that we have of the Welsh people in the southern counties is not as complete as it could or should be; however we believe that nothing of note happened with the Welsh people of those counties.

We wish to thank the following friends for the help they  gave us, namely Thomas E. Jenkins, Central; John G. Roberts, Denver; and Thomas G. Roberts, Leadville.

We trust that this book will be warmly welcomed by our people.

Yours patriotically,

EVAN WILLIAMS.

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 1.

O’i Sefydliad Foreuaf hyd yn Awr.

Nid oes dim yn fwy dyddorol i’r hanesydd a'r hynafiaethydd nag ymchwilio i hanes ei genedl, a hyny er cael allan amser eu sefydliad cyntaf mewn unrhyw wlad, talaeth neu dref, er mwyn gweled eu cynydd yn y lleoedd hynny. Ceir fod hyn yn orchwyl anhawdd, yn enwedig mewn lleoedd newyddion, oherwydd fod y bobl yn symud mor fynych o’r naill lle i'r llall, a dyma yr anhawsder sydd yn ein gwynebu wrth ysgrifenu hanes Cymry Colorado, gan mae prospectors oedd y rhan fwyaf o honynt, ac oherwydd hyny yn symud yn lled aml, oddigerth y rhai a sefydlasant yn y camps mwyaf llwyddianus, yn mha leoedd y deuwn o hyd i rai o'n cenedl ag sydd ynddynt er ’59 a ’60. Modd bynag, er cymaint yr anhawster, mae

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 1.

From its earliest settlement until the present time.

There is nothing more interesting to the historian and than antiquarian than researching the history of his people / his nation, in order to find out the time when they first settled in a certain country, or state or town, and to see their progress in those places. This is a difficult task, especially in new places, because the people move so frequently from one place to another, and this is the difficulty that faces us in writing the history of the Welsh of Colorado, since most of them were prospectors, and because of that they moved quite often, except those who settled in the most successful (mining) camps, and in such places we find some of our people living in them since 1859 and 1860. Howver, despite the difficulty,

 

None

(delwedd 5049)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 2.

yn destyn hynod ddyddorol i ni, ac amcanwn yn nherfynau y traethawd hwn roddi crynodeb o hanes sefydliadau y Cymry yn y dalaeth mor gyflawn a chywir ag sydd modd. Sylwn ar hanes y Cymry yn mhob swydd lle y maent yn lluosog, gan enwi y lleoedd hyny, a chan adael allan y man leoedd oherwydd diffyg gwybodaeth ddigonol yn eu cylch.

---

SWYDD ARAPAHOE.

DENVER.

Nid oedd dim son am yr enw “Denver” hyd tua 1860. Pan ddaeth yr aur-chwilwyr cyntaf i olchi aur o Cherry creek Aururia y gelwid y lle, ac yn West Denver yn awr yr oedd y camp. Y teulu Cymreig cyntaf a ddaeth yma ydoedd Mrs. Davies a’r plant, (mam a chwiorydd Mrs. L. L. Rees.) Pasiodd y teulu hwn drwy Denver yn 1856 ar eu ffordd i Utah, ac ar ol aros yno am ysbaid, ac yn anfoddlon ar y lle, dychwelasant yn mis Mai, 1860, gan sefydlu yr ochr ddwyreiniol i’r creek, sef East

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 2.

it is a remarkably interesting subject for us, and we aim within the limits of this essay to summarise the history of the Welsh settlements in this state as fully and as accurately as possible. We remark on the Welsh in every county where they are numerous, and we name those places, omitting the minor places due to a lack of adequate information about them.

 ARAPAHOE COUNTY.

DENVER.

There was no mention of the name "Denver" until about 1860. When the first gold-seekers came to pan gold in Cherry Creek the place was called Aururia, and the camp was in [what is] now West Denver. The first Welsh family that came here was Mrs. Davies and her children, (the mother of, and sisters of, Mrs. L. L. Rees.) This family passed through Denver in 1856 en route to Utah, and after staying there for a while, and being dissatisfied with the place, they returned in May, 1860 and settled on the east side of the creek (stream / valley), namely [what is] East

 

=

 

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 3.

Denver yn awr. Adeiladasant log cabin ar y tir lle saif y Charpiot Hotel, ar Larimer, rhwng 15th a 16th. Mr. Butler, mab-ynghyfraith Mrs. Davies ydoedd Marshal cyntaf Denver. Ganed merch i Mrs. Butler yma yn 1860, a hon ydoedd y plentyn gwyn cyntaf a aned yn y lle. Yr oedd Mrs. Butler yn byw yr adeg hon ar Blake a 18th streets, lle saif y Centennial Hotel yn awr. Mab-ynghyfraith Mrs. Davies (Jim O’Neil) ydoedd y cyntaf i gael ei gladdu yn yr hen fynwent ar Capitol Hill ac efe a berchenogai y tir yr adeg honno. Dywedir ar sail dda fod Mrs. Davies yn un o 21 o wragedd yn holl diriogaeth Colorado yr un amser. Cawn fod amryw o’r teulu parchus hwn yn byw yma yn awr ac yn gysurus eu hamgylchiadau. Yn mis Mehefin y flwyddyn hono daeth Evan E. Davis a'i deulu ac Evan Davis arall yma o Emporia, Kas., ac mae y blaenaf a’r teulu yn byw yma yn awr ar California Street. Er na arosodd yma ond ychydig yr adeg hono, cawn iddo ddychwelyd yn mhen rhai blynyddau a gwnaeth ei gartref yma. Yn 1862 daeth Gov. John Evans yma i weinyddu y swydd o lywodraethwr, o Evanston,

 

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 3.

Denver now. They built a log cabin on the land [now] occupied by the Charpiot Hotel, on Larimer [Street], between 15th and 16th [Streets]. Mr. Butler, the son-in law of Mrs. Davies, was the Denver’s first Marshal. The daughter of Mrs. Butler was born here in 1860, and she was the first white child born in this place. Mrs. Butler lived at that time at Blake and 18th Streets, where the Centennial Hotel now stands. The son-in-law of Mrs. Davies (Jim O'Neil) was the first to be buried in the old cemetery on Capitol Hill and he owned the land at that time. It is reliably said that Mrs. Davies was one of 21 women in all the territory of Colorado at the time. We find that several of this respectable family live here now and in comfortable circumstances. In June that year Evan E. Davis and his family, and another Evan Davis, came here from Emporia, Kansas,  and the former and his family are living here now on California Street. Although he did not stay here long at the time, we find that he returned after some years and he settled here. In 1862 Governor John Evans came here from Evanston (Illinois) to take on the office of governor,

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 4.

Ill[inois]. Deallwn ei fod ef ac Abraham Lincoln yn hen gyfeillion, a dyma y rheswm yn ddiau iddo gael ei benodi i’r swydd bwysig hon. Mae John Evans yn Gymro o waed coch, cyfan, fel y dywedir. O’r amser hyny hyd yn awr mae wedi bod yn weithgar gyda phobpeth a fyddai o les i’r dalaeth, ac efe fu yn offeryn i gael rhai o’r rheilffyrdd pwysicaf i redeg i Denver. Hefyd cawn iddo flynyddau yn ol osod allan ddarn o dir fel ychwanegiad at y ddinas, yr hyn a elwir yn Evans Addition, a’r flwyddyn hon mae wrthi yn adeiladu Office Building, wyth uchder lloft, yr hyn a ddengys, er ei fod yn heneiddio, fod ei ffydd yn cryfhau yn nyfodol y Queen City. Eiddunwn iddo hir oes i wneyd daioni. O 1860 hyd 1867 cawn amryw Gymry yn sefydlu yn Denver, ac yn eu mysg John P. Williams, Griffith Evans (Estes Park wedi hyny), L. L. Rees, Evan G. Owens ac eraill, ond ni chymerodd dim rhyfedd le yr adeg hon. Yn y blynyddoedd rhwng 1868 a 1872 daeth amryw o'n cenedl yma, yn eu plith cawn William J. Evans, Richard Hughes, Rice Morgan, R. R. Griffiths, James Thomas, John Evans, W. W. Griffiths, Hugh

 

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 4.

We understand that he and Abraham Lincoln were old friends, and this is the reason no doubt for his appointment to this important post. John Evans is a Welshman of ‘complete red blood’), as they say [= a Welshman through and through]. From that time up until now he has been active with everything that might benefit the state, and he has been instrumental in getting some of the most important railways to come to Denver. Also we find that years ago he developed a piece of land as an extension to the city, the so-called Evans Addition, and this year he is building an Office Building, eight storeys high, which shows that, although he is etting on in years, his faith in the future of the Queen City is even greater (‘is strengthened’). We wish him a long life to do his good works (‘to do good’). From 1860 to 1867 we find several Welshmen settling in Denver, among them John P. Williams, Griffith Evans (Estes Park thereafter), L. L. Rees, Evan G. Owens and others, but nothing noteworthy took place at this time. In the years between 1868 and 1872 many of our people / nation came here, and among them we find William J. Evans, Richard Hughes, Rice Morgan, R. R. Griffiths, James Thomas, John Evans, W. W. Griffiths, Hugh

=

 

=

HANES CYMRY COLORADO. 5.

Pritchard ac eraill. Prif ddigwyddiad 1872 ydoedd sefydliad yr Ysgol Sul ynghyd a chwrdd canu. Sefydlwyd yr Ysgol Sul yn nghapel y Presbyteriaid Saesoneg a phenodwyd y diweddar William J. Evans yn arolygwr. Byr fu tymor eu harosiad yn y lle hwn gan iddynt symud i gynnal eu cyrddau i gongl Holladay a 15th. Cawn fod o 20 i 40 o Gymry yn mynychu yr Ysgol a chynulliad da yn y cyfarfodydd eraill. Yr adeg hon ceid ambell bregeth, a diau mae i’r Parch. John T. Williams, Erie, y perthyn y clod o draddodi y bregeth Gymraeg gyntaf yn Denver, oblegid cawn ei fod yn dyfod yma yn fynych yr adeg hon i draddodi y gwirioneddau am y groes i’w gydgenedl. Yr oedd golwg pur addawol ar yr achos goreu am beth amser, ond tua 1874 bu farw o ddiffyg y gefnogaeth ddyladwy a gwasgariad y Cymry o’r ddinas. Daeth y panic yn mlaen ac oherwydd y cyfryw wele ychwaneg yn ymadael fel mae nifer fechan o’n cenedl a arosodd yma. Modd bynag, wedi i effeithiau panic 1877 fyned drosodd dechreuodd y Cymry ail gasglu i Denver. Tua’r adeg hon daeth J. G. Jenkins ac eraill i breswylio yma ac yn 1879 wele Lewis

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 5.

Pritchard and others. The main event in 1872 was the establishment of the Sunday School together with hymn services. The Sunday School was set up in the chapel of the English Presbyterians and the late William J. Evans was appointed supervisor. It did not last for long there since they then moved to hold their meetings at the juntion of Holladay and 15th Streets. We find that from 20 to 40 attend the School with a good crowd in the other meetings. At that time there was the occasional sermon, and doubtless the credit for delivering the first Welsh sermon in Denver belongs to the Rev. John T. Williams, Erie, as we find he came here often at the time to speak of the truths of the cross to his fellow-countrymen / his compatriots. For some time things looked very promising for the cause (‘on the best cause’), but around 1874 it died from a lack of the support it needed (‘the befitting / suitable support’) and the  dispersion of the Welsh from the city. The panic came (‘came forward’) and because of it more left so only a small number of our people stayed here. Anyhow, after the effects of the panic of 1877 had passed the Welsh began to come once more to Denver. About this time J. G. Jenkins and others came to reside here and in 1879 Lewis

=

 

=

HANES CYMRY COLORADO. 6.

Roberts ac amryw eraill yn gwneyd eu hymddangosiad. Dechreuwyd cynal cyrddau adloniadol yn bur fuan, ac yr oedd y cynulliadau yn lluosogi yn barhaus, fel y cawn, ar y 4ydd o Orphenaf, 1883, i'r Cymry gynal math o Eisteddfod leol yn East Turner Hall. Prif seren y mudiad hwn ydoedd Merlin Jones (yn awr yn Oakland, Cal.), a dygwyd y cyfan allan yn hynod lwyddianus. Cyfarfyddau y genedl Gymreig yr adeg hon yn lled reolaidd yn yr hen Good Templars Hall ar Holladay Street. Y flwyddyn hon (1883) sefydlwyd y Cambrian Society, ac yn mis Hydref cynalient eu cyfarfodydd yn Euclid Hall ar 14th Street. Daeth amryw Gymry newyddion i’r ddinas yr adeg hon ac yn eu mysg cawn D. Saunders, Evan Evans, William Edwards, John G. Roberts ac eraill. Llywydd y Cambrians bron er y cychwyn ydyw John G. Jenkins, ynghyd a Lewis Roberts yr Ysgrifenydd. Perthyna i’r gymdeithas rai o brif Gymry y ddinas. Amcan y gymdeithas ydyw helpu rhai o'n cenedl pan mewn angen, ac mae wedi gwneyd llawer a les yn y cyfeiriad yma heblaw dwyn y Cymry i gyfyrddiad a'u gilydd. Cynelir cyrddau adloniadol

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 6.

Roberts and various other made their appearance. Recreational meetings very soon started to be held, and the gatherings kept on increasing, so that we find, on the 4th of July 1883, that the Welsh held a kind of local Eisteddfod in East Turner Hall. The guiding light (“the main star”)  of this organisation was Merlin Jones (now in Oakland, California), and everything was undertaken remarkably successfully. The Welsh nation / people at this time met fairly regularly at the old Good Templars Hall on Holladay Street. In that year (1883) the Cambrian Society was founded, and in October they held their meetings in Euclid Hall on 14th Street. Several new Welsh people came  to the city at this time and among them we find D. Saunders, Evan Evans, William Edwards, John G. Roberts and others. The president of the Cambrians almost from the start is John G. Jenkins, along with Lewis Roberts the Secretary. Some of the most prominent (‘some of the leaqding’) leading Welshmen of the city belong to it. The objective of the society is to help those of our of our people / nation when in need, and it has done much in this direction and lace besides bringing the Welsh into contact with each other. Recreational meetings and a dance are held

=

 

=

HANES CYMRY COLORADO. 7.

a dawns dan nawdd y Cambrians, a bob blwyddyn dathlir Gwyl Dewi mewn modd anrhydeddus, pryd y daw cynrychiolwyr o bron bob sefydliad Cymreig yn y dalaeth yma. Yn 1883 hefyd, talodd y Parch. David Saunders, Abertawe, D. C., ymweliad a’r ddinas a thraddododd bregeth alluog i’r Cymry yn nghapel y Methodistiaid Esgobol ar Lawrence Street. Daeth i feddwl rhai o'r Cymry roddi anrheg i’r gwr parchedig er cof am ei ymweliad a'r ddinas, ac aed ati o ddifrif, ac fel pob peth yr ymafla Cymry y brifddinas ynddo llwyddasant i godi digon o arian i gael ffon a phen aur gwerth $60. Disgynnodd y gorchwyl o’i gyflwyno ar R. R. Griffiths, yr hyn a wnaeth mewn araeth fer ac i’r pwrpas. Yn 1884 wele y Cymry yn cyhoeddi Eisteddfod Dalaethol Colorado, i’w chynnal yn Denver dydd Nadolig y flwyddyn honno. Aed ati o ddifrif i barotoi rhaglen o'r testynau, yr hon sydd hyd heddyw yn glod idynt [sic; = iddynt]. Disgwylid amser da, ond ow! wele y streic yn dechreu a’r mwyafrif o Gymry y dalaeth allan o waith. O'r diwedd, wele dydd cynaliad yr Eisteddfod yn gwawrio, ac fel yr ofnid, ychydig ddaeth ynghyd, a throi allan

 

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 7.

under the patronage of the Cambrians, and every year St. David's Day is celebrated   in a fitting manner when representatives of almost every Welsh institution in this state attend. Also in 1883, the Rev. David Saunders, Swansea, South Wales, visited the city and gave a spirited sermon to the Welsh in the Episcopal Methodist chapel on Lawrence Street. It occurred to some of the Welsh people to present a gift to the reverend gentleman to commemorate his visit to the city, and they set to it with spirit (“seriously”), and like everything the Welshmen of the capital set about doing they suucceeded in raising enough money to get a walking stick / cane with a gold top worth $60. The task of presenting it fell to R. R. Griffiths who did so with a short and purposeful oration. In 1884 the Welsh announced the Colorado State Eisteddfod, to be held in Denver on Christmas Day that year. People got down to the task of preparing a programme of the subjects, which to this day is a credit to them. A good time was expected, but oh dear! the strike began and the majority of the Welsh people in the state were out of work. At last the day for holding the the Eisteddfod dawned, and as was feared, very few people came together, and it turned out 

=

 

=

HANES CYMRY COLORADO. 8.

yn aflwyddianus a wnaeth, ond nid oherwydd diffyg ymdrech ar ran y pwyllgor, ond am fod sefyllfa pethau yn y dalaeth yn isel ar pryd. Hugh Jones, Erie, oedd yr arweinydd; Tafalaw yn feirniad ar y rhyddiaeth a’r farddoniaeth: T. E. Jenkins, Central, yn beirniadu yr adroddiadau, ynghyd a Precentor Stevenson a John Phennah, Erie, yn feirniaid y canu. Llywyddion y gwahanol gyfarfodydd oeddynt Ex-Gov. John Evans, Judge Belford a Gen. Sampson. Cawn yn y flwyddyn hon i’r Cambrians ymuno mewn glan briodas gyda’r clybiau Albion a’r Caledonian, ac yn y man wele y tair cymdeithas yn prydlesu adeilad i gynal eu cyfarfodydd ar 17th a Curtis, yr hwn le a alwant yn “Union Hall,” a dyma lle y cynalia y Cambrians ei cyfarfodydd yn awr. Yn 1886 cawn y digwyddiad Cymreig nesaf yn cymeryd lle, sef ail sefydlu Ysgol Sul. Sefydlwyd hon ar y 19eg o fis Mawrth yn yr Union Hall, a chafodd gychwyniad da - tua 35 o ysgolorion, yn cael en dosranu yn 5 o ddosbarthiadau. Etholwyd Edward J. Owens yn Arolygwr, Hugh R. Hughes yn Ysgrifenydd a Mrs. Brubaker yn Drysoryddes, ynghyd a W. D. Price yn Holwr.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 8.

 

to be a failure

unsuccessful did, but not because of lack of effort on behalf of the committee, but because the situation in the state of things low on time. Hugh Jones, Erie, was the leader; Tafalaw critic prose and poetry on: T. E. Jenkins, Central, criticizing the reports, as well as Precentor Stevenson and John Phennah, Erie, in judging the singing. The presidents were Ex-Gov different meetings. John Evans, Judge BELFORD and Gen. Sampson. I got in this year to join in a seaside wedding Cambrians clubs with Albion and the Caledonian, and then behold the three associations is leasing the building to hold their meetings on the 17th and Curtis, that place they call " Just Hall, "and this is where the sustaina the Cambrians its meetings now. Welsh in 1886 we get the next event will take place, namely reestablished Sunday School. This was established on the 19th of March at the Union Hall, and was a good start - about 35 scholars, have en dosranu in 5 classes. Edward J. Owens was elected Superintendent, Hugh R. Hughes and Mrs. Secretary Brubaker is Treasurer, along with W. D. Price Questioner.

=

 

=

HANES CYMRY COLORADO. 9.

Yr Athrawon cyntaf oeddynt Evan B. Evans, John T. Williams, William W. Griffiths, Lewis Roberts ac Evan Williams. Mae yr Ysgol yn awr yn dair blwydd oed a golwg llewyrchus iawn arni. Mae ar gyfartaledd tua 50 yn mynychu yr Ysgol ac wedi eu dosranu i 8 o ddosbarthiadau. Wrth weled y fath lwyddiant pan sefydlwyd yr Ysgol, daeth i feddwl y cyfeillion sefydlu Eglwys yma, ac felly y gwnaed y mis Mai dilynol (1886) gan y Parch. William Charles, Dodgeville, Wis., yn cael ei gynorthwyo gan y Parch. W. D. Price, Denver. Cysgoda yr Eglwys dan nawdd y Methodistiaid Calfinaidd. Rhif yr aelodau y Sul cyntaf ydoedd 32, ond yn awr rhifant tua 70. Yn mis Hydref y flwyddyn hon talodd y Parch. M. A. Ellis, M. A., ymweliad a Denver a chydag ef ei ferch, Miss Emily Ellis a Miss Miriam Jehu, er rhoddi cyngerdd yma. Ar y 19eg cawn y ddwy ferch ieuanc dalentog yma yn cynal eu budd-gyngerdd yn yr Union Hall yn cael eu cynorthwyo gan gerddorion lleol. Synwyd y gynulleidfa gan ganiadau swynol Miss Ellis a chan adroddiadau meistrolgar Miss Jehu, fel y gofynwyd i'r ddwy foneddiges

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 9.

The first teachers were Evan B. Evans, John T. Williams, William W. Griffiths, Lewis Roberts and Evan Williams. A School is now three years old and very lucrative view it. There are on average about 50 attend the School and are dosranu to 8 classes. Seeing such success when it established the School, came to think of friends established this Church, and therefore made the following May (1886) by the Rev.. William Charles, Dodgeville, Wis., Is being assisted by the Rev. W. D. Price, Denver. Shadow of the Church under the auspices of the CM. The number of members on the first weekend it was 32, but now rhifant around 70. In October of this year he paid the Rev.. M. A. Ellis, M. A., and visit Denver and with him his daughter, Miss Emily Ellis and Miss Miriam Jehu, to give a concert here. On the 19th we both talented young girl is holding them here benefit concert at the Union Hall are supported by local musicians. Synwyd songs by the audience and by charming Miss Ellis reports masterly Miss Jehu, as the two ladies asked

=

 

=

HANES CYMRY COLORADO. 10.

ieuanc roddi cyngerdd arall, ac felly y bu; rhoddwyd un yr wythnos ddilynol yn y Second Congregational Church i gynulleidfa fawr, a chyda’r un gradd o lwyddiant a'r cyngerdd blaenorol. Cafodd y boneddigesau hyn glod mawr yn y papurau dyddiol. Y trydydd Sul yn Hydref, drachefn, cawn y Parch. M. A. Ellis yn pregethu i’r Cymry yn nghapel yr Undodwyr i gynulleidfa fawr, a Miss Ellis yn canu. Yr oedd y bregeth yn deilwng o’r gwr parchedig yn ei chyfansoddiad a’i thraddodiad. Yn y cyfamser cawn fod pethau Cymreig yn rhedeg fel arferol - y Cambrians a’r Eglwys yn flodeuog, ond yn mis Mawrth, 1887, wele yr Eglwys yn cael ei chynhyrfu oherwydd y ddawns a gynaliwyd gan y Cambrians i ddathlu Gwyl Dewi, yr hyn a fu yn offeryn nid bychan i oeri y cariad brawdol oedd yn bodoli rhwng yr Eglwys a’r Cambrians. Gostegodd y terfysg hwn, ond i gael ei adgyfodi drachefn y Mawrth canlynol (1888). Aeth yr ystorom hon drachefn heibio heb anafu neb, oddigerth ail-gyneu teimladau drwg yn y naill at y llall. Cyn hir cawn bobpeth yn myned yn mlaen fel arferol, ac yn yr haf hwn wele y


 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 10.ieuanc give another concert, and it was done; was one the following week at the Second Congregational Church to a large audience, and with the same degree of success and the previous concert. The gentlemen this great credit in the daily papers. The third Sunday in October again, we find the Rev.. M. A. Ellis preach the Unitarian Chapel in Welsh to a large audience, and Miss Ellis sings. The sermon was worthy of a man revered in its constitution and its tradition. In the meantime we'll be running as normal things Welsh - and the Church in the Cambrians flowery, but in March, 1887 behold the Church be calm because the dance HELD by the Cambrians to celebrate St David, what who in no small tool to cool the brotherly love that existed between the Church and the Cambrians. Abated the riot, but to be resurrected again the following March (1888). This again went ystorom past without injuring anyone, apart from re-gyneu bad feelings in the mutual. Soon we bobpeth goes on as usual, and this summer the lo

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 11.

Cymry yn dechreu adeiladu capel ar Welton a 13th. Agorwyd y capel ym mis Medi canlynol trwy wasanaeth y Parchn. Dr. Moore (M. E.), Lewis (diweddar o Gymru), John P. Jones a William G. Williams, o Erie. Costiodd y tir $3,500 a'r adeilad a’r dodrefn tua $2,000, ond nid ydyw y tir wedi talu am dano eto, ac y ychydig [sic; = ac y mae ychydig] o ddyled yn aros ar yr adeilad. Y Parch. William Charles fu yn bugeilio y defaid yma am y ddwy flynedd gyntaf, ac yn awr y Parch. Thomas Miles, o Trenton, Neb., sydd yn gwasanaethu yr Eglwys. O'r adeg hono hyd y 1af o Fawrth ni chawn i ddim neillduol gymeryd lle, ond y diwrnod hwnw cawn Cymry Denver yn cynal Eisteddfod fawreddog yn nghapel yr Undodwyr er dathlu Gwyl Dewi. Credwn na welwydd [sic; = welwyd] y fath gynulliad o Gymry erioed o’r blaen wrth odrau y Mynyddoedd Creigiog, oblegid bernir fod o leiaf 600 o Gymry dieithr yn y ddinas. Llywyddion y gwahanol gyfarfodydd oeddynt Ex-Gov. John Evans, Dr. Moore a Mr. J. G. Leyshon. Arweinydd y dydd ydoedd y Parch. M. A. Ellis. Beirniaid y gwahanol destynau oeddynt Mrs. Thomas Tonge, Parch. M. A. Ellis, Prof. Vincent

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 11.Cymry beginning to build a chapel at Welton and 13th. The chapel was opened in September following the service by Revs. Dr. Moore (M. E.), Lewis (late of Wales), John P. Jones and William G. Williams, of Erie. It cost $ 3,500 land and building and the furniture around $ 2,000, but it is not the land had paid for it again, and the little [sic; = And a few] of debt remaining on the building. Rev. William Charles was herding the sheep are here for the first two years, and now Rev. Thomas Miles, of Trenton, Neb., Who serves the Church. Length of time hono 1st March we will not have to replace nothing peculiar, but that day we will hold Eisteddfod Welsh Denver grand celebration in the chapel of St. David Unitarian order. We believe that welwydd [sic; = Seen] such an assembly of Welshmen ever before at the foot of the Rocky Mountains, for at least 600 deemed to be Welsh stranger in the city. The presidents were Ex-Gov different meetings. John Evans, Dr. Moore and Mr. J. G. Leyshon. Leader of the day was the Rev.. M. A. Ellis. The judges were Mrs. Different Texts Thomas Tonge, Rev. M. A. Ellis, Prof. Vincent

=

 

=

HANES CYMRY COLORADO. 12.

Morgan, Dr. Moore, Prof. De Sollar, J. G. Smith ac R. R. Griffiths. Dyma un o’r Eisteddfodau goreu y buom ynddi erioed, ond er hyny deallwn mae troi allan yn aflwyddianus a wnaeth mewn ystyr arianol er holl lafur ac ymdrech di-ildio y pwyllgor. Modd bynag, llongyfarchwn y pwyllgor am ddwyn ein cenedl mor amlwg i sylw cenhedloedd eraill. Ceir yn y ddinas hon amryw o’n cenedl yn fasnachwyr llwyddianus, sef John G. Jenkins, yn cadw ystordy esgydiau; Evan G. Owens, yn gwerthu gynau; James Thomas, yn gwerthu oriaduron, ynghyd ag amryw eraill. Yma y bu farw y pregethwr galluog Parch. E. L. Herbert, ac yn ei farwolaeth ef collodd Cymry y ddinas un o’r dynion mwyaf defnyddiol. Yn nghapel yr Undodwyr cawn ffenestr goffadwriaethol iddo, yr hyn a ddengys fod “ei goffadwriaeth yn fendigedig” ganddynt. Cyfrifir fod yn byw yn Denver yn awr o 1,000 i 1,500 o Gymry, er, mae’n wir, na welir cymaint a hyny yn dyfod ynghyd i unrhyw gyfarfod. Dengys yr hyn a ysgrifenwyd fod cynydd ein cenedl yn y ddinas hon wedi bod yn lled gyflym, ac hefyd eu bod mewn agwedd lled lewyrchus

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 12.Morgan, Dr. Moore, Prof. South Sollar, J. G. Smith and R. R. Griffiths. This is one of the best we have ever Eisteddfod, but despite that we understand there turned out unsuccessful and did so in a sense a cash all labor and unrelenting effort of the committee. Bynag way, we congratulate the committee for bringing to the attention of our nation so obvious other nations. Cars in this city are several of our nation successful traders, John G. Jenkins, keep storehouse esgydiau; Evan G. Owens, sells gowns; James Thomas, sells oriaduron together with several others. Here he died able preacher Rev. E. L. Herbert, and his death he lost Welshmen the city one of the men most useful. Unitarian chapel in his memory we have a window, what remains to be seen that "his memorial is blessed" by them. Calculated to be living in Denver now from 1,000 to 1,500 Welshmen, though, it is true, not seen so much and then come along to any meeting. This shows the progress of our nation be written in this city has been quite fast, and they were also in attitude prosperous



None

(delwedd 5050)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 13.

yma yn awr. Ein dymuniad ydyw ar fod i lwyddiant mwy eto ddilyn Cymry y brif ddinas.

-----

SWYDD BOULDER.

Deallwn fod Cymry wedi sefydlu yn y swydd hon tua 1873. Y cyntaf y gwyddom am dano ydoedd Griffith Evans, yr hwn a aeth o Denver i Estes Park yn y flwyddyn hono i godi anifeiliaid a chwilio am y "metal melyn," a bu yno am lawer o flynyddau. Yn 1877 cawn i Thos. T. Roberts (Denver yn awr) ac eraill fyned yno ato. Yn 1874, os ydym yn cofio yn iawn, torodd excitement Jamestown allan, ac ymfudodd William J. Williams ynghyd ac eraill o’n cenedl yno ac i’r ardaloedd cylchynol.

Bu y Cymry yn dra lluosog yn y swydd hon yn 1884, a'r prif sefydliad ydoedd Gold Hill, ond heddyw ni cheir ond ychydig yn y swydd o gwbl. Un adeg yr oedd yn y swydd hon tua 150 o'n cenedl yn preswylio.

 

  THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 13. here now. It is our desire to be on even more success to follow the Welsh capital city .----- POSITION BOULDER.Deallwn that Welsh had established in this post about 1873. The first we know about him was that Griffith Evans, who went from Denver to Estes Park in that year to raise animals and look for the "yellow metal" and remained there for many years. In 1877 we have to Thos. T. Roberts (Denver now) and others go there to him. In 1874, if we recall correctly, broke excitement Jamestown out, and William J. Williams emigrated together and others of our nation and to the surrounding areas. There have been very numerous in the Welsh in this position in 1884, and was the main institution Gold Hill, but today there will be little in the job at all. One time it was this post about 150 of our nation resides.

 

 

 

 

 



None

(delwedd 5051)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 14.

SWYDD CHAFFEE.

Sefydlodd Griffith Evans (brawd Evan B. Evans, Denver) yn y swydd hon mewn lle a elwir Brown's Creek yn 1873, ac yno mae y teulu yn byw yn awr yn cadw fferm.

ST. ELMO

Sefydlwyr cyntaf y lle hwn ydoedd Robert Parry (Cynfelyn), ei ddau fab, William Lloyd, Ellis M. Jones, John Thomas a Daniel Williams. Daeth y personau hyn yma yn Ionawr, 1880, o Leadville, ac fe gawsant amser lled galed o honi am ysbaid, gan nad oedd y lle ond anialwch diffaeth yr adeg honno. Yn mhen ychydig cawn i Griffith Evans ddyfod yma o Brown's Creek i agor ystordy, a bu yma yn fasnachwr llywyddianus am rai blynyddoedd, ond daeth angeu heibio a bu farw y Cymro cymwynasgar hwn, gan adael gair da ar ei ol, a choffadwriaeth fendigedig. Cawn fod Cynfelyn yn trigianu yma o hyd, ynghyd ag amryw eraill. Bu Cynfelyn yn arolygydd rhai o'r mwngloddiau goreu yn y lle, a gelwir ef gan lawer yn "dad St. Elmo," oherwydd mai trwy ei lafur ef yn fwyaf neillduol y mae St. Elmo

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 

 

14.SWYDD CHAFFEE.Sefydlodd Griffith Evans (brother Evan B. Evans, Denver) in this post in a place called Brown's Creek in 1873, where the family lives there now keeps fferm.ST. ELMOSefydlwyr first this place was Robert Parry (Cynfelyn), his two sons, William Lloyd, Ellis M. Jones, John Thomas and Daniel Williams. These persons came here in January, 1880, of Leadville, and had a hard time of it for a time width, by the place but did not desert diffaeth then. Soon we get to Griffith Evans came here from Brown's Creek to open a warehouse, and was here a trader llywyddianus for some years, but it became death passed and died Welshman obliging this, leaving a good word after him, and commemoration wonderful. We'll be Cynfelyn dwell still here, along with various others. There have been some of the mines inspector Cynfelyn best in the place, and he is called by many as "St. Elmo father," because through his endeavors are most particular in which St. Elmo (image 5052)

 



None

(delwedd 5052)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 15.

yr hyn ydyw yn awr. Cawn iddo fod yn arolygydd y Mary Murphy, Tom Murphy ac eraill, ac fe drodd yr oll allan yn llwyddianus dan ei ofal. Pob llwyddiant iddo eto yn y dyfodol, medd yr awdwr.

---

SWYDD CLEAR CREEK.

---

IDAHO SPRINGS, GEORGETOWN A SILVER PLUME.

Yn 1860 darganfyddwyd aur hyd waelodion South Clear Creek, lle y saif Idaho Springs yn awr, ac wele yr archwylwyr yn prysuro yno o Gregory Gulch, ac yn eu plith lawer o Gymry, sef John W. Edwards, “arwr Missouri City," a Geo. Griffiths, genedigol o Utica, N. Y. Buont yn lled ffodus yn newisiad tir, a chawn i’r ddau fod yn flaenllaw yn ffurfiad cyfreithiau i’r mwnwyr yn y rhanbarth. Etholwyd John W. Edwards yn Judge of the Miners’ Court, a George Griffiths yn Gofrestrydd. Yn 1864 aeth Griffiths i ganlyn yr afon yn mhellach gan chwilio am aur wrth fyned, a chawn iddo,

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 15.yr what it is now. We find it to be the inspector Mary Murphy, Tom Murphy and others, and he turned out all the successful under his care. Him every success in the future, says the author. --- IDAHO SPRINGS POST CLEAR CREEK .---, GEORGETOWN AND SILVER PLUME.Yn 1860 gold was discovered along the lower South Clear Creek, Idaho Springs where it stands now, lo, the archwylwyr hastened there from Gregory Gulch, and their among many Welsh, John W. Edwards, "hero Missouri City," and Geo. Griffiths, a native of Utica, NY They have been fortunate in the choice of the width of the land, and we'll both be at the forefront of the formation of the laws mwnwyr in the region. John W. Edwards was elected Judge of the Miners' Court, and George Griffiths Registrar. in 1864 he became Griffiths follows the river farther by looking for gold to go, and we find him,

=

 

=

HANES CYMRY COLORADO. 16.

tua 12 milldir o Idaho Springs, ddarganfod gwythienau addawol iawn, ond er ei siomedigaeth nid oedd “aur” i’w weled wrth olchi y pridd. Er ei fod yn prospector profiadol, ac wedi darganfod y mwngloddiau “Cymro,” “Wales” a “Bangor” yn swydd Gilpin, nid oedd yn deall natur ei ddarganfyddiadau y tro hwn. Gyrodd sachaid o’r mwn i Central yn ddioed, a chafodd ei fod yn gyfoethog mewn arian. Aeth y newydd hwn fel mellten dros y gymydogaeth ac wele y bobl yn dylifo i’r lle newydd, ac er mwyn anrhydeddu y Cymro anturiaethus enwyd y dref newydd yn Georgetown, a’r rhanbarth yn Griffith Mining District a’r mynydd uchel gerllaw yn Griffith Mountain. Yn 1867 cawn i’r gwr hwn (Griffiths) briodi Sarah Anne, merch y diweddar Evan Williams, Central. Collodd ei briod y flwyddyn ganlynol a throdd yntau ei wyneb tuag Utah, lle yr oedd yn bur ddiweddar. Yn 1864 cawn yn mhlith Cymry Georgetown Noah Pergerine [sic; = Peregrine], Thomas G. Roberts, William H. Pierce a’r teulu ynghyd ag eraill, ac yn 1867 daeth John G. Roberts yma at ei frawd, a cheir y ddau yn lled fuan yn gweithio yn egniol tuagat godi

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 16.

approximately 12 miles of Idaho Springs, and we find that he discovered some very promising lodes, but to his great disappointment it was not "gold" to be seen when washing the soil. Although he was an experienced prospector, and had discovered "Cymro (= Welshman)" "Wales” and  “Bangor" mines in Gilpin county, he did not understand the nature of his discovereies this time. He sent a bag of ore to Central immediately, and found it was rich in silver. This news spread like wildfire through (“went like lightning over”) the neighbourhood and people streamed into the new place, and to honour the venturesome Welshman the new town was named “Georgetown”, and the district the “Griffith Mining District” and the nearby  high mountain “Griffith Mountain”. In 1867 we find that this man (Griffiths) married Sarah Anne, daughter of the late Evan Williams, Central. The following year he lost his wife and he set his sights on (“turned his face toward”) Utah, where he was quite recently. In 1864 we find among the Welshmen of Georgetown Noah Peregrine, Thomas G. Roberts, William H. Pierce and family as well as others, and in 1867 John G. Roberts came here to be with his brother, and we find the two of them  fairly soon after working energetically to build

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 17.

capel i’r Presbyteriaid Saesoneg, a da genym ddywedyd i’w llafur gael ei goroni a llwyddiant. Yn 1870 wele R. R. Griffiths a John T. Davies (y ddau yn Denver yn awr) yn dyfod i Georgetown. Dychwelodd y blaenaf i Denver ond arosodd Davies yno am rai blynyddau. Yn y cyfamser penodwyd Davies yn sirydd. Yn 1870 dychwelodd William H. Pierce o’r dwyrain gan sefydlu ar Spanish Bar, ger Idaho Springs, a chydag ef daeth Edward Jones (Russell Gulch yn awr), Owen S. Owens, David Harris, D. Alexander, Lewis Evans ac eraill. Aethant bron oll i weithio yn y mwngloddiau cyfagos, gan lettya gyda Mr. Pierce. Mae'n debyg mai prif ddigwyddiad yr haf canlynol ydoedd y briodas ddwbl Gymreig yn y Beebe House, Idaho Springs, lle y cafodd Edward W. Williams ei glymu gyda Miss Mary Hammond a William J. Evans yr un modd gyda Laura Hughes. Yn haf 1872 ffurfiwyd cwmni yn Lloegr er toddi mwn ar y Spanish Bar, a chawn i Prof. Pierce (Argo yn awr) ddyfod yma gyda tua 12 o Gymry profiadol yn y gwaith hwn o Abertawe, D. C. Cyraeddasant y lle yn mis Hydref. W. J. Williams yn arolygydd a W.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 17.

 

a chapel for the English Presbyterians, and saying their good genym labor was crowned a success. R. R. Griffiths in 1870 lo and John T. Davies (both in Denver now) come to Georgetown. He returned to Denver but the foremost Davies stayed there for some years. Davies was appointed as the interim sheriff. William H. Pierce returned in 1870 from the east by established Spanish Bar, near Idaho Springs, and with him came Edward Jones (Russell Gulch now), Owen S. Owens, David Harris, D. Alexander, Lewis Evans and others . Almost all went to work in the mines nearby, by lodging with Mr. Pierce. Probably The main event was the summer following a double wedding in the Welsh Beebe House, Idaho Springs, where he tied with Edward W. Williams and William J. Hammond Miss Mary Evans Similarly with Laura Hughes. In summer 1872 the company was formed in England for the melting mwn Spanish Bar, and we have to Prof. Pierce (Argo now) come here with about 12 speakers experienced in this work of Swansea, D. C. and reached the place in October. W. J. Williams inspector W.

=

 

=

HANES CYMRY COLORADO. 18.

D. Morgan yn ben-gweithiwr. Yn 1873, drachefn, daeth Rice N. Hughes (Denver yn awr), Daniel Bowen a John Morris i’r lle o Dodgeville, Wis., gan sefydlu yn Idaho Springs. Prynodd y ddau flaenaf ran mewn mwnglawdd gan John W. Edwards, a buont yn bur llwyddianus [sic; = lwyddianus] am beth amser. Yn ngwanwyn 1874 aeth rhai o Gymry Spanish Bar i helbul tra yn Idaho Springs a’r canlyniad fu rhoddi rhybudd i’r Cymry gadw ymaith o’r lle. Yr oedd hyn yn fwy na allasai y Cymry ddal, ac felly ar un nos Sadwrn aeth tua dwsin o honynt i'r pentref: daethant i wrthdarawiad a’u gelynion ar fyrder, a phenodwyd un o bob ochr i’w hymladd hi allan. Dewisodd y Cymry Evan S. Evans a’r ochr arall Ellmyn o’r enw Rueder, ond wedi myned allan a thynu en dillad gwrthododd yr Ellmyn fyned yn mlaen. Modd bynag diwedd hyn oll ydoedd i’r Cymro cywir John Hughes (Ffordd deg) gael ei drywanu gan yr Ellmyn, yn hollol ddirybudd, ac fe ddiangodd y llofrudd yn ddigosb oherwydd llwfrdra y Cymry a’u cyndynrwydd i dystio yn ei erbyn. Mae gwaed John Hughes yn gwaeddi yn uchel am i ryw Nemesis gyfodi i

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 18. D. Morgan top-worker. In 1873, again, became Rice N. Hughes (Denver now), Daniel Bowen and John Morris to the place of Dodgeville, Wis., And established in Idaho Springs. He bought the first two terms in a mine by John W. Edwards, and they have been quite successful [sic; = Successful] for some time. In the spring of 1874 went some Welshmen Spanish Bar in Idaho Springs to turmoil while the result was to give notice to the Welsh keep away from where. This was more than could the Welsh catch and so on one Saturday night about a dozen of them went to the village: they came into conflict with their enemies quickly, and appointed one of all sides to fight it out. Evan S. Evans chose the Welsh and the other side meddwdod called Rueder, but went out and pulled en clothing declined meddwdod go ahead. Mode bynag end all that was the correct Welshman John Hughes Road (fair) was stabbed by meddwdod, totally unannounced, and he escaped the killer ddigosb because of cowardice and reluctance to testify of the Welsh against him. Blood John Hughes shouts loudly about some Nemesis risen to

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 19.

ddial llofruddiaeth mor greulawn ac erchyll. Disgynodd yr ergyd hon mor drwm ar Thomas ei frawd nes effeithio ar ei iechyd ac aeth i ganlyn John yn lled fuan. Yn 1874 cawn Thomas G. Roberts yn arolygydd y mwnglawdd “Dives,” a John G. Roberts, ei frawd, yn arolygydd ar fwngloddiau cyfoethog G. W. Church, a’r mwngloddiau bron oll yn llawn o Gymry a Mrs. Mary Jones, o Dodgeville, Wis., yn porthi a llettya tua 40 o honynt yn Silver Plume. Yn 1874, hefyd, daeth y brodyr L. L. a Phillip Roberts drosodd o swydd Gilpin gan sefydlu masnach ar raddfa eang yn Silver Plume, a chawod eraill o Gymry Dodgeville, Wis., yn disgyn yn y lle, sef y tri brawd Edward, William a John Watkins a’u teuluoedd, ynghyd a D. Woodward, William a Thomas Davies ac eraill. Yn 1878 etholwyd L. L. Roberts yn Drysorydd y swydd, ac oherwydd hyny gwerthodd ei fasnach i Henry ei frawd, yr hwn oedd newydd ddyfod yno o Laramie. Wyo., a symudodd L. L. Roberts i Georgetown i fyw. Ar ol gorphen ei dymor fel trysorydd gwrthododd ail-benodiad ac agorodd “Livery and Feed Stables" yn Silver

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 19. revenge and murder as greulawn horrible. This blow fell so heavily on his brother Thomas affecting his health and later went follows John fairly soon. In 1874 we find Thomas G. Roberts at the mine inspector "Dives," and John G. Roberts, his brother, is rich mines inspector G. W. Church, and the mines almost all full of Welshmen Mrs. Mary Jones, of Dodgeville, Wis., Provides food and lodging at about 40 of them in Silver Plume. In 1874, also saw the brothers LL and Phillip Roberts over a job Gilpin establishing trade wholesale Silver Plume, and shower other Welshmen Dodgeville, Wis., Fell in the space of the three brothers Edward, William and John Watkins and their families, along with D. Woodward, William and Thomas Davies and others. L. L. Roberts in 1878 was elected Treasurer of the job, and then sold his trade due to his brother Henry, whom had just come there from Laramie. Wyo., And moved to Georgetown L. L. Roberts to live. After finishing his term as treasurer refused re-appointment and opened "Livery and Feed Stables" at Silver

=

 

=

HANES CYMRY COLORADO. 20.

Plume. Yn 1878 cawn nythaid o Gymry yn Freeland, ger Idaho Springs, a William H. Pierce yn ben-gweithiwr ar y mwnglawdd a elwid “Freeland;” y Parch. W. D. Price yn agor efail gof; Jenkin Edwards a Jenkin Roberts (y ddau o Golden) yn agor masnachdy helaeth, a chawn fod yno y pryd hwn y mwnwyr adnabyddus canlynol Griffith Gee Jones, Griffith Roberts, John D. Lloyd, Robert J. Roberts, John W. Lloyd, William Edwards ac eraill. Yr oedd John G. a Thomas G. Roberts yn arolygu mwngloddiau gerllaw yr adeg yma. Y flwyddyn hon, hefyd, sefydlwyd Ysgol Sul yma, a cheid ambell bregeth gan y Parch. W. D. Price, and wele annealltwriaeth yn cyfodi ynghylch gweithio ar y Sul, a’r Cymry yn gwasgaru oddiyno. Modd bynag, deallwn fod y Cymry yn cael cyfarfodydd dyddorol yma yr adeg hono. Cyn terfynu gyda’r swydd hon rhoddwn gipdrem drosti yn nechreu y flwyddyn hon: y brodyr Roberts, Silver Plume, wedi helaethu en masnach a sefydlu cangen yn Idaho Springs dan arolygiaeth L. L. y brawd hynaf; Evan T. Evans (Ap Deulyn) yn arolygydd ar fwngloddiau cwmni o St. Louis, Mo.;

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 20. Plume. In 1878 we brood of Welshmen in Freeland, near Idaho Springs, and William H. Pierce at the top -gweithiwr the mine called "Freeland;" Rev. WD Price opens blacksmith shop; Jenkin Edwards and Jenkin Roberts (both from Golden) opens a shop extensively, and we will be there at this time with the following well-known Griffith Gee mwnwyr Jones, Griffith Roberts, John D. Lloyd, Robert J. Roberts, John W. Lloyd, William Edwards and others. It was John G. Roberts and Thomas G. inspect mines nearby at this time. this year, too, established Sunday school here, and there were occasional sermon by the Rev.. WD Price, and lo ignorance is raised about working on Sundays, and the Welsh disperse from there. Means bynag, we understand that the Welsh have meetings interesting to here the time hono. before concluding with this post will give a glimpse over at the beginning of the year h s: the brothers Roberts, Silver Plume, has expanded en trade and establish branch in Idaho Springs supervised L. L. The eldest brother; Evan T. Evans (Ap Deulyn) is a company mines inspector St. Louis, Mo .; (Image 5053)

None

(delwedd 5053)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 21.

William Edwards a William T. Phillips (Denver) yn perchenogi mwnglawdd ar Spanish Bar ac yn eu [sic; = ei] weithio yn llwyddianus; y cantorion enwog Lewis Oliver a Daniel Jones yn byw yn Silver Plume a Dan. wrthi yn canu yr "Half Bushel" nes mai Gray's Peak bron yn dawnsio, a Lewis Oliver yn canu "Hen Ffon fy Nain" yn felus a swynol dros ben. John Freeman Jones yn arolygu mwngloddiau y "Silver Age Mining Co." ac yn edrych fel pe ar ben ei ddigon pan y daw i Idaho Springs i chwilio am fwnwyr Cymreig. Foulk Williams, fel arfer, yn chwilio am fwnglawdd rhad i gwmni o "Loegr a Nebraska,” fel rhwng pob peth a’u gilydd cawn fod y Cymry yn “ehedeg yn uchel" yn y swydd hon. Bernir fod o 100 i 150 o'n cenedl yn byw yn ardaloedd Idaho Springs, Freeland, Georgetown a Silver Plume.

SWYDD ELBERT.

Mae amryw o'n cenedl yn byw yn y swydd hon. Mae yr oll yn amaethwyr cyfrifol ac yn wasgaredig ar hyd y swydd. Cawn i Evan E.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 21.

William Edwards  and William T. Phillips (Denver) own a mine at Spanish Bar and are running it successfully; the famous singers Oliver Lewis and Daniel Jones live  at Silver Plume and Dan sings the "Half Bushel" until Gray's Peak is about to dance (“almost dances”), and Lewis Oliver sings "Hen Ffon Fy Nain (= my grandmother’s old walking stick”) very sweetly  and charmingly. John Freeman Jones oversees the mines of the "Silver Age Mining Co." and looks like a cow in clover when he comes to Idaho Springs in search of Welsh miners. Foulk Williams, as usual, is looking for a cheap mine for company from "England and Nebraska," so that all in all we see the Welsh are "flying high" in this county. There are thought to be from 100 to 150 of our people / nation living in the Idaho Springs, Freeland, Georgetown and Silver Plume area.

ELBERT COUNTY.

Many of our people / nation live in this county. They are all responsible farmers and are scattered throughout the county. We find Evan E.

=

None

(delwedd 5054)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 22.

Davis (Denver) gymeryd tir i fyny yn agos i Elizabeth rhyw 19 mlynedd yn ol, ac mae yn amaethu yno yn awr. Bu Ysgol Sul Gymreig yn cael  ei chynal mewn un lle yn y swydd, ond deallwn ei bod yn cael  ei chario yn mlaen yn awr fel Ysgol Sul Undebol Saesonaeg. Gan fod y Cymry mor wasgaredig yn y swydd mae yn anhawdd rhoddi amcan-gyfrif o’u rif.

SWYDD EL PASO.

Mae llaweroedd o'n cenedl yn byw yn y swydd hon, a hyny er’s blynyddau bellach. Mae y Cymro twymgalon John R. Jones yn trigianu yn Colorado Springs er y flwyddyn 1871, a chawn amryw Gymry yn byw yn Colorado City a Manitou. Daeth R. G. Gwillim i’r swydd hon yn 1871, gan sefydlu ar y divide, ac yn 1872 daeth Richard ei frawd yno atom thrachefn, yn 1878, cawn ei frawd arall, David, yn dyfod yno, ynghyd ag amryw eraill, ond dychwelodd David i Gymru yn lled fuan a bu farw yno. Gelwir y lle y sefydlasant ynddo yn Gwillimville, er anrhydedd i’r tri brawd a

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 22.

Davis (Denver) took up land near Elizabeth some 19 years ago, and now there is cultivation. There was a Welsh Sunday School is operated in one place on the job, but we understand that it is being carried forward now as a Sunday School Union Saesonaeg. Because of the Welsh dispersed in the job is difficult given amcawngyfrif their number. JOB EL PASO. There are lots of our nation living in this post, and then for many years now's. A warm-hearted Welshman John R. Jones dwell in Colorado Springs since 1871, and we have several speakers live in Colorado City and Manitou. RG Gwillim came to this position in 1871, establishing the divide, and in 1872 his brother Richard came to us there again, in 1878, we find his other brother, David, came there, along with several others, but returned David Wales fairly soon and died there. Where they established called it a Gwillimville, in honor of the three brothers = (image 5055)

=

None

(delwedd 5055)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 23.

enwyd. Mae R. G. Gwillim yn byw yma yn awr ac yn cadw gweithfa gaws. Ceir yn y lle hwn heddyw o 30 i 40 o’n cenedl yn preswylio a bron yr oll o honynt yn amaethwyr cyfrifol a llwyddianus. Yn Falcon, drachefn, deuwn ar draws teulu Cymreig o’r enw Evans yn amaethu, fel wrth daflu ein golwg dros yr holl swydd, cawn fod yma rai ugeiniau o Gymry.

--

SWYDD FREMONT.

--

CANON CITY, COAL CREEK, ROCKVALE A WILLIAMSBURGH.

Mae lluaws o’n cenedl yn byw yn y swydd hon sef yn Canon City, Coal Creek, Rockvale a Williamsburgh. Y sefydlwr Cymreig cyntaf ag y gwyddom am dano ydoedd un o’r enw Mathews, yr hwn a ddaeth yma yn flaenorol i 1870, gan gymeryd i fyny rai canoedd o aceri o dir gyda’r bwriad o sefydlu Welsh Colony, ac oherwydd hyny ymfudodd llawer o Gymry i'r sefydlad newydd, ond troi allan yn fethiant a wnaeth yr anturiaeth, ac wele y Cymry yn

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 23.enwyd. R. G. Gwillim live here now and keeps works cheese. There is this place today from 30 to 40 of our nation resides and almost all of them in a responsible and successful farmers. In Falcon, again, we come across Welsh family called Evans in agriculture, as in throwing our view over the whole job, we'll be here a few scores of Welshmen .-- JOB FREMONT .-- CANON CITY, COAL CREEK, ROCKVALE a multitude of our nation WILLIAMSBURGH.Mae live in this post which in Canon City, Coal Creek, ROCKVALE and Williamsburgh. The founder of the first Welsh as we know about him was one called Mathews, who came here previously to 1870 by taking up several hundred acres of land with a view to establishing a Welsh Colony, and because of that he emigrated many Welshmen to sefydlad new, but it turned out he did venture a failure, and, behold, the Welsh are
=

=

 

=

HANES CYMRY COLORADO. 24.

gwasgaru i leoedd eraill. Cawn fod amryw yn byw yn Coal Creek yn flaenorol i 1877, feallai ddwy neu dair blynedd, oblegid cawn fod Ysgol Sul wedi ei sefydlu yma y flwyddyn hono, ac ar y l3eg o Ebrill, 1879, sefydlwyd yma Eglwys Gymreig. Rhif aelodau cyntaf yr Eglwys ydoedd 13, ond heddyw, trwy lafur ac ymdrech pregethwyr galluog, rhifa yr aelodau tua 70, heblaw y gangen-eglwys yn Williamsburgh. Deallwn fod rhif yr aelodau wedi cael eu dyblu bron yn y ddwy flynedd ddiweddaf. Bu y pregethwyr canlynol yn gwasanaethu yr Eglwys, sef y Parchn. G. M. Jones, M. B. Morris, T. A. Humphreys, --- Davies, Y Parch. M. A. Ellis, M. A., ydyw y gweinidog presenol. Ceir fod agwedd lewyrchus ar yr achos goreu yn y lle hwn. Y flwyddyn ddiweddaf adeiladwyd yma dy i’r gweinidog gwerth tua $1,200, a deallwn eu bod bron wedi talu am dano. Hefyd mae gan ein cenedl yn Coal Creek gapel destlus iawn, ac yn wir dyma yr unig gapel yn y lle. Cynelir Eisteddfod yn y lle hwn bron bob blwyddyn, ac mae yn troi allan yn llwyddianus, yn llenyddol ac arianol, bron bob tro, a mawr ydyw y brwdfrydedd a

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 24. dispersed to other places. We'll be living in Coal Creek in several previously to 1877 Maybe he two or three years, because we have Sunday School has been established here that year, and on the l3eg April, 1879, the Welsh Church was founded here. Church members first number was 13, but today, through labor and effort able preachers, members number about 70 members, except the branch-church Williamsburgh. We understand that a number of members has been almost doubled in the last two years. There have been following the preachers serving the Church, the Revs. G. M. Jones, M. B. Morris, T. A. Humphreys, --- Davies, Rev. M. A. Ellis, M. A., it is the present minister. There may be aspects of the case thriving best in this place. The house was built here the year last of approximately $ 1,200 worth minister, and we understand that they almost paid for it. Also by our nation Coal Creek chapel very neat, and indeed this is the only place in the chapel. Cynelir Eisteddfod in this place almost every year, and turned out successfully, a literary and a cash, almost every time, and it is the great enthusiasm and
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 25.

ddangosir gan Gymry yr ardaloedd hyn yn yr hen sefydliad bendigedig. Cafodd ein cenedl yn y swydd hon gryn helbul adeg streic 1884, yr hyn a barodd i amryw o honynt ymadael, ac yn eu plith rai o gerddorion goreu yr ardal, ond erbyn hyn gwelir pob peth yn myned yn mlaen "megis yn y dyddiau gynt." Cymro ydyw maer Coal Creek, a Chymro hefyd ydyw y Marshal; Cymro, drachefn, ydyw cynrychiolydd y swydd hon yn Senedd y Dalaeth eleni, sef William Phillips, ac yn olaf, ond nid y lleiaf ei glod, dyma y Cymro cywir Morgan Griffith yn sirydd y swydd er yn agos i 4 blynedd. Yma hefyd mae y llenor gwych Edward C. Roberts yn byw, ynghyd a'r doniol John L. Roberts, ac hefyd y diacon ffyddlon Richard Hughes, yr hwn sydd yn nos-wyliwr yn Senedd y Dalaeth yn y brif ddinas eleni. Felly canfyddwn fod ein cenedl yn lled barchus yn y parthau yma, a dywedir fod o 500 i 700 o Gymry yn byw yn swydd Fremont.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 25.ddangosir by Welshmen these areas in the old organization wonderful. Our nation in this post considerable turmoil at the time of the strike in 1884, what led to some of them leaving, and among them some of the musicians the best of the area, but now seen everything goes on "as in the days of old . " Coal Creek is Welshman mayor, who is also the Welshman Marshal; Welshman, again, it is representative of the state of this post in Parliament this year, William Phillips, and finally, but not least his praise, here's the correct Welshman Morgan Griffith was sheriff of the job for almost 4 years. Also here the great writer Edward C. Roberts lives, along with the hilarious John L. Roberts, and also the faithful deacon Richard Hughes, who is a night-watchman in the State of Parliament in the capital this year. So we find that our nation is quite respectable zones here, and is said to be from 500 to 700 Welsh people living in post Fremont. (Image 5056)

None

(delwedd 5056)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 26.

SWYDD GILPIN.

CENTRAL CITY A RUSSELL GULCH.

Yn gynar yn ngwanwyn 1859 cawn i ychydig Gymry adael eu cartrefleoedd yn y dwyrain gan wynebu tua'r gorllewin pell, ac yn sefydlu yn nhalaeth Colorado yn awr, mewn lle o'r enw Gregory Gulch (Pike's Peak) [sic; = ?. Sefydlwyd Gregory Gulch yn 1859 yn ystod rhuthr am aur Pike’s Peak] yn swydd Gilpin, yn eu plith yr oedd y rhai canlynol: John Edwards, John E. Jenkins {Deer Lodge, Montana, yn awr), "Jack" Thomas, Morris Thomas, E. Paul Jones, Edward Davies (Clifton, Iowa, yn awr), Hugh Edwards, Evan Williams, Evan Pritchard, ac eraill. Aeth y mwyafrif ohonynt ati ar unwaith i olchi y pridd am aur, a hyny gyda gradd helaeth o lwyddiant, ond nid heb lawer o helbul gan y tough characters oedd yn y lle yr adeg hono, ac nid anfynych y gelwid ar yr ychydig Gymry i amddiffyn eu bywydau a’u buddianau, ac mae yn dda genym groniclo y ffaith y ceid ein cenedl bob amser ar ochr Law and Order, fel y dywedir, hyd nes y cliriwyd y camp o'r oll oedd yn erbyn hyny. Yn ngwanwyn 1860 cawn fod y cwmni Thomas a Davies yn gweithio yn galed

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 26.SWYDD GILPIN.CENTRAL CITY AND RUSSELL GULCH.Yn Early in the spring of 1859 we have to leave their cartrefleoedd few Welshmen in the east by the west facing away, in the state of Colorado and established now, in a place called Gregory Gulch (Pike's Peak) [sic; =?. Established Gregory Gulch in 1859 during the gold rush Pike's Peak] a job Gilpin, among them were the following: John Edwards, John E. Jenkins {Deer Lodge, Montana, now), "Jack" Thomas, Morris Thomas , E. Paul Jones, Edward Davies (Clifton, Iowa, now), Hugh Edwards, Evan Williams, Evan Pritchard, and others. Went the majority of them immediately began to wash the soil for gold, and then with a large degree of success, but not without much trouble from the tough characters were in place at the time it, and not infrequently called on the few Welshmen protect their lives and their interests, and we are pleased to chronicle the fact that there would always be on the side of our nation Law and Order, as they say, until the camp was cleared of all the was against that. In the spring of 1860 we find that the company Thomas and Davies worked hard
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 27.

wrth olchi yr aur, ac ystyrid hwy yn mhlith rhai o brif olchwyr Gregory Gulch. Mae Morris Thomas yn byw yn Denver yn awr, gan fwynhau ei hun goreu a ello ar elw y blynyddau hyny, ac mae Edward Davies yn amcanu gwneyd yr un peth yn Clifton, Iowa. Yn gynar yn 1862 gellid gweled sign yn Central City yn darllen: “Jones & Evans, Retail Grocers, etc.,” ac wrth holi cawn fod y cwmni yn gyfansoddedig o Richard W. Evans (brawd i'r henafgwr E. B. Evans, Denver), yn awr yn retired banker ac yn byw yn Fort Dodge, Kas., D. N. Jones, yn awr yn byw yn Eau Claire, Wis. Yn mhen rhai misoedd wele “Brenin y Menyn” yn gwneyd ei ymddangosiad yn y camp newydd gyda llwyth o'r peth gwerthfawr hwnw, ac ni fu yn hir cyn cael gwared o’i stock, a chawn ef yn parotoi i ddychwelyd yn ol gyda llawer o aur mwnwyr Gregory Gulch. Nid oedd y “brenin" hwn yn neb llai na Robert Owens, o gwmni Owens a Jones, Dodgeville, Wis., yn awr. Cawn i’r gwr hwn ymweled ar lle amryw droion gyda'i Welsh butter, fel y dywedai y mwnwyr, a hyny er lles i’r bobl ac elw iddo yntau. Tua’r adeg

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 27. washing the gold, and they are considered among some of the top washers Gregory Gulch. Morris Thomas live in Denver now, enjoying himself best and ello on the profits of those years, and Edward Davies aims gwneyd likewise in Clifton, Iowa. Early in 1862 could see a sign Cen

tral City reads: "Jones & Evans, Retail Grocers, etc.," and when we find that the question is composed of Richard W. company Evans (brother to the old man EB Evans, Denver), now Retired banker and living in Fort Dodge, Kas., DN Jones, now in Eau Claire resident, Wis. Within a few months behold "the King Butter" in gwneyd his appearance in the new sport with loads of valuable hwnw thing, and there have been long before its removal Stock, and we find him to return back with parotoi many gold mwnwyr Gregory Gulch. It was not the "king" This is none other than Robert Owens, a company Owens and Jones, Dodgeville, Wis., Now. I got to this man had visited on various many times where his Welsh butter, as it said the mwnwyr , and then for the good of the people and return to him. Around the time
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 28.

yma daeth William N. Jones a Richard J. Williams yma o Cambria, Wis., gyda llwyth o bethau wedi eu codi ar ffermydd Wisconsin, er mwyn eu gwerthu i drigolion Gregory Gulch, ac wedi cyflawni eu neges cawn hwy yn dychwelyd yn ol, gan, yn ddiau, roddi gair da i'r wlad newydd, oblegid cawn yn y gwanwyn canlynol (1863) amryw yn dyfod allan o ardaloedd Dodgeville a Cambria, Wis., ac yn eu plith John G. Roberts (Denver yn awr), y diweddar Barch. O. M. Williams, David Jenkins a'r teulu, W. H. Pierce, ac eraill, ac er fod rhai o honynt yn eu beddau maent megis yn “llefaru eto”, a'u dylanwad i'w ganfod ar Gymry Colorado hyd heddyw. Cawn fod Cymry Gregory Gulch yr adeg hono, fel y ceir y Cymry bob amser, yn sychedu am gael mwynhau pethau crefyddol, ac yn mis Awst, 1863, sefydlasant Ysgol Sul, yr hon a rifai dros 30 o aelodau. Yn mis Tachwedd y flwyddyn hon cawn gawod arall o Gymry Wisconsin yn disgyn yn y lle, ac yn eu plith y Parch. Griffith Roberts (Lake Crystal, Minn., yn awr) a’i fab Thomas G. Roberts, a'r Sul cyntaf ar ol cyraedd y lle wele y Parch. Griffith Roberts yn pregethu i'r Cymry yn

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 28.yma became William N. Jones and Richard J. Williams here in Cambria, Wis., with a load of things have been built Wisconsin farm, in order to sell them to residents Gregory Gulch, and achieved their message we get them back in return, as, no doubt, give a good word to a new country, because we are the following spring (1863) in various came out and Cambria areas Dodgeville, Wis., and John G. Roberts among them (Denver now), the late Rev.. OM Williams, David Jenkins and family, WH Pierce, and others, and while some of them in their graves as they will "speak again", and their influence can be found on the Welsh Colorado until today. We'll be Welshmen Gregory Gulch time it, so that there is always the Welshmen, thirst u want to enjoy things religious, and in August 1863, they established Sunday School, which was Rifai over 30 members. In November this year we have another shower Welshmen Wisconsin falls in place, and among them the Rev.. Griffith Roberts (Crystal Lake, MINN., Now) and his son Thomas G. Roberts, and the first Sunday after reaching the place behold Rev. Griffith Roberts preached to the Welsh people
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 29.

nhy y diweddar Evan Williams, a pharhaodd i weinidogaethu i Gymry Gregory Gulch y mis Ebrill canlynol, yn cael ei gynorthwyo gan y diweddar Barch. O. M. Williams. Dymunwn ddywedyd yn y fan hon ei bod tuhwnt i amheuaeth mai y Parch. Griffith Roberts a bregethodd y bregeth Gymraeg gyntaf yn Colorado, a hyny yn Central, fel y crybwyllasom uchod. Yn 1864 aeth y Parch. Griffith Roberts yn ol i Wisconsin, a daeth y Parch. William Owen, gweinidog perthynol i'r Wesleyaid, allan o Dodgeville, i bregethu i'w gyd-genedl yn Central, ac arosodd yno hyd y gwanwyn canlynol. Ni pharhaodd y mwyniant hwn yn hir wedi hyny, oblegid dechreuodd y Cymry wasgaru oddiyma, ac fe aeth y rhan fwyaf o honynt i swydd Clear Creek. Cafodd y gwr da Evan Williams ei ladd yn y gwaith ar y 23ain o Fehefin y flwyddyn hon. Bu pethau yn lled dawel o hyn hyd 1870 yn mhlith Cymry swydd Gilpin, ond y flwyddyn hono wele gawod arall o'n cenedl yn disgyn yn Central o Wisconsin; yn eu plith cawn P. L. ac L. L. Roberts, teulu John R. Morgan (yr hwn oedd yno e'rs 2 flynedd yn flaenorol), Miss

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 29.nhy the late Evan Williams, and continued to minister to Welshmen Gregory Gulch the following April, will be assisted by the late Rev.. O. M. Williams. We wish to say at this point that it was beyond doubt that the Rev.. Griffith Roberts preached the first sermon Welsh Colorado, and then in Central, as we mentioned above. In 1864 he became the Rev. Griffith Roberts back to Wisconsin and became the Reverend. William Owen, a minister belonging to the Wesleyans, out of Dodgeville, to preach to his fellow nation in Central, and stayed there until the following spring. We continued enjoyment of this long after that, because of the Welsh began to disperse from here, and most of them went to the office part of the Clear Creek. The good husband Evan Williams was killed at work on the 23rd of June of this year. Things were slightly quiet from now until 1870 among Welshmen job Gilpin, but that year behold another shower of our nation fell in Central Wisconsin; among them we find P. L. and L. L. Roberts, John R. Morgan family (which was previously there e'rs 2 years), Miss
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 30.

Jennie Oliver (Mrs. Brubaker, Denver, yn awr), Thomas E. Jenkins, ac eraill. Wele hefyd Edward W. Williams, Edward Jones, William J. Evans, O. L. Owens a’r brodyr William a Robert Jones yn cael eu hunain yn Russell Gulch tua’r amser hwn. Ar ol sobri rhyw ychydig yn eu trachwant am y “metal melyn” a gweled “nad aur ydyw y cyfan sydd yn disgleirio” daeth eu prif nodweddion i’r golwg a chaed allan fod y rhan fwyaf yn feibion awen a chan a’n tueddiadau at y pethau mwyaf difrifol mewn bywyd. Yn 1873 wele yr Ysgol Sul Gymreig wedi ei sefydlu unwaith yn rhagor ac yn cael ei chynal yn nghapel y Bedyddwyr Saesoneg. Y Parch. O. M. Williams wedi dychwelyd o’r dwyrain ac yn myned ati i weithio fel “cawr i redeg gyrfa” a christion - yn Arolygydd yr Ysgol ac yn pregethu ddwy waith bob mis, ac yn cydsynio yn dra mynych i fyned i bregethu i ardaloedd eraill. Bron yn ddirybudd wele raglen “Cyfarfod Llenyddol, Central City, Nadolig, 1873,” yn gwneyd ei ymddangosiad, a daeth y diwrnod, ac yr oedd pawb wedi eu synu wrth weled y fath gynulleidfa o Gymry. Cafwyd cyfarfod llewyrchus


 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 30.Jennie Oliver (Mrs. Brubaker, Denver, now), Thomas E. Jenkins, and others. Edward W. Williams also behold, Edward Jones, William J. Evans, O. L. Owens and brothers William and Robert Jones gets Russell Gulch themselves about this time. After sobering up slightly in their greed for the "yellow metal" and saw "gold is not all that shines" became their main features to look and was found out that most of our sons muse and trends to the most serious things in life. 1873 behold, the Welsh Sunday School has been set up again and has been staged in the Baptist church Saesoneg. Rev. O. M. Williams has returned from the east and went on to work as a "giant to run a race" and a Christian - as Superintendent of School and preached twice each month, and consent is very frequent to go to preach to other areas. Almost without warning behold program "Literary Meeting, Central City, Christmas, 1873," is gwneyd his appearance, which came the day, and everyone was surprised when he saw that they had such audience Welshmen. A meeting prosperous
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 31.

iawn dan lywyddiaeth y Parch. O. M. Williams, Cor Central, dan arweiniad John R. Morgan, yn fuddugol ar y prif ddarnau cerddorol; Cymry Russell a Idaho Springs yn cipio y man wobrwyon am ganu ac adrodd; John G. Roberts a William T. Phillips (Denver yn awr) a’r cadeirydd yn enill ar y traethodau; Edward Jones, Russell, a Thomas R. Jenkins, Central, yn enill am farddoni. Yn yr hwyr cynaliwyd cyngerdd, a throdd y cwbl allan yn fwy llwyddianus nag y disgwylid. Yr oedd pawb yn gwaeddi “melus, moes mwy,” ond cyn i Gymry swydd Gilpin gael amser i gyhoeddi cyfarfod arall, wele raglen a thestynau Eisteddfod Undebol Colorado yn cael ei cyhoeddi, yr hon oedd i'w chynal yn Golden, Gorphenaf 4, 1874, ac wele Gymry Gilpin yn dechreu paratoi ar gyfer yr ymdrechfa hono; Cymry Idaho Springs, Russell, Central a Black Hawk yn ymuno er codi cor dan arweiniad John R. Morgan, yn cael ei gynorthwyo gan y Cymro ieuanc T. Lloyd Williams, (yn awr yn Oakland, Cal.) Yn mis Chwefror, wrth weled Ysgol Sul y Cymry mor flodeuog, wele swyddogion capel y Bedyddwyr yn rhoddi rhybudd

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 31. Very presided Rev. O. M. Williams, Central Choir, conducted by John R. Morgan, won the main musical pieces; Welsh Russell and Idaho Springs captures the spot prizes when and reporting; John G. Roberts and William T. Phillips (Denver now) and the chairman is gaining on the essays; Edward Jones, Russell, and Thomas R. Jenkins, Central, won for poetry is. In late cynaliwyd concert, and turned out more successful all than anticipated. Everyone was shouting "sweet, give more," but before Welshmen job Gilpin time to announce another meeting, lo program and texts Eisteddfod held in Colorado will be published, which was to hold a Golden on July 4, 1874 behold Welshmen Gilpin begins preparing for the ymdrechfa hono; Welsh Idaho Springs, Russell, Central and Black Hawk joins raising choir led by John R. Morgan, is gyno

The young Welshman rthwyo T. Lloyd Williams, (now in Oakland, Cal.) In February, when he saw the Sunday School flowery Cambria, lo officials Baptist chapel gives notice
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 32.

iddynt ymadael, gan feddwl yn ddiau y gallasent hwythau wneyd yn llawn cystal gydag Ysgol Sul Saesoneg, ond yn taer ddymuno ar y Cymry droi eu hysgol i'r iaith fain. Modd bynag, yn bur fuan wele anedd-dy y Cymro cenedlgarol John R. Morgan wedi ei orphen ac yntau yn gwahodd ei gydgenedl yno i gynal eu cyfarfodydd, ac felly y bu, aethant yno i gynal yr Ysgol Sul, ac etholwyd Thomas E. Jenkins yn Arolygwr a P. S. Roberts yn Ysgrifenydd a Thrysorydd. Aed ati o ddifrif i geisio cael gan yr holl Gymry bresenoli eu hunain, ac yn fuan ymgasglai y Cymry o'r pedwar lle i fwynhau gwledd grefyddol, yr hyn oedd anwyl ganddynt. Ar ol yr Ysgol defnyddid ychydig amser er ymberffeithio erbyn y frwydr yn Eisteddfod Golden. Cawn fod y Cymry wrth ben eu digon yn Central yr adeg yma, omd nid oedd tymor eu mwynhad i barhau yn hir, oblegid ar yr 21ain o Fai, 1874, torodd tan allan yn yr adeilad nesaf i dy Morgans ac ni chafodd y Cymro pur yma ond prin amser i achub ei deulu cyn i'w dy a'i gynwysiad losgi yn lludw; drwy hyn collodd yr Ysgol Gymreig ei holl lyfrau ynghyd a'r gerddoriaeth oedd i'w canu

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 32.iddynt exit, thinking surely they could they made him just as well with Sunday School Saesoneg but sorely want to turn on the Welsh language to their school slim. Mode bynag, fairly soon behold thy dwelling-nationalistic Welshman John R. Morgan is finished and he invites her to hold their meetings there gydgenedl, and it was done, they went there to hold the Sunday School, and was elected Thomas E. Jenkins Inspector and Secretary and Treasurer PS Roberts. Steps were taken seriously to try to get all the speakers and attend themselves, and soon ymgasglai the Welshmen of four places to enjoy religious feast, what was beloved by them. After the School used a few times to improve his fight against the Golden Eisteddfod. We find that the Welsh as were overwhelmed in Central at this time, OMD did not term their enjoyment to continue for long, because on the 21st of May, 1874, broke until out in the building next to your Morgans nor was the Welshman pure here but little time to rescue his family before his house was burned and his ashes Inclusion; hereby lost all his books the School of Welsh and the music to be sung together
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 33.

yn Eisteddfod Golden, a chan fod amryw o’r Cymry yn llettya ar yr un heol, a hwythau ar y pryd yn gweithio, collasant eu holl eiddo, oddigerth yr hyn oedd ganddynt amdanynt ar y pryd. Llosgodd dros 150 o dai mewn tua awr o amser. Yn mysg y colledwyr cawn Robert H. Jones a Morris Thomas (y ddau yn Denver yn awr), John R. Morgans ac eraill. Pellebrodd y cantorion i’r dwyrain am gerddoriaeth, ond profodd y tan yn angeuol i’r Ysgol Sul ac ni wnaed yr un ymdrech i’w sefydlu drachefn. Daeth y 4ydd o Gorphenaf ac wele tua 50 o Gymry swydd Gilpin yn cychwyn am Eisteddfod Golden ac yn dychwelyd yn ol gyda bron yr oll o’r gwobrwyon am ganu, heblaw amryw wobrau am farddoni. Cynaliwyd amryw gyfarfodydd llenyddol yn Central y blynyddoedd hyn, ac mae yr un a gynaliwyd yn ngauaf 1877 yn deilwng o’n sylw. Llywydd y cyfarfod hwnw ydoedd y Parch. O. M. Williams; Thomas G. Roberts, Georgetown, yn beirniadu y cyfansoddiadau, yn cael ei gynorthwyo wrth glorianu y canu a’r areithio gan R. J. Roberts a John D. Lloyd. Bu cystadlu poeth dros ben yn y cyfarfod ac

 

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 33. Golden Eisteddfod, and because many of the Welsh in lodging on the same road, and at the time they are working, they lost all their property, except what they had them at the time. Burnt over 150 houses in about an hour. Among the losers we are Robert H. Jones and Morris Thomas (both now in Denver), John R. Morgans and others. Pellebrodd singers east music, but it proved fatal to the till Sunday school and we made the same effort to be established again. 4th of July came and behold about 50 Welshmen job Gilpin starts at Golden Eisteddfod and return back with almost all of the prizes for singing, besides many prizes for poetry. Cynaliwyd various literary meetings at Central these years, and the same HELD are worthy of our attention ngauaf 1877. President of that meeting was the Rev.. O. M. Williams; Thomas G. Roberts, Georgetown, criticizing the compositions, will be assisted by the singing and oratory glorianu by R. J. Roberts and John D. Lloyd. There have been competing extremely hot at the meeting
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 34.

aeth y peth i’r papurau Saesoneg gan lwyr anghofio mai “ofer dadl wedi barn.” Trwy hyn daeth y Cymry i sylw, ond o’r diwedd tawelodd y cyfan a neb yn ddoethach. Yn 1876 wele fwngloddiau Russell yn adfywio a’r Cymry yn dylifo yno ar unwaith. Yn fuan sefydlwyd Ysgol Sul yn y lle, gan alw ar y Parch. O. M. Williams am ambell bregeth. Cynelid y cyfarfodydd yr amser yma yn yr Ysgoldy. Yn mysg newydd-ddyfodiaid Russell yr adeg hon cawn Griffith D. Griffiths (Prospect yn awr), Henry Davies, John R. Hughes, Abraham Lewis ac eraill. Cyn hir wele yr Ysgoldy yn myned yn rhy fychan a'r Cymry yn symud i gynal eu cyfarfodydd i loft ystordy E. W. Williams, yr hwn oedd newydd agor masnachdy yma. Yn 1870 daeth Isaac a Richard Jones yma o sir Flint, a chawn fod y blaenaf yn bregethwr lleol yn Nghymru, a bu yn pregethu i Gymry Russell yn achlysurol cyn iddo ddychwelyd yn ol i'r Hen Wlad. Yn 1880 cawn i ryw adfywiad sylweddol gymryd lle gyda’r achos crefyddol yn Russell, pryd y daeth David H. Jones a Daniel ei frawd yma o Lerpwl at eu chwaer Mrs. Edward Jones.

 

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 34.aeth it to the papers Saesoneg by outright forget that "fruitless debate has heard." By this he became the Welsh to comment, but finally hushed the whole and no one is wiser. Russell mines by 1876 and the Welsh regeneration streaming there immediately. Soon established a Sunday school in the place, and called on the Rev.. O. M. Williams for occasional sermon. Held the meetings this time at the Schoolhouse. Among newcomers Russell at this time we Griffith D. Griffiths (now Prospect), Henry Davies, John R. Hughes, Abraham Lewis and others. Soon behold the Schoolhouse in Welsh and become too small to hold their meetings move to loft warehouse E. W. Williams, who had just opened a shop here. In 1870 Isaac and Richard Jones here from Flint county, and we find that the local preacher in Wales premier, and he preached to Welshmen Russell occasionally before they return back to the Old Country. In 1880 we find some significant revival replace with religious cause in Russell, David H. Jones when he and his brother Daniel here from Liverpool to their sister Mrs. Edward Jones.
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 35.

Gwelodd Dafydd ar unwaith mae prif angen y Cymry ydoedd lle i addoli, ac aeth o amgylch i ymgynghori a'r prif Gymry; y canlyniad fu iddo alw cyfarfod cyhoeddus i ystyried y peth a phenderfynwyd yr adeg hono i godi capel. Etholwyd swyddogion yn y fan a phenodwyd Mrs. Edward Jones a Miss Lizzie Williams i gasglu, ac er i’r capel gostio dros $1,000 yr oedd pob dolar wedi ei thalu cyn ei agor, yr hyn a dystia yn uchel am gymwysderau y ddwy Lizzie at gasglu, a pha ryfedd i un ganu a ganlyn iddynt:

“Dwy enwog am eu daioni - dwy od
Am hudo doleri;
Neb yma, neb mi wn i - yn Russell
A meddwl isel am y ddwy Lizzie.”

Daeth amser agoriad y capel, a chafwyd math o gyfarfod areithio yn lle pregethu i'w agor; y Parch. O. M. Williams yn areithio ar "Gymry Russell Gulch,” a Evan B. Evans (Denver yn awr) ar "Y Ty Hwn,” ynghyd ag eraill. Abraham Lewis, John R. Hughes a Henry Davies oeddynt yr Ymddiriedolwyr cyntaf a’r rhai presenol ydynt Robert Edwards, Thomas Parry a Richard Jones. Ar ol hyn cawn fod golwg lewyrchus iawn ar achos Cymreig Russell,

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 35.Gwelodd David immediate needs of the Welsh was the main place of worship, and went around to consult and main speakers; The result was that he called a public meeting to consider it and decided the time hono for a chapel. Elected officials here and appointed Mrs. Edward Jones and Miss Lizzie Williams to collect, and while cost over $ 1,000 to the chapel every dollar he was paid before opening the so loudly testify about gymwysderau both Lizzie to collect, and what a strange one to sing and follows them: "two famous for their goodness - two odd for seduce dollars; Nobody here, nobody I know - Russell A mind is low for both Lizzie. "The chapel opening time came, and there was kind of a meeting oratory instead of preaching to open it; Rev. O. M. Williams speaking on "Welshmen Russell Gulch," and Evan B. Evans (Denver now) on "The House It," along with others. Abraham Lewis, John R. Hughes and Henry Davies were the first and current Trustees are Robert Edwards, Thomas Parry and Richard Jones. After this we find that view very prosperous Welsh cause Russell (image 5065)



None

(delwedd 5065)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 36.

sefydlog, ceir pregethu yn aml gan y Parchn. W. D. Price, Denver, John T. Williams, Erie, M. A. Ellis, Coal Creek, T. Miles a W. Charles, Denver. Cynelir cyfarfodydd llenyddol yn aml, ac fel rheol maent yn hynod adloniadol. Ceir yn y lle hwn yn awr tua 100 o Gymry, a Chymry ydyw prif fasnachwyr a pherchenogion mwngloddiau mwyaf cyfoethog y lle; mewn gair, y Cymry sydd yn "rhedeg y lle" fel y dywedir.

--

SWYDD GUNNISON.

Daeth llawer o Gymry i'r swydd hon yn 1880 ac 1881, a'r rhan fwyaf o honynt o Leadville, gan sefydlu yn Crested Butte, Gothic, Elko, Scofield ac Irwin. Y blynyddau cyntaf yr oeddynt yn dra lluosog yn y lleoedd hyn, ond pur ychydig o Gymry yma gan iddynt wasgaru i leoedd eraill yn y dalaeth. Mae ychydig o'n cenedl yn byw yn awr yn Crested Butte, ac yn gweithio yn y gweithfeydd glo

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 36.sefydlog, there is often preached by the Revs. W. D. Price, Denver, John T. Williams, Erie, M. A. Ellis, Coal Creek, W. and Charles T. Miles, Denver. Cynelir literary meetings frequently, and usually they are very entertaining. There is this place now approximately 100 Welsh people, and those who do it the main traders and owners of the richest mines where; in a word, the Welsh people who "run the place" as they say .-- POST GUN

NISON.Daeth many Welshmen to this position in 1880 and 1881 and most of them of Leadville part, Crested Butte is established, Gothic, Elko, Scofield and Irwin. The first years were very numerous in the these places, but quite a few Welshmen here by dispersing to other places in the state. A few of our nation live in Crested Butte now, and worked in the coal plants (image 5057)



None

(delwedd 5057)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 37.

yno; yn Prospect, drachefn, cawn Griffith D. Griffiths ac Evan L. Jones yn byw, ac yn Elko cawn Richard Lloyd yn byw. Mae gair da i’r tri gwyr hyn fel dinasyddion a mwnwyr profiadol.

--

SWYDD JEFFERSON.

Er nad ydyw y Cymry yn lluosog yn y swydd hon yn awr, buont felly rai blynyddau yn ol. Yn 1862 cawn Evan E. Davis (Denver yn awr) a'r teulu yn byw yn Golden, ac yn mhen l0 mlynedd ar ol hyn (1872) cawn John L. Roberts, Caerfaban, a John Williams yn prydlesu glofa Dennis Murphy ar Ralston creek ac yn ei gweithio yn llwyddianus; amryw Gymry yn eu gwasanaeth, megis y cerddor G. W. Williams, Dodgeville, Wis., Edward Lloyd, W. Pritchard a Jeremiah Lewis. Yn 1873 daeth Henry W. Evans, y glowr enwog, allan o Pennsylvania i gymeryd gofal glofa W. A. H. Loveland, a daeth tua 12 o Gymry i’w ganlyn, ynghyd ag amryw o leoedd eraill. Yn mis Mai sefydlwyd yma Ysgol Sul Gymreig,

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 37. there; in Prospect, again, we Griffith D. Griffiths and Evan L. Jones lives, and Richard Lloyd Elko we live. A good word to these three men as citizens and mwnwyr experienced. --SWYDD JEFFERSON. Even if it is a multiple of the Welsh in this post now, they have been so some years ago. Evan E. Davis in 1862 we (now Denver) and the family lives in Golden, and head l0 years after that (1872) we find John L. Roberts, Caerfaban, John Williams and Dennis Murphy at Ralston leasing colliery creek and it worked successfully; Welshmen in their various services, such as the musician G. W. Williams, Dodgeville, Wis., Edward Lloyd, W. Pritchard and Jeremiah Lewis. In 1873 he became Henry W. Evans, the famous miner, out of Pennsylvania to take care colliery W. A. ​​H. Loveland, when about 12 Welshmen to follows, along with various other places. Established in May of this Welsh Sunday School,
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 38.

a’i haelodau yn rhifo tuag 20, heblaw y plant. Yn mis Medi, drachefn, daeth y Parch. John Evans (Eglwysbach) allan i dalu ymweliad a’i chwaer, Mrs. John L. Roberts, Ralston Creek. Penderfynwyd yn ddioedi [sic; = ddioed i] ofyn iddo bregethu yn Saesoneg un prydnawn Sul. Daeth yr amser penodedig a’r pregethwr, ynghyd a llonaid yr ystafell eang o wrandawyr, tri o bob pedwar honynt yn bobpeth ond Cymry. Cymerodd y pregethwr ei destyn a dechreuodd bregethu yn bur araf a’r gynulleidfa yn gwrando yn astud; yn y man wele y gwr enwog yn dechreu “gwresogi at ei destyn,” ond yn ymddangos fel pe yn llafurio dan gryn anhawsderau, ac yn anesmwyth. Cyn hir mae y gwaed Cymreig yn dechreu poethi ac aml air yn rhy ystyfnig i ufuddhau i’r tafod. Yn ddirybudd, collodd y pregethwr ei hunanfeddiant, a chyda y geiriau “ddaw hi ddim, fechgyn,” torodd allan yn ei iaith ei hun a thraddododd y gweddill o’i bregeth yn yr hen Omeraeg anwyl er syndod i’w wrandawyr. Rhaid ychwanegu iddo ddal y gynulleidfa megis ar gledr ei law hyd y diwedd. Cyrhaeddodd y newydd yma Gymry Golden yn fuan a llwyddasant hwythau

 

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 38. its members numbering around 20, except the children. In September, again, came the Rev.. John Evans (Eglwysbach) out to pay a visit to his sister, Mrs. John L. Roberts, Ralston Creek. Decided ddioedi [sic; = Immediately to] ask him to preach in Saesoneg one afternoon Sunday. Became the appointed time and the preacher, along with a wide room full of listeners, three quarters of them were bobpeth but the Welsh. The preacher took his text and began preaching slow and the audience listened attentively; behold the man in the place famous in the beginning "is subject to heating," but appeared laboring under considerable difficulties of, and uneasy. Soon the Welsh blood begins heated and often too stubborn to obey the word of the tongue. Without warning, he lost his composure preacher, and with the words "will not come, boys," broke out in his own language and he delivered his sermon in the rest of the dear old Omeraeg surprisingly his listeners. You must add it to hold the audience like his hand to the end. News reached here early and they succeeded Golden Welshmen too
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 39.

i gael addewid gan y pregethwr enwog o'r Eglwysbach i roddi pregeth Gymraeg y Sul canlynol. Y Sul a wawriodd ac wele gapel y Bedyddwyr yn orlawn - pawb yn rhyfeddu o ba le y daeth cymaint o Gymry at eu gilydd. Yn y man wele y pregethwr yn darllen y geiriau canlynol o Rhufeiniaid viii, 23, fel ei destyn: “Ac nid yn unig y creadur ond ninau hefyd y rhai sydd gennym flaenffrwyth yr Ysbryd, &c.,” a diau i’r pregethwr galluog ragori arno ei hun y tro hwn, ac yr oedd ei hyawdledd tuhwnt i’n gallu desgrifiadol ni. Sicr ydyw nad oes yr un o’i wrandawyr wedi anghofio swm a sylwedd ei bregeth hyd heddyw. Yn ngauaf 1873 wele Gymry Golden yn cyhoeddi fod Eisteddfod Undebol Colorado i’w chynal yno ar y 4ydd o Gorphenaf canlynol; mawr oedd y disgwyliad am i’r dydd wawrio, ac yn ei dro gwnaeth, ac yn fuan wele heolydd Golden City yn llawn o Gymry o’r lleoedd amgylchynol. Y Parch. O. M. Williams ydoedd cadeirydd yr Eisteddfod a Henry W. Evans yn arweinydd; Cynonfardd yn feirniad y cyfansoddiadau; Rice Morgan, Denver, a Prof. Tyrall yn feirniaid y canu, a


 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 39. to get a promise from the famous preacher giving a sermon from the Welsh Eglwysbach to the following Sunday. The Sunday dawned and behold Baptist chapel was crowded - everyone wondering whence came so many Welsh people for each other. At the place behold the preacher read the following words of Romans viii, 23, as its subject: "And not only they but also the ones that we have ninau firstfruits of the Spirit, & c.," And doubtless able to preacher exceeded himself this time, and it was his hyawdledd was beyond our ability desgrifiadol us. Certainly it is one of his listeners do not have forgotten the tenor of his sermon to this day. In ngauaf 1873 behold Welsh Eisteddfod held in Golden Colorado announces that its hold on the 4th of July there following; It was a great expectation for the day dawn, and in turn he did, and soon behold the streets of Golden City is full of Welshmen of the surrounding places. Rev. O. M. Williams was chairman of the Eisteddfod and Henry W. Evans is the leader; Cynonfardd critic of the compositions; Rice Morgan, Denver, and Prof. Tyrall judges the singing, and
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 40.

Thomas E. Jenkins, Central, yn feirniad yr areithio a'r adroddiadau. Yn y man cawn William Francis, Erie, a James R. Hughes, Golden, yn fuddugol ar y traethodau; Henry W. Evans, Golden, Edward Jones, Russell, a Thomas E. Jenkins, Central, yn cael y gwobrau am farddoni, a chantorion swydd Gilpin yn cipio yr holl wobrwyon am ganu. Yn yr hwyr cynaliwyd cyngerdd llwyddianus iawn.

Felly terfynwyd Eisteddfod Undebol gyntaf Colorado, a hyny yn llwyddianus. Bernir fod tua 300 o Gymry yn bresenol yn yr uchel-wyl hon. Y Sul canlynol pregethodd y Parch. O. M. Williams i'w gydgenedl yn Golden. Yn 1876 cawn i Edwards a Roberts sefydlu masnach yn y dref, ac yn yr haf dilynol agor cangen o honi yn Freeland, ger Idaho Springs. Nid oes golwg mor addawol ar bethau yn Golden yn awr ag yr oedd yr adeg hono, ac ychydig ydyw nifer ein cenedl yn y lle.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 40.Thomas E. Jenkins, Central, a critic of the oratory and reports. In due course we William Francis, Erie, and James R. Hughes, Golden, won the essay; Henry W. Evans, Golden, Edward Jones, Russell, and Thomas E. Jenkins, Central, got the awards for poetry, and singers job Gilpin captures all the prizes when. In late cynaliwyd successful concert iawn.Felly terminated first Eisteddfod held in Colorado, and then successfully. Deemed to be about 300 speakers present at the high-festival. The following Sunday he preached the Rev.. O. M. Williams to gydgenedl in Golden. In 1876 we established trade to Edwards and Roberts in the town, and the following summer to open a branch of it in Freeland, near Idaho Springs. There is no sign so promising things in Golden is now as it was the time of it, and it is just a number in the place of our nation. (Image 5058)



None

(delwedd 5058)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 41.

SWYDD LAKE.

Torodd excitement Leadville allan yn y flwyddyn 1879, a daeth lluoedd yno o bob rhan o’r wlad, ac yn eu plith lawer o Gymry. Cawn fod aml i Gymro wedi bod yno yn flaenorol, sef Evan E. Davis (Denver yn awr), Evan Davis (Emporia, Kas., yn awr), Richard Jones (Montezuma yn awr) ac Edward Davis, pa rai fuont yno yn 1860 ac 1862; er hyny ychydig oedd nifer y Cymry yno hyd 1879, pryd y cawn yn “ninas y cymylau” o 300 i 500 o Gymry yn preswylio. Yn y flwyddyn hon sefydlwyd yma Ysgol Sul, Cyfarfod Gweddio a Seiat, ac yr oedd golwg pur lewyrchus ac addawol ar yr oll, ond byr fu parhad y cwbl. Yr adeg hon cawn i ddau ddiacon gael eu hethol ar eglwys Leadville, ond ni pharhaodd tymor eu swyddogaeth yn hir gan fod y Cymry mor ddifater, ac oherwydd hyn bu farw yr achos Cymreig yn y lle. Yn 1880 cawn i ddwy Eisteddfod leol gael eu cynal yma, un ar Ddydd Calan a’r llall ar Ddydd Gwyl Dewi Sant; yn mhlith y buddugwyr ar y gwahanol destynau cawn Griffith D. Griffiths, Griffith Gee

 

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 41. POST LAKE. Broke out in the excitement Leadville year 1879 and became forces there from all over the country, and among them many Welshmen. Often we find that a Welshman had been there previously, Evan E. Davis (Denver now), Evan Davis (Emporia, Kas., Now), Richard Jones (Montezuma now) and Edward Davis, which they have been there 1860 and 1862; despite that few number of Welsh was there until 1879, when we will get a "city of the clouds" of 300 to 500 Welshmen resident. In this year founded here Sunday School Prayer Meeting and Society ', and it was pure appearance prosperous and promising at all

But all continuity was short. At this stage we have to both be elected deacon at church Leadville, but did not continue their function long term because of the Welsh indifferent, and consequently died in the Welsh case where. In 1880, again, to be holding two local Eisteddfod here, one on New Year's Day and another on St David; Among the winners in the different Texts we Griffith D. Griffiths, Griffith Gee (image 5059)



None

(delwedd 5059)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 42.

Jones, John Margam ac eraill, pa rai sydd wedi gadael Leadville er’s llawer dydd bellach. Bu amryw Gymry yn arolygwyr ar rai o fwngloddiau goreu y lle, megis Evan L. Jones (Prospect, Colo., yn awr), Cynfelyn a David Jones. Mae David Jones yn un o County Commissioners swydd Lake yn awr. Hefyd cawn yma Thomas G. Roberts (mab y Parch. Griffith Roberts, Lake Crystal, Minn.) yn cadw ystordy eang ac yn flaenor yn un o eglwysi y Methodistiaid Esgobawl er’s llawer blwyddyn bellach. Ceir yn Leadville yn awr ryw 15 o deuluoedd Cymreig, heblaw llawer o bobl sengl.

 -----

SWYDDI GRAND, GARFIELD A PITKIN. Ceir Cymy yn wasgaredig ar hyd y swyddi hyn. Yn Meeker deuwn o hyd i Owen Jones; yn Aspen cawn John R. Williams (yr hwn sydd yn un o hen sefydlwyr hynaf y lle) ynghyd ag amryw eraill: yn Penny’s Hot Springs cawn William D. Parry yn cadw ystordy er diwallu anghenion y preswylwyr.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 42.Jones, John Margam and others, which ones have left Leadville for a day's lot now. Various speakers at some of the mines inspectors on the best place, such as Evan L. Jones (Prospect, Colo., Now), Cynfelyn and David Jones. David Jones is one of County Commissioners office Lake now. Also here's Thomas G. Roberts (son of the Rev.. Griffith Roberts, Lake Crystal, MINN.) Wide and maintains warehouse elder in one of the church's Methodist Esgobawl for many years now. There are now about 15 Leadville Welsh families, besides a lot of single people. ----- JOBS GRAND, GARFIELD AND PITKIN. There Cymy scattered along these positions. In Meeker we find Owen Jones; John R. Williams in Aspen we get (which is in one of the former founders of the oldest places) along with various others: Penny's in Hot Springs we William D. Parry retains storehouse for meeting the needs of residents. (Image 5060)

 None (delwedd 5060)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 43.

ac yn rhan-berchenog yn rhai o fwngloddiau goreu yr ardal: yn Glenwood Springs, drachefn, cawn Thomas Williams (diweddar o Lawson, Colo., ) yn cadw ystordy esgydiau, ac yn Jerome Park, Cardiff a Newcastle cawn fod llawer o’n cydgenedl yn byw ac yn gweithio yn y gweithfeydd glo cyfagos. Arolygydd rhai o’r gweithiau yma ydyw William Morgan, diweddar o Braddock, Pa., os ydym yn cofio yn iawn. Bu ei fab farw yma yr haf diweddaf yn 21 mlwydd oed, ac yr oedd yn ddyn ieuanc hynod addawol, ond gwywodd y glaswelltyn ai [sic; = a’i] flodeuyn a syrthiodd.

--

SWYDD PUEBLO.

Mae yn y swydd hon rai ugeiniau o Gymry, llawer o honynt yn gweithio yn y tawdd-dai yn nhref Pueblo a’r amgylchoedd. Pa flwyddyn y sefydlasant yma gyntaf nis gwyddom, ond hyn a wyddom, sef fod llawer o Gymry yn Bessemer a Pueblo yn flaenorol i 1880. Bu y diweddar Daniel N. Jones yn dal y swydd

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 43. Part-owner and in some of the best mines in the area: Glenwood Springs is, again, we find Thomas Williams (recently from Lawson, Colo.,) Keeps storehouse esgydiau, and Jerome Park, Cardiff and Newcastle we find that many 'n cydgenedl live and work in the nearby coal plants. Some of these works supervisor is William Morgan, recent Braddock, Pa., If we recall correctly. His son died here last summer in 21 years, and was a young man extremely promising, but withered the grass or [sic; = And] the flower fell. --SWYDD PUEBLO. There is in this post some scores of speakers, many of them working in the molten-houses in the town of Pueblo and the surroundings. Which year they established here first not know, but what we know, which is that many Welshmen in Bessemer and Pueblo previously to 1880. The late Daniel N. Jones will hold office (image 5061)

 None (delwedd 5061)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 44.

o arolygydd ar y gweithfeydd haiarn yma am lawer blwyddyn, ac er yn ei fedd cawn air da iddo gan drigolion Pueblo. Yn awr ac eilwaith ca Cymry Pueblo y fantais o wrando pregethu Cymreig, ac ar yr adegau hyny deallwn fod cynulliadau lluosog yn dyfod ynghyd.

--

SWYDD SAN JUAN.

Yn mhlith sefydlwyr Cymreig cyntaf y swydd hon cawn Thomas Williams a'r brodyr E. L. a R. Roberts. Cafodd y diweddaf ei ladd gan snowslide ddwy flynedd yn ol. Daeth y rhai hyn i Silverton tua y flwyddyn 1874. E. L. Roberts sydd yn cadw y Riverside Hotel yno yn awr. Mae yn yr amgylchoedd hyn lawer o’n cenedl yn trigianu, a daeth llawer o honynt yno o ardal Aberystwyth, D. C. Yn mhlith Cymry y lle hwn cawn y bardd J. Elerch Jones, y cerddorion Lloyd a Mason, ynghyd a llu eraill. Mae amryw o’n cenedl yn dal swyddi pwysig yn mwngloddiau goreu

 

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 44. inspector of the iron works here for many years, and although his grave we thought highly of him by residents of Pueblo. Every now and then have the advantage of hearing Pueblo Welsh Welsh preaching, and at such times then we understand that multiple assemblies come together. --SWYDD SAN JUAN. Among the first Welsh settlers in this position we find Thomas L. Williams and brothers E. and R. Roberts. The latter was killed by a snowslide two years ago. These came to Silverton about the year 1874. E. L. Roberts keeps the Riverside Hotel which there now. It's in these surroundings many of our nation dwell, and many of them there from the Aberystwyth area, D. C. Among Welshmen this place we find the poet J. Elerch Jones, the musicians Lloyd and Mason, along with the many others. Many of our nation hold important positions in the best mines (image 5062)

 None (delwedd 5062)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 45.

yr ardal. Ceir tua 50 o Gymry yn byw yn Silverton, ac yn dra mynych cynaliant gyfarfodydd lleuyddol.

--

SWYDDI DELTA, MONTROSE, OURAY, SAGUACHE A SAN MIGUEL.

Cawn i rai o’n cenedl anturio i’r swyddi hyn yn 1875, a diau mae y ddau gyntaf oeddynt Robert Jones a G. G. Pritchard, pa rai sydd yn byw yn awr yn Ames, swydd San Miguel. Yn 1880 aeth O. L. Davis, R. W. Francis, John Lloyd ac eraill, i ardal Telluride, ac mac y blaenaf yn byw yno yn awr ac yn cadw un o’r masnachdai mwyaf yn y lle. Mae rhif y Cymry wedi cynyddu yn ddiweddar yn y swyddi hyn, ac mac bron yn beth anmhosibl myned i un camp yn y swyddi hyn heb ddyfod i gyffyrddiad a rhai o’n cenedl.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 45. the area. There are about 50 Welshmen living in Silverton, and highly frequent cynaliant meetings lleuyddol. - JOBS DELTA, MONTROSE, OURAY, SAGUACHE AND SAN MIGUEL. We'll explore some of our nation to these positions in 1875, and doubtless there are the first two were Robert G. Jones and G. Pritchard, which ones are live now Ames, San Miguel job. In 1880 went O. L. Davis, R. W. Francis, John Lloyd and others, to Telluride area, and the mac foremost living there now and maintains one of the largest in the masnachdai place. A number of Welsh has increased recently in these positions, and mac almost went one thing impossible feat in these jobs has not come into contact and some of our nation. (Image 5063)

 None (delwedd 5063)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 46.

SWYDD SUMMIT.

Yn 1862 cawn i Richard Jones fyned i Tarryall, ond ni arosodd yno ond amser byr, fel yn 1867 cawn iddo sefydlu yn Montezuma, ac yr oedd yno amryw o'i genedl yn barod i'w dderbyn gyda breichiau agored, sef yr hen wr Griffith Jones (Amlwch, G. C., yn awr), Griffith Gee Jones ac eraill. Yn mhen rhai blynyddau cawn i Evan L. Jones, Griffith D. Griffiths, John T. Davies, William W. Griffiths, Daniel Davies (Minneapolis, Minn., yn awr) ynghyd ag amryw eraill, fyned yno; aeth rhai ohonynt i weithio i'r St. John ac eraill i prospectio, fel yn 1870 yr oedd rhif y Cymry yn y lle hwn yn dra lluosog, ond yn 1880 dechreuasant wasgaru oddiyno, fel erbyn hyn nid oes ond 3 neu 4 yn y lle.

---

SWYDD WELD.

Cawn i David Llewelyn, Benjamin Davies a John Griffiths ddyfod i'r swydd hon yn 1871, i sefydlu yn Erie, a'r flwyddyn ganlynol

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 46. ​​POST SUMMIT. In 1862 we have to go to Richard Jones Tarryall, but stayed there only a short time, as in 1867 we find him established in Montezuma, and was there for some of his nation is willing to accept it with open arms, the old man Griffith Jones (Amlwch, SA, now), Griffith Gee Jones and others. After some years we get to Evan L. Jones, Griffith D. Griffiths, John T. Davies, William W. Griffiths, Daniel Davies (Minneapolis, MINN., Now) as well as various others, go there; Some of them went to work for the St. John and others to prospectio, as in 1870 the number was the Welsh in this place are very numerous, but in 1880 they began to disperse from there, so now there are only 3 or 4 in place. --- POST WELD. I got to David Llewelyn, Benjamin Davies and John Griffiths came to this position in 1871, to set up in Erie, and the following year (image 5064)

 None (delwedd 5064)

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 47.

dilynwyd hwy gan y Parch. John T. Williams a William Francis, pa rai a ddaethant yno o Bevier, Mo. Yr adeg hon dechreuodd y Cymry amlhau, fel yn y flwyddyn 1873 cawn iddynt sefydlu Ysgol Sul, ac yn mhen ychydig dechreuodd y Parch. J. T. Williams bregethu i'w gydgenedl. Yn 1875, drachefn, sefydlwyd yr Eglwys yn y Town Hall, lle y buont yn addoli hyd nes yr oedd y capel wedi ei orphen yn 1883. Blaenoriaid yr Eglwys hon yn awr ydynt William Francis a Micah Williams. Mae yn Erie dri o bregethwyr yn byw, sef y Parchn. John T. Williams, John P. Jones a William G. Williams; pregetha y ddau olaf bob yn ail Sul i gynorthwyo y Parch. John T. Williams, yr hwn, oherwydd afiechyd sydd yn analluog i bregethu yn rheolaidd. Ar yr 2il o Fehefin, 1884, cynaliwyd Eisteddfod yn y lle hwn, yr hon a drodd allan yn llwyddianus ag ystyried sefyllfa isel masnach ar y pryd. Mae amryw Gymry tra enwog yn byw yn y pentref bychan yma, yn eu plith y cerddor galluog John Phennah, yr hwn a ymblesera gyda y gorchwyl o ddysgu cerddoriaeth i bobl ieuainc y lle. Hefyd cawn amryw o'n cenedl

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 47. They were followed by the Rev. John T. Williams and William Francis, which came there from BEVIER, Mo. At this stage of the Welsh began to multiply, as in 1873 we find them setting up Sunday School, and within a few began Rev. J. T. Williams preaching to gydgenedl. 18

75, again, set up the Church in the Town Hall, where they worshiped until the chapel had been finished in 1883. Elders of this Church and now they Micah William Francis Williams. There are three preachers live Erie, the Revs. John T. Williams, John P. Jones and William G. Williams; preaches the latter two every other Sunday to assist the Rev.. John T. Williams, who, because of illness who are unable to preach regularly. On 2 June 1884, cynaliwyd Eisteddfod in this place, which was turned out successfully with low trade account situation at the time. Several famous Welshmen while living in a small village here, among them the musician John Phennah able, whom indulgence with the task of teaching music to young people there. Also we have several of our nation
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 48.

yn fasnachwyr llwyddianus yma, sef y Brodyr Morgans, Probert a Williams, T. Griffiths ac eraill, ynghyd a William Francis a John Rees yn rhedeg glofa y MacGregor, Davies a Jenkins yn gweithio glofa y Baker; hefyd dyna Micah Williams yn Ustus Heddwch, T. Williams, yn Marshal, Hugh Jones a John Phennah yn aelodau o’r City Council, fel cydrhwng yr oll rheda pethau yn y lle yn dawel a digynwrf; yn wir, y Cymry ydyw bywyd y lle. Mae yn Erie dros 200 o’n cenedl yn preswylio.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 48.yn traders successful here, the Brothers Morgans, Probert and Williams, T. Griffiths and others, along with William Francis and John Rees runs the colliery MacGregor, Davies and Jenkins worked the colliery Baker; also that Micah Williams JP, T. Williams, a Marshal, Hugh Jones and John Phennah members of City Council, as between all the things in place Reda quietly and digynwrf; indeed, it is the life of the Welsh place. There are over 200 of our nation Erie resident.
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 49.

NODIADAU BYRION

AM RAI O BRIF

Gymry Colorado yn y Gwahanol Sefydliadau.

--

PARCH. WILLIAM CHARLES, DENVER.

Ganed William Charles yn Gwalchmai, Sir Fon, ac ymfudodd y teulu i Wisconsin yn 1853. Mae William Charles yn fab i’r pregethwr enwog William Charles, yr hwn a fu yn seren eglur yn ffurfafen y pwlpud Cymreig. Ymfudodd ef a’i fam i Old Man’s Creek, Iowa, yn 1864, ac yno y dechreuodd gwrthddrych y nodiadau hyn bregethu yn 1873, ac oddiyno aeth i athrofa y Presbyteriaid yn Chicago. Bu yn weinidog eglwys Bresbyteraidd Dodgeville, Wis., am lawer blwyddyn a thrwy ei offerynoliaeth ef yr adeiladwyd y capel hardd sydd ganddynt. Collodd Mr. Charles ei iechyd, ac oherwydd hyny daeth i Colorado yn 1886, gan sefydlu yn Denver, ac efe fu yn offeryn i

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 49. SOME OF THE MAIN NOTES BYRIONAM Welshmen Colorado in Different Organizations .-- REV. WILLIAM CHARLES, DENVER. Born William Charles Walwyn, Anglesey, and the family emigrated to Wisconsin in 1853. William Charles William son of the famous preacher Charles, who was a star in the firmament of the pulpit clear Welsh. He and his mother to Old Man's Creek, Iowa, in 1864, where he began preaching object of these notes in 1873, and from there went to the Presbyterian College in Chicago. He was a vicar Presbyterian church Dodgeville, Wis., For many years and was instrumental in him by the chapel was built beautifully they have. He lost Mr. Charles's health, and because then came to Colorado in 1886, and established in Denver, and he has been a tool to
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 50.

sefydlu yr eglwys yma. Mae iddo air da fel pregethwr a Christion, ac hyderwn yr arbedir ef i wneyd llawer o ddaioni eto yn ngwinllan ei Arglwydd. Fel hyn yr ysgrifenodd Cefni Parry yn Y Wasg am y teulu yma: “Yr oedd y Siarliaid yn genedl o bregethwyr. Clywais yr hen wr John Charles (taid Mr. Charles) a’i bedwar mab yn pregethu. Y meibion oeddynt: Hugh Charles, Tymawr, John Charles, Penhesgyn, Dafydd a William Charles, Gwalchmai. Ond William oedd seren ddisglaer y teulu a seraph tanllyd y pwlpud yn Mon.”

--

LLEWELYN P. DAVIES. CENTRAL.

Daeth Dr. Davies i’r America o Lerpwl tua thair blynedd yn ol, ac a sefydlodd yn Central. Mae yn un o gyfferwyr goreu y dalaeth, ac yn rhan-berchenog yn y “Best Drug Co.” Efe ydyw Arolygydd Ysgol Sul Russell. Mae yn brysur iawn yn llywyddu cyfarfodydd llenyddol Russell ac yn clorianu y beirdd a’r llenorion yno ar bob adeg. Nid oes ar Doc. gywilydd arddel ei wlad, a’i arwyddair bob amser ydyw “Cas gwr na charo y wlad a’i macco,” ac ni raid i’r

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 50. establishment of the church here. It has a high reputation as a preacher and a Christian, and we trust him to do the saved a lot of good Lord's vineyard again. Thus Cefni Parry Press wrote about the family here: "It was the Siarliaid nation preachers. I heard the old man John Charles (grandfather Mr. Charles) and his four sons preach. The sons were: Hugh Charles, Tymawr John Charles, Penhesgyn, David and William Charles, Walwyn. But William was the star of the family and Seraph fiery ddisglaer the pulpit in Mon "- LLEWELYN P. DAVIES. CENTRAL. Became Dr. Davies from Liverpool to America about three years ago, and he founded in Central. There is one of the best gyfferwyr the state, and a part-owner in the "Best Drug Co." He is a Sunday School Inspector Russell. A very busy presiding Russell and literary meetings of poets and writers of the clorianu there at all times. There is no on Doc. shame assert his country, and his motto is always "Cas man than Caro and macco the country," and we have to
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 51.

Cymro ofni digio Mr. Davies wrth barablu iaith ei fam yn y masnaechdy eang; na mae yno groesaw calon i Gymro a Chymraeg. Llwyddiant iddo.

--

GRIFFITH EVANS. ESTES PARK.

Mae y gwr hwn yn enedigol o Ogledd Cymru. Gadawodd “hen wlad y menyg gwynion" rai blynyddau yn ol, ac a sefydlodd yn Wisconsin, o ba le y daeth i Colorado yn 1867 gan sefydlu yn Denver. Aeth oddiyma i swydd Boulder yn 1873 ac ymsefydlodd yn Estes Park, ac yma cawn iddo fyned i helbul oherwydd i Mountain Jim, fel ei gelwid, roddi rhybudd i Evans ymadael o’r lle, yr hyn ni wnaeth, gan feddwl yn ddiau fod public domain Uncle Sam yn rhydd iddo yntau gystal a Mountain Jim sefydlu arno. Y canlyniad fu i Mountain Jim ymosod ar Evans yn ddirybudd, ond profodd yr ornest hon yn angeuol i Jim a rhyddhawyd Evans ar fyrder. Mae Evans yn rhan-berchenog yn rhai o fwngloddiau goreu yr ardal yn awr.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 51.Cymro afraid resent Mr. Davies while spouting his mother language in the masnaechdy wide; not there to welcome the Welshman's heart and Welsh. Success. --GRIFFITH EVANS. ESTES PARK. This man is a native of North Wales. He left "The land of the white gloves" some years ago, and he founded in Wisconsin, from whence he came to Colorado in 1867 and established in Denver. He went from here to post Boulder in 1873 and settled in Estes Park, and here we find him go into turmoil due to Jim Mountain, as it was called, giving notice to Evans departure from where, what did not, thinking no doubt that cyhoedd domain Uncle Sam free him so well and Mountain Jim establish it. the result was Mountain Jim Evans attacked without warning, but it proved fatal to this encounter Jim Evans released urgently. a part-owner of Evans are some of the best mines in the area now.
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 52.

ANRH. MELVlN EDWARDS, DENVER.

Ganed Melvin yn nhalaeth Wisconsin, ac yno mae ei fam yn byw yn awr. Daeth i Colorado ryw 12 mlynedd yn ol. Mae Melvin Edwards yn Gymro, ond fel llawer eraill yn analluog i siarad yr iaith. Bu yn Ysgrifennydd y dalaeth am 4 blynedd a chyflawnodd y swydd er boddlonrwydd cyffredinol. Er nad ydyw ond dyn ieuanc mae wedi casglu llawer o gyfoeth.

--

EX-GOV. JOHN EVANS. DENVER.

Ganed John Evans yn nhalaeth Ohio. Daeth ei deulu i’r wlad hon o ardal Porthmadog, G. C. Nis gall siarad ond ambell air o’r Omeraeg, er hyny mae y gwaed Cymreig yn berwi trwy ei gorph. Cawn iddo sefydlu yn Illinois yn lled gynar, ac er anrhydedd iddo ef yr enwyd Evanston yn y dalaeth hono. Yn 1862 y daeth i Colorado i weinyddu y swydd o lywodraethwr, ac yma y mae eto. Mae iddo amryw blant ac enwir yr oll ag enwau gwir Gymreig. Ceir John Evans bob amser yn barod i helpu ei gydgenedl, ac mae iddo air da gan bawb.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 52.ANRH. MELVlN EDWARDS, in the state of Wisconsin DENVER.Ganed Melvin, where his mother lives now. He came to Colorado about 12 years ago. There Melvin Edwards was Welsh, but like many others are unable to speak the language. He was the Secretary the state for 4 years and achieved the post for contentment general. although d but a young man has accumulated much wealth. --EX-GOV. JOHN EVANS. DENVER. Born in the state of Ohio John Evans. His family came to this country from Porthmadog, G. C. He may not speak but a few words of Omeraeg, despite that it is the Welsh blood boiling through his body. I got it set up in Illinois quite early on, and he named in his honor in the state of hono Evanston. Came to Colorado in 1862 to administer the office of governor, and here it is again. It has several children and named the real names of all Welsh. John Evans always there willing to help her gydgenedl, and has a good word for everyone.
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 53.

MORGAN GRIFFITHS, COAL CREEK.

Ganed gwrthddrych y nodion hyn yn Ohio, ond ymfudodd oddiyno i Pennsylvania. Yr oedd yn y dalaeth hono amser terfysg y Molly Maguires, ac yn un o warcheidwaid Reading ar y pryd. Daeth i Colorado yn 1881 a sefydlodd yn swydd Fremont. Mae Morgan yn Gymro i'r carn, ac yn cael yr ymddiried llwyraf gan ei genedl a’r Americaniaid, ac mae ei etholiad yn sirydd awydd Fremont yn profi hyny.

WILLIAM FRANCIS, ERIE.

Ganed William Francis yn Gwarycaeau, Morgannwg, a daeth i’r Amerig yn 1871, gan sefydlu yn nhalaeth Pennsylvania, ac oddiyno aeth i Bevier, Mo. Cawn iddo sefydlu yn Erie yn 1872. Mae Francis yn Gymro aiddgar ac yn caru pobpeth perthynol i’w genedl. Mae yn un o ddiaconiaid eglwys Erie er’s llawer blwyddyn. Efe a enillodd y wobr am y traethawd ar "Gariad” yn Eisteddfod Golden City. Mae yn un o gwmni y MacGregor Coal Co. Dyma un o’r dynion mwyaf addfwyn y daethom i gyffyrddiad ag ef, a chawn air da iddo gan bawb a’i adwaena.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 53.MORGAN GRIFFITHS, COAL CREEK.Ganed object the

These notes in Ohio, but emigrated from there to Pennsylvania. He was the state of the riot Molly Maguires hono time, and one of the guardians of Reading at the time. He came to Colorado in 1881 and established a post Fremont. Morgan is passionate Welshman, and have the deepest trust from his nation and the Americans, and his election as sheriff desire Fremont prove it. WILLIAM FRANCIS, ERIE. Born William Francis Gwarycaeau, Glamorgan, and came to America in 1871, in the state of Pennsylvania by establishing, and from there went to BEVIER, Mo. I got it set up in Erie in 1872. Francis loved pobpeth Welshman aiddgar and relative to their nation. There is a deacon's Erie for many years. He won the award for the essay on "Girlfriend" at Eisteddfod Golden City. It is one of the company MacGregor Coal Co. is one of the most gentle men we came into contact with it, and we thought highly of him and everyone 'to adwaena.
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 54.

GEORGE N. HUGHES, COAL CREEK.

Ganed hwn yn nghymydogaeth Gwrecsam, G. C. Ymfudodd i dalaeth Pennsylvania rai blynyddau yn ol, a daeth i Colorado yn 1881. Efe ydyw Maer “dinas y glo,” ac mae pawb yn hoff o hono. Caria yn mlaen fasnach goed ar raddfa eang. Mae yn un o’r dynion goreu a mwyaf cymwynasgar ac yn Gymro i’r carn ac yn gwneyd ei oreu o blaid pobpeth Cymreig yn y lle y preswylia.

--

RICHARD HUGHES, COAL CREEK.

Ganed hwn yn Rhosymor, Sir Flint, a chawn iddo ymfudo i New Jersey yn 1867, ac oddiyno daeth i Colorado yn 1878, gan sefydlu yn Coal Creek. Mae Hughes yn un o ddiaconiaid yr eglwys yno er’s 5 mlynedd bellach, ac yn un o’r ffyddloniaid, a cheir iddo air da gan bawb yn y gymydogaeth. Cadwa ystordy yn y lle, ac fel llawer eraill o’n cenedl yno cafodd gryn draw back adeg streic 1884.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 54.GEORGE N. HUGHES, cOAL CREEK. this neighborhood was born Gwrecsam, SA emigrated to the state of Pennsylvania some years ago, and came to Colorado in 1881. he is the Mayor "city of coal, "and everyone is fond. Caria in front of the timber trade on a large scale. it is one of the best and most helpful men and passionate Welshman and gwneyd his best of the Welsh party pobpeth where dwell . --RICHARD HUGHES, COAL CREEK. Born this Rhosymor, Flintshire, and we emigrated to New Jersey in 1867, and from there came to Colorado in 1878, establishing a Coal Creek. It is one of the deacons Hughes church there order's 5 years now, and is one of the faithful, with his good word for everybody in the neighborhood. Keep warehouse in place, and l many others of our nation there was considerable time strike back over 1884
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 55.

GRIFFITH D. GRIFFlTHS, PROSPECT.

Ganed y gwr hwn yn ardal Bethesda, Arfon. Ymfudodd i Vermont yn 1865. ac oddiyno i’r talaethau deheuol. Yn 1874 daeth i Colorado gan sefydlu yn Georgetown. Cawn iddo symud yn dra mynych, ond mae yn swydd Gunnison yn awr er’s 9 mlynedd, ac yn rhan-berchenog yn rhai o fwngloddiau goreu Rock Creek a Galena Mountain. Cafodd ei ethol yn Ustus Heddwch yn y swydd hon amryw droion, ac y mae iddo air da yn mhob lle y bu yn byw. Mae Griff yn Gymro trwyadl ac yn caru pob peth Cymreig. Mae yn llenor a bardd tra gwych, ac wedi bod yn fuddugoliaethus amryw droion mewn Eisteddfodau lleol, ac ar bob amgylchiad ceir ei yn barod i helpu ei gyd-ddyn.

--

ROBERT R. GRlFFITHS, DENVER.

Ganed R. R. yn agos i Pwllheli, G. C. Ymfudodd i Chicago yn 1867 gyda’i gyfaill John T. Davies. Daeth i Georgetown yn 1870 ac oddiyno i Denver yn 1871. Self-made man ydyw heb gael bron ddim ysgol ddyddiol, er hyny nis gellir ymddyddan ag ef ar bron unrhyw

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 55.GRIFFITH D. GRIFFlTHS, PROSPECT.Ganed this man in Bethesda, Arfon. Immigrated to Vermont in 1865 and from there to the southern talaethau. In 1874 came to Colorado by setting up in Georgetown. I got him moving quite frequent, but there is now job Gunnison's for 9 years, and is part-owner in some of the best mines and Rock Creek Galena Mountain. He was elected Justice of the Peace in this job number many times, and he has a good word at all where he lived. Griff thorough Welshman love everything Welsh. There is a great writer and poet while, and have been victorious many times in various local eisteddfodau, and every circumstance there is ready to help his fellow man. --ROBERT R. GRlFFITHS, DENVER. Born near Pwllheli R. R., G. C. emigrated to Chicago in 1867 with his friend John T. Davies. He came to Georgetown in 1870 and from there to Denver in 1871. Self-made man is not had hardly any day, despite that one can not chatted with him on almost any
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 56.

bwnc nag ydyw yn hyddysg ynddo. Mae yn un o’r athrawon goreu, yn ddadleuwr da ac yn feirniad craffus. Mae yn ddewis-ddyn gan Gymry Denver i lywyddu eu cyfarfodydd a gwna hyny bob amser yn drefnus ac i’r pwrpas, ac nid anfynych y gelwir arno i areithio. Saer ydyw wrth ei alwedigaeth ac y mae yn un o grefftwyr goreu y brif-ddinas. Bu am rai blynyddau yn ben-gweithiwr i McPhee a McGinnity. Mae wedi casglu cryn lawer o gyfoeth er pan yma ac yn cymeryd gofal o’i eiddo, er hyny cawn ei fod bob amser yn barod i helpu pob achos teilwng.

--

JOHN G. JENKINS, DENVER.

A aned yn Nantgarw, ger Caerdydd, D. C. Ymfuddodd ef a’r teulu i’r wlad hon rhyw 23 mlynedd yn ol gan sefydlu yn Ohio, o ba le y daeth i Colorado yn 1872 gan sefydlu yn Canon City, ac oddiyno drachefn i Denver yn 1879. Dyn bychan o gorpholaeth ydyw, er hyny mae yn llawn o’r tan Cymreig. Efe ydyw llywydd cymdeithas y Cambrians yma er’s llawer o amser bellach. Mae pawb yn Colorado yn hoff

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 56.bwnc than proficient in it. There is one of the best teachers, a good debater and critic observant. There is a selection from Welsh-man Denver to preside over their meetings and do then always organized and purpose, and not infrequently called upon to deliver a speech. It carpenter by trade and is one of the best craftsmen capital city. For some years in the top-worker to McPhee and McGinnity. It has gathered a great deal of wealth for this and take precautions when their property, despite that we find it always ready to help every worthy cause. --JOHN G. JENKINS, DENVER. Born in Nantgarw, near Cardiff, DC Ymfuddodd him and his family to this country some 23 years ago by setting up in Ohio, from whence he came to Colorado in 1872 and established in Canon City, and from there again to Denver a man of small stature 1879. it is, nevertheless there is full until Fusiliers. He is president of the association's Cambrians here many times now. Everyone Colorado fond
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 57.

o “Jenkins y Crydd,” ac iddo air da gan bawb. Mae yn cadw ystordy esgydiau eang yma yn 715 15th Street, ac y mae croesaw calon i bob Cymro i’w gael yno.

--

THOMAS E. JENKINS. CENTRAL.

Ganed gwrthddrych y nodiadau hyn yn Sir Aberteifi. Ymfudodd i’r Amerig yn 1864 gan sefydlu yn Wisconsin, ac yn 1870 daeth i Central, lle y mae yn awr. Cawn fod Tom yn un o ddaearegwyr goreu swydd Gilpin, ac wedi bod yn arolygydd ar rai o fwngloddiau goreu yr ardal. Mae bob amser yn flaenllaw gyda llenyddiaeth - yn fardd ac yn llenor da, ac wedi bod yn fuddugol mewn aml i Eisteddfod. Efe ydyw prif seren Eisteddfodau lleol yn y rhanbarth, a bu yn feirniad yn Eisteddfod Golden ac yn Eisteddfod Denver, 1884. Hefyd cawn ei fod yn Alderman yn nhref Central, yr hyn a ddengys fod gan drigolion y lle feddwl mawr o heno.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 57.o "Jenkins the Cobbler," and that he had a good word for everyone. A wide keeps storehouse esgydiau this 715 15th Street, and there Croesaw heart every Welshman to get there. --THOMAS E. JENKINS. CENTRAL. Born object of these notes in Cardiganshire. Emigrated to America in 1864 and established in Wisconsin, and in 1870 came to Central, where it is now. We find that Tom is one of the best geologists job Gilpin, and has been an inspector of mines at some best of the area. It is always at the forefront of literature - a good poet and a writer, and have been victorious in many Eisteddfod. He is a major star Eisteddfodau locally in the region, and there has been a critic Eisteddfod Eisteddfod Golden and Denver, 1884. Also we find that it is in the town of Central Alderman, what remains to be seen where the inhabitants have a high regard for tonight.
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 58.

EDWARD JONES, RUSSELL GULCH.

Ganed “y Cymro tew a dedwydd” hwn yn Dolgellau, G. C. Daeth i Colorado yn 1870 o Bevier, Mo. Un o’r “Welsh Quartette” ydyw, sef hen berchenogion y mwngloddiau “Champion” a’r “Arizona.” Ar ol gwerthu allan, sefydlodd fasnach yn Russell, lle y ceir ef heddyw yn hynod lwyddianus. Dyn dystaw a diymhongar, bob amser yn barod i wirio yr hen ddiareb mai “cyfaill cywir yn yr ing y’i gwelir.” Y mae yn llenor a bardd tra ad-nabyddus ac yn “aiddfedawl Eisteddfodwr." Y mae yn parhau yn siriol a dirodres er y mawr glod a dderbynia drwy y papurau Saesoneg am ei allu a’i ddiwydrwydd fel arweinydd y “Welsh Choral Union.” Cawn fod awen “Iorwerth Meirion” wedi deffro o’i chwsg yn ddiweddar, ac yntau yn cipio y gwobrwyon yn nghyfarfodydd Russell.

--

ROBERT PARRY, ST. ELMO.

Brodor o Sir Ddinbych, G. C., ydyw Cynfelyn. Ymfudodd i’r wlad hon lawer blwyddyn yn ol. Sefydlodd yn Leadville yn 1879 ac oddiyma

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 58. EDWARD JONES, RUSSELL GULCH. Born "Welshman plump and happy" This Dolgellau, G. C. came to Colorado in 1870 BEVIER, Mo. One of the "Welsh Quartette" yes, the old owners of the mines "Champion" and "Arizona." After selling out, he established trade in Russell, where it occurs today is very successful. Man dystaw and modest, always ready to check the old ddiareb that "a true friend in the agony it is seen." He is writer

and poet while ad-nabyddus and "aiddfedawl eisteddfodwr." There remains cheerful and unassuming though major credit it receives through the papers on his ability and diligence Saesoneg as leader of the "Welsh Choral Union." We'll be muse "Edward Meirion" has awakened from his sleep lately, and he wins the awards in meetings Russell. - ROBERT PARRY, ST. ELMO. a native of Denbighshire, SA, it Cynfelyn. emigrated to this country many years back. he founded in Leadville in 1879 and from here
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 59.

cawn iddo fyned i St. Elmo, lle y cartrefa yn awr. Mae Cynfelyn yn ddaearegwr tra gwych ac wedi cael profiad helaeth yn y mwngloddiau. Bu yn arolygydd ar rai o fwngloddiau goreu yr ardal, megis y “Mary Murphy ” a’r “Tom Murphy.” Bu yn feirniad mewn aml i Eisteddfod, a chawn ddarnau o’i farddoniaeth yn ymddangos yn dra mynych yn y papurau

Cymreig.

--

JOHN PHENNAH, ERIE.
Brodor o ardal Gwrecsam, G. C., ydyw hwn. Daeth i Colorado yn 1880 gan sefydlu yn Denver. Yn 1883 aeth oddiyma i Alpine, Colo., ac oddiyno i Erie, lle y mae yn awr. Dyma un o gerddorion goreu y dalaeth - yn ganwr da ac yn hyddysg yn elfenau cerddoriaeth. Bu yn feirniad mewn aml i Eisteddfod yn y dalaeth. Mae yn aelod o City Council Erie. Hefyd efe sydd yn dysgu cerddoriaeth i bobl ieuainc y lle. Dyn distaw a diymhongar ydyw, a chawn iddo air da gan bawb.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 59. St. Elmo we go into it, where the cartrefa now. There Cynfelyn a geologist while and even had extensive experience in the mines. he inspector some of the best mines in the area, such as the "Mary Murphy" and "Tom Murphy." There has been a critic in many Eisteddfod, and we find his poems seem quite frequent in the Welsh newspapers. - JOHN Phennah , ERIE. Gwrecsam native of the area, SA, is this. He came to Colorado in 1880 by nst u in Denver. In 1883 he went from here to Alpine, Colo., and from there to Erie, where he is now. This is one of the best musicians in the state - a good singer and well-versed in music elements. There has been a critic in many Eisteddfod in the state. A member of the City Council in Erie. He has also taught music to young people there. It is quiet and modest man, and we find him a good word for everyone.
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 60.

JOHN G. ROBERTS, DENVER.

Ganed y gwr hwn yn ardal Llanrwst, G. C., ac ymfudodd ei rieni i’r wlad hon ryw 40 mlynedd yn ol gan sefydlu yn Wisconsin. Mae yn fab i’r Parch. Griffith Roberts, Lake Crystal, Minn. Daeth John G. allan i Colorado yn 1863 gan sefydlu yn Central; oddiyno aeth i Georgetown, lle y bu yn arolygydd ar rai o’r mwngloddiau cyfoethocaf. Tua 2 flynedd yn ol symudodd ef a’i deulu i Denver, ac yma y mae yn awr, ac nid anfynych y gelwir arno i lywyddu cyfarfodydd y Cymry, heblaw beirniadu ac areithio, yr hyn a wna er boddlonrwydd cyffredinol. Bu am flynyddau yn ddiacon ffyddlon yn eglwys Bresbyteraidd Georgetown, a chawn iddo adael gair da ar ei ol yno fel dyn a Christion.

--

JOHN G. ROBERTS, IDAHO SPRINGS.

Ganed y gwr hwn yn Beddgelert, G. C. Wedi treulio rhai blynyddau yn Awstralia daeth i Idaho Springs yn 1872, ac yn fuan cawn ef yn adeiladu melin fawr (Concentrator) i Collum Bros. Wedi ei gorphen a’i rhedeg yn

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 60. JOHN G. ROBERTS, DENVER.

 

This man was born in Llanrwst area, G. C., and his parents immigrated to this country about 40 years ago by setting up in Wisconsin. A son of the Rev.. Griffith Roberts, Lake Crystal, Minnesota. John G. came out to Colorado in 1863 by establishing a Central; from there he went to Georgetown, where he was a supervisor on some of the richest mines. About 2 years ago he moved his family to Denver, and here he is now, and not infrequently called upon to preside over meetings of the Welsh, besides criticizing and speaking, what it does for general contentment. He was for many years a faithful deacon in the Presbyterian Church Georgetown, and we have to leave a good word after him there as a man and a Christian. - JOHN G. ROBERTS, IDAHO SPRINGS. This man was born Beddgelert, G. C. After spending some years in Australia came to Idaho Springs in 1872, and soon we find him building a large mill (concentrator) to Collum Bros. Is finishing its run
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 61.

llwyddianus am beth amser cafodd alwad i godi un arall yn Black Hawk, a phan yn codi hon cafodd freintebau (patents) gwerthfawr o Washington, a pharodd y rhai hyn chwyldroad effeithiol hyd yn nod yn y “Stamp Mills.” Daeth yn enwog fel celfyddydwr cywrain a daeth gofyn gwyllt am ei wasanaeth. Wedi hyn cawn ef yn adeiladu melyn fawr yn Lake City, San Juan, i gwmni o Loegr, ac fel arfer, trodd hono allan yn llwyddiant perffaith a dychwelodd yntau i swydd Gilpin er codi melin yn Russell i gwmni o’r Alban. Yn y man wele felin arall yn codi ei phen yn Idaho Springs; ond er rhagoroldeb y rhai hyn yr un a gododd ar Fall River, ger Idaho Springs [sic; = ?Estes Park], ydyw gorchestwaith ei fywyd. Dyn distaw a diymhongar ydyw, ond yn genius i’r eithaf.

--

LEWIS ROBERTS. DENVER.

Yn Sir Frycheiniog y ganed Lewis, ond bu yn trigianu yn Merthyr, D. C., o ba le yr ymfudodd i Colorado yn 1879 gan sefydlu yn Denver. Mae “Lewis Brycheiniog” yn Eisteddfodwr

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 61. successful for some time he was called to raise another Black Hawk, and when he raises this freintebau (patents) precious of Washington, and this revolution lasted those effective even in the "Stamp Mills." She became famous as celfyddydwr elaborate wild and came asking for his services. After this we find him in a big yellow building Lake City, San Juan, an English company, and as usual, he turned out a success hono perfect and he returned to the post Gilpin raising mill in Russell to a Scottish company. Another mill in the area lo raises its head in Idaho Springs; but despite this the same excellence of those who raised at Fall River, near Idaho Springs [sic; =? Estes Park], it extravaganza his life. It is quiet and modest man, but a genius to the full. - LEWIS ROBERTS. DENVER. Lewis was born in Brecon, but he dwell in Merthyr, D. C., from whence he emigrated to California in 1879 and established in Denver. A "Lewis Beacons" eisteddfodwr
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 62.

dihafal, yn Gymro da, ac yn llenor gwych; yn siaradwr rhwydd a bob amser i’r pwrpas. Efe ydyw ysgrifennydd y Cambrians er’s blynyddoedd bellach a diau mai anhawdd fuasai cael ei well. Mae yn un o’r cadeirwyr goreu, ac yn llawen yn mysg cwmni bob amser. Mae yn hyddysg yn hanes ei genedl, yn wladol a chrefyddol.

--

THOMAS G. ROBERTS, LEADVILLE.

Ganed Thomas G. yn Racine, Wis. Mae yntau yn fab i’r Parch. Griffith Roberts, Lake Crystal, Minn. Daeth Thomas i Colorado yn mis Tachwedd, 1863, gan sefydlu yn Central. Oddiyno aeth i Georgetown yn 1864, ac oddiyno, drachefn, yn 1879 i Leadville, lle y mae yn awr yn cadw ystordy ar raddfa eang. Mae yn rhan-berchenog yn un o fwngloddiau cyfoethocaf swydd Summit. Cawn ei fod yn flaenor yn un o eglwysi yr M. E. yn Leadville er's blynyddau bellach, ac ni chlywir iddo ond gair da gan bawb.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 62. bumbling, good Welshman and a great writer; is eloquent speaker and always for the purpose. He is secretary of the Cambrians for years now and no doubt it's difficult that would be better. There is one of the best Chairs and rejoicing among the company always. A well versed in the history of his nation, nationally and religious. - THOMAS G. ROBERTS, LEADVILLE. Born Thomas G. in Racine, Wis. He is the son of the Rev.. Griffith Roberts, Lake Crystal, MINN. Thomas came to Colorado in November 1863, establishing in Central. From there he went to Georgetown in 1864, and from there, again, in 1879 to Leadville, where he is now retains widespread storehouse. A part-owner of one of the richest mines Job Summit. I got it from an elder in one of the churches in Leadville for M. E.'s years now, and we heard him but a good word for everyone.
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 63.

MORRIS THOMAS, DENVER.

Un o bedwar sydd yn gwneyd i fyny gwmni Sauer, McShane â Co., Central City, pa rai sydd yn dwyn yn mlaen un o'r masnachdai helaethaf yn y Mynyddoedd Creigiog, gan y derbyniant yn flynyddol dros $300,000 am nwyddau. Daeth Thomas i Gregory Gulch yn 1859, a llwyddodd tuhwnt i’w ddisgwyliadau yn y mwngloddiau, fel erbyn heddyw cawn ef yn gysurus ei amgylchiadau ac yn rhan-berchenog yn rhai o brif adeiladau Central, heblaw y tai sydd ganddo yn Denver. Symudodd Morris Thomas i Denver yn 1884. Yn 1863 cawn iddo ymuno mewn glan briodas gyda Hannah Thomas, o ardal Dodgeville, Wis., a diau mai hon ydoedd y briodas Gymreig gyntaf yn Colorado. Mae Morris Thomas yn Gymro o’r iawn ryw, a cheir ef bob amser yn barod i gynorthwyo ei gyd-ddyn.

---

EDWARD W. WILLIAMS. RUSSELL GULCH.

Ganwyd a magwyd y bonwr hwn yn Dolgellau, G. C. Ymfudodd i’r Amerig yn 1868 gan sefydlu ger Racine, Wis. Yn 1870 daeth

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 63. MORRIS THOMAS, DENVER. One of four that made up a company Sauer, McShane with Co, Central City, which ones are brought forward one of the most extensive in the Rocky Mountains masnachdai, since they receive over $ 300,000 annually for goods. Thomas came to Gregory Gulch in 1859, and succeeded was beyond their expectations in the mines, so by now we find him comfortably circumstance and part-owner in some of the main buildings Central, besides the houses he has in Denver. Thomas Morris moved to Denver in 1884. In 1863 we find him join in marriage with clean Hannah Thomas, area of ​​Dodgeville, Wis., And no doubt that this was the first Welsh wedding in Colorado. Morris Thomas is a true Welshman, and there was always willing to help his fellow man. --- EDWARD W. WILLIAMS. RUSSELL GULCH. born and This brought up the bonwr Dolgellau, G. C. emigrated to America in 1868 and established near Racine, Wis. In 1870 he became
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 64.

i Colorado gau sefydlu yn Russell Gulch. Fel darganfyddwr a rhan-berchenog y mwnglawdd “Champion,” yn 1876, y daeth i sylw cyffredinol gyntaf, a gwerthwyd y mwnglawdd am bris uchel yn 1878, ac wele Williams yn sefydlu masnach gyffredinol yn Russell, gan sicrhau y swydd o Bostfeistr yno, yr hon swydd a leinw hyd heddyw. Yn 1886 gwerthodd yr “Arizona,” mwnglawdd cyfoethog arall, am bris boddhaol, a daeth i’r gwyneb ar unwaith fel un o ddinasyddion mwyaf craffus ac anturiaethus swydd Gilpin. Fel dyn cenedlgarol mae bob amser yn barod i hyrwyddo pob mudiad Cymreig, ac i gynorthwyo ei gyd-genedl. Pan yr oedd cwmwl “du, du, di-des” (Emrys) yn hofran uwchben Russell, a chyfalaf yn dychryn ac yn cefnu ar y lle a'r mwnwyr yn llwfr a digalon, neidiodd Williams i’r adwy a phrofodd, trwy roddi gwaith i ddegau o fwnwyr, fod ganddo yr ymddiried llwyraf yn y rhanbarth, a mawr y clod a dderbyn gan y mwnwyr am en cadw ar y gwyneb yn y cyfnod tywyll hwnw. Profodd ei fod yn deall ansawdd y mwngloddiau yn well na neb, ac heddyw cawn ef yn mwynhau

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 64. Colorado to establish a closed Russell Gulch. As a discoverer and part-owner of the mine "Champion," in 1876, it came to general attention first, and sold the mine at a high price in 1878, and lo Williams establishes general trade in Russell, making the job of Postmaster there, this fills up the job today. In 1886 he sold the "Arizona," Another rich mine, at a price satisfactory, and came to the surface immediately as a citizen more observant and adventurous job Gilpin. As nationalistic man is always ready to promote all Welsh organization, and to assist its efforts nationally. When the cloud was "black, black, non-des" (Ambrose) is hovering above Russell, and capital in panic and abandoned the place and mwnwyr cowardly and depressing, jumped Williams stepped in and proved, by giving work to tens of fwnwyr, it has the deepest trust in the region, and the major credit and accepted by the mwnwyr en reserved for the face in the dark period drunk. Proved that he understands the quality of the mines better than anyone, and today we find him enjoying
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 65.

ffrwyth y cynhauaf toreithiog. Mae yn rhan-berchenog yn rhai o fwngloddiau cyfoethocaf rhanbarth Russell. Wedi ac yn gwrthod pob swydd gyhoeddus, ymfoddlona ar fwynhau ei lwyddiant gyda’i deulu caredig.

-----

PARCH. JOHN T. WILLIAMS. ERIE.

Ganed y gwr parchedig hwn yn y Twrch, ger Penycae, D. C. Ymfudodd i West Virginia lawer blwyddyn yn ol, ac oddiyno i Ohio, a thrachefn, yn 1872 daeth i Colorado gan sefydlu yn Erie. Mae John T. Williams yn “Israeliad yn wir" yn ol syniadau pawb a’i adwaena. Mae wedi gwasanaethu llawer ar Gymry Colorado yn ei ddydd, ond yn ddiweddar, oherwydd afiechyd, metha wneyd yr hyn a ddymuna dros ei Arglwydd. Mae bob amser yn barod i helpu ei genedl, a cheir iddo air da fel pregethwr a christion. Dymunwn iddo hir oes i wneyd rhagor o les.

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 65. fruit harvest abundant. A part-owner in some of the region's richest mines Russell. And has refused all public office, ymfoddlona enjoy his success with his family on a kind. ----- RESPECT. JOHN T. WILLIAMS. ERIE. This reverend man born in the Mole, near Penycae, D. C. emigrated to West Virginia many years ago, and from there to New York, and again, in 1872, came to Colorado from establishing in Erie. John T. Williams "Israelite indeed" according to everyone's ideas and adwaena. He has served on many Welshmen Colorado in his day, but recently, due to illness, fails to do that which it wishes for his Lord. Every time to help his nation is ready, and there is a good word for him as a preacher and Christian. We wish him long life to do more good.
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 66.

Ol-Nodion Cyffredinol.

--

Gwelwn oddiwrth yr hyn a ysgrifenwyd, fod cenedl y Cymry wedi bod yn bur flaenllaw yn nadblygiad y dalaeth hon, ac am hyny dylent gael y clod a haeddant.

Ai tybed y rhaid i Gymry America wrido oherwydd ymddygiad y Cymry yn Colorado? Na atto Duw. Oblegid cawn fod rhai o’n cenedl yn y dalaeth yn llenwi sefyllfaoedd pwysig mewn byd ac eglwys, ac yr ydym yn credu y dylai Cymry y “Centennial State” fod yn falch o’u hanes o 1859 hyd yn awr, ac ni raid iddynt gywilyddio pei lledaenid dros yr holl fyd.

Ychydig oedd rhif y Cymry yma yn ’59, ond yn ’89 bernir fod yn y dalaeth tua 3,500 yn byw, yr hyn a ddengys gynydd sylweddol.

Cawn hefyd fod amryw o'n cenedl wedi llwyddo i fyned yn gyfoethog wrth dreiddo i

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 66. General Post Notes. --Gwelwn from what was written, that the Welsh nation has been fairly prominent in the state of nadblygiad this, and for that they should be given the credit they deserve. If we wonder the Welsh Americans have to blush because of the behavior of the Welsh in Colorado? No unto him God. because we find that some of our the state of a nation is important in a world filled situations and a church, and we believe that the Welsh "Centennial State" be proud of their history from 1859 until now, and we have to be ashamed pie lledaenid over the whole world . little did the number of Welsh here in '59, but '89 is judged to be in the state of about 3 , 500 live, what remains to be seen substantial increases. We also hear that many of our nation has successfully gone to rich when dreiddo
=

=

 

 

HANES CYMRY COLORADO. 67.

grombil y "Rockies" am y trysorau cuddiedig, a chawn llawer yn cyrchu at yr un nod.

Credwn ein bod wedi rhoddi crynodeb llawn a chywir o "Hanes Cymry Colorado" mor agos ag y mae modd.

Ein harwyddair bydded –

“I FYNY BO’R NOD,

DRINGWN LETHRAU SERTH CLOD.”

 

THE HISTORY OF THE WELSH PEOPLE OF COLORADO. 67. depths of the "Rockies" for the hidden treasures and we have many accesses to the same goal. We believe that we have to give full and accurate summary of "History Welsh Colorado" as close as possible. Let our motto - "UP THE GOAL, climb steep slopes PRAISE."

 

 

------------------------------------

Sumbolau: ā ǣ ē ī ō ū / ˡ ɑ æ ɛ ɪ ɔ ʊ ə ɑˑ eˑ iˑ oˑ uˑ ɑː æː eː iː oː uː / ɥ /

 ð ɬ ŋ ʃ ʧ θ ʒ ʤ / aɪ ɔɪ əɪ ɪʊ aʊ ɛʊ əʊ / ә ʌ ŵ ŷ ẃ ŵŷ ẃỳ ă ĕ ĭ ŏ ŭ ẁ ẃ ẅ Ẁ £

---------------------------------------

Y TUDALEN HWN /THIS PAGE / AQUESTA PÀGINA: www.kimkat.org/amryw/1_testunau/sion_prys_114_hanes-cymry-colorado_saesneg_0098ke.htm

---------------------------------------

Creuwyd / Created / Creada: 23-04-2017

Adolygiadau diweddaraf / Latest updates / Darreres actualitzacions: 23-04-2017

Delweddau / Imatges / Images: 5001-5033


---------------------------------------

Ble'r wyf i? Yr ych chi'n ymwéld ag un o dudalennau'r Wefan CYMRU-CATALONIA
On sóc? Esteu visitant una pàgina de la Web CYMRU-CATALONIA (= Gal·les-Catalunya)
Where am I? You are visiting a page from the CYMRU-CATALONIA (= Wales-Catalonia) Website
Weə-r äm ai? Yüu äa-r víziting ə peij fröm dhə CYMRU-CATALONIA (= Weilz-Katəlóuniə) Wébsait