kimkatôl23k  Y Twll Cloi. Sef Rhagor o Hanes Ysmala Dai a Shoni yn y Rhyfel. Glynfab. 1919.

20-07-2ôl7

● kimkat00ôl Yr Hafan www.kimkat.org
● ● kimkat20ôlk Y Fynedfa Gymraeg www.kimkat.org/amryw/1_gwefan/gwefan_arweinlen_20ôlk.htm
● ● ● kimkat0960k Mynegai i’r testunau Cymraeg yn y wefan hon www.kimkat.org/amryw/1_testunau/sion_prys_mynegai_0960k.htm
● ● ● ● kimkatôl23k Y tudalen hwn

 

0003g_delw_baneri_cymru_catalonia_050111
 (delw 0003)

 

 

 

 

 

Gwefan Cymru-Catalonia
La Web de Gal·les i Catalunya
The Wales-Catalonia Website



Y Twll Cloi.

Glynfab. 1919.



Y Llyfr Ymwelwyr / El Llibre de Visitants / The Guestbook:

http://pub5.bravenet.com/guestbook/391211408/


a-7000_kimkat1356k

Beth sy’n newydd?



---

6665_map_cymru_catalonia_llanffynhonwen_chirbury_070404

(delwedd 4665)

 

Y testun electronaidd heb ei gywirio eto 27-05-2ôl7 0ôl

023,

025, 026, 028, 029,

034, 035,

037, 038, 039,

040, 041, 043,

044, 045,

047, 048,

049,  051,

052, 053, 054,

055, 063,

064, 065, 066,

068, 069,

070, 071, 072, 073, 074, 075,

076, 077, 078,

079, 080, 081,

082, 083, 084,

085, 086, 087,

088, 089, 090,

091, 092,

094, 095, 096,

097, 098, 099,

100, 1ôl, 102

 

 


(delwedd 5233) (tudalen  3)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Y Twll Cloi.

 

Racor o Anas Dai o Finna a'r Ryfal.

"I gatw'r ên Dafottiath yn fyw.”

Gan GLYNFAB.

[Awdwr – “THE RAVEN," Buddugol yn Eist[eddfod]. Gen[edlaethol]. 1911;
“SILVANO," a Nofelau eraill.]

'Shift y Nos.'

CAERFYRDDIN:
W. M. EVANS A'I FAB,

SWYDDFA “SEREN CYMRU.”

=

 


(delwedd 5234) (tudalen  4)

[3]

 

CYNWYSIAD.

Y Shwrna Ginta – “Ow Ni'n Doi trapped the Sossinger.”

Yr Ail Shwrna – “Anas eetha Toddetic.”

Y Dryttydd Shwrna – “Diccyn o Waith Sharp a'r Llicced."

Y Betwarydd Shwrna — “Scwt ymlan i Ni’n Doi.”

Y Bimfad Shwrna — "Randiboo a’r ’Andy Bombs."

Yr Wechfed Shwrna - “Wara Wick-wiw a’r Byttodd uwchben.”

 

Y Seithfad Shwrna – “Yn Ngwddwg y Cwtin ma Safio'r Can.”

 

Yr Wythfad Shwrna – “O-o—ish---t.”

Y Nawfad Shwrna – “Ow Ni'n Doi cwrsed the Zepps."

Y Ddecfad Shwrna — "Jest myn'd yn Screch."

Yr Unfad Shwrna ar Ddeg — "Colli Aeroplane.”

Y Ddoi-ddecfad Shwrna — “Nabbo Submarine.”

Y Dryttydd Shwrna ar Ddeg. — “Yscursion yn ngenol Scatan."

Y Betwarydd Shwrna ar Ddeg. — "Gilboa.”

Y Bymthecfad Shwrna — “Y Red Cow.”

=

 


(delwedd 5235) (tudalen 5)

Y TWLL CLOI.

SHWRNA GINTA

 

“'OW NI'N DOI TRAPPED THE SOSSINJERS."

 

Na chi'n gwpod miwn clippad lliccad pwy nillws y turn-out yn yr undergroun' trench, ma'r top-line yn gweyd yn eetha plaen on dyw a. Well, Ni'n Doi drows mas yn fiddicol yu y compatishon wn ytto.

 

I wetai i yn un o'r penota, os slawar dydd, os ma o dan y ddeiar odd Will o Berlin yn setlo i wmladd y byssa i'n siwr o droi mas yn ddobinno ar My Nabs. I ddewishws, a fi gas cistal slashad ag  y cas dyn ariod, gytta Ni'n Doi. O, ia, coliars am weetho dan ddeiar, a ma Will yn cossi gerna erbyn ’yn. Raid cal spessial workars for spessial jobs i chi'n gwpod. Os am labro, rippo top, ne dorri pwccins, we are the boys to do it. Ddotwch chi ddim teelwr i fanedjo pwll glo, na chrydd i ofalu am surjary doctor, er i bod nw'n gweyd fod cwyr-crydd yn beth da i wella scwtta or y'ch deelo chi, on ma arna i ofan nag yw ynny yn ddiccon o gwali-fi-cashons. Ddotwch chi ddim — on yna, cerwch y mlan ar y'ch ’ook y'ch unan, na "game” fach i chi 

=

 


(delwedd 5236) (tudalen 6)

6 Y TWLL CLOI.

i wara ar nosweethi tywyll y geua, a galwch
i yn Ni'n Doi's Game for wintar’s evenings. Na, na, ma raid cal practiss.

W i'n cofio clywad am wr boneddig odd yn byw miwn palas. Odd a weti gneyd i feddwl i lan i gal eetha ffest. Fe invitws bothdi annar cant o'i bantnars gyfoethog i'r swppar, on ma'n depyg fod cal waitars yn fwy o job na chal gwaddedicion. Gorffod iddo engago bachan o Irishman odd eb gal practiss, i elpu ando roun y soups, an so on; odd y poor dab ariod weti ando racor na scadenyn a thatws drw'r pil.

 

I ddath noswath y Swppar; odd y gwaddedicion yn dod yn i motors a'u carredges, yn gwpla ac drepals, drip drap ar ol i giddil. Fi ganws y gloch, miwn i'r dinin ’all, a ma'r ffest yn dychra. Diccyn yn nervous odd yr Irishman, a phan welws a'r Dukes a'r Dutchesses, y Lords a'r Ladies, fi  ath i goesa fa diccyn grynetig, on, fi ddalws atti fel tarriar Will mab Ann yn nrowsis y tramp.

 

Odd Dai yn gofyn beth odd Dutchess.

 

“Bachan," myntwn i, " paid a dangos di ignorance, ma pIant bach yn y Stander One yn gwpod beth yw Dutchess, on ta gwraig Dutchman yw i bachan."

 

"O,” mytnta Dai, yn cnoi i gil, "O, efa bachan."

 

Odd na un 'en Ddutchess yn i cenol nw yn drwm i chlywad: odd onno yn arfadd cario ear-trumpat i bob man, er mwyn i ddoti fa wrth i chlust i elpu idd i glywad. Ma’r extra-waitar yn dychra ar i drafels; pea-soup odd i ddepartmant e i ddychra. Mlan ag e o un i un yn wispran

 

“Pea-Soup, ser; Pea-Soup, mum."

 

I ddath o'r diwadd at yr 'en Ddutchess 

=

 


(delwedd 5237) (tudalen 7)

Y TWLL CLOI. 7

 

“Pea -Soup mum," mynta fa yn eetha nervous, a'r plât, jest shigglo mas o'i ddeelo fa. "Pea-Soup, mum."

 

I gwnnws yr ên wedgen yr ear-trumpat at i chlust i gal clywad beth odd yr Irish waitar yn i wispran. On yr arcol o eesha practiss, i nath yr Irishman gamsyniad. I gretws ma style Dutchess o ifad pea-soup odd a, a'r mowcedd, i arllwysws y platad soup lawr i'r ear-trumpat.

 

I gas y "sack" miwn shiffad, a beth allsa fa ddishgwl on “sack" ar ôl plastro gwynab blouse sheetan yr ên Ddutchess a chawl pîs. On', os dim danjar i goliar gal y sack pan yn gweetho yn y'trenches, ma petha felny yn nyturiol iddo, otti, otti, yn fwy nyturiol na’r scent odd ar ddillad y grottan dwmlws yn y gwely organs yn yr ardd cyn mynd i gwrdd a'i sponar.

 

“Begorra," mynta'r Irishman wettyny yn y gecyn, "I thought, be jabers, it was a moighty queer way of drinkin' soup.”

 

On', ma Dai a, fi yn i thrackan i sha dreckshwn y pwll a'r man-'oles odd i drappo'r Sossinjers. Diccyn o duadd cleppran odd yn Dai.

 

“Gad di lap nawr, Dai," myntwn i. “Ma raid i ni fod mor ddishtaw a lliccod; raid ar mencos i.”

 

Blabban odd Dai o 'yd; odd a yn y'n ela i i gofio anas Beecal Defed y North, os bothdi cant o flynydda nol, a ma lot o'i short a miwn bod yn awr, dynon sy'n wilia yn goeddus, ne brygethu, ne areithio; ma räid idd i nw gal mynd mlan a chwppla'r pishyn 'sy genti nw, sa'r byd yn mynd yn fflachdar. A na wdndid Dai, odd a boun o gal gweyd i story. On’ beth am anas y Beecal Defed, i liccsech i chlyw-

=

 


(delwedd 5238) (tudalen  8)

8 Y TWLL CLOI.

 

ad i diccon tepyg. I gwetas i wrth Dai o ni'n mynd miwn i'r undergroun' passage. Ma'r story: -

 

" 'ORSE MUSIC."

 

Odd Beecal Defed y North o Gymru, os blynydda nol yn jshta ar glawdd yn watcho'r defed. O dan i gessal a odd no rwy instrument eetha od i shâp, i enw fa odd “Pib-gorn," rwpath tepyg i'r bag-pipes sy gytta'r Scotch lghlandars, y boys a'r coesa nôth na. Odd i swn a fel swn screch-y-côd, ne swn wheel cart a isha diccyn o sâm arni. Deepan y pib-corn odd i ela ofan ar y defed odd a'r nack o drespassu.

 

Odd no 'aid o gwn 'ela mas un bora, a bechgyn y cotta cochon miwn wyl, a, ar i tracks, i ddethon eebo i'r beecal.

 

“Beth yw'r music sy gytta ti bachan diarth" mynta un odd diccyn yn ffrâth i dafod, "Os shawns am dune?"

 

On' odd y beecal weti cwnni mor fora a'r elwr, a yn ddiccon fit i gwrdd a'r boy.

 

" 'Orse Music," mynta'r beecal, yn escus bod a diccyn a ddamprwdd yndo yn ngwmpni y  “big bugs.”  “ 'Orse Music, ser.”

 

“Gad i ni gal clywad tone ta," mynta un o'r bonddiccions.

 

"O'r gora," mynta'r beecal, “on' ma tylera i fod."

 

“Beth yw'r tylera?" mynta nw.

 

“Raid i chi roi bobo swllt ne startiff y mysheen ddim.”

 

I glascwd bobo swllt miwn wincad.

 

“Nawr," mynta'r beecal, "Troiwch benna'r cyffyla, wath ma poun’ mawr mynco, a chors o slwdge draw ma. Pan glywiff y cyffyla y music

=

 


(delwedd 5239) (tudalen  9)

Y TWLL CLOI. 9

 

i fydd diccyn o gontrack gytta chi idd i dala nw.”

 

I gas 'yn i neyd, a ddychreuws y beecal i wara i dune. Yr arcol! Ma'r cyffyla yn dychra dywnso a spriwingad! Odd y swn mor orllyd a llaish Ianto Ty^ Top yn canu solo twps. Off a un i'r poun, off a un arall i'r gors a'r slwdge.

 

"Stoppwch! Stoppwch!" mynta nw.

 

“W i eb gwppla wara'r dune ytto," mynta'r beecal yn wthi mlân nes bod i focha fa fel twmplins.

 

Ma ddoi ne dri o'r cyffyla erill yn gyrlappo sha dreckshwn gors.

 

“Stoppwch, y dyn, w i'n becan arno chi,” mynta un o'r elwrs.

 

“W i eb gwppla wara'r dune," mynta'r beecal.

 

A wara nath a eb eeto pun a odd yr elwrs yn boddi ne fôcu ne beedo.

 

Ma lot o frotyr y beecal yn y'n gwlad ni o 'yd. Ma raid idd i nw gâl mynd dros i tune: ma na ormod o frawlan yn y Parlamant, ôs wir ddyn; gormod o beeco ên grach, on ma raid i rai o'r M.Ps. gal mynd dros i tune sa'n gwlad ni yn mynd yn racs jibbadares. Dim on conach, a gneyd gwynepa, îr ma rai erill, y tacla ma nw'n galw Pessimists arni nw.

 

“Beth yw Pessimists?” mynta Dai.

 

“Y tacla ishal i ysprid," 'myntwn i. "Dynon y bwrw glaw tragwyddol; ma nw fel sa nw weti câl i geni o dan ymbyrellos. Beth wetws Tit-Bits am deni nw? Ma wetws a

 

“I can imagine the wailing of some of the leading pessimists, if they could be turned over to Germany, and transformed into Germans." 

=

 


(delwedd 5240) (tudalen 10)

10 Y TWLL CLOI.

“O, w i'n gweld," mynta Dai, yn dychra consitro, “rwpath tepyg i ’yn.”

 

Y PESSIMIST.

 

“Y Pessimist yn drist drodd — i gonach
A gwynab fel anglodd:
Ettrych, a clyw a'n attrodd —
Yn y byd os dim o'm bodd.

 

“Eetha right Conundrum," myntwn i. "Ne, fel y gwetws Mishtir, —

 

Pessimist a'i glustiau'n glo - i obaith,
Y bwbach fyn wylo;
Dyn y glaw — yn y baw'n hir bo
Yn rolan mewn ymbarelo.

 

“Ma isha i'r set gal wthnos yn Germany, a w i felsw ni yn i clywad nw an cal ’wyl wrth repeeto petar line ginta y dôn Aberystwyth," mynta Dai. "Bachan, i glywas lawar gwaith o bothdi needo o'r ffrimpan i'r tân, on sa'r chaps ma, y Pessimists, on treio'r jwmp, i ddiffotsen y tân mynyffryd i.”

 

I greiddson y man-oles, a miwn a ni i bobo un.

“Mum is the word, Dai," myntwn i. "Tyn di gillath bock mâs, a fel bydd y Sossinjers yn cwmpo i'r pwll tòr ’ack ar y pishyn pren ma."

Na setlwd, a na netho ni, odd dim gair i gâl i wilia nes bo pob Sossinjer ddesa weti cwmryd y plwnsh. Wrth gwrs odd y'n myddylia ni yn mynd yn y twyllwch a'r dishtawrwydd fel wheels ’en glock weti i’r pwysa dori.

 

Eisht! Ma swn o ddreckshwn cornal y Sossinjers! I glippas y mys fel signal i Dai i

=

 


(delwedd 5241) (tudalen  11)

Y TWLL CLOI. 11

 

fod yn wide awake. Odd i'n dywyll, odd ar mencos i, fel tywyllwch yr Aifft. Eisht! Ma blwnsh i'r pwll! A doi blwnsh wettyny. I dorras dri ’ack yn y pren, a diccyn o flân y mys i yn fargan. Mlan o nw'n dod, fel y wara bach ny — gwt-gwt-wrth-y-ngwt-i, a chympohir odd gan Ni’n Doi ddiccon o waith i dorri ’acks. Na fel buws i am bothdi awr, nes i ni gretu y byssa yn raid i ni weiddu “stop" i gal mas i foyn racor o gôd.

 

On, i ddath yn ddiwadd ar y plwnsho, a ma dywelwch dychrynllyd. I ath mor ddishtaw, chi allsach glywad y'ch llicced yn clippan sa
chi on gryndo yn ddiccon târ. I rosson gwartar awr cyn mwfyd na wilia, on, o'r diwadd, ma laish Dai yn ecco drw'r passage.

“Bachan," myntwn i, "Paid a screchan wy ti gwnrwg a chrottyn Sara Rank y Pwll."

“Beth o bothdi wnnw?" mynta 'Dai.

“Dringatwr bach da diginnig odd a," myntwn i, "On i ddringatws unwath yn ormod: i ath i ben catar i dreio ercyd y pot jam o dop y dressar, a fi gwmpws y pot o farmalade wynab-i-warad ar i ben a. Na lle odd piccil! Y noswath ny i ryttws doi fobby i dy^ Sara, achos bod crottyn yn screchan iw-bwb-murdar, a yn y diwadd dim on y fam odd no yn treio creepo i wallt a poor dab.

 

"Sawl ’ack sy gytta ti Shoni?” mynta Dai, “Ma gen i iccan.”

 

I gynnas y Iantarn fach odd yn y mock i, a diwadd y gwt ma Dai a finna yn crippan mas o'r man-oles, a chramps syn yn y'n coesa ni, allwch fentro. I rifson yr acks a odd gytta ni bobo iccan. Iccan o Sossinjers yn gorwadd yn

=

 


(delwedd 5242) (tudalen 12)

12 Y TWLL CLOI.

 

farw ceg ngweelod y pwll. I rytson i wddwg y lefal a fi wetson yr anas wrth yr officar.

“Wot the Llanfair-pwll-gwyn-gyll ar you talkin about," mynta fa, "Twenty Germans trapped?”

Na wetws a, ne rwpath tepyg, on men
ticcyn i droiws ato ni.

 

“I believe you lads," mynta fa. "Yes, I believe you. But it is almost too wonderful to believe.”

 

“You fix a bowk, ser," mynta Dai, “ovar the pit, an I'll bring them up, one by one, ’Eres the ’acks, ser, in my stick."

 

I dynnws i bockat-book mas, a fi scrifenws rwpath yndo, a weti ettrych yn ’urt 'arno Ni'n Doi, off ag e.

 

I ddath “y relief" i gwmryd y'n lle ni, a ma wespwd gan y Kernal.

 

“My brave lads! You deserve three days rest."

=

 


(delwedd 5243) (tudalen 13)

Y TWLL CLOI. 13

YR AIL SHWRNA,

"ANAS EETHA T0DDETIC."

 

Enjoyo buo ni wir ddyn, on cympohir ma'r postman yn dod, a ma Dai a Finna yn câl bobo fwndal o lethyron, a box bach ne ddoi. Odd i'n blesar ettrych ar y boys odd yn câl
llethyron, ne barsels, o nw'n slippo o'r golwg i ddarllan — "News from 'Ome." Na lle odd dwr yn ryttag o licced y bechgyn. Chaps ifanc nag odd yn gwpod beth odd ofan pan taclo'r Sosinjers; bys odd yn jofadd i'r bwlats i racso'i crôn nw 'eb fflinshan: on – nawr – wrth gâl notyn o dre, o wrth dad, ne fam, ne wedgen, llefan fel babies bach.

 

On,—-odd no amall i showdwr bach yn ettrych yn eetha diflas, odd ar mencos i, a fi wetws un wrth Dai, a'r dwr yn llond i licced a.

 

“I 'ave no ’ome to expect a letter from, no father, no mother, no nobody. I am alone in the world."

 

I dwtchws 'yn a chalon Dai, a gorffod i fi i droi i ettrych bant,

 

“Wot?" mynta Dai. “Wot? Look ere me boy you shall ’ave alf of my lettars, I am blowed; an wotevar is in the bloomin boxes you shall 'ave ’alf of that. Now cheer up."

 

Fi cheerws up, myn yffryd i, on odd a'n smilan wrth feddwl câl annar o lethyr Dai. I  gâs shâr-a-shâr-alike o barsels  Ni'n Doi.

 

Na destyn i fyrddoni arno. I elas i yr idea

=

 


(delwedd 5244) (tudalen  14)

14 Y TWLL CLOI. 

 

i Mishtir, a, y men wthnos, i ddath cân fach berta'r byd yn ol, a ma i i chi.

 

“Y MILWR HEB LYTHYR O DRE.”

 

Fe'i ganwyd yn slums un o'r trefi

Bu fyw ar ymylon y bedd;

Yn droednoeth, a'i ddillad yn garpiau,

A newyn yn llwydo ei wedd:

Mhlith crwydriaid cwteri y tyfodd,

Estynodd "Dyngarwch" ei law,

Fe'i cipiwyd o nythle trueni

I'r tlotty a safai gerllaw.

 

Un o gywion yr estrys na wyddai

Am “dad" i'w amddiffyn rhag cam,

Am wresog belydrau o gariad,

Yn tanio dan fynwes ei "fam”:

Un o bIant y Gwarcheidwaid yw'r milwr,

Atebodd i sain Corn y Gâd,

Aeth allan fel dewrddyn i Flanders

I ymladd dros Ryddid ei  Wlad.

 

Mae "Safle'r Gerbydres” yn orlawn,

A dagrau yn rhychio pob gwedd,

Mae swn y "Ffarwel" fel cnul angau,

"I ryddid yr ânt — neu i fedd:"

Y fam rydd ei chusan i'w bachgen –

A dacw gariadferch yn  brudd —

Ond "hwn” - ni chlyw neb yn dweyd "Ffarwel”

Does neb i gusanu ei rudd.

 

Mae allan yn moethder yr ymdrech,

Yn medi’r gelynion a'i gledd

'Dyw mellt a tharanau yr ornest

Ond megis yn tanio ei wedd:

=

 


(delwedd 5245) (tudalen  15)

Y TWLL CLOI. 15

Ni wy^r beth yw ofn am eiliad,
Mae'n ieuanc, a'i freichiau yn gre'
Fel cawr mae'n gwynebu'r gelynion
Y "Milwr heb Lythyr o Dre.”

Oer ddwyfron y ddae'r ei wely,
Pan daenir cysgodion y nos,
Pan beidia hyll adsain magnelau
I ruthro dros ddyffryn a rhos:
Breuddwydia! Ond nid oes ymylwaith
O gariad i'w freuddwyd e',
Yn effro, neu'n cysgu, yn unig
Yw'r "Milwr heb Lythyr o Dre."

Ond, wele, pan daenodd y wawrddydd
Oleuni oreurai y bryn, -
Fe safodd, fel Ajax, i herio,
Gan ddal carn ei gleddyf yn din:
Daeth bwled lawddryll y gelyn, — Ymsuddodd i'w galon e',
Fe syrthiodd i'r ffôs oer – yn farw, —
Daeth "Llythyr" i'r milwr o Dre.

O Dre! Draw tu hwnt i'r cysgodion:
O Dre! ger gorseddfainc Ein Tad,
Lle nad oes swn erchyll ryfela
Yn rhwygo awelon y wlad:
O Dre! Lle mae hyfryd drigfannau
A phawb yn cydoesu mewn hedd,
Draw — draw — lle mae'r euraidd balmantau,
Heb ofid, heb boen, ac heb fedd.

Fe'i claddwyd yn ymyl y goedwig,
Astyllen sy'n nodi y lle;
’Does neb wrth fyned heibio yn cofo
Y "Milwr heb Lythyr o Dre:”

=

 


(delwedd 5246) (tudalen 16)

16 Y TWLL CLOI. 

 

Ond, tybed fod engyl yn dyfod,
Yn ddistaw, trwy ganghau y ffrîth

Gan adael ei enw'n gerfiedig

Mewn perlog lyth'renau o wlith.

 

Cwsg, Wron, yn ymyl y Goedwig,

Daw Gwanwyn a'i allwedd cyn hir

I ddadgloi y blagur, daw glaswellt

A blodeu i harddu y tir:

Dystawa erch ddadwrdd y brwydro Ymdodda, ymgolla mewn hedd,

Ty^r adar y Goedwig i ganu

Eu mawl-gân i Dduw uwch dy fedd.

 

Na'r gân o waith Mishtir Ni'n Doi, a os na thoddiff y geira na y'ch calonna chi, cistal i chi sockno'ch inside a olive oil, ar mencos i.

 

Wel nawr am lethyrôn Ni'n Doi.

 

“Beth ma'r glomman yn weyd?" mynta Dai.

 

 

“Same to you, Conundrum," myntwn i.

 

“Wel," mynta Dai, "Ma Mary Catherine yn gweyd fod Will mab Ann weti câl job idd i shuito fa o'r diwadd, yn mwll y Winsor."

 

 

“Beth yw'r jobbin, bachan," myntwn i.

 

“Wy ti'n gwpod," mynta Dai, "mor ffond odd Will o gwnni ar i drâd i gleppran yn meeting y gweethwrs?"

 

“Ottw, ottw," myntwn i, "Wad ymlan."

 

“Wy ti'n gwpod efyd fod Will mab Ann yn drwmedd iawn i style, a bod pob un yn shapo i unan i gal neppyn bach nes bo Will yn cwppla i speech," mynta Dai.

 

“Ottw," myntwn i.

 

“Wel, ma'r gwendid ma yn Will weti talu'r ffordd," mynta Dai.

 

“Talu'r ffordd!" myntwn i.

=

 


(delwedd 5247) (tudalen 17)

Y TWLL CLOI. 17

 

“Otti, otti. Myn depyg fod doi geffyl eetha stwbwrn yn stapla'r Winsor, a dim shwd beth i'r oslars i ddoti'r "bit" yn i penna nw.”

 

“Ia," myntwn i, “On ble ma Will mab Ann yn dod i miwn?"

 

“Ma Will mab Ann weti cal i engajo i fynd lawr i' r stappla bob'bora yr un pryd a' r oslars. Gwaith spessial Will yw aros o flân y ddoi geffyl stwbwrn a gneyd un o'i speeches. Ma'r oslar ar i watch, a'i ddoi liccad ar y cyffyla, a fel ma Will yn speechan ma'r ddoi geffyl yn dychra teemlo yr effath, fel o Ni'n Doi o dan winidocath Will. O'r diwadd ma'r ddoi geffyl yn dychra gapo, a miwn ma'r bits yn cal i stwffo pan agoriff penna'r ceffyla, fel ergyd o fwa sâth."

 

I wyrthinas i a fi wetas,

 

“Cistal i Will mab Ann gatw i licced yn acor, wath ma lot o sharatwrs yn y’n gwlad ni yn eetha tepyg iddo, a weti qualifio i lanw job o'r short."

 

“Beth ma Maggie Elen yn i weyd?" mynta, Dai.

 

“O, rwpath o bothdi evfrath newydd ceuad tyfarna. Rwy New Rules. Fydd y tyfarna ddim yn acor trw’r dydd. Yn acor am ddoiddeg — stop tap am annar awr weti  doi; acor am wech – stop tap am naw," myntwn i.

 

“Wel, mynyffryd i," mynta Dai. "Na beth yw turn out! Ma rwpath fel na yn y'n nicklan i. A ma fydd yn capso poppath, os ewn ni nol yn fyw, shwd ewn ni a'r ddwy wedgen i lawr sha Gardydd, ar ddiwetydd dydd Satwrn. Cyradd Cardydd am dri — stop tap."

 

“Bachan," myntwn i, “I fydd pop, a lemonade, a ginger brandy a soda watar.”

 

“Ia," mynta Dai, "Na ffest clwb ontefa? W i'n ffansio Ni'n Doi, a'r ddwy glomman Maggie 

=

 


(delwedd 5248) (tudalen  18)

18 Y TWLL CLOI.

 

Elen a Mary Catherine, yn mynd miwn i'r Royal yn Gardydd. W i'n ffeilu peedo wyrthin wrth feddwl am y trip. Aros diccyn bach i fi gâl y’m menydd i “workin ordar.”

Fi weetha i ddrama fach wettyny i shuito cwrdd ceenog. Ma i Shoni.

 

Characters: — Ni'n Doi an' their Gels.

Place: — A 'Otel in Cardiff.

Time: — Aftar the War.

 

Enter Ni'n Doi, Maggie Elen an' Mary Catherine. Enter Lanlord.

 

Dai: - Lemonade  for my lady,

Diod fain dod i fi.

 

Shoni: — Rho bepparmint yn ginta,

Ar dagu ma Maggie ma.

 

Dai: Pint o lâth i Mary  Catherine,

An' a jar of Sloe Gin.

 

Shoni: - Ginger Ale's on sale I see,

No, just 'and Ginger Brandy.

 

Dai: — O yffach give me coffee, —

Dash it all — a dish o' Tea.

 

Y Ddoi: — Oi, oi, mun wait 'alf a mo

You mix for us some Oxo.

 

“Fi urtiff y Lanlord gei di weld, Shoni," mynta Dai.

 

“Dera," myntwn i, "Walla ma deioni'r wlad odd miwn golwg. Bachan, beth yw 'wn sy'n brasgamu shag ato ni?”

=

 


(delwedd 5219) (tudalen  19)

Y TWLL CLOI. 19

 

“The Kernal wants to see you in his tent.”

 

I gwnson a fi ddilynson y boy.

 

“Ma' n promoshions ni, Dai," myntwn i, “yn  cal i claddu yn y pwll gitta’r iccan sossinjer. Come to cwrt yw i, gel di weld."

 

I ethon i miwn i'r tent.

 

“Sarjant Jones," mynta'r Kernal, “take this sissars an cut off your Sarjant's stripes.”

 

I nath Dai, a odd golwg eetha bw^l ar i wynab a.

 

“Sarjant Morgan," mynta fa, yn wara a' i fystash, "Cut off your stripes.”

 

I netho.

 

“You 'ave done a deed worthy to be recorded in the 'istory of the Ridgmant," mynta'r Kernal. “I congratulate you Lifftenant Jones an’  Lifftenant Morgan, the Captain will introduce you both to the officar al the Canteen."

 

“Wel, ar mencos i, na beth odd newitiath ar deemlata! I'r canteen yr etho ni i ifad iechyd da  i'r Kernal, a'r boys fas yn gweiddu nes i bod nw'n grug.

=

 


(delwedd 5250) (tudalen  20)

20 Y TWLL CLOI.

 

Y DRYTTYDD SHWRNA.

 

“DICCYN O WAITH SHARP A'R LLICCED."

 

"GAFFERS AR GWMPNI O SNIPARS.”

 

THE SNIPER.

 

"I will wipe," says the sniper, — “out of bein' 

Dirty Bosches together, Iss y'n jaich, each Sossinger,

Yn 'andy 'll go "down under."

 

Odd Syr Walter Scott a Dickens, a'r boys no, yn ffond o starto penota a phishyn o boatry, a ma finna yn ceesho gneyd rwpath tebyg. Boys eetha clyfar o nw, on', mynyffrad i, fyssa ddim un o nw yn apal i sgrifenu "Ni'n Doi," a doti pwt o englyn yn dop line, wath odd dim un o nw weti cal i neyd yn fardd nol Brain a Defed beirdd Ynys Pryttan.

 

"Buck up, Ni'n Doi," odd y command ontefa, yn niwadd y shwrna ddiwetha. O ni'n ffeilu diall beth odd y "new move" odd ar drôd, nes i'r Kernal y'n ordro Ni'n Doi i fynd idd i wynepu fa yn i dent. I ethon i miwn, a fi sefson o'i flan a mor stiffad a sa ni wedi bytta pound o starch i frecwast.

 

"Lifftenant Jones an' Lifftenant Morgan," mynta fa, yn ffidlan gytta'i fystash, "I am goin' to trust you with a very dangerous expedition. You must, each of you, pick out fifteen of the finest shots in the Ridgmant, an' go out snipin'. Make arrangmants at once."

=

 


(delwedd 5251) (tudalen 21)

Y TWLL CLOI. 21

 

I salutson y'n doi, a fe droison ar y’n sotla, a mas a ni.

 

“Bachan," mynta Dai, "ma jobbin eetha ticklish, Shoni. I fydd wn yn wath na cheesho clascu rent yn dai'r Cwmpni ar amsar strike.”

 

“Otti, ar mencos i," myntwn i, “on' ma raid
‘show pluck' bachan. Ma'r Kernal fel sa fa weti'n ffansio Ni'n Doi, a wish-yn-y-byd beth fydd o'n anas ni cyn y diwadd."

 

 

Y'ch chi'n gwpod beth yw Sniper spo? I chi'r
seethwrs yn napod yr atar bach ma nw'n galw Snipes arni nw? Wel, ma nw mor fain a mor wimmwth fel ma gofyn cal llicced mor sharpad a nyttwdd, a breecha mor gatarn a'r Rocks o' Giberaltar, cyn y gellw chi ladd o'r tacla bach, pan ma nw'n etfan drw'r ywyr. Os bydd diccwdd i chi ladd un, wel, na chi yn cal y'ch consittro yn good shot, a good snipar.

 

Y'n contrack ni odd peeco mas bobo bymthag o good shots, a fi nethon. W i yn siwr odd dim gwell seethwr na Dai Conundrum Jones, fe seithiff dwll  drw bishyn tair, on i chi dywli'r coin lan. W i'n cofio un diwetydd o ni'n cerad ar yr ewl diccyn o flan Dai, yn tori diccyn o dwtch, a smoko shiggard, a wiw, ma whish eebo blân y nrwyn i. I dinnas y shiggard mas o men, i ddishgwilas nol, a na lle odd Dai yn wyrthin fel sa collad arno. Odd a weti seithu'r lleety o ar flan y shiggard mor lanad a sa chi weti groppo fa a shishwrn. Na diccyn o dwtch sniper i chi.

 

On', ma gofyn cal practiss, os ar mencos i, cyn bo bachan yn qualifyo i fod yn sniper. W i'n cofo clywad am Irishman yn cal mentyg dryll gytta ffermwr iddo fa gal mynd mâs am ddiwetydd o  seithu. Diccon tepyg na fu-ws a ariod 

=

 


(delwedd 5252) (tudalen 22)

22 Y TWLL CLOI.

 

yn ’andlo dryll, wath odd a weti bod yn rysymu a'i unan ar ’yd fordd fel ’yn

 

 — “The more powdar an' shots I'll put in the barrel the more birds I'll kill," mynta fa.

 

I lanws y barrel nes bo peth o'r powdwr yn dyferu mas, a mlan ag e. Odd no dderyn bach yn sefyil ar ben colfan, bothdi ddecllath off, yn ei chanu  ddi i chalon i.

 

“Wait a bit, my purty bird," mynta'r Irish – “I'll soon put a stop to your singin'.”

 

I anclws, a fe seethws!

On', yr arcol! Ma'r Irishman yn câl y glatchan ffyrnica gas a ariod gan fôn y ddryll, nes i fod a ar ascwrn i gefan yn y gwttar. Ond  odd y deryn bach yn para i ganu.

 

I gwnnws yr Irishman ar i drad, i ddishgwilws ar y deryn bach, fi shigglws i ddwrn arno, a fi wetws, —

 

“Ah, my purty bird, look 'ear be jabers, you would'nt sing at all, at all, if you was this side of the gun.”

 

On', i gas eetha lesson. Mlan ag e ytto, on' i ofalws ddoti llai o bowdwr a shots y tro nesa. Co dderyn bach yn  canu ytto: i stoppws, i anclws, fi seithws, fi gwmpws rwpath i'r llawr, a ma'r boy yn i ryttag i nerth i drâd. I welws rwy griatur od i spriwingad i ar y llawr wrth fôn y pren; i gitchws yndo fa, a mynta fa.

 

“You was a moighty fine bird afore I blew all your feathers to smithereens.”

 

Erbyn ettrych, y mowcedd, brôca odd gytta'r Irishman, odd y deryn bach yn fyw a iach, a'  ’eb i dwtch. Sa wnna yn y Ridgmant fyssa Dai a finna ddim yn i ddewish a yn un o'r Snipers. On na  ma raid cal practiss cyn dod yn gamstar fel Sniper. Ma bod yn Sniper yn 

=

 


(delwedd 5253) (tudalen 23)

Y TWLL CLOI. 23

 

golyccu risko'n bywytta bob munad. I chi'n gwpod yn y byd o bwy ddreckshwn y daw bwletsan i'ch neggo chi. Risk yw i, ar meneos i. Otti chi'n gwpod beth ma'r Sossinjers yn y'n galw ni? Wel, ma fa. “The Black 'And Gang." Ma preesh ar y'n penna ni, a dyw Comundrum a finna ddim gworth cocsen.

 

Os dim ots beth fydd y Sossinjers yn i neyd; walla ma cario jackad o ddwr i dori sychad i pantnars, - sdim i neyd on' roi bobo bilsen iddi nw. Walla ma cario bwyd i'r trench i rwy boor beggar sy bron starvo, - sdim i neyd on roi dose o iron-coated pills iddi nw.

 

Tile ma'ch Crist,ionocath chi?" mynta chi. W i ddim yn gwpod wir ddyn, walla i a, yn yr un a Christionocatll pack o 'ono chi sydd yn Inre, man ma llawar i ffarmwr, ne shoppwr, sy'n ishta kyn y sot, fawr yn doti i Grisfionoeath a,l' nos Sul, yeti cal i ddot,i BYtta'r dillad-dy' -Shul yn y drov isha yn y cys nclrors i gal wthnos o 'olidays, 'yd nes y bydd isha fa bora Sul nesa.

 

W i yn wilia sense, o ottw, wrnwch chi faint  liccwch chi, y ma i yn 'en bryd i ni ettrych yn straight i licced petha. Walla y gnewn i wilia diccyn b ibothdi Crisf,ionoctßh ar ôl i Will o Berlin, a chard,a, o’r shôlff, gal i clappo miwn yn gwtch glo Buckin' -am P alas. Mlan a matt,ar y sniDin' {a, a beca,n y?ch pardwn chi am y mod i sveth bod yn woblall diecyn ar yr ewl; ma dyn yn cal i Widlan weetha i droi at rwpath y tat fas i.'r jobbin sy miwn llaw.

 

I ni'n gorfforl seethu o bob twll a chornal; weetha o fan right yn nannadd trench y Sossinjers: weetha i fyddwn ar ben colfenni tel twrcies y ffeerad; weetha o genol ruins 'ên dy.

 

“Shoni," mynta Dai, yn crippan ar i drad

=

 


(delwedd 5254) (tudalen 24)

24 Y TWLL CLOI.

 

a'i ddeelo fel broca, a’r boys wrth i gwt a, "Shoni, ma ecclws yn yfflon catach draw mynco, w i’n ffansio ma talcan eetha sâff fydd a i weetho yndo."

 

“Right Oh," myntwn i. "fe seliff  y boys man ’yn i gatw lliccad ar y Sossinjers, a fi ddwa i gytta ti.”

 

Fi ethon y’n doi i miwn i ruins yr 'ên ecclws;  odd no un wal uchal yn sefyll, a phâr o gôd, fel y gwetwn i, yn acos i’r top.

 

“Co spottyn gen-u-ine,” mynta Dai, "a co yshgol gweddol gryf; cer i moyn i, i ro i dreiai i'r idea."

 

I ddotwd yr yshgol yn erbyn y wal, a ma Dai yn dychra dringad fel wiwar, a lan ag e. Bothdi’r cenol odd no dwll yn y wal, a fi gâs y Sossinjers bip ar Dai; odd e ddim yn specto, on’ i spectas

 

“Gen-u-ine," mynta fa, yn tynu spyin'-glass mas o'i boccad. "Ma spottyn first class, Shoni;  watcha di unan, w i'n dod lawr i ercyd y par-affarnalia."

 

I ddychreiws i shwrna shag i lawr, on', pan ddath a ar gyfar y twll, ma ping,-ping,-ping,— bwlats y Sossinjers yn dychra swno, wiw a rai rwng i goesa fa, a dros i ysgwydd a, on trw lwc fi scapws. Y peth nesa welas i odd Dai, a dwy-gôs-o-bothdi, yn slidran lawr blwmp i'r llawr. W  i’n siwr fod y dynon sy'n byw yn Australia yn cretu fod earthquake weti diccwdd.

 

"Bachan," mynta fa, yn wilia fel dyn yn jofadd o wrth brown-titus, a’i wynt fel mecin armonian a rap yndi. "Bachan gebvst, ma gan y Sossinjers idea gen-u-ine 'am seithu, os myn-yffryd i.”

 

“Cistal i ni newid y talcan, Conundrum, ma'r top yn dychra dribblan bachan," myntwn i. "Ma



 

 


(delwedd 5255) (tudalen 25)

Y TWLL CLOI. 25

 

diccyn ar y mwya o ffoul air ma. Co 'ên dy bach draw mynco, beth sa ni'n newid y'n lodgins. Wy ti weti dopach di unan, fe fydd yn rhaid câl brwsh cânes i di frwshio di cympohir.”

 

“Dw i'n eeto dim ifflyn am ddopach. Der mlan, Shoni,” mynta Dai.

 

Mlan etho ni, a fi wistlas ar y boys erill
i ddod ar y'n ol ni.

 

“Ty bach ffamws," myntwn i pan greiddson ni yno. Odd no stârs a room gwely eetha cyfan, a fuo Dai a fi ddim yn 'ir cyn doti'r Snipers yn i lle i ddychra'r pottin' bisnas. Seethu buo ni nes odd y'n drylla ni yn ddiccon poth i bopi scatan arni nw. On', yr arcol, ma randiboo cympohir; ma shell yn dishgyn o fiwn pum llath i'r ty! Mas a ni fel gwiningod o flan fferret.

 

“Seek covar," mynta Dai a finna.

 

“Covar be blowed," mynta un o'r chaps, "Puzzle find it."

 

Wir ddyn gwir y gwetws a; trick odd cal gafal miwn brwynan i gwatto wrth i chefan i. W i'n cofio am grottyn yn y lle geso i y ngwnni. Odd rai dynon weddol o ffrath yn arfadd i Okan o bothdi fa, yn gweyd, on' bai fod shuit o ddillad am nano ifa, y byssa'n anodd i beeco fa mas yn inhlith byssa fa yn anweletig. Rwpath bothdi w.yth 6d odd 'a pan path ar $11. Nia' lle bll-ws i fam yn twilo am Jack bach trw gyttol y disvetydd; Idrw'•r streets, ma's i'r ceia!, yn ngenol y côd, lawr dlfit'r 'arn, ond dinf sôn iam clafd. Odd neb (weti câl clip ar Jack, myn depyg. Sha thre yr ât,h i yn Weppan ac yn llefan bron tori i chalon: i'r geein yr ath i a'i ffetog wrt,h i llicced. Miwn friccyn i glvw-ws swn, i dynnws• i ffetog i lawr o at' i llicced, a erbyn idd i bippan o Ibo.th'di, bcth' odd no on' Jack bach yn

=

 


(delwedd 5256) (tudalen  26)

26 Y TWLL CLOI.

 

cwatto yn gomffwrddis wrth gefan y pokar.  On’ odd dim pokar gytta ni, poor dabs, on' fi ffinson drench gwag, a lawr y slippws pob un.

 

“Boys," myntwn i "Lets 'ide in the dug outs an' 'ave a bit of a spell."

 

Miwn a ni i'r dug outs, a fi warnes i'r boys i beedo mwdjid nes bysswn i yn roi'r signal. Cyn pen deg munad ma'r nefodd yn dychra duo, a ma'r eira yn dod i lawr. Na beth odd eira ar mencos i; nid jokan bwrw Eira odd i, a ' h dod lawr fel sheets gwely. Wyrthi.n o ni ax y dychra, on' miwn ticcyn i ethon i ddye,hra pippo ar y 'n gilydd yn eetha prysur, wath odd i eetha tepyg fod doi Lifftenant a deg-ar-iccan o Snipers yn inynd i gal i claddu,—yn fyw. 

 

“Fel mân-blu teg a drwsiwyd

Fry yn ystordy Duw."

 

 mynta Mishtir miwn cân {ach tos slawar dydd, on' odd dim t'wyl byrddoni yno ni, wath odd .yr eira weti troi mas yn " jailar," ta'r dug-outs q-eti trol yn s' lock'-ups."

 

Lawr odd yr eira yn dod fel sa fa ddim wet,i cal chance oddiar bora cynt,a'r greadicaf,h. Y men awr odd dryssa y dug-outs weti cal i ceuad a dishtawrxvdd tyrnasu.

 

“Ma i yn ddobinno," mynta Dai. Sdim use âneddwl 'am roi'r gose idd i, Wath fi gewn y’n drilo fel gwacar gan y Sossinjers." cc

 

“Catw'n gool bachan," myntwn i, " Fi d daw rwpath b le i 'achub y'n bywytn ni.

 

Fi [glirson idwll bach yn y drws eira i gal pipno anas, 'a myn debyg fod y boys i evd wet,i gnevd yr peth', a na lle buo ni fel lot o ddefed—

 

“Dan Iuwchion oerion eira. 5256

=

 


(delwedd 5257) (tudalen  27)

Y TWLL CLOI. 27

 

Ond! Ma swn diarth yn cwmpo ar y'n clusta ni; fi ddotwd pob un yn y dug-out's i bippan mas. Poppath yn wyn, 'eb ôl trod un ened byw. Eisht! Ma'r swn yn cryffa! Yn dod yn nes! Beth sy ma! Aerôplane mynyffryd i.

 

 

Y BETWARYDD SHWRNA.

 

“SCWT YMLAN 1 NI’N DOI."

 

“WARA PLANT AG AEROPLANE.”

 

NI'CH gydawson chi yn y shwrna ddiwetha miwn diccyn o umwr gesso, on' do fa,— gesso beth odd weti diccwdd i Ni'n Doi, pun a anglodd ar ol câl y'n mocu yn yr éira, ne diccyn o show off ar "dintactis of war," fel ma' r scrifennwrs Sysnag ma yn dishgrifo amall i strokan smart. Wel, i chi'n dychra specto nawr ma'r “tintacks of war" gariws y dydd, ne fysswn i ddim yn apal i scribblan y diccyn shwrna ma.

 

Lawr y dath yr Aeroplane fel rwy dderyn dychrynllyd o fawr. German mysheen odd a weti colli ffordd yn y storom. Miwn ticcyn dyma fa glonc i'r llawr. Fuas i ddim wincad  cyn i throttan i trw'r undargroun' trench, i warno pob un o'r Snipers i fod yn wide-awake, a doti bachan i bippan mas. O nw'n eetha bool — pob un mor 'alf-soke a briccan.

=

 


(delwedd 5258) (tudalen 28)

Y TWLL CLOI. 28

 

Ma’r pilot yn crippan mas o’r Aeroplane, yn ettrych ma a co mor 'urt a Will-bach-trowsis-rib pan odd y teacher yn yr ysgol-bo'-dydd yn gofyn iddo faint odd twice-one-are-two.

 

Cynipollir ma Yfa'n dychra wara i ddeelo, a ninna yn gysseitmant o flan y 'n trad i dop J" 'n penna. Ond fwdjws ddim un o ni! N a, o ni'n well-trained; odd na arwdd i fod, cyn byssa un o ono ni yn wyflyd un fotfadd. On', yr arcol. meurn shiffad, cyn y byssa chi yn a pal i wovd Rhosllanerchrugog-yn -Mochnant, fi Welson ddeæ o Sossinjers yn sefyll roun' i'r myshe.en a mor gysseited a Band-of-Ope round i d urn - about,s Studt. I'll Oivc the sig- "

 

“Buck up lads," myntwn i, nal, an' we'll bao• the bloomin' lot.'

 

I roias y signal! A mas a ni fel bota o’r byd anweletio. "

 

“'Ands up!" myntwn i.

 

Fi nethormiwn wincad. Odd â'n ddiccon i a-la ceffyl i gnoi cil, wrth weld y Sossinjers, poor dabs, yn staran arno ni. O nw'n siwr o fod yn cretu y'n bod ni newydd gwnni yn gorfforol o’r bedd.

 

W i'n cofio stori am fachan ôdd yn arfadd cal booze nawr 'a yn y man, a, wrth pwrs, .yn cal i unan .vn 'amal yn lodgo yn V gwttar ar ochr yr ewl. Un noswath i ddigwyddws gwmpo i'r cwttar o flan shop undartaker. Odd y gweethwrs coffinna bothdi 'cwppla am y idiwetvdd, a pan ddetho nw mas i'r ewl, na lle ceso 'nw Ianto yn y cwttar yn cysgu fel ploccyn. Odd i'n noswa,th teet,ha 6?  a: odd na ddiccon o sense yn benna'r boys, odd yn maniffackshro coffnna, i wpod ey bvssa'r poor dab yn apt o rewi yn delpyn cvn bora.

 

“Boys," mynta'r foreman, " Citcbwch yn Tanto, fi cariwn 'a i miwn i'r shop, fi gaiff gyscu miwn 5258

=

 


(delwedd 5259) (tudalen 29)

Ççç 29

 

coffn am ’eno, i fydd 'yny yn fwy  comffwrddis na chwttar."

 

“Right Oh," mynta'r boys, a fe gariwd y cyscatur i miwn i'r shop, i dotwd a miwn coffin odd eb I gwppla, i gloiwd y drws, a off a'r gweethwrs sha thre.

 

Criatur odd Ianto odd yn amal yn cal “stop lamp;" y fe odd ola' gwt, bob amsar. I gas i warno, a’i warno, gan y mishtir yn yr Ysgol- bo'-dydd o bothdi bod yn ddiweddar: i gâs llawar i wipsy ar y crôn nôth gan i fam, an’ so on. On no good! Na ancamiath i chwi o garritor Ianto.

 

I gysgws, i wrnws, i ddi-tmws I Fi ddath y wawr i ddywnso 'ar i wynab a.; ddath un o belyttra'r {oil go,cclish blân i drwyn a. I agorws i liccedl Drychws rouny i'r room 1 1 rwbbws li licced nes i bod nw gochad a llicced Kippar-'errin'e I gwnnws i ishta. Odd a'n teetha sobor nawr. Dim on' coffnna. odd route about iddo. "

 

“Wel, @nynyffryd i," mynta Ma i ar mencos i. Ia wir ddyn. Wel, raid lwo, i warnws mam fi lawar gwaith o bothdi bod miwn pryd. I wetws y Manidjar y ceswn i y c' stop lamp diwetha cympohir, a wir ddyn, g€ir y gwetws a. Ma i I ar mencos i, ma'r atgyfottiad weti cymryd lle, a Ianto -pen-Steps weti cal i atal ar ôl.;Wel, cistal cal mwgyn bach, no jaw o bacco Ringar, er nnwyn coolo diccyn or y menydde Sdim i neyd, ma i weti diccsvdd diccyn llefrvvifh, a raid ceesho i thrackan i ar i ôl nv ar y'n '00k y'n unan."

 

Odd Ianto diccyn yn fwy cool nâ'r Sossinjers allwch wpod wrth yr anas. Fi nabson y criw i gyd fel wara pIant.

 

" 'Leven prisnars," mynta Dai, “an' a flyin

=

 


(delwedd 5260) (tudalen  30)

Y TWLL CLOI. 30

 

concordance in good rypâr. Now, Sossinjers, all 'ands on deck, an' carry the paraffarnalia to the British 'Ead Quartars.”

 

Off a ni, a'r Sossinjers yn cario'r Aeroplane,  sha dreccshwn y'n lines ni. Na randiboo odd yn y camp pan greiddson ni no. Wel, i gretas i y byssa'r Officars yn cwmpo ar y'n gwddwen ni, i'n cysanu ni, do wir ddyn. I ath Dai a Finna a'r boys erill i dent y General, a na lle odd ffest clwb o'r short ora yn y'n aros ni.

 

“My galIant comrades," mynta'r General, yn rwy short o snwffan llefan gan falchder. “You will all be mentioned. The two Lifftenants will be recommended for the D.S.O."

 

Wrth fynd anas i wetos.

 

“Dai," myntwn 'i. "Os ôs racor o bromcoshions yn y'n aros ni, i fydd yn raid i Ni' n Doi shapo rwy short o gontrivance i gario'r titles, bachan."

 

“W i'n cofio darllan," mynta Dai, o goeddata'r pIant am ddefed Syria, fod i cwtta nw mor fawr nes odd y beecal yn gorffod clymu cart bach i gario'r gwt. Allu di fentro, Shani, y bydd cistal droppo notyn at William y Sâr yn bwll y Winsor, yn gofyn iddo ddychra plamo cwppwl o blanks i neyd bobo gart i Ni.'n Doi i gario'r dygrees ma."

 

Pan o ni'n ifad iechyd da i'n giddil yn y tent, o ni gyd yn teemlo eesha rwpath i dwymo'n inside ni, wath o ni bron sythu ar ol trampan trw'r eira. Fi gwnnws y Sais, y cheppyn fi Dai yn i bwnsho, os slawar dydd, ar i drâd, a mynta fa —

 

" 'Ealth to the Kern'al, an' a check to Influenza.”

 

I gwnson i gyd i ifad iechyd da.

 

Son am Influenza, w i'n 'cofio story glywas i 



=

 


(delwedd 5261) (tudalen 31)

TWLL CLOI. 31

 

am fachan odd yn jofadd o wrth influenza, a ma bantnar yn dod, a yn roi diccyn o ddreckshwns iddo shwd i roi stop ar y clefyd. Ma'r dreckshwns.

 

“Cerwch a phottal o whishki gytta chi i'r gwely ’eno, a dotwch y'ch "hat" ar y pillow, a na shure shot i'ch gwella chi.”

 

“Ia," mynta'r claf, "ma amall i ddoctor yn recommendo whishki, on' beth sy gytta’r “hat” i neyd a’r fisnas?”

 

“Gnewch chi fel w i'n weyd," mynta’r pantnar. Miwn a chi i'r gwely, cymrwch eethha glassad o John Dewar, ne rwy freed o'r short, a pippwch ar yr hat."

 

“Ia," mynta'r claf.

 

“Os ma un "hat" fydd no, cymrwch eetha glassad ytto.”

 

“Ia," mynta'r claf, "w i yn i gweld i  ar mencos i. Go on."

 

“Pippwch ar yr "hat" ytto, a, os gwelwch chi racor na un “hat,” – wel, ma bothdi pryd i chi stoppo'r moddion am y nos ."

 

Fi ddiallws y bachan y story wettyny. Fi liccws y moddion cistal, a fi sticcws at y “conscription " ar mencos i, nes erbyn cenol nos, odd no ddiccon o hatta ar y gobennydd  i starto Jumble Sale.

 

On' cofiwch chi "Kill or Cure" odd taclo moddion mor gryfad ar y rate na. Odd na  fachan priod unwath a'i wraig yn eetha climercog i iechyd, i wetws y doctor y byssa yn raid cal “confirmation " arni cyn y byssa gopath am idd i wella. Bachan eetha ishal yn  i ymgylchiata odd y gwr gwraig, a odd a'n gwpod y byssa cal “confirmation," fel ma nw yn I alw fa, yn beth costus. "

 

“Look 'ere," mynta'r doctor, I know you are

=

 


(delwedd 5262) (tudalen  32)

32 Y TWLL CLOI.

 

poor, I'll take the case on these terms — One Guinea — Kill or Cure."

 

Na setlwd, on' diwadd y gwt, i ddiffotws y fenyw fach rwng i deelo nw. Cympohir ma “Bill" y doctor yn dod.

 

“O," mynta'r gwitwar, "Aros diccyn bach, doctor, contrack yw contrack." Lawr ag e i'r surjary. "Wot is this Bill," mynta fa yn eetha werw.

 

“For Medical attendance," mynta'r doctor.

 

“Ay, ay," mynta'r gwitwar, “the contrack was One Guinea—Kill or Cure. Did you " “Cure” her?”

 

“No," mynta'r doctor, “and no one else could."

 

“Did you kill ’er?”

 

“Wot man," mynta'r doctor, "Certainly not."

 

“Wel, mun, you ’ave broken the contrack. You did'nt cure 'er, nor you did'nt kill 'er. Good mornin' ser.”

 

I startws y doctor ar i ol a, on miwn ticcyn ma fa'n tori mas i wyrthin, a wara teg iddo fa, odd gwell principle yndo na Will o Berlin, i stickws at i gontrack Kill or Cure.

 

Ma'r Sais ny gas scuffle a Dai yn dod miwn i'r tent yn wena i gyd.

 

“Look 'ere chaps," mynta fa, “me an' my butties 'ave settled to 'ave a sing-song to-night. Are you game Nindoi?"

 

“Right Oh," mynta Dai, “Shoni an me will sing a song or two."

 

“Wel," mynta'r Sais, "I ave composed a spessial song for you Dai, I 'ope you will not feel insulted.”

=

 


(delwedd 5263) (tudalen  33)

Y TWLL CLOI. 33

 

“All right," mynta Dai, “sing wotevar you like you will nevar result me."

 

Fi ddath saith o'r gloch, a fi geson y Kernal i ishta yn y gatar, a ma'r program off. Os dim eesha gweyd enwa'r canion i gyd, spo; y peth mwya newydd odd can y Sais i Dai Conundrum Jones. Rwpath yr un dwtch a part blân y diwn Tipperary, toncwch i ar onno, os na ddaw i treiwch i ar rwpath arall. Dychmyccion yw'r pynillion wrth gwrs, a na beth yw byrddoniath ontefa.

 

DAI CONUNDRUM JONES, D.C.M.

 

He lay within a dug-out,
For he'd had a rousing bout,
He found he'd crept within a gun
When he was "fired" out;
He gripped his bay'net tightly,
As he flew on through the mist,
He "skewered" thirteen Generals
Killed a platoon with his fist.

 

The Captain said — "Conundrum
You've a Sunday off this week,"
And when the day came Dai was off, —
A diver's dress to sneak:
He reached the Kiel Canal by night,
He dived — O, 'twas a treat!
He drilled holes in the bottoms
Of the Kaiser's blooming fleet.

 

Dai sat upon a mermaid's lap
And watched them coming down,
Then up he went, and, on the bank,
He saw Von Tirpitz frown:

=

 


(delwedd 52) (tudalen  34)

34  Y TWLL CLOI.

 

He tied him by his whiskers

To the spikes above the gate,

The Kaiser came to sack old Von,

But found he came too late.

 

Odd Dai yn cochi fel crottan un-ar-bymthag ôd pan yn cwrdd a'i sponar.

 

“ 'Old on, I'm blowed," mynta Dai, “this is too much poatry.”

 

“Silance," mynta'r Kernal, miwn llaish fel tromboon, "Silance! Poatry or no poatry, I believe Lifftenant Dai Jones is quite able to do so.”

 

Yr arcol na weiddu wettyny; pob pen yn acor o achos supplimant y Kernal, a Dai yn plyccu i ben i gwatto'i wynab on' odd a mor  falchad a phwnsh. Mlan ath y gân.

 

Conundrum raced along the sky,

A bi-plane took him up,

He hovered round the birth-place

Now the berth of Bertha Krupp:

The Kaiser's palace was his mark,

And soon it met its doom.

There's only “one bit" left for Bill—

And that's the “padded room.”

 

In Loos there was a corner,

As tight as tight could be,

“Come boys," says Dai, “bring out your tools

And make a “bomb" of me:”

We rammed him in a mortar,

He was blown right to the square,

Three thousand Huns threw down their arms.—

They saw Dai Jones Was there.

=

 


(delwedd 52) (tudalen  35)

Ççç 35

 

“Gormottiath ar mencos i," mynta, Dai, rwng i ddannadd, "O, ia, gormottiath mynyffryd i.”

 

“Eisht bachan," myntwn i, "Bydd yn dawal, dim on diccyn o sport, yw a; ma, fa'n dangos fod cettyn o olwg gan y boys ar Ni'n Doi."

 

I ddibennws y gan yn syttan, do wir ddyn, wath ma bounce mwya dychrynllyd tu fâs i'r tent. Pounce wettyny! I needws y Kernal yn gorfforol i mas o'r gatar. Beth odd no? O supprise attack gretson mi. I chi, pan yn grots, weti bod yn pocan pren i nyth cacwn. Na lle odd y gysseitment, ontefa? 'Run peth odd effath y pownsan ma arno ni, off a ni, yn gwau trw'n giddil, pob un yn ryttag i gâl gafal ar i dwls.

 

“Where are the Snipers," mynta'r Kernal, “Let the two Lifft,enants form a Bombing Party.”

 

Odd dim eesha gweyd ddwywath. I grynoison at y'n giddil, setlon y program, i wilson am y bombs, a off a ni yn ddoi gwmpni, a Ni'n Doi yn ledars. I allwch wpod fod amsar twym o'n blan ni. 

=

 


(delwedd 5266) (tudalen 36)

 Y TWLL CLOI.  36

 

Y BIMFAD SHWRNA.

 

RANDIBOO A'R ’ANDY BOMBS.

 

NA destyn "cynangheddol" ontefe, fel ma'r beirdd yn arfadd gweyd, ond walla gwetiff boys y gatar farddol fod na Broest Lafarog yn y line, ne rwpath o'r short. Gweted nw beth wetan nw, ma na lawar i Sossinjer yn y German trenches yn ffeilu gweyd gair ar ôl câl dose o'r "'andy bombs, a'u "llafarog" nw weti cwppla. On' bant a'r cart! Dai a finna yn ledars ar y "Bombin Party" odd yr 'int geso chi yn y shwrna o'r blân. Yn wir ma'r shwrnion ma yn mynd mlân 'efyd, cistal tynu i fwccwl cympohir, ne i fydd Ni'n Doi yn qualifyo am Old Age Pension y Gwr Bach o Gricciath.

 

Odd Mary Cathrine, i chi'n gwpod anas y grottan ma; i yw clomman Dai, odd i un diwetydd yn ongan dillad ar y line, a ma fenyw y drws nesa lan yn pokan i thrwyn dros y railins.

 

“'Ave you 'eard from Davey lately, Mary Cathrine?" mynta i.

 

"Yes," mynta wedgen Dai.

 

“Oh," mynta'r fenyw, "Is it true 'e 'as been commoted?"

 

“Yes yndeed," mynta'r wedgen, yn roi ffling iddi i grecian ffringe, "yes yndeed, 'e an' Shoni 'ave been comported into Lifftenants, an the two 'ave been made leadars of a spitoon."

 

I gas y glonkan onno eetha lond pen, miwn a 'i

=

 


(delwedd 5257) (tudalen  37)

 Y TWLL CLOI.  37

 

i'r ty. Na grottan sharp a'r venjance yw Mary Cathrine, er fod amall i air 'eb fod up-to-date. Platoon odd y grottan yn feddwl. On' mlan ar anas. I chi'n gwpod beth yw "bomb" spo. Rwpath tepycca'r byd i blwm pwdin amsar Dolig o ran shâp, a ma i llawn mor both efyd. Ne, gwetwch, rwpath fel pledran o lard weti cal i blackleado. Pelen roun, ne rwpath fel shâ,p wi, phishyn bach o beth i ni'r coliars yn i alw yn ffuse yn ongan wrthi. I chi'n tano'r ffuse, a yna yn sho€to'r bomb i genol y Sossinjers. Raid i chi fod yn eetho quick efyd, ne falla y bydd yr Amberlance yn dod i'ch peeco chi lan yn bishes mor fanad a'r stwff ma'r bwtchwr yn gneyd sossinjevs o ono.

 

Gorffod i Ni'n Doi gal lot o bractiss, i fuon wrthi am feesh trw gyttol yr amsar. OD i ddethon yn gamstars cympohir. Sa Dai yn gweld cleren ar gloch-dy ecclws fi fysso'n " gome to " arni: fi anelsa, a fe shotsa mor straight a sath, i fyssa no un gleran yn llai i gocclish i dop-pee fa. "

 

“Bomb l" mynta un o’r Offcars, a ma i off, yr arcol! "

 

“Shoni," mynta Dai, yn ishta ar i sottla ar dop y trench, fel coliar ar y partin dwpwl. " Dere lan moa i ti gal gweld y panarmonium bachan, ma'r Sossinjers yn i cherad i fel gweepad, ottin ar mencos i.'

 

I etho lan, o fi ishteddas wrth ochor Dai, odd O'n spottyn eetha pyryclus, on odd gan y Sossinjers ddiccon o waith i neyd i safio'u cron i unan, eb eesh& meddwl am voi bobo bilsen i yours truly—Ni'n Doi. Mynd! Yr arcol, na beth odd mynd! Odd O'n ddiceon i ela dyn i wyrthin i farwolath wrth i gweld nw yn cnocco yn erbyn i giddil yn y communication trenches. Dim on nifar fach rossws ar ôl, grippws y poor dabs 'ny i miwn i'r dug-outs, gel

=

 


(delwedd 5268) (tudalen 38)

 Y TWLL CLOI. . 38

 

lliccod ffrenig i en gwttar pan fyssa tarriars ar i gol nw. Beth i chi'ch doi yn moyn ishta lawr yn secur? Rosswch diccyn bach, y'n cenyns mawr ni syn wara'r introduction i'r Cantata nawr, fe ddaw y Bombin Chorus 'mas law.

 

Os odd y poor beggars yn arfadd gweyd i patar nawr odd yr amsar, shwd weddi odd i os dim stremp da fi, walla i bod i rwpath yn depyg i weddi’r grottan fach. Odd diccyn o streeff weti bod, myn depyg, rwng y grottan a'i brawd bach. I âth nurse a'r pIant sha'r gwely, a lawr a'r ddoi fach ar i penlinnia i weyd i patar. O'r diwadd fi ddath yn stop ar y grottan a ma beth wetws i mynta'r nurse. "

 

“Dear Lord, yxcuse me for a little bit, 'cause I want to give Tommy a kick."

 

Diccon tepyg ma rwpath o’r short liesa'r Sossinjers weyd, on " no go " ar mencos i, odd dim stwff " kick ar ôl yn y carda.

 

Ma'r signal i ni o’r diwadd. O ni weti gweetho tunnal fiwn i dair llath i drenches y Sossinjers, a weti doti eetha charge o dinah-mite. Wiw, ma danad! Os dim geira gytta fi yn ddiccon cryf i ddishgrifo yr olyccfa. Fi ddu-ws y nefoedd fel y black gan y baw a'r llacca, y cerryg, o’r cÖd. Miwn shiffad ma ni off! Charge! Ja mynyffryd i. Odd dim eesha i'r offcars weyd ddwywath; off a ni a'r cwta bombs ar y'n cefna, odd gan Dai a finna bobo ddoiddag. Mlan a ni am gant 118th nes cyradd y trench cynto.

 

Anghofia i byth o’r pantomine, na no, wir ddyn. Ceeshwch ddychmycu. Dai a finna a'r boys erill yn ryttag dros ymyl y trench fel dynon a chollad, a'n necas ni odd dod o 'yd i Sossinjers odd yn sewlcan yn y dug-outs, ne yn cwatto miwn manna erill o'r trench. 5268

=

 


(delwedd 5269) (tudalen  39)

 Y TWLL CLOI. . 39

 

I welswn Dai yn cwnni low, wetws a ddim, 8. mlan etho i alto. I greiddas ochor Conundrum miwn wincad. Dim on pwynto a'i law odd a, jest marw eesha wyrthim I bippas lawr i'r trench, a na lle odd tri German lysty yn eloso'n dyn at, ochor y trench fel tair o ddefed yn gwascu yn erbyn bôn y clawdd pan fydd storm yn acos.

 

I allswn dwtch a penna'r tri sa ni on plyccu, wath o nw fel ostriches yn cwatto'u penna, a chretu i bod nw'n sâff. I netho sign ar Dai, lan ath dwy fraich, lawr 0th dwy fomb, a off ath tri Sossinjer i dragwyddoldab.

 

Fi warson avoc a'r blaggards, on raid lwo, gorffod i Ni'n Doi an' Co. i chered i, wath fi dd8th German reinforcemants, a odd y'n bombs ni ar ben. Nol etho ni, a phob un yn fyw, a dim golwg gwath ar y gweetha, na sa'r gath weti bod yn i scrapin a. Gwaith eethoa biBhi yw bombin', ma diccyn o golli wys wr€h y gwaith, a ar ôl i fi ishta lawr, i findas fod y wys weti cwnni diccyn o rash ar y ngwynab i. "

 

“Dai," myntwn i, " Otti'n ngwynab i'n goch? "

 

“Ga weld, bachan," mynto Dai, yn dishgwl arno i. Ma fa bachan. Wy ti'n siwr o fod yn ngenol frech y ieir, wyt ar mencos i, "

 

“Beth di'n gleppran bachan," myntwn i, "Gad di foddar."

 

“Walla mod i'n wrong, Shoni," mynta Dai, gobeetho mod i, on' gweld y plifyn na ar di gap di nath i fi gretu di fod ti yn starto yn frech y ieir."

 

I ddath yn nos, a fi geson gwppwl o oria o gyscu, a nid eb eesha. O ni weti roi shwd weltad i'r Sossinjers, fel na odd dim want ar y tacla eear i'n dishturbo ni am diceyn. "

 

“Beth yw'r gronan na bachan mynta Dai. "

 

“W i ddim yn gwpod," myntwn i. rwy un 5269

=

 


(delwedd 5270) (tudalen  40)

Y .TWLL CLOI. 40 weti câl i atal ar ôl alli fentro. Cistal reckno'r Bombin' Brigade." I recknwd nw, a ar y mencos i, odd un yn eesha. " Ere's off mynyffryd i," mynta Dai, a off acr fel llychetan. Fi ddath yn ôl yn llysco un o’r Bombars acha raw, fel y bachan 'ny gas y V.C. yn y Dardanelles. Y Sais odd a, weti racso'i gose wrth grippan o dan y barb-wire. Fuo ni ddim wincad cyn i gario fa i dent y doctor, bothdi milltir o’r trenches shag i nol. I dotwd a yn y gwely, a ma'r doctor a'r nurse yn dod idd i dendo fo. Gronan odd y poor dab o yd, ond fi egsaminws y doctor a, a fi wetws wrth y nurse. c' Put a mustard poultice on 'is back, an' put bags of salt at 'is feet." I glywswn Dai yn pwffan wyrthin. " Bachan," myntwn i, " Paid a bod mor ysgawn.' " Alla i ddim peedo wir ddyn," mynta Dai. Pwffan wyrthin odd Dai, a o’r diwadd ma fa'n troi at y doctor— Doctor," mynta Dai, " You bettar ordar some vinegar for 'is 'ead, an some peppar for 'is nose, an then you will make a bloomin " cruet stand " of 'im." I wyrthinws y nurse a'r doctor, a off a Ni'n Doi gan atal y Sais yn cyscu yn esmwth. Pan greiddson ni y boys erill, fi mnson y lot miwn gysseitmant dychrynllyd. The Kernal 'as been 'untin' for you," mynta un o’r boys, " an' wants you in 'is tent in a shiffy." Off a Dai a finna ar râs gwyllt, yn ceesho gesso beth odd yn bod. I basson y sentry, a fi wetws wnnw,  The Kernal is waitin." 5270

=

 


(delwedd 5271) (tudalen 41)

Y TWLL CLOI. 41

 

Miwn a ni, i nethon salute, a ma'r Kernal yn ando pappar bach i Dai.

 

"Read this Lifftenant Jones," mynta fa.

 

“Yscuse me, Ser," mynta Dai yn fanars i gyd, "I am not much of a scolar: I cant read words with more than two cylindars."

 

I wyrthinws y Kernal, a fi geso i shot ar y notyn, a ma beth odd ar y pappar.

 

"Dear Kernal,

 

Are those two dare-devils Ni'n Doi still alive, and under your command? If so, could you spare them for a month or two? Please send them to my Head Quarters at ----. We must put a stop to the Zeppelin raids.

 

Yours faithfully,

 

----- General.

 

 

I roias y notyn yn ôl i'r Kernal, a na lle odd Dai a finna yn staran i dop y tent fel dummies yn ffeilu gweyd bo."

 

“Wel?" mynta'r Kernal.

 

“Wot are we to do aftar reachin' there, Ser?" mynta Dai.

 

“You will be taught 'ow to manage an Aeroplane. Somethin' must be done to put a stop to the 'avoc done by the Zeppelins. The General thinks you are the men to do it. Remembar it is great complimant. Now go, an' pack up, a guide is waitin to conduck you to the lines."

 

Fi salutson y Kernal, a mas a ni.

 

“Wait," mynta'r Kernal. “Just one word.--— Good Luck to you Ni'n Doi, you are startin a cyreer that may sycure for you the V.C." 

=

 


(delwedd 5272) (tudalen 42)

42 Y TWLL CLOI.

 

“Good night, an thenkyw ser," mynta Dai, yn scrapin i dalcan. Off a ni! Pan wetso ni wrth y boys i gretson y byssa nw yn shigglo'n deelo ni off; fi jofeddas i bôn yn y ngarddwn am wsnoth. Fi ddath y guide, un o'r -------- odd a, on yn apal I frygawthan diccyn o Sysnag cyffyla.

 

"Wel, ma i mynyffryd i," mynta Dai, yn cleppran ar y ffordd sha'r lle diarth. “Ma jobbin fydd yn fwy pyrycclus na gweetho o dan y screens ar ben Pwll y Winsor. On, bachan, w i'n gweld shawns weti dod i gario'r convention sy gytta fi i mas.”

 

“Invention," myntwn i.

 

“O'r gora invention ta, os wy ti mor byrticilar o bothdi geira. On cistal cyradd y spot cyn tynu plans ontefa?"

 

"Ia," myntwn i. “On raid lwo, Dai, fod gytta fi diccyn o gewc ar yr idea, os wir ddyn, a weti i ni ddod yn gamstars ar etfan fi gewn amsar i gonsitro."

 

I greiddson 'Ead Quarters General ------, a fi ddath yr 'en foy mas i shigglo deelo a ni.

 

“Bon jour Nindoi,” mynta fa.

 

“Ay, ay, mynyffryd i," mynta Dai. “’Ow are you?"

 

Shigglo deelo fuo ni am diccyn, a wettyny ethon i gâl eetha ffeed yn dent y General, a wnnw'n jabbran trw gyttol yr amsar.

 

“You will ryquire," mynta fa — "Ze nonchalance — wot you call it --- ze –H’m.”

 

“Challenge, I'm blowed," mynta Dai, Shoni an me will challenge the bloomin lot of 'em. On newn ni Shoni? Bachan, apeta'r gwrboneddig."

 

“Non, non," mynta'r General yn smilan. "Nonchalance — ze — coolness, — ah - ze esprit — Dont Care."

 

“O, ay, ay, ser," mynta Dai a sleishen o 'am yn I ben, "O ay, ay, ser. Shoni an me do understan. Ond di ni Shoni, bachan wy ti'n ishta fel delf, acor

=

 


(delwedd 5273) (tudalen 43)

 Y TWLL CLOI. . 43

 

 

di ben, ne fe gretiff yr 'en foy di fod ti yn eelod o'r deafandum brigade?"

 

I ddibenson y pryd bwyd a fi arweenws y General ni at y mychanic. Odd na bothdi dwsan o fysheens yn y shed, a un diccyn o size yndo, a wn myn depyg odd i gario Ni'n Doi i lan i'r cwmwla i gwrdd a'r Zeppelins. I startson y bora wettyny ar y'n lessons; dim on Ni'n Doi a'r injinaire odd yn y secrat, odd pob un arall yn gorffod catw bant, fel sa'r spottyn, odd Dai a finna yn treeco yndo, yn llawn o'r frech gcch ne'r pâs.

 

Y WECHFAD SHWRNA.

 

"WARA WICK-WAW A'R BYTTODD UWCH- BEN.”

 

SDIM eesha gweyd tam bob wip-stitch, ôs a? S Fi ddath yn amsar, ar ôl wsnoth ne ddyry, i ni geesho peeco tricks yr etfah i lan, a na lle odd Dai a finna, un ar troy yn ngwmpni'r injinaire, yn myn'd lan i'r ywyr, jn etfan nol a blân, lan a lawr, upside down, inside out, wynab i warad, a fchapars o’r short, fel atar yn cwrso cilion.

 

Thorson Ni'n Doi ddim cwment o gapars ariod o’r blân yn y'n 6B, naddo br rnencos i. Fi ddysgson y ffordd i starto a 'stoppo ma 'yny Sn ddiccyn o drick. I glywas lain fachan byrnws Toto. 5273

=

 


(delwedd 5274) (tudalen 44)

44  Y TWLL CLOI. 

 

cruor. car, a fi ddyscws y, ffordd i starto?r consarn on odd eetha twp o bothdi stoppo. Dacha n' caretig odd y boy. Odd e ati foto yn mynd yr ewl drwmpeg un divetydd, a fi rows lift i 'en wraig fach o’r wlad.

 

 

Fi ethon yn eetha jokoso am bothdi ddwy filldir, ond,—wiw yr lath y moto yn erbyn post taligrafft, .a fi gas yr 'en wraig fach i unan yn ishta yn dwt ar genol yr ewl. I gwnnws yn ddiccon digonsarn, odd i yn cretu ma felna odd petha \ i Wod,;wath Pon odd y, ifide ginta gas i miwn moto. "

 

“Thenkyw ser,"' mynta• i, yn gneyd cwrtshi nes shifto'r lluwch, s" Thenkyv ser am y ride, fi ynjoyas j'm unan, on gwetsvch 'ser, shwd i chi'n stoppo'r moto-car os Tydd post taligrafft yn diccwdd bod yn acos?"

 

“Good, good l" in.ynta'r injin'aire wrtho ni un bora•. Rwy 'annar Frenchman Odd a, a odd a'n gallu gweyd amall i lair o Gwmrag. Odd Dai yn pleto ma' un o’r Johnny 'Winwns odd a.

 

I ddethon mivrn trawad _yn 'apal i fynd i'r lan y'n unen,—a na enjoymant. 'Odd Dai weti cwmryd yn i ben ma' 'atto Ni'n Doi odd y bardd nw in pwynto pan y 5vetws "

 

“Uwch, uwch, ucfraichY yr él

Dringed i gatar angel s"

 

On' ma (dyn jn iapt o gret,u poppa th miwn gysseitm'ant. " Good, good*' mynta'r Johnny Winwns.

 

A'r ôl!pythfwnos fne dair vrsnoth o bractisg är etfan, fi {datht y General i'n gweld ni, a) fi'n camolws 'fi yn ddychhynll._yd. On' fi dywlwg 5274

=

 


(delwedd 5275) (tudalen 45)

Y TWLL CLOI. 45

 

'int y byssa fa un dishgwl i ni roi Cru) uwch sha dreckshwn y sérs o’r planeta. any time

 

“Right you are ser," mynta Dai, you like, ser, only I want to 'ave a little extra practiss with my invention. It is goin to make convolutions in flyin' "

 

“Tres bien,—very good," 'mynta'r General, yn shotto'i freecha o bothdi fel ma'r 'portars yn i neyd i starto'r Irish Yxpress, " Tres bien."

 

Odd patant Dai yn first, class, on catwch u'n dawal, wath sa Will o Berlin yn cal clip arno, i fydd y tryfal ma diccyn cyn cwppla. Fel y gwetas i, practiso ptfan fu-ws Dai a finna am amsar, a odd Ino golli wys allwch fentro; odd Dai weti sychu i dalcan 'a llewish i got, mor amal, nes odd (a.'n spots bach cochon i gyd.

 

“Baéb'an,"" myntwln i, ' 'Ma 'di dalcan di fel pishyn o Pam yeti fer€i. Wy ti'n dost?" "

 

“Nacw, bachan," myn€a Dai, 'c On ma rwpath gwanol i rash jest 'tori mas;arno i, i sveti cal pwl bach O (yrddoni. .Walla cistal i weyd a nawr tro bo:ni'n fyw. Os neb' yn gwpod beth all ddiccwdd i Ni'n Doi pan fyddwn ni yn dodj an y sérs miwn fflyin' -mysheen

 

“Dai," myntwn i, yn sobri diccyn, “Ma lot o sense yn beth ti'n weyd. Mas a’r fyrddoniath, a fi scrifenna i a lawr, e fydd yn drate i' r ôs ddaw ar y'n ol ni.

 

Mas y dath a yn reepin, a ma fa i chi.

 

“TRIP YN YR YWYR."

 

Ffarwel nawr i'r ddeiar,

(Am spel to-be-shuar)

Yn etfan fel atar,

Y byddwn — Ni'n Doi, —

 

=

 


(delwedd 5276) (tudalen  46)

46 Y TWLL CLOI.

 

Lan rwng y planeta,

Yn wavo y 'n 'atta

(Os na ewn ni'n gatta)

Y byddwn cyn gloi.

 

Ar gwrs fel bytheead

Roun' cornal y Lloiad,

A wiw yn spriwingad

Dros lwybra y gwynt:

I "Satwrn" y pippwn,

Ar "Oil” a gocleeshwn,

A wetyn fi blwnshwn

I "Mar” ar y'n 'ynt.

 

Taligrafftwn i “Venus”

“Please keep a bed for us,

We're two quite notorous,

Tis Shoni an' Me:”

I "Neptune” ewn

I dreelo rwy gettyn,

Peth eetha cyffretin

Fydd etfan i ni.

 

Fi gwtchwn wrth gefan

Rwy gwmwl yn syttan,

(Nid achos bod ofan)

Pan glyw-wn ni Zepp;

Dewn mas fel llychetan,

Fi rown iddi glatchan,

Ar ascwrn i chefan;

(Bydd Will yn gwneyd wep).

 

Pan glywiff a'r anas,

Drw ddrws back i balas,

Fod "shockin galanas”

Yn diccwdd upstairs;



=

 


(delwedd 5277) (tudalen  47)

47 Y TWLL CLOI.

 

Fod Zepp weti hollti,

Gan Dai Jones a Shoni,

A nawr yn y North Sea

Yn racs jibbadares.

 

“Wel Dai," myntwn i. “Raid i lwo y mod i'n licco'r syniata sy gytta ti yn y gân, on’ ma'r pishyn byrddoniath tepycca i grychydd wy ti weti gyfansoddi ariod.”

 

Ar ôl i ni bleso'r Mychanic a'r General, ma Dai yn dychra yxplaino'r patant. Gessoch chi ddim beth odd a do fa? Wara teg i chwi, odd dim dishgwl i chi neyd. Wel, catwch y secrat. Ma fa.

 

I chi weti bod miwn printin offce spo, a weti gweld y gillath tfawr hia sy gytta'r printars i dori'r raflins io y pappra? Giloteen yw i enw i. Naddo, walla, wel, dewch ytto am dro bach. I chi weti bod miwn sceepor, a weti cal clip ar y mysheen shaffo, a weti gweld y cillith sy'n .shaffo gwair i'r cyffyla. Wel, catwch y gillath yn y'ch meddwl am diccyn bach.

 

Ytto un gair bach. I chi weti gweld y t,rych- Wris yn llifo kcôd, beth ma nw yn i alw yn cross-cut saw," un dyn yn qtsynu pob pen pan yn llifo stoncyn. 'Ottich O ni'n meddwl y byssa chi yn 'cal short o ddirnata€h on i fi bai•a mlan.

 

Nawr, myddylwch iam gillatli weddol 'ir, rwy short o gross breed rwng giloteen, cillaf,h shaffo, a' cross cut Peb ddannadd, a na• bart o? bat,ant Dai yn y'ch gafal chi. Odd y gillath mor 'ir a gweelod y fflyin -mysheen, Ia 'mor sharpad a chillath bwtchwr. Idea Dai odd ffxo'r Éillat,h o clan y fflyin -mysheen, etfan fright dros ben German Zeppelin, nes byssa'r Éillath yn {i (thori i 5277

=

 


(delwedd 5278) (tudalen 48)

48 Y TWLL CLOI.

 

chenol mor lanad a bwtchwr yn tori ystlys o gig moch.

 

“Good, good," mynta'r mychanic.

 

Fi ath y General i gal glassad wech.

 

“Excellent! Guerre a mort' — War to the death!" mynta fa.

 

Am bythywnos fuo ni'n gneyd dim on etfan yn acos i'r llawr, yn practiso i dori cwta yr un shâp a byloons, a odd no bothdi cant o fyloons yn soun wrth raffa. Dai odd yr " Observar " a fi odd y " Pilot."' Lan a ni, roun a ni, a wiw—eetha sweepad eebo i'r byloon,—a w...! na i yn ddoi annar. Odd y General fel dyn a chollad gwyllt yn gweiddu—" Guerre a! Guerre a mort," a Dai yn ettrych arno fel delf weetha.

 

“Shoni," mynta Dai. "' Licswn sa'r General yn stoppo gWeiddu " GwQr a Mortar," fydd dim eesha'r s-twff arno (Ni'n Doi, son 'i fydd eesha diccyn ar blokes y Zepps, i blastro'u unen, cyn cwpplw ni a 'nw. Beth idi'n weyd."

 

I ethon i lan am y last trip, fi shâpson y peth tepycca allse nw i Zeppelin, a fi gollyngwd i yn i•ydd. Ma Dai a finna dychra'r cwrs. Gwaith eetha calad, ar mencos i; cwrso a dodjo, dodjo a chwrso, islido 'a mynd mlan, lan a lasvr, a Dai ia'i licced led y pen. O'r -clivadd ma' Dai yn gweiddu—

 

“On {the ball Shoni!"

 

Extra, betrol i'r injin, 'a wiw, dros y cwtin mwg â " Conundrum's Patant Zepp gcleishyn Knife," yn gneyd i gwaith A'. 1. I rappwd y cwtin o flan i drwyn i flan i gwt, mor lanad 5278

=

 


(delwedd 5279) (tudalen 49)

Y TWLL CLOI. 49

 

a sa chi'n scleisho erfinen. Do wir ddyn, a fi’n elws i i gofio am Filgi Mock Penronen. I ddethon lawr mor ysgawn a  phlifyn ialen bis-cotta wrth ochor y General a'r Mychanic.

 

“Bravo Nindoi,"' mynta'r General.

 

I geson spel {ach, wath odd poppath up to the knockar nawr, a fi ethon i dent y General i gâl glychu'n whistles. Beth wetso chi? Eesha gwpod rwpath o bothdi Milgi Mock Penronen. Wel, gwetwch yn uwch ta, wath ma rattle dychrynllyd gytta injin Aeroplane, a diccyn o drick yw clywad dynon yn wispran. A gweyd y gwir, pan ma Dai a finna Ian yn yr ywyr di ni ddim yn wilia on gneyd gwynepa ar y'n giddil annar yr amsar. Er mwyn y'ch pleso chi cistal gweyd stori am y  Milgi yn y benod nesa. Mockyn Penronen i gwetws i yn parlwr bach y Ship. Os byddwch chi yn cretu fod menydd Mock a diccyn ô freed in J arubbar Yiido, a bod na diccyn o stretcho'n 'bod, wôl, fe—setlwch y squârs a Mockyn.

=

 


(delwedd 5280) (tudalen 50)

50 Y TWLL CLOI.

 

Y SEITHFAD SHWRNA.

 

“YN NGWDDWG Y CWTIN SAFIO'R CAN.”

 

“MILGI MOCKYN, AN' SO ON.”

 

POACHER odd Mockyn Penronen, on' eetha good short, a odd gento filgast o'r enw Ffan, toppar o ast ddala sgwarnocod, a chistal poacher a'i mishtir. Un pyrnawn odd y ddoi yn cymryd stroll fach dros dir y Cwm, a fi gwrddson a ffermwr.

 

“Shwd i chi eddi, ser?" mynta Mockyn.

 

“Da diginnig, Morgan," mynta'r ffermwr.

 

“Os rwpath i gâl ma, ser? " mynta Mockyn.

 

“Os," mynta'r ffermwr, " Os, bachan, sgwarnog a chefan du yn ishta ar y twmpin co, bob nôs bothdi wech o'r gloch. Ma pob  milgi yn y pentra weti câl cwrs ar i ôl i, on  yn ffeili dala'r criatur bach wimmwth.”

 

“Otti enw, ser," mynta Mockyn, “Wel gaiff Ffan dreial?”

 

“Caiff, caiff, os {wy ti'n dewish, dere nos yfory. On' cistal i fi roi tip bach i ti. Dere ma.  Ettrych ar y twll ma sy ar weelod y glwyd. Wy ti'n weld a? Wel, na'r fan ma 'r sgwarnog yn meiddu pob milgi. Wiw yr aiff i drw'r twll a erbyn fod y milgi weti springan dros ben y 

=

 


(delwedd 5281) (tudalen  51)

51  Y TWLL CLOI. 

 

glwyd, ma'r sgwarnog fach weti câl blan, a'n cwatto yn ddiccon pell off.

 

“O," mynta Mockyn, " Fi garantia i y  daliff Ffan i.  I ddwa i a Ffan lan ma erbyn wech diwetydd fory, a i fydd y sgwarnog fach a'r cefan du yn stwff cawl diwetydd drennydd.”

 

Y nosWath 'ny ichi allsach weld Mockyn yn i grwmp yn cwt,chan wrth y glwyd, yn potchach rwpath a' r twll, a beth odd y crea'€ur ffals yn i neyd pn clymu " Bill -'00k " yn ngenol y twll. os na Edcfaliff F fan di, fi

 

“Na," mynta fa, ddaliff y bilwg di," a off a Mockyn, bron yn i ddoi-ddwpwl gan wyrthin, sha 'thre. Am wecll o’r gloch y Inoswâth Xvett,yny odd y sgwairnog yn ishta y fwmpin, a Mockyyn a Ffan yn closo trw'r berth, yn ddishtaw bach, shag affi. Yr arcol! Ma’r cwrs yn idychral Off 'a' r sgwarnog, a Ffan yn djn (wrth i chwt i. Greiddwd y twll, a wiw o’r sgwarnog rwng y bilwg a'll post, I ffeelws man a stoppo Ifiwn pryd, clwyd. i ddalws y ibilwg Ffan ar flân i thrwy;n, a fi ollt,ws i'n lân drw ascwrn i chefan i flan i chw€. Beth wettyny?" mynta un o bantnars Mockyn.

 

“Wel," mynta Mockyn, “Fe gwnwd sgwarnog arall, i ath y ddoi annar ar ôl bobo sgwarnog, a fi laddson y ddwy. I needas inna dros ben y glwyd, i gitchas yn y ddoi annal', i clappas nw at i giddil pan o nw'n dwym, a 'i fu Ffan yn cwrso sgwarnocod am wettyny.”

 

“Otti Ffan yn 'fyw nawr Mockyn?" mynta un o'r boys.

 

“Nac yw.  Ma Ffa.n wéti blingo os blynydda," mynta Mock, " Fi netho bâr o fenyg o'i chrôn i, a na be’  sy'n od, pan fysswn i yn cered ar 'yd y ceia,  a bod diccwdd i winingen ne sgwarnog gwnni o mlan, odd y ddwy fanag 

=

 


(delwedd 5282) (tudalen  52)

52 Y TWLL CLOI.

 

yn slippo off o ar y neelo i, a starto ar I ol nw.

 

Pesswch odd pantnars Mockyn am amsar; fentra .ddim un p. nw weyd tho fa i fod a 'n gweyd celwdd. On diccon tepyg fod Mockyn weti trodd y story gwment p weetha nes i fod a'n cretu i fod:a'n gweyd gwir, ffact o odd a weti dod i gretu unan.

 

Ma'r story Ina yeti'n catw ni o wrth gwaith, sef roi cownt shwd p Ni'n Doi yn rappo fyddwn yn apal i ganu lym 'On gomic Zeppelins. song 10 nwn i thoncan i os deugan mlynadd yn ôl, cyn diwadd shwrna ma .

 

"Up in a byloon, boys

Up in a byloon

All among the pretty stars,

Sailing (roun the moon.

 

“Bachan," mynta Dai, yn pippan dros y'n Ysgwdd ii, na {clop Jine da diginnig mynyffryd i, ia wir ddyn."

 

“Otti ma {a," myntwn i, t' Ma onna a diccyn o dwtch yndi; fi lgretiff y dyrllenwrs y'n bod Nifn Doi weti ' gravitato ' miwn rwy goledje ne giddil yn F$rainc."

 

“Beth wetast ti am 'grafu tatto, bachan?" mynta- Dai. " Fyssa gneyd jobbin o’r short yn ishelâd (dychrynllyd i ddoi showdwr fel Ni'n Doi. Dim o’r jobbin na- i'r bachan main md, Shoni} créf, di fi. iAr ôl i ni gwppla gwascu peepan wynt Will o Berlin, w i'n meddwl tywli lliccad o bothdi i 'dreio eal jobbin i fod yn slieffonier i;rsvy wrboneddig."

 

“Shaffâ,r bachan," myntwn i, c' Rwpath i ddalal ornamants lyvvt sheffonier, ma larno (i dan nag vy ti ddim yn diall Sysnag yr 'Igh Class Daü 5282

=

 


(delwedd 5283) (tudalen  53)

Y TWLL CLOI. 53

 

Gravitato yw cal scoleecath miwn coledje, châl dygree fel {B.A., Bell).  Q.P., a chambwls O)'r short.;Wel, ma raid lwo god top line yn un eetha Ftylish. Dywettiad Cwmrag rwpath fel—" Y 11 pgwddwg cwtin safiÖ'r can," pr:oblam ' yn Sysnag, ' Pultum in Carvo ' Latin, fel y gwetas i yn un o’r penota o’r blân, Miwn iaith blaen, fel sy gytta ni, ma'r exclamation gora o ddywettiad o’r Llond bambox p, sense weti;câl i scwt,to i fox-pills 2' Cistal ti bippan Os y w'r scriws i gyd yen righti as dim use mentro y•wyr a scmw loose, i elli lanw llawar i job y ddeiar a scriw yn ecsha, ma, Jai yn Tembars o parlamant, diccon tepyg, laa,i yn sét, fayr, a walla yn y pwlpiti on âna J•aitd cal poppath yn saty a c' in workin ordar," pan fyddwn Ni'n Doi yn wilmoean roun i'? sérs a'r planeta

 

“Shoni," mynta Dai, yn citcho y box tools, “W i'n cofio beth wetws gwas bach y ffeerad.”

 

“Beth?” wetas i.

 

Odd fi fishtir weti . pyrnu moto-car, a ar ôl dod yn gapable ar ddreivo fi addaw-ws fynd a'r Wraig a'r gwâs bach a'r forwn am drip i -----. Mynta'r crottyn wrth y forwn y bora 'ny “Mary I 'ave washed allovar an changed all my clothes this mornin."

 

“Wot l" mynta Mary, c CYOt1 changed all your clothes on Sunday, 'an washed 'on Saturday, woii you Want to do it, agen go *Oon mun?"

 

“I 'am afraid Master is'nt much of a' sheffonier," mynta'r crottyn, 'a' golwg brytsur, an prap$ we Till 'ave a ihaccidant. If we do, a-n T am tumbled hut, I want, 'the "doctor ari'•• t,ho crownar to find me Olean w,otevar e"

 

“Miwn!ascwrn i, inyn-twn• i2 Odd loti yn- tngopyn (yl crottyn; i'n cretu ma'r ffordd 5283

=

 


(delwedd 5284) (tudalen  54)

54 Y TWLL CLOI.

 

Gora yw i Ni'n Doi gâl wash allovar. Right O! I ewn i gâl eetha scrwbbad cyn starto, a wettyny, os landwn ni yn Mars, fydd dim eesha i 'r chaps ’ny sy a gwynepa fel bâr o sepon melyn, i dywli ’ints fod eesha scrafall arno ni.”

 

“Right you are! Ygreed mynta Dai.

 

Ni nethon 'ny; on beth sy gytta'r "top-line” i neyd a Zeppelins. Wel, 'yn. Cyn bo’r ceffyl yn ryttag mâs yw'r amsar i farro drws y stapal ontefa? Cyn bo'r Zeppelins yn cyradd Pryttan yw'r amsar idd i nabbo nw, a'u scleisho nw a phatant Dai. Ma nw'n gweyd yn y pappra fod y Zepps yn cyradd Pryttan bothdi deg o'r gloch y nos, a'n bisnas ni yw ceesho doti brake ar y carda cyn bo nw'n cyradd. Na newn ni allwch fentro.

 

Wel,—Goo'-bye, Ni'n Doi off am drip i'r cwmwla, cyn y by]dd Dai a finna yn cwpplu oilo mysheen, cistal i chi ddarllan y ddoi bennill ma nath Mishtir i'r " Cwmwl." Chi gewch ancam tshwd spottin fydd Dai a finna yn tryfeilu drosto, a diccon tepyg ma wrth gefan cwnn - WI 2' y byddwn Ni'n Doi cwatto, i watcho'r Zepps yn dod sha dreckshwn y slatar-'ous-e. Pan welwn ni nsv, wiw—mas {a hi fel ergyd o raw a nia i'n (ddobinno.

 

Ma Mishtir 'a ecliccyn o olwg ar y ddoi bennill am i bod nw weti dal trip i America a weti dod nol yn 'shff. Ma Inw'nwänol i rai dynon sy;weti 'cwmryd (trip i America, a ofa.n nol.

 

Mor hardd, ar brydnawnddydd o hâf yw'r olygfa,

Y cwmwl fry, fry, y nef, a'i gymdeithion

Fel pIant ieuanc gwridgoch yn mynd am eu rhodfa

A’r haul dafla'i wrid megys perl ar ei ddwyfron:

=

 


(delwedd 5285) (tudalen  55)

Y TWLL CLOI. 55

 

Machluda haul nawr, y cwmwl dywylla,—

Pruddhau mae yn awr o dan bwys yr ysgaru,

Ond etto, fel pe wyleidd-dra, a wrida

Tra'r haul olaf-gusan i'w rudd sydd yn rhoddi.

 

Rol hirfaith sychedu dan boethder heulwenau

Holl natur groesawa ef megys etifedd;

Yr heli o'r weilgi a syrth yu ddefnynau

A gröwyd fry, fry, yn ystordy trugaredd:

Yn nyfnder y gauaf, pan chwytha'r gogleddwynt

A phiccell o rew-wynt i daro pob gwrthrych,

Ysgydwa yr eira fel plu — bydd am danynt

Yn fantell o burdeb-nefolaidd a harddwych.

 

“Bachan," mynta. Dai, " Ma pwla o wyrthin jest a ngwppla i, mynyffryd i. W i' n cal gweladicath ecclur, fel ma'r pyrgethwrs yn weyd, ar yr oll gonsarn. W i'n ffansio clywad y Zeppelin yn rappo fel swn fflounces Mary Cathrine pan gitchws i ffrock dy' Sul i yn y barb-wire. Wy ti'n cofio?”

 

“Paid a beccso, myntwn i, "Ma dychra'r diwadd yn anas y ryfal ma, a ma raid i ti, Dai, fod yn wide-awake, walla cewn ni bip ar ddrws ffrynt y Red Cow yn Berlin, fydd i weld a yn cwnni'n calon ni."

 

“Arno i ofan nag i Ni'n Doi ddim yn ddiccon o scolars i wpod y gwaniath rwng "Red Cow” a “Black 'Orse," yn iaith y Germans. Cistal satisfyo nunen wrth weld y spot, i fyddwn co cympohir,” mynta Dai.

 

Ma'r General a'r Mychanic yn ryttag mas i weyd Goo' -bye, a Good Luck. I égsaminws y  General y "patant scleishar.”

 

“Bravo!” mynta fa, "Ze Germans will remembar ze Rwssian Baron. Ha! Ha!”

=

 


(delwedd 5286) (tudalen 56)

56 Y TWLL CLOI.

 

O ni'n ffeilu diall beth odd y General yn I frygawthan yar y dychra. Mlan' ag e, yn gresendo, staccato, a sforzondo bob yn ail, wath odd un annar o'r General yn Ightalion o ochor i fam.

 

“Wot About the Rwssian Baron?" mynta Dai yn eetha ecar.

 

I wetws y General y story, a ma i.

 

Odd no dre yn Rwssia a wal fawr roun ddi, a doi ddrws o tarn cryf i fynd trwyddi nw. Am ddeg o'r gloch y nos odd y ddoi ddrws yn cal i ceiad by clock-work. Cwmpo lawr odd y dryssa yn i neyd, a odd gweelod y ddoi ddrws mor sharpad a chillath bwtchwr. Odd gofyn bod yn wide awake pan fyssa'r clock yn dychra taro. Fi ddath y Baron acha cefan ceffyl sha'r dre ma, pun a odd yr en foy yn  gwpod y rules dw i ddim yn apal i weyd. Odd a'n passo trw'r drws pan odd y clock yn cwppla taro! Mlan ath y ceffyl, odd no bishtyll o ddwr tu miwn, a fi drows y Baron ben y criatur blinetic iddo gal llwncad; o ddwr. On, y mowcedd! Fi glywws swn tu ol, drychws nol, a na lle odd pob diferyn odd y  ceffyl yn i ifad yn rwshian mas fel dwr o bishtyll. Odd y ceffyl weti cal i dori yn ddoi annar, a odd un anar ar ôl tu fas i'r drws arn. Nol a'r Baron! I winiws y ddoi annar wrth i giddil a sprigs o laurel, a fi gatws y ceffyl yn fyw. Miwn amsar i dyfws y laurel or gefan y ceffyl fel llwyn o gôd gwspris. Odd dim ots gan y Baron pwy dywydd odd i, odd e yn eetha comffwrddis ar gefan y ceffyl, yn cyscoti o dan y llwyn.

 

Na Story y General, - cretwch i ne beedo. On i fydd na waniath lan yn yr ywyr, fydd dim sprigs o laurel i gal co, os na thwciff boys y Zepps beth o beeca drain o fwndal yr ’en foy sy yn y Lloiad. 

=

 


(delwedd 5287) (tudalen 57)

Y TWLL CLOI. 57

 

“Right!” mynta Dai.

 

Lan a ni, a'r General a'r Mychanic yn shigglo bobo neeshad bock, nes i Ni'n Doi gâl pwl o  irath wrth gofio yr ’en gân fach doddetic —"Chwifio'r Catach Gwyn.”

 

Goo' bye now wotevar. Ond ---

 

Myddylwch am deno Ni'n Doi,

Wrth grippan sha'r gwely yn dawal,

Yn sweepo drw'r nefodd yn gloi—

Fel Milgwns ar ’atan yr awal:

Bydd Will Berlin lan y lofft,

Yn cwtchan yn dy`n dan y dillad,

A'r Crown Prince, a'i fennydd yn sofft,

Yn staran fel bachan â chollad.

 

YR WYTHFAD SHWRNA. 

 

“O-O---ISH---T.”

 

WEL, myn yfflon i Shoni," mynta Dai, “Wy ti siwr o fod yn jofadd o wrth softnin' o' the brain, wyt wir ddyn.”

 

“Pam Wy ti'n cretu rwpath feln'a bachan?” myntwn i.

 

“Wel, ettrych ar top-line; pwy sy'n mynd i ddiall rwy gonsarn o'r short? Fydd gan y dyrllenwrs ddim stremp o beth wy ti'n geesho weyd; ma fa'r peth tepycca i scleishen o daligrafft o betha’r byd.”

 

“Catw'n gool, Dai," myntwn I, “ma lot dych-

=

 


(delwedd 5882) (tudalen  58)

58 Y TWLL CLOI.

 

rynllyd o feddwl yn cwatto o dan gessal yr ’ead-line na; os ar mencos i. Na beth ma dynon gweebotus yn i alw yn “gonscriptive ’ead-line.” Ma na ddishgrifiad byw y top-line, ti'n gweld. Beth yw a? Wel, y machan mawr i, swn y gillath yn rappo'r Zeppelins sy na, bachan, clustfeena Dai. O – O -----ish------t.”

 

“Clyfar ar mencos i," mynta Dai, yn lorchan ar ascwrn i gefan, "gen-u-ine mynyffryd i. Ia, wir ddyn na diccyn o dwtch y 'gravitato’ ytto
Shoni."

 

“Be chi'n weyd?" mynta chi'r dyrllenwrs, "Dai yn gorwadd ar ascwrn i gefan a Shoni yn scribblan! Na Ni'n Doi weti cal i dala o'r diwadd. Os dim lorchan a scribblan yn cwmryd lle miwn aeroplane lan yn ngenol y cwmwla." Diccon tepyg naccos a. Ottich chi'n cretu y'n bod Ni'n Doi yn ddiccon twp i dreelo pythywnos miwn lle mor ôr a’r ywyr yr amsar ’yn o'r flwyddyn? I edfanson i spottyn mor oerad a'r North Pole: o Ni'n Doi bron sythu. Sa ni'n wilia gair, odd y gair yn pocan mas o'n penna ni yn un pishin. Na fel buo Dai a fi yn sportan a’n giddil un diwarnod dychrynllyd o ôr, odd gomrod o rackets gytta'r injin i ni ddiall y'n giddil yn wilia. Beth i 'chi'n gretu netho ni? Fe ddychreuson wilia a'n unen yn uchal.

 

Nawr, i fi gal treio'ch arwan chi yn dawal bach, i chi gâl notiwn o beth odd yn mynd mlan. I chi weti gweld y penny-in-the-slot printin mysheen yn stashions, lle i chi'n apal i brinto'ch enwa am geenog. I chi'n tynu pishin o din mas o'r slot a’ch enw chi arno. Wel, na rwpath tepyg i beth odd yn diccwdd yn y'n anas Ni’n Doi, - ond yn lle “tin”, yn anal ni odd no weti rewi yn strips.

 

O ni’n wilia am spel, y brywddeca yn rewi,

=

 


(delwedd 5289) (tudalen 59)

59  Y TWLL CLOI. 

 

un snatch a'r dannadd, a na'r pishyn yn rydd i ni idd i "ando fa o un i'r llall. I geson  sport ar mencos i. I gatson y pishis ia am ddwyrnôta, a fi fuon yn meddwl i cinnig nw  fel curosity i'r Welsh Mewseum yn Gardydd. On’ fi ath yn accidant arno ni.

 

“Dyn-di-shefo-ni," mynta chi.

 

Do, I ethon yn ry acos i'r Lloiad; i bippson miwn trw drws y back, a, fel odd i'n diccwdd, odd yr ên foy sy a contrack y côd yn y Lloiad, wrthi yn fishi yn pocan y tân. I  ffeilson droi off yn ddiccon quick, a, phan etho 'ni i bippo ar y pishis ia, odd pob un weti toddi. I ath Dai mor fflattad a ffroisan.

 

“Shoni," mynta Dai, a golwg drisht arno fa, “W i weti darllan lawar gwaith am ffeeraton a phyrgethwrs, ‘yn annarch y dorf a geira toddetic,' on ma'r shawns ginta ddath o fiwn cyradd i fi gal pip ar eira o'r short."

 

Odd a'n eetha gwir fod Dai yn lorchan ar i gefan, a finna yn scribblan, wath o Ni'n Doi weti dod nol i'r ddeiar ar ôl gneyd avoc ar bothdi dwssan o Zeppelins Will o Berlin a'i bantnars.

 

I welsoch yn y pappra fod Zeppelin weti cwmpo yn garlibbwns i'r North Sea. Do figinta.

 

“Shot down by some Dutch Soldiars," mynta nw.

 

Efa'n wir? Dim o'ch Dutch Soldiars chi! Gofnwch i Dai Conundrum Jones. Os i chi am glywad Dai yn recu yn wath na phawan, gwetwch ’ny wrtho. I fydd yn amsar twym ar y comportar elws y celwdd na i'r pappra. Ma  Dai yn tyngu y caiff wnnw ergyd yn bit i stwmog setliff yr “insuggestion of the stummuck" iddo am i ôs. Ni'n Doi setlws onno mynyffryd i. 

=

 


(delwedd 5290) (tudalen 60)

60 Y TWLL CLOI.

 

“A wato ’yn aed a i

A gwated i'r Oil gwnni."

 

Mynta pappar arall

 

“The Zeppelin came down like a gigantic flaming torch. Shot by the French guns."

 

Yr un criatur celwddog wetws yn ddiccon tepyg! Ma rwpath felna yn y'n ela i i gofio am brecath Dafi RoIant y Bala, pan odd a'n dishgrifo colliata yr en Jacob. Rwpath fel 'yn odd part o'r brecath, i darllen i netho i miwn llifyr. Chi notisswch, ddiccon tepyg, y geira, miwn cromfacha. Dafi odd yn shotto reina i miwn, fel sa fa'n cleppran a'i unan. 

 

“Joseph yntau nid yw fyw. (Dyna gelwydd Jacob).

 

Simeon yntau nid yw fyw. (Dyna gelwydd eto; clywch ar yr hen batriarch yn pàlu celwydd dan ei ddwylo)."

 

A pàlu celwdd ma’r “comportars" na weti

bod yn i neyd o bothdi'r Zeppelins. Nawr, ddyrllenwrs, dysgwch y'ch pIant i weyd y gwir, trw apad y cwestshwn ma nes bo'r creiga yn ecco trv Gymru i gyd, o —

 

Penpych i Garningli

Garn Fawr lan i'r Frenni

Plinlimmon ’rol ynny

Yn derbyn y glee:

Moel Siabod a'r Banna

Catar Idris o'r Wyddfa:

Yn Sysnag yn wilia - 

“Tis good news, I spec."

 

A Carnedd Llewelyn

A Eppynt fydd wetyn



=

 


(delwedd 5291) (tudalen 61)

Y TWLL CLOI. 61

 

O'r trad lan i'r coryn
Yn shigglo i gyd, -
Am fod Dai a Shoni
Yn fyw iach a ’einy
Yn addo eleni
Gal ’eddwch i'r byd.

 

Nawr bIant apetwch — "Who smashed six Zepps?” Atab: - Ni’n Doi.

 

“Bachan, dyw'r idea ddim yn original, Shoni," mynta Dai.

 

“Beth ti'n frawlan," myntwn i, yn werwi.

 

“Catw di wallt,” mynta Dai. “W i yn i weld a yn ry depyg i'r gân fach no — "Who Killed Cock Robin.”

 

O ia gorwadd odd Dai, sa chi weti'n ngatal i i fynd mlan a' r story. "Dai," wetas i, "Shwd wy ti?”

 

“Eetha blinetic bachan," mynta Dai, "W i' n teemlo yn depyg i'r grottan fach petar ôd, odd yn mynd sha'r gwely, a'r nurse yn i chommando i i weyd i phatar.”

 

“Say your prayars my dear," mynta'r nurse.

 

“I ’ave," mynta'r grottan fach. a'i doi liccad bron céiad.

 

“Wot did you say?" mynta'r nurse.

 

“I said — Please yzcuse me cos I am so tired.”

 

“Did you get an anser," mynta'r nurse.

 

"Yes. He said — Please don't mention it, Miss Jones."

 

“W inna eethha tepyg, yn flinetic dychrynllyd. Cer di mlan a'r anas, w i yn dychra slwmbran. 

=

Ceiriog

 

MEDDYLIAU AM Y NEFOEDD.


Trwy holl gyfandiroedd daear,
Glynnoedd dwfn, a bryniau ban,

 


(delwedd 5292) (tudalen 62)

62  Y TWLL CLOI.

 

“Please don't mention it, Conundrum, myntwn i,  "cistal i fi ddishgrifo —-

 

“OW NI'N DOI CWRSED THE ZEPPS.”

 

“I'r lan! I'r lan! I Frynna ban anryttadd! Fi ddiunws Dai, a fi bippws dros y'n ysgwdd i.

 

“Bachan,” mynta fa, wy ti'n practiso Solo Twps? Na'r gân ganws Dick mab Lisa, pan gas a'r wopor, ar y tylera nag odd y Byrniad ddim i glywad i laish a byth wettyny. A gwir wetws a, wath i retirws Dick o’r stage, a fi briotws, a chympohir odd i oll ddelight a i ganu —"Mary 'ad a little .lamb," i ela'r babi i gyscu."

 

“Eisht! Ca di ben," myntwn i. “Ro wara teg i fi roi cownt am — "Ow Ni'n Doi cwrsed the Zepps," wath ma'r wlad yn dishgwl."

 

“Bachan, ma gen ti ddoi ben i di brecath. Wy ti'n dychra dod diccyn yn glassical," mynta Dai. “Wel, scrifenna mlan, w i'n mynd i bippo dros lethyr Mary Catherine. Wy ti'n cofio beth odd i’n weyd o bothdi Ann mam Will?"

 

“Bydd yn dawal, bachan," myntwn i, yn ceesho scribblan diccyn, “i fydd y, dyrllenwrs yn apt o gretu y'n bod Ni'n Doi weti cal y'n nabbo gan Y Sossinjers."

 

“Ma, Ann yn braggo," mynta Mary Cathrine. "Our Will did 'not join the showdars by Supscription."

 

“Myn depyg i fod a' weti pleso'r Kernal wath ma beth ma Ann yn i fraggo. – “An’  now 'e ’as been made a Cockarel in the Bantams there you Mary Cathrine."

 

“O," mynta'r wedjen " 'As ’e? That is nothin to wot Dai an' Shoni 'ave been made. They 'ave both been made — “Cormorants of the Air.”

 

=

 


(delwedd 5293) (tudalen 63)

63 Y TWLL CLOI.

 

“Bachan, i geiws i phen slap," mynta Dai.

 

“Wel," myntwn i, a'n amynadd fel pwysa 'en glock jest ryttag i lawr. “Cistal i titha neyd yr un peth. Ca di ben.”

 

“Wir ddyn i geiws i ben glatch, a fi geso inna ddiccyn o lonydd i fynd mlan a' r anas.

 

Y NAWFAD SHWRNA,

 

“'OW NI'N DOI CWRSED ZEPPS."

 

I ADAWSON yr Aerodrome. Na chi air a diccyn o dwtch yndo fa. I chi'n gwpod beth yw Aerodrome spo? Wel, rwy short o stapal i Fflyin' Mysheens — cyffyla'r ywyr, na beth yw a. I weiddas mas —- “Let go.” I letson go, a lan a Ni'n Doi i'r ywyr las uwchben fel clempyn  o dderyn dychrynllyd o fawr.

 

Shag i lan yr etho ni, i ddreckshwn y sêrs a'r planeta, yn gneyd yr 'yn ma nw yn i alw yn “Cork-Screw Ascent."

 

“Na ichi to, Be chi'n weyd?" mynta boys yr 'Op Bittars a'r Lemônade. “Allsach chi'ch doi ddim mynd am drip i'r ywyr, 'eb foddrach am Gork-Screw? Rag y'ch cwilydd chi.”

 

Wel, wir ddyn, ma clywad rwpath felna yn cwnni wyrthin arno i. Otti ar mencos i. Ma gweebotath rai dynon yn eetha bach. Cork-Screw

=

 


(delwedd 5294) (tudalen 64)

64 Y TWLL CLOI.

 

Ascent yw mynd lan i'r sywyr – wiw – wew – fel shâp cork-screw, ne, gwetwch fel un o'r stârs na sy ngenol rai o'r shoppa drapars sha Gardydd ne Clutach. Ottich chi'n satisfied ar y'r exclamation na?

 

 

I'r lan! I'r lan! Dai ar y look out a finna wrth yr injin. I dynnws Conundrum i spyin'-glass mas i gal pippan ar y byttodd odd roun’ about.

 

“Cymar bwyll, Shoni," mynta Dai, "Cymar bwyll bachan cebyst. Catw diccyn racor i'r law dde, ne i fydd yn colishon ryngo ni a un o’r byttodd bach ma; bachan, ma nw o  bothdi'n penna ni fel 'aid o gilion. Slow down, ar mencos i Shoni! Wy ti'n gwpod ble i ni? Wel, mynyffryd i, dim on jest scapo cnocko telpyn mas o Mars netho ni, ia, wir ddyn. Bydd yn fwy carcus da ti."

 

“Ffor' wy ti'n gwpod ma Mars odd a?" wetas i, yn wyrthin wrth weld Dai mor ffyrs. On' o ni dreifo yn eetha gofalus. 

 

“Gwpod?" mynta Dai, (Jin poeri jaw' mas o'i (ben.

 

“Old on, Dai," myntwn i, paid a phoeri mas jo'r mysheen, rag iôfan i'r jaw tybacco fynd i licced un or chaps sy ar y look out yn un o’r byCtodd jshlaw. Shwd ti'n gwpod ma Mars odd (a?" "

 

“Sdim fears y gneiff y bachan ma fistake, yn enwetic Os cafiff ta glip lar y dynon ar mynwod. Co un o’r boys, ar locsis lliw mustard, yn shigglo neeshad bock ârno ni. Ia, wir ddyn. Bachan ma' gysseitmant co! Ma'r Streets llawn o ddynon, mynwod Ia i)llIant, Ia phob un yn wâfo neeshad. I tshiggla; i neeshad i nol 'arni 'nV, fel mayr Coast



=

 


(delwedd 5295) (tudalen 65)

 Y TWLL CLOI.  65

 

Guards yn taligraffto at i giddil. Ottin, ar mencos i, ma nw'n wilia a Ni'n Doi. Eisht! Ia, mynyffryd i. Ia —

 

“A Message from Mars.”

Welcome Ni'n Doi."

 

Slow down Shoni, fi apetai'r boys. Aros i gal wara teg i daligraffto. Nawr ta —

 

“Sorry cant come to Mars today: Ni'n Doi are goin' to visit My Nabs in Berlin. We will come for a week-end aftar the war is ovar."

 

“Na Siomediccath i'r bechgyn arno i ofan, Shoni,l' mynta Dai, ' 'W i felswn i'n gweld rai 10'r pIant yn plwckan wrt,ll ffedoca i mamma, a Drn snwffan llefan. Mlan a tis Shonii sdim i neyd, pn fe talwn jn straight O'r Red  Cow, ar QI screggo gwddwg y Kaisar e"

 

Yn syttan fi glywswn weelod y Fflyin'-Mysheen yn raspan yn ddychrynllyd, fel swn cart yn mynd dros ân o gerryg.

 

“Bachan, Be sy'n bod, Dai?" myntwn i.

 

“Shoni,” mynta Dai, “Dere mas o ma, shifta roun. Wy ti yn ngenol y ‘Milky Way’.   Ma'r ên fyttodd bach ma fel marbles, os na shifti di fe fyddan yn siwr o dreelo gweelod consarn.  Dere mas bachan, — full steam ahead.”

 

Mas etho (n-i, 'on nid achos fod Dai a finna' yn cretu;ma byttôdd bach Llwybyr Lleet,hog odd yn scrapin gweelod yr Aeroplane. Joke fa-ch Dai odd jonna, 'rwpath Sn depyg i'r jokan am y German *Aeroplane ffnso yn soun yn yr ywjr, ta'chos fod mysheen:weti colli 1 ff6rdd yn y 'Milky 'weti coyddi y, Milky Way yn• fenyn i gid, nes cloggo'r mysheen'a-ry.



=

 


(delwedd 5296) (tudalen  66)

66 Y TWLL CLOI.

 

“Shoni," mynta Dai yn gysseited, "Ma German mysheen diccyn ishlaw I ni, gad i ni gal ‘go’ arni.'

 

“Right O," myntwn i, yn eetha, cool. " “Bolon ar mencos i, practiss makes master ontefa.”

 

“Ma'r cwrs yn dychra! Ar i ol i am ddeg- milltir-ar-iccan. Lan uwch i phen i, lawr syttan wrth i ochor i; arllws bwlets iddi fel cawod o gessar; mlan a ni o'i blan i; i droison roun, a nol shag atti fel tarw Ffynonwen yn erbyn post y glwyd.

 

I (drows y German pilot i fysheen diecy;ll bach i'r llaw [with, a na lle odd y bachan odd yn gneyd yr un jobbin (a observar—yn ongan mas yn farw ceg. Extra dose o iron-coated pills a na'r injinaire yn cal i setlo,

 

“Itcha'r consarn fel dram wag wrth y'n Aeroplane ni,” mynta Dai.

 

Na netho ni, a fuo ni fawr amsar cyn llysco'r German mysheen i'r British lines.

Na lle odd gweiddu! On odd dim amsar i wasto; lan a ni fel o'r blan i'r ywyr, i greiddson bothdi naw mil o drotfeddi i genol y cwmwla, a'r arcol, ma Zeppelin yn dod. Odd i'n sobor o bert, yn eetha tepyg yn i movemants i ’en glacwydd ar boun o ddwr.

 

“Slippa wrth gefan y cwmwl co, Shoni,”  mynta Dai, “i ni gal wara wick-wiw a'r Zepp am ddiccyn bach, jest i gal y'n anal."

 

Sha cefan y cwmwl y slippo ni, a Dai a'i ddoi liccad fel dwy Sawsar yn catw look-out. Dod odd y Zepp! O'r diwadd fi ddath o deno ni, rwy short o gwtin mwg o bothdi saith cant trotfadd o ’yd. 

=

 


(delwedd 5297) (tudalen  67)

Y TWLL CLOI. 67

 

“Go," mynta Dai.

 

Lawr a ni nes jest twtch a'r Zepp: i sefson, fel epog, yn barod i waith.

 

“Mlan yn straight Shoni, nawr am y patant,”  mynta Dai.

 

Mlan etho ni a, —

 

O—o—ish—t!

 

I dorson y Zepp yn i chenol fel tori ystlys o gig moch, a welson y Zeppelin yn cwmpo, yn ddoi annar, dwmbwl dambal i'r môr yn acos i ----”

 

“Numbar one," mynta Dai, "Gad i fi slippo i'r ddeiar i ryporto, a chal ffeed o oil i'r injin.”

 

Fi iddishgynson, a w i yn siwr na ddishgynws doi yn falchach ariod. I greiddson dent y French General, a odd wnnw, er i fod a yn jofadd o wrth lwmbago,  yn dywnso fel crottyn.

 

“Bravo! Bravissimo! Nindoy," mynta fa.

 

“Sforzando, Allegro, Agitato,” mynta Dai yn lletu i frest.

 

I geson eetha ffeed wrth gwrs, a ordors i gwmryd cwpwl o oria o spel. 

=

 


(delwedd 5298) (tudalen 68)

68  Y TWLL CLOI. 

 

Y DDECFAD SHWRNA.

 

“JEST MYN'D YN SCRECH.”

 

MAS ta Ni'n Doi o dent y French General mor falchad a doi bwnsh. Allwn i ddim peedo teemlo'n falch wrth glywad Dai yn apad miwn foreign langwidge; yn sefyll ar i sotla o flan y General a yn i apad a trw weyd, “Sforzando, Allegro, Agitato.”

 

“Dera waff, Dai," myntwn i. "Wy ti yn y ngapso i, wyt, mynyffryd i. Dera waff bachan i ni gal spel a lie down cyn ail starto cwrso Zepps. Bachan ble peecast ti'r scoleecath na lan Dai? O ti'n rowlan y geira mas fel rwy gonfessar miwn coledge."

 

I ishteddson, a fi dynson y'n peepa mas i gal wiff fach gomffwrddis ar ben y'n unen.

 

“ I ti gal gwpod, Shoni," mynta Dai, " i wêta. I beecas diccyin o'r Ightalian i lan yn shop y bachan 'ny o nw yn I alw yn Macaroni Brothers, wnnw odd yn gwyrthu Ice Cream drws nesa on doi i Mari, myngu Will mab Ann. Wy ti yn i gofio fa?”

 

“Ottw,!ottw," myntwn i, on odd a' weti slip- cc po ngof i bachan, odd wir ddyn."

 

I orweddws Dai, Wath odd y sham-pag-ne geso ni wetiYn tela Ini diccyn yn gysclyd. Odd 'awl 5298

=

 


(delwedd 5299) (tudalen 69)

Ççç 69

 

gytta i gal spel efyd, a chwmryd spel netho ni, a, a, ---.

 

Lan a Ni'n Doi yn yr Aeroplane fel sa ni'n cal y'n seithu o ganon. Lan, lan, i'r ywyr las.

 

“Look out Shoni!" mynta, Dai, “Pull for the

shore bachan. Ma'r Zepps fel 'aid o weepad o bothdi'n penna ni. Full steam ahead sha cefan y Lloiad i gwatto diccyn bach. Na fe, Shoni, i gnewn i nawr, i fu-ws jest mynd yn screch arno ni. Ease up, Shoni, cistal shotto bachyn mas a 'itcho'r aeroplane wrth gornal y Lloiad. Beth di'n weyd?”

 

“Walla na fydd y boy sy yn y Lloiad ddim yn ffolon," myntwn i.

 

“Bolon ne beedo," mynta Dai, “'Ere goes. Os aiff y boy a'r baich draen I ddangos i natur, a estyn i big, fi landwn yn i back-kitchen a."

 

Itcho'r aeroplane netho ni, ond, yr arcol, y peth nesa welas i odd Dai yn jwmpo mas, a yn lando yn y Lloiad!

 

“Dera nol, bachan," myntwn i. “Paid a bod yn ryfyccus. Dera mas o na, Dai, walla ma Lloiad leeb yw i y mîsh ma.”

 

Wyrthin odd Dai, a ma fa’n dychra parado a  phippan o bothdi.   

 

“Paid a wandro'n mell Dai, w i yn becan  arno ti," myntwn i, wath allwn i ddim peedo i gonspiro fa. I always conspire a man with pluck."

 

“Bachan," mynta Dai, " Ma beth yw  pamorama! Things are disprovin every trip we do take mun, ay yndeed, to goodness.”

 

“Dera, Dai, to bo ti'n sâf," myntwn i, 'Cyn bo rwpath yn diccwdd.'  (??nes y bot ti??))

 

Wyrthin a wistlan ar yn jail odd Dai. Ond! 

=

 


(delwedd 5300) (tudalen 70)

70  Y TWLL CLOI. .

 

cyn bo chi'n cal amsar i besswch! Yr arcol, gollws y bachyn i afal! Ma 'r Aeroplane yn rhydd, - yn backo nol — nol, nol o 'yd  a --

 

“DAI WETI ATAL AR OL YN Y LLOIAD.”

 

Pan o ni'n ongan yng Piahiroth a Baalsephon, yn catw llicced ar Dai? i gyfansoddas ddoi bennill. Ma nw, rwy short o gân irath:

 

Dyn elpo Conundrum

I warwd trick câs,

Gas i fatal ar ol yn y Lloiad,

O'n, allwn ddim 'elp

Ar y mencos i, na

Fi dorws y bachyn miwn wincad:

Ma'n anodd i ddishgyn

I'r ddeiar eb Dai, —

Os dim i neyd, nacos, on snwffan,

On’ 'yn fi stiffeia,

On' cal wara teg,

I ofaliff Dai Jones fam i unan.

 

Lan! Lan! Miwn unicadd,

Eb gwmpni'n yn y byd,

On' y bachan a’r draen ar i yscwdd 

On' os ôs co ddynon

Yn byw yn y lle,

I startiff  “Male Voice" fel ma'n diccwdd:

Shwd 'leisha fydd gento

Dw i'n gwpod {dim Wyd

On' 'yn fi Kvaranta, eb ofan,

Sforzando, IAllegro,

Agitato, ia'r breed,

 

Bydd y Lloiad Male Voice jn i elfan.

 

Pellach, pellach odd yr A"eroilane yn myna! 5300

=

 


(delwedd 5301) (tudalen  71)

71  Y TWLL CLOI. .

 

Odd y gwynt yn y ngwynab i. Yn syttan i welswn Dai fel sa fa'n shapo i gwmryd naid râs.

 

“ ’Old on, Dai!” myntwn i. " 'Old on, bachan cebyst! Paid a bod ffwl i needo, i gwmpid yn yfflon jibbadares i'r ddeiar, a fi fyddan yn di glascu di miwn cwtyn, fel clascu briwsion ar ol te-party ysgol-shul. Sa manna, Dai, i geesha i fi fanoovro'r mysheen i'r ochor arall, i gal gwynt yn y ngefan i. Keep cool, Dai."

 

On’ ‘no go,' myn yffryd i! Nol, nol, o ni'n mynd, a Dai, poor dab, ar ôl yn y Lloiad. Y gair diwetha wetws a odd ’yn,—

 

“Shoni, paid a becso o bothdi fi, i shifta i yn eetha, allu fentro. I ffydda i wrth di gwt ti mewn shiffad. Gryndo ma, os landi di yn y Red Cow o mlan i, cofia dwymo sleevar yn barod i Dai Conundrum, wath ma pippan ar yr eira ar ben y mynydda co yn i gneyd i yn greelon o ôr. Olive Oil, Goo'-bye."

 

Os buas i jn Ipcos i fynd a chollad arno i, ariod, iwél, nawr (odd Pny. I welswn Dai yn t,roi yn esttan, a dychr.a ry-tt,ag fel milgi '

 

“ 'bev sy'n bod?" 'myntwn 'i, 'c Ma gan Dai scâme lan i lewysh.'

 

Llai la; lla.i Odd y Lloiad yn ettrych, a nnna'n dishgyn, (dishgyn, klishgyn (o P ycL peth odd yn y'n mecso€(i odd cesa Dai le i ishta pan fyssa i fyn fgsvartar Lloiad, wat,h bachan sy'n pmoyn " elbo' itoom" brjw Dai.

 

Un ipeth Iodd yn n'ghalon i odd y ffact y (byssa Dai Sivr (o scwtto i untan i'r Parish Council, i gwell 'sh@p!â'r y 'tyyydd 0 2yn i (mas.

 

Ettrych i ddrekshwn y Lloiad o ni o 'yd. O'r diwadd i welswn spottyn du bothdi size annar coron' ne gwetwch ddwy a naw, i gal bod yn

=

 


(delwedd 5302) (tudalen  72)

72 Y TWLL CLOI.

 

gyssact. Odd y spottyn yn dod yn fwy, fwy,  fwy o 'yd.

 

“Jaist i," myntwn i, yn sychu dagra irath a llewysh y ngot. “Ar mencos i! Ia, wir ddyn!” I drychas ytto. Wel, cretwch fi ne beedo, Dai odd no, odd a weti twccid umbrelo yr hen chap sy yn y Lloiad, a weti gneyd parashoot o ono.

 

Lawr odd a'n dod, a lawr o ninna mynd.

 

“Bon jour,” mynta Dai, yn ongan wrth andle yr umbrelo, a yn y masso i fel llychetan, "Bon jour, Shoni Morgan, 'ow are you mun?"

 

“Aros bachan," myntwn i, " Aros, cymar bwyll, put the brake on Dai." A o ni'n wyrthin a snwffan llefan ar y nail. “Aros mynyffryd i i ni gâl lando gytta'n giddil. Dai Oi! Dai Oi," myntwn i.

 

“Be sy'n bod, bachan," mynta Dai, yn roi eetha shwfflad i n.

 

I needas ar y nrâd, yn ettrych yn urt; i rwbbas y'n llicced; gitchas yn neelo Dai, a fi gwasgas nw nes odd Dai yn gwichlad.

 

“Wy ti off (o (ait di ben?" mynta Dai, " Be sy'n bod

 

“Bachan," myntwn i, (g.'r wys diferu o ar y'n (nalcan i. f' Dai, bachan, i geso freuddwd dychrynllyd .22 "

 

“Sdim llawar o ryfadd," mynt@ Dai " O ti'n gorwadd ar di gefa.li, ia di ben acor fel ffwrnas flast,:a yn Xvthi la. wrni fel ootar pen pwll. Dera, di-una ma'r!a.msqr Xveti dod i ni i fynd i gwrso Zepps

 

Miwn a ni i'r Aeroplane.

 

“Let go," mynta Dai, a lan a ni. 

=

 


(delwedd 5303) (tudalen  73)

73 Y TWLL CLOI.

 

YR UNFAD SHWRNA AR DDEG.

 

“COLLI AEROPLANE."

 

Y SHWRNA ddiwetha o ni'n wispran yn y’ch  clusta chi o botlidi bod Nin Doi yn i thrackan I sha dreckshwn yr ywyr, i genol y Zepps a Fokkers. Wel, i nethon 'ny, diccon tepyg y’ch bod chi weti darllan fod Zepps a Fokkers, a chonsarn o'r short, weti bod yn cwmpo o'r ywyr fel cawotydd o bis-gleishon.

 

Ma'r anas yn Tfact, Ni'n Doi nach yr avoc. Ia, wir _iddyn, Dai a Finna. Be chi' n staran felna? Y reswm naß yw y 'n enwa ni yn y pappra yw yn lle bo Will a'i bantnars yn gesso ble i ni, Iwath sa My Nabs yn specto i fyssa'n apt to gatw i Zepps a'i Fokkers yn; i cwbwrta. I chi' n diall .nawr? IWel, catwch y secrat.

 

Na'r anas o Adda yn Tutan 'yd at Will Berlin—" Un sy'n 'oi, Ia un arall yn meti," ne yn Sysnag—" One sows an' anothar reaps e" Walla' nag yw'T cwtashwn ddim yn gorrect, o ni ddirn yn (sponiatwr mawr lariod.

 

Son am sponio! W i'n cofio class yn yr Yshgol Sul yn _____ a Mishtir Ni'n Doi odd gaffar y class. Odd Dai a Finna a phetwar o chaps erill yn y class. O Ni'n Doi mor  dwppad a sledge prydni on erbyn 'eddy i ni ymhlith y bôta golaêtig. On' yr arcol, odd y petwar arall — wel, na fe, os dim accordian weti goeddu a geira diccon cryf i ddishgrifo penna'r petsvar.

 

Yn y class y dysgson ni i ddarllan Cwmrag.

=

 


(delwedd 5304) (tudalen  74)

74  Y TWLL CLOI. 

 

Miwn bothdi meesh ne ddoi, ma mishtir yn dychra 'oli amall i gwestshwn, a mâ'r anas yn wir bob gair. Gofnwch i Mishtir.

 

"A'r Phariseaid, a'r Sadduceaid a'r Ysgrifenyddion,” a so on. Na'r atnod, a fel  gwetws yr ’en 'Wraig 'ny, ma i Pistol Jonah, ne w i'n siwr i bod i rywla yn y Testamant Newydd.

 

“Nawr boys," mynta Mishtir, “apetwch amal i gwestchwn. Tomos, pwy, a pheth odd y rai ’yn?”

 

“Wel," mynta Twm, yn wara a'i doppee, “W i'n cretu ma rai o'r Uppar Tens o nw.”

 

Ma Tvrm yn roi ffling i'r ceetyn gwallt o ar i dalcan, gyn ettrych mor Fmportant, a D. D newydd cal i .ddygree. Odd a'n dishgwl tel sa' fa Ävéti cal gwaradicath o high-dea odd weti bod yn gwasgu ar i fennydd a os meesh .

 

“Ia," mynta Mishtir, 'eb smile ar i wynab' " Ia, Ia beth yw'ch barn chi William?" a,

 

“Wel, rwpath yn depyg i Tomos," mynta Will mab Ann. " Allwn i gretu ma rai o’r ' crachach' O JIT."

 

"Navr Morgan," jnynta' Mishtir, " Os gen i chi!T15ath i sveyd? '

 

Ma Mockyn Ty Top jn troi gsvyn i licced i'r golv.rg fel yen glacwydd Mari-rank-y-Forge pan odd jnarblan yn i wddwg d.

 

“W i yn cretu," mynta Mock, “ma rwy short o inspectars o nw, rwpath tepyg i Mr. ____.”

 

(Fel iodd â'n- diccwdd Insp@ctar News'ance odd Mr.

 

Agorws Dai a Finn'a• ddim O'n penna•, on' i ffeelws Mishtir a 'oli racor. I chi'n d) all regettiad 57 (Story spo? Wel, Son lam spon'io startvrs y Dishyn m'a, i chi'n barod i lwo 5304

=

 


(delwedd 5305) (tudalen  75)

75 Y TWLL CLOI.

 

Fod amall i Dwm, Will, a Mockyn miwn bod  o ’yd.

 

On’, y peth odd yn ngil moch i odd 'yn —

 

Ni'n Doi sy'n 'oi avoc

Yn ngenol y Zepps,

A erill, yn meti'r anryttadd:

Ni ewn rwy ddiwetydd

Miwn "pwmps" lan i' r steps,

A'r Brenin yn falch i ni gyrradd:

Fi binniff ar frestis

Dai Jones Dinas Cross,

A Finna, rwy fedal size cossin,

“Ni'n Doi" wetiff ynta,

“You've pumped all the sauce

Out of Billy, my cousin in Berlin.”

 

A sdim Ots da ni, metan yr anryttadd faint, fynna (nw, 5creggo Will o Berlin a'i griv ancam sbywyd 'Ni'n Doi, a chal ishta ar y'n sotla unsvath!ytto ar bartin dwpwl P WII y Winsor, ne lweeto i' r carredge ar weelod y pwll ihl lando ni ar bon pwll. Wettyny, sha t,hrO at Mary Cathrine a Maggie clomenod ni nawr, on y'n gwracedd ni prydni, os na e.hwmpa i miwn cariad a gweetw My Nabs o Berlin, 'Wath [gweetw fydd i pan gwrddiff Dai a' Finna a Will. I

 

Wel, lan a ni! Lan i'r ywyr las uwchben i genol y Zepps. Na lle buo Ni’n Doi fel sa ni miwn ali-bwl-binna yn cnocko'r pinna lawr. Un' lar [ôl y na,ll, lawr io nw'n mynd. Zepps ant Fokkerg, Fokkers an'• Zepps, yn gailibbwns, nes i Dai roi oeth'a screch.

 

“Olt Shoni, lar moncos i, ôl1! T ni'h vnlôado gomrod o Irwbbish bachan, fi Fla ndârs Ffraine a Zepps a Fokkers. Eage up, Shoni, 5305

=

 


(delwedd 5306) (tudalen  76)

76  Y TWLL CLOI.

 

lan a ti wrth gefan Mars i ni gal spel, a ynjoyo conservation a landlord y Blue Boar. I gaiff Genral 'Aig a'r chaps sy gytta fa amsar i rawo'r rwbbish i’r gob.”

 

On yr arcol! Fi ath rwpath yn wrong! Etha'r mysheen ddim shag i lan na shag i lawr. I ddath yn Biahiroth a Baalsephon yn y'n anas ni.

 

“Dai,” myntwn i. “Ma i'n ddobinno bachan, w i'n ffeelu mwdjid y consarn. Catw'n gool Dai; treia grippan at yr injin, ma rwpath weti cloggo ar mencos i."

 

I grippws Dai. Right O, mynI gwela i," mynta Dai. yffryd i Shoni. On' cistal i styiTaglan lawr sha'r ddeiar i ryparo.'

 

Lawr etho ni, a fi landon yn eetha sâf. Os bu eesha Cwrdd Diolchgarwch ariod, nawr odd i eesha fa. Sa ni weti loifran am bothdi cwartav awr larall i fysso'r mysheen yn dishgyn fel ergyd o raw: i fyssa Dai a Finna yn yfflon catach, a fyssa'n yn cal y'n clascu at y 'n giddil fel cols miwn gwacar.

 

“Wel Shoni Morgan," mynta Dai, let us let, us coagulate each othar, it, shiggle ('ands; would be an awful thing if Ni'n Doi was found unconscience. Bachan ma un atan i'll mysheen fel reetill. Ma i, mynyffryd i, a as dim shawns i gal gafal miwn stwff i ryparo ."

 

“Eisht!" myntwn i, "Cwat di ben wrth gefan y stoncyn na, w i'n specto y'n bod Ni'n Doi yn ngenol y Sossinjers. Mabr môr mynco, a e co slashyn o German yn cyscvt asv-nvrn i gefan o dan 'dwmpin o sand e"

 

“Ia," myn€a J)ai, t' Ta bachan, a co rw- submarine wrth ochor y p'ath tepycca'r byd i 5306

=

 

 

(delwedd 5307) (tudalen  77)

Y TWLL CLOI. 77

 

dwr. Now, Ni'n Doi, if you lose an aeroplane try an' nab a submarine.”

 

I dynson y’n peepa mas i gal wiff fach, ma dyn yn apal i gonsitro’n well wrth bwffan diccyn on otti a. O, ia, gweld un o’r

 Sossinjers ar ascwrn i gefan, a’i glywad a'n wrni fel tromboon ontefa? Gweld submarine yn cwatto miwn cornal, yn poppan lan a lawr yn eetha jokose ar wynab y mor.  “Ow do you ynjoy the panama Mr. Jones?" myntwn i wrth Dai. Na' r weladicath wetas i am deni.

 

“Sossinjer wetas ti?" mynta Dai, "y mhle bachan?"

 

“Fair do's Dai," wetas i ar mencos i.

 

O ni’n gweld fod Dai yn weenad gwyllt am gal gwascu i beepan wynt a. Fe dosson pwy odd yn i gal y sport o'i screggo fa .

 

“Two out o' three," myntwn i, “ne slap toss, Dai, beth yw i i fod? "

 

“Slap toss, mynyiffryd i, ni fe ddi-uniff y bloke," mynta Dai. "Tails," mynta fa, a "tails” odd a. Off a Dai fel gwennol, a miwn wincad ma fa'n soun' wrth i gornopian a. Yr arcol odd y poor dab yn wthi fel punchar miwn wheel moto-car, ne Mari-pen-steps yn ngenol y Browntitis.

 

“Eisht, mun," mynta Dai, “or mynyffryd i I'll screg you, there you.”

 

“Mein Gott," mynta'r bloke, “I give in.”

 

I needas inna mlan i sezo'i fagla fa, a na lle odd Dai a Finna, fel John y gwas yn ngafal a llwtwn datad odd yn dychra pryfetu.

 

“Mein Gott," mynta fa, miwn llaish yn annar mocu “I give in.”

 

“Os corcyn yn di bocad di, Shoni?" mynta Dai. “Wel, stwff a idd i ben a.”

 

Wir ddyn fi gâs y tammad corcyn mwy o effath ar y Sosginjer na dim. Ma'r dwr yn

=

 


(delwedd 5308) (tudalen  78)

78  Y TWLL CLOI. 

 

pistillo o'i licced a, a ma fa'n dychra snwffan  llefan.

 

“Wots the mattar mun?” mynta Dai.

 

“Lagar Boer! Lagar Beer!" mynta Ia.

 

Odd y geira yn dod mas bob ochor i'r corcyn, a o nw'n depyg i beth ma boys y dygrees yn i alw yn eira ranetic. Irath gwnnws ar y boy; i nath y corcyn iddo gofio am " 'En Wlad i Enedicath,” wath odd tast lagar beer arno; ffindo pottal ne ddwy nath  Dai yn y trenches, a o ni weti catw y corcyn yn gofatal.

 

“No Struggle, Mein Gott," mynta fa.

 

“All Yight, Cock Robin," mynta Dai. you do, fit will be dobinno op you, my nabs. Now, were is your pantnars?"

 

bointws j Sossinjer at dj bach '€6 gwellt. Ma fa'n gneyd moshwns i scrifeni; i andws Dai flacled dalan so bappar iddo, a ma'? pfisnar of war yn dychra scribblan. Ma beth scribblws

 

“Thirty Germans are in that, cottage; they are all drunk by novr. Spare my life. I'll you to {work the submarine, an" go were evar you like."

 

“Sdim use cretu poppa.ih, Shoni," mynta Dai, on' raid Ivo fod cock-robin yn drychid yn Cachan eetha ryspectable.2'

 

“Eetha 'right," myntvn i, 'c w i'n cofo story vetws Griffths, Cardydd 'am German Wdd ar i long a yn croeshu i America. T gwmows y bloke yn dosb iawn; odd poena dychrynll.yd yn i 'iJ)side 'a, a odd pawb weti roi POD' gopatli i lan lar y sFelf.

 

“Dont itrouble About me," mynt,a fa• wrtli y 5308

=

 


(delwedd 5309) (tudalen  79)

79  Y TWLL CLOI. 

 

' [When (I am dead just push me out through the port-hole, an" continue ypur journey.

 

Marwnath a. "

 

“Murphy," my,nta'r Captun wrth un o blanc Go down to bunk 25, an' push the body of!the dead German through the port-hole . '

 

“Begorra, I will," mynta'r Irishman .

 

Miwn ticcyn i gwrddws y Captan _a Murphy a fi wetws wrtho.

 

“Did you carry out my o+clq.rs, Murphy?"

 

“Be jabers I did, sorr, but, I 'ad a divvil of Ia job to get im through, for 'e was kickin an scratchin like old Nick isself .'2

 

“Wot," mynta'r Captan a'r wys yn byrmanu wot the cwmseibran ar you ar i dalcan a, talkin 'about?" "

 

“Yes, Isorr. '•E told mo 'e wasn't Ælead. Sez Oi, Through the port-ole ye go, ye spa.lpeen: do ye know betta.r than the Captain? An' please sorr, ye cant belave a' German at any toime, an that German is now two miles âstern of us."

 

“Numbar 25 u5as dead," mynta'r Captan, a'i Vallt yn cwnni fel brwsh canes. c' No. 25 wag dead. ' ' "

 

“ Numbar 25 did ye say Captain? I thought, ye said Numbar 45,Yt' mynta'r Irishman yn ddiccon digonsarn, a off ag e.

 

“E,etha. right Shoni," myn'ta Dai, on ma yn yn saf. Now Laga'r Beer, lie down, go to cwtch e'

 

“Domin lath y prisnar miwn clippad: i fivla.d y byrddwyton', neeshad bock Dai yn datwYr corcyn yn i le yn i ben a. Off a: ni,Dai Finna, at t'-tô-gwellt, i nesson shag ato hr fleena"n trâd. Nac sight welso ni drw'r t O nwYn gorvadd yn mhob t,wll a chornal, a• phob un yn feddy sock. Dyn-di-shefoni, chlywson ni 5309

=

 


(delwedd 5310) (tudalen  80)

80  Y TWLL CLOI. 

 

ddim shwd wrni ariod o'r blân. Nawr a yn y man nw'n depyg i'r ’yn wetws y bardd -

 

“Fel gwichiad soniarus pump iccan o foch.”

 

Y DDOI-DDECFAD SHWRNA.

 

"NABBO SUBMARINE."

 

“EISHT Dai," myntwn i. “Be sy mas ar y môr bachan?, Llong ryfal, ar mencos i. Ia wir ddyn."

 

I gitchas yn y spyin' -glass, a fi ddrychas at y llong.

 

“Jaist i, Dai," myntwn i, bron nuynd a chollad ärna i. " Dai bachan, llong ryfal Beatty onna.

 

“Catw'n gool bachan," mynta Dai, ' 'p. paid mynd mor gysseited, beth os taw a, beth o botinch

 

I bippas o bothdi, a wir ddyn, i welas 'on din samwn gwag: i gitchas yndo fa fel sw ni'n cal gafal miwn fforf,shwn."

 

“Shoni," mynta Dai, " Wy ti off o ar di ben; i fyddi di yn cwalifyo i gal tickat i Garfyrddin os na ddoti di'v brake on."

 

“Dai," mynfwn i, "W i'n mynd i weetho EJiotrope' o 'wn."

 

“Witnas mencos i," mynta Dai, " Na ddiccon o gonffdance, fod Shoni Morgan off o ar i 5310

=

 


(delwedd 5311) (tudalen 81)

81 Y TWLL CLOI.

 

ben. 'Old on, myn yffryd i. Eliotrope! Bachan, rwpath i shapo blouses i'r crottesi ifanc yw. Eliotrope; rwy short o liw yw a. On wir ddyn, wara teg i ti, nawr y ceso I gramp ar yr high- dea. Eliograff wy ti'n feddwl. Eetha strokan Shoni. Wy ti'n meddwl wilia a Dafi Beatty -— dots an' dashes, — dashes an dots. Starta'r corparashion Shoni.”

 

Starto netho i, a fi ddiallws y Cardinal odd ar y llong. Ma'r necas, —

 

“We AVe is NiYn Doi; aeroplane damaged: caught a Sossinjer: thirty Germans drunk in cot— tage a 'undrad Nards away to the right let em Pave a shell ."

 

Ma'r {attab yn dod fel ergyd o fwa sâth——" All light!'

 

Ma bounse (dychrynllyd! Mlan dath y shell o fiwn decllath i'r ty-iô-gwellte Mas a'r tin sqmwn ytto.

 

“Ten yards short," myntwn i.

 

Ma i$n ialibaloo miwn wincad: \miwn i'r ty bach yr lath y shell, a ma pob ened yn Otfan iYr;byd lapall eb feenad o ryppydd. Fydd dim eesha talu groun' rent am y ty-to -gwell€ bytlf mwy.s Mah Itin samsvn yn dychra cleppran yttoe '

 

“Splended shot fmyn yffryd i," myntsvp if G' Everything is blowfi to jibbadares

 

Cympohir ma gwppwl o fâta yn dod o svrth' y llong {ryfal, law ma Jdri offcar, a u dillaql yn ffrils yn ffrals i gyd, n landoe 1 ethon, Ni'n Doi, i gwi'dd Ia nw @ salutson.

 

“I congratulate  ' r you Doi," mynta'r -cardinal. You done one Of the finest deeds in the of the Your names are well known in t}ie Army an in the Navy. I

=

 


(delwedd 5312) (tudalen  82)

82 Y TWLL CLOI.

 

will bring your names to the dyrect notice of the authpritirs. We “ave been searchin for a submarine.”

 

I gochws Dai.

 

“Shoni," mynta. " Arno i ofan y spwyliff Beatty y 'n sport ni; chewn ni ddim yscursion.

 

“Yxeuse me," myntwn i, yn bowo. There's the submarine. 1311t Dai an me thought of avin a flip up the Spree in ordar to call on Will of Berlin Will you let us ave it for a month

 

Smilan natll Cardinal Deatty, a fi dorrws y ddoi arall mas i wyrthin.

 

“Were is your crew?" mynta fa .

 

“Ere is one," myntwn i, yn pwy_nto at y prisan Dai an me makes three." nar,

 

“Wel," mynta Beatty, " Wel, on condition that cc you Qqre not goin to run any risks you may use the submarine: we cannot spare two of the short of rNi'n .Doi to be shut inside a - Consternation Camp. Ryport yourselves at Scapa Flow in a month; you will probably be wanted at, Buckinam Palas soon."

 

I andws fwndeli o facco-fflat i Ni'n Doi, a off ag é a'r offcars gytta- fa i gyfeerad y man- o' -war.

 

“Yxcuse me Sir Davey," mynta• Dpi, Tn wob street is Buckin-am palas, not for Shoni an me to lose the way?"

 

I gariws y gwynt gwestshwn Dai ar i afan y ffor-go-wifh, a ma fa ar atan y gwynt o vd— In Xvot tsfreet is Buckin-am P ala's. On i gewn v;pod r Ivy ddiwetydd.

 

“Treni na fyssa Beatty, weti clyvad," myn- on sdim! llavtar o Ots Walla, wafh ma' {a Dai. b'rawd T wrn Readin Shackie yn blisman yn Tulundan, fi ddovr vrnnw g_ytta ni ddiccon tepvg.

 

I dynson y corcyn mas o ben y bloke; o 5312

=

 


(delwedd 5313) (tudalen  63)

83 Y TWLL CLOI.

 

ni'n ddoi men un nawr, watll odd i bantnars a yn eeiha itawal yn ctfan _drw'r ywyr fel glo man.

 

“Wei, nun, mynta Dai, Odd y poor dab weti urto, yn staran arno N i' n from? was you born

 

“Now Lagar Beer," myntwn i, Doi. Berlin ôl' were mun. I spose you n re a in Sossinjer I'm from

 

“Begorra - I'm not," mynta fa, County Cork, in dear awld Oireland ."

 

“Wel ar mencos i," myntWn i, " Ma beth yw supprise. "

 

“Ia wir ddyn," mynta Dai, "Eetha right; ma'r dywettiad ny yn eetha gwir — Cynt cwrdd doi ddyn na doi fynydd.”

 

“Otti ma fa Dai,” myntwn i, "Otti ma fa bachan. I ffindws Mari, wâr Mockyn Blue Bell, fod y dywettiad yn wir pan ddalws y packman yn cwatto yn y cwtch dan stâr, yn back kitchin Will mab Ann. Otti otti bachan ma fa."

 

“Mynyffryd i," mynta Dai, a'i ddoi liccad fel doi golsyn, "na sponiad o'r lleisho a'r llefan nath a pan stwffson ni'r corcyn rwng i ddanadd a, meddwl am dre nath y boy—County Cork—a Ni'n Doi yn cre•tu ma bla-s L'Qga,1' ar y corcyn elws irath arno fa."

 

Son am ddoi golsyn, ma rwpath felna yn y’n elai i gofio am Dai Pick-an-toss yn dod sha thre o’r élwb ar nos Satwrn. Odd Myrged i wraig a yn (y gwely Ys oria", a fi gishvts Dai grippan misvn i'r ity eb yn wpod i'r glommnn. T lwyddws i finddr latch a {miwn ag e. Off la'r scitsha miwn windad. On, i ddatlf wh,nt Wiff ar Dai, a nas beth 'i cwpplws al. Odd dim tan' yn y gecin, fi tatli slia• dreckshwn- y ba-ck kitchin yn y t)nvyll. Odd Myrged yn- arfaJdd cwatto'r matches rag ofan

=

 


(delwedd 5314) (tudalen 84)

84  Y TWLL CLOI.

 

i Dai ddoti'r ty ar din. A gweyd Y pan fyssa Dai yn gatal clwb nos Sacwrn odd Ia cidim yn gwpod llawar o waniatdl dwr 'thân, oilon clocs a back-ache-pills so ion. I grippws sha dreckshwn grlit y back - kitchin! Yr areol! odd no ddoi golsyn o yn (dishgleero o dan y grat. Landed," mynta Dai yn ddislltaw. C'

 

“Landed mynyffryd i. Nawr am ' fwgin o’r cet,fYi1 cwtfa' fel emah• bardd gyn i weyd.'

 

“I dynws bishyn o bappar mas Q'i bock? i mowlws a'n spil, a {i nessws at y colsyn. I on y mowcedd—os do fa, na durn out, odd no wthi y ddoi ben i'r spil, a fu-ws Dai ddim yn ir cyn i skidadlan i o’r 'back-kitchin yn enoeeo'lt cydeera shang-di-fang. Nid doi golsyn odd no, on cloi liccad y gath, a allsa'r ga-th ddim jofadd i Dai i bwsho spil idd i llicced i.

 

Pan greiddws a'r gwe!y ma Myrged yn di-uno, yn cynni canwll. A na sight! Odd gwynab Dai yn scratches i gyd, fel sa ridgmant o gilion ivéti bod yn ceébo trenches arno. me i chi weti bod Dafydd? " mynta; Myrged yn eetha werw.

 

“O," mynta Dai (a nos cyn Dolig odd i), O, weti bod yn peeco mXvar 'alli fentro; ble ti'n meddwl w i weti bod

 

I wetws yr anas, a fi ffeelwg Myrged i naggo fa achos i bod i 'n wyrthin nes jest mynd 'yn i doi ddwpwJ. On, {i ofalws yr en giwen atal box 0 fatches yn andy i Dai er12syn y byssa fa'n cyradd o’r clwb o 'yn i mase

 

Rwpath fepyg i'r doctor cyffyla yn ordro'r gwas bach i wthi powdwr boipen lawr i gorn- gwddwg ceffyl. Fi ddath y gwas i mas o’r 5314

=

 


(delwedd 5315) (tudalen 85)

Y TWLL CLOI. 85

 

stapal, a'i ddeelo gwascu pit i stwmog, yn gronan fel moto -car a eesha oil.

 

“Wots the mattar mun?" mynta'r Doctor, "wot are you 'owlin about? Did you blow. the powdar down the 'orse's throat?"

 

“No ser," mynta'r gwas.

 

“Wot the dickens are you sayin? Why did'nt you," mynta'r doctor. Please ser," mynta'r gwas, "

 

“Please ser, the 'orse blew first," Yn anas Dai Pick-an-toss y gath wthws ginta.

 

“Wel, Patrick," mynta Dai, " Exclaim yourself. .was you with the sossinjers? "

 

“I was a prisnar with the spalpeens,v mynta Pat. " Look jere begorra{, I'll pay the blaggards out some day. Look, see this?"

 

I drychson! iYr orcol! Odd a weti châl i beggo yn soun' wrth y ddeiar, fel ma nw'n gney@ a nanny-goats. Fe tynson a'n rydd, i gwnws ar i drâd. i stretchws i goesa', fe gapws, fe wetws.

 

“Now lead me to the Kaiser, an be jabers I’ll crack 'is skull."

 

“Bachan,” mynta Dai, yn wyrthin, "Ma Patrick yn teemlo diccyn yn werw at Will o Berlin, Cool down Patrick You shall ave a chance to ’it the cokernut, if you will ygree to work the injin of the Submarine. Shoni an me Want to take a trip to see My Nabs  the Kaiser. Wot do you say mun?”

 

“I'm your man," mynta fa, a'i wynab a'n  mynd yn depyg i lâth skim gan dymera at Will.

 

“Wots your name?” myntwn i.

 

“Patrick Sullivan, sorr,” mynta fa.

 

“Sit down, Patrick,” mynta Dai, ’an keep



=

 


(delwedd 5316) (tudalen 86)

86  Y TWLL CLOI.

 

 

your ’air on. Praps Will o Berlin will crack your cokernut first.”

 

“If ’e does it first," mynta Patrick, “ ‘ell be blown to smithereens, for I'll put a dinahmite cartridge in me 'at."

 

“Dyw Pat ddim yn styriad y cesa fe i wthi yn yfflon catach 'efyd," mynta Dai. "Na lle byssa golyccfa, ontefa, Shoni, ar mencos i, fi dalsa'r ffordd i gal snap shot — pishes o Patrick, a phishes o Will y Kaiser, yn cwrso'i giddil yn yr ywyr.”

 

Y DRYTTYDD SHWRNA AR DDEG.

 

“YSCURSION YN NGENOL SCATAN."

 

DDYLSWN weyd fod Beatty weti ela lot o’r marines i ercyd yr Aeroplane, achos i fod a, fel gwetws a yn i lethyr ato Ni'n Doi, yn cretu ma'r Welsh Mewseum odd i fod i le fa yn y dyfotol. Os diccwdd bod amall i “stop wegins” yn cwmryd lle y Winsor a phwlla erill, cerwch lawr i weld yr Aeroplane, ia wir ddyn, fi daliff y ffordd i chi.

 

I ethon i gyfeerad y Submarine, Pat a Ni’n Doi. 

=

 


(delwedd 53)17 (tudalen 87)

Ççç  87

 

“There's anothar prisnar on bord,” mynta Pat.

 

“Wot, I'm blowed,” mynta Dai, “A Sossinjer?”

 

“No, an Englishman, a bloke that puts picters into the papars. ’E's wot they calls a  artist,” mynta Pat.

 

Lawr a ni i genol y Submarine, a na lle odd y bachan odd yn tynu pittwrs ar i 'yd-cyd yn soun wrth bost. I dorson cordyn a ma fa’n dychra cwnni ar i drâd. Dychra? Mynta chi. Ia, dychra cwnni, i gretas i na fyssa fa byth yn cwppla cwnni. Cwnni odd o 'yd, rwy slimmyn main wech a thair yn drad i sana. I gwmrws rwpath yn acos i gwartar awr i straitno'i unan.

 

“Ar mencos mynta Dai, "Sa wn yn diccwdd cwmpo yn erbyn torth, fyssa dim eesha cillath i dori bara menyn.”

 

“Gad i nawr, Dai, paid a bod mor ffrâth; i newn use o'r chap ma; i gaiff dynu pittwrs o'r petha sy dan y dwr, - wales a sharks, kippars a  bloatars, sprats a scatan, an so on. I allsvn• gal views o longa Will o Berlin sy Teti (cal i shinko. Ma' Dafi Jones ia'r' Mermaids voti gneyd cwbvrta-- coinal ia dressin tables, a' phetha felna• a llongä rylftal iWill erbyn 'yn. r agorivn Cinemas in' Dinas a; Yet-y-bompren•, a ma' deitl un-:

 

“Yscursion yn ngen-ol Scätan.v r

 

I wetson w±th" y Saig pivy o

 

“We is Ni’n Doi,” mynta Dai, “Us Two, Shoni an’ me. The Sossinjers call us “Das Paar;” Foch calls us “Il Deaux,” an’ the  last lettar we

=

 


(delwedd 5318) (tudalen  88)

88  Y TWLL CLOI.

 

 

'ad from Lenin an Trotski, beggin on us not to come to Rwssia, was with this dyureckshon

 

To

Nindoiovitsh,

Dinas,

Pem.

 

I gwmpws i 'yd, fi ath yn ddoi ddwpwl fel sa fa weti cal twtch o'r cramp. I straitnws i unan aniwn 'alt-a -shake, a, mynta fa.

 

“Ave been on the look out for you in ordar to send your picters to the pa pars. Jly ffortshwn will soon be made.

 

I wetas y plan on do fa? Walla naddo fa 'efyd? IWel, yr highdea sy gytta Dai a finna yw. cal -trip lawr i'r Spree, a specan aftarnoon tea gytt@ My Nabs a'i wedgen. y'ch bod chi yn barod i gretu fod scriws y'n penna ni yn d,ychra loosno. Wel, ta, cistal i'r gath ddod mas o’r cwtin i gal Idiccyn o âr ffresh.

 

Fe lwetir fod Will o Berlin yn crynu yn i scitsha Xag ofan i gonvolushion dori mas yn Berline Er mÄvyn bod yn siwr o'i ergyd ma My Nabs weti cwnni bach ar ynys yn ngenol iafon ma nw'n galw Spree arni. O balas Will mal rwpath' tepyg i 'eadin-galad, rwy. short o unldar-groun' 'passage ytni Imynd i'r ty bfth' ar y Spree. '

 

Nawr, pan glyw-iff My Nabs y dynon a'r mynwod yn dychra screchan bothdi drws y back, off yr aiff a a'i glomman, a'i blant, a'r bwtlars a' r tacla erill, i'r ty ma. I Ni'n Doi yn gwpod y secrat. Y plan sy dan y'n gwasgcoti ni yw 'yn, —



=

 


(delwedd 5319) (tudalen 89)

Y TWLL CLOI. 89

 

roi supprise visit i William, a roi diccyn o anas i fywyd iddo fa. W i’n ffansio i weld a’n staran ishta delw. Yr arcol na beth fydd doi  liccad.

 

I fyddwn ceesho gwOyd o wirionadd grtho * $2, i fydd ytn rwpath newydd yn i barm'- ffarnalia ZDô5V My Nabs a'r gsvirionadd ddim .weti bod yo.n shigglo deelo o ar meesh Awst 19.1'4. 1 gaiff Dai roi pa noramd i Will o’r ryfal, i ddangosiff iddo fa shwd odd Bantams Cwm Rhondda war!a bwlbinna arr Prussian Guards, shwd odd crocs bach ffermydd air clercs shoppa yd tapal i dlOi Wurtumbergers, y Branderbergers, phob short " ergers'Y m'ade in Gerrna•nyo sv.ynab Xvarad; fod yr Ostria-ns a'r Bulgars, lay Twrkg eal i gibbetach' fel bônal cabbédo•s.

 

Cistal mynd mlan a'r Shwrna, ne fi ddaw yr aliar eebo a dim un dram lawn gytta Conundrums a Finna, a i fydd na leferydd gytta Twm Mishtir aliars, (ma Twm yn  diccyn o denor, a'i ffugenw fa  yw --- Eos Spraggs). I gitunson a bächan y pittwrs ar unwath.

 

“It  will make my ffortshon,” mynta fa, “if I sycure  a picter of the Kaiser on the Spree.”

 

“Well,” mynta Dai, "You'll ’ave to be purty sharp about the job, for wen Patrick an' Ni'n Doi ’ave started oparashons on My Nabs, the Kaiser ’ont know iself.”

 

I ethon y'n petwar i geesho gweld rwy arwdd o’r ty-to-gwellt. Dim on’ spottyn du a thwll yn y ddeiar odd no. Nacce! Bothdi iccan llath ne racor, a bo chi'n mesur a thâp gwiniddes, i ffindson fox a diccyn o size yndo. I agorson a, a'r arcol — odd a'n llawn o fwyd.

 

“Bachan," mynta Dai. “Ma ni wedi lando. miwn cook-shop, mynyffryd i."

=

 


(delwedd 5320) (tudalen 90)

90  Y TWLL CLOI.

 

I lyscson y box shag at y Submarine, a I miwn ag e yn gorfforol.  Eetha ffee, wrthj gwrs, odd y peth cinta, gyn gneyd paratoata gyfar y daith. Practiso fuo ni am wthnos ne racor — on o'r diwadd fi ddethon yn gamstars. I setlwd ma fi odd i fod yn Gaptan, Dai i ofalu am pippin show — -y Periscope, Patrick a' r Sais, odd i fod yn injinaires, a phob un yn elpu giddil.

 

Odd y Sais weti cal cwnnad da, a yn gwpod shwd i garfo, fuas i ariod yn apal i garfo, dim ond sossinjer ne ffagotsan. Mentro mas i'r mor o ni, pellach pellach bob dydd. Odd Patrick weti peeco diccyn o jograffy lan pan yn brisnar yn y Submarine.

 

 

“Oi, Cock Robin,”  mynfta Dai, "Wot is this place?”

 

“Ma Patrick yn pippan trw'r Periscope.

 

“Be jabers, we are at the mouth of the Elbe. Down to the bottom we go."

 

Lasvr etbon ni, yn eetha esrn+th', i orwadd ar Ävely bach o san-cl, a no setlo ni am y nos, vath odd gofyn bod yn sveddol garcus, wafh diccon tepyg fod y Sossinjerg ar y look out. Yno buo ni yn wilia- yn attrodd, a _ phanu. cc

 

“Oi, Patrick," friynta Dai, 'C We bettar keep a Diaxea. Wot you say?"

 

“I never suffered from the complaint," mynta Pat yn smiJan.

 

“Complaint, inynyffryd i," mynta' Dai. issnt ta complaint mun, it is a book; prapg you call it a Dairy?'

 

“Yxcuse me," mynta'r Sais, “Wot you mean is a Diary, an account of our voyage up the Spree.”

=

 


(delwedd 5321) (tudalen 91)

 Y TWLL CLOI. . 91

 

 

 

“Ay, ay, I'm blowed, if I nevar to move," mynta Dai. "Ay, ay mun, thats 'im.”

 

Web i gatson ddyddiatur fel ma'r .prygethwrs yn i neyd, a'r Sais odd i ddoti'r anas i lawr  on zna arno i ofan nag ôs dim diccon o bappar yn y twlad i gofnoti'l anas. I fydd " Ni'n Doi—Day by Day on the Spree " yn y Mewseum yn Gardydd yn catw cwmpni i'r Aeroplane.

 

“Wen we reach the Kaiser, wot are we goin to do gnynta'r Sais.

 

“The Raiser will be ' injected ' from the 'ouse," mynta Dai, yn lletu {rest. " Ay, ay, ontefa Shoni

 

“Yes," mynta'r wech-a-thair, yn munshach i fystash i beedo dangos i fod a jest ollti eesha wvithin, Yes e"

 

“An then we Will illiterate ' 'im from the. face fof the earth," myrita Dai.

 

I gyscson neppyn y'n petvar, on gorffod i ni gwattc am yn acos i dli divyrnod, dim on poppan lan, nawr a? yn y man. Y lle nesa ceso ni y'n unen odd ax y spot lle ma;'r Spree yn laxllws i miwn i'r Elbe. I gitchws Dai yn y spyin-glags fi bippws o bothdi, a ma fa'n troi tat Patrick a'r Sais yn eetha gysseited. Ave

 

“There mer is I'm blowed," myntq fa. a Ipip Patrick

 

I bipson y'n tri, a Dai yn dywnso a gweiddu There Per is."

 

“Wot is mynta'r Sais.

 

“Tm—the island mun 2' Tm mynta Dai,

 

Wir ddyn gwir y gwotws a, na lle odd ty bach Will ar yr ynyg yn ngenol yr afon Spree. Lawr 5321

=

 


(delwedd 5322) (tudalen  92)

92  Y TWLL CLOI.

 

 

 

i'r etho ni, odd yn raid glychu diccyn ar y'n peeca fel short o glappo cefna'n giddil, am y’n bod ni weti dod mor acos. Am ddwy noswath fi ishteddson i gonsitro a thynu plans. Ma nw — Y Sais a Patrick i aros yn y Submarine; Dai a Finna i gâl y'n lando ar yr ynys; ar ol setlo scwars a Will o ni i fynd nol i’r Submarine, a wettyny off sha Scapa Flow at Dafi Beatty i gal dishglad o de cyn starto sha Buck-in-am Palas.

 

Ar 1ôl i'r Oil fynd lawr yr ail noswafh ma'r Sais 5711 gweiddu—

 

“Time inynta fa. " S

 

“ ’AIf jpast six," )nynta Dai, yn ettrych ar Y clock. "

 

“Time for Ni'n Doi +0 start on the job, I mean,?•' mynta'r Sais.

 

Cyn (pen cwartar awr ima Dai a Finna• yn -commu mas ax dir Sycli. Olive Oil," mynta Dai yn svilia French yn ddishtaw.

 

“Good Luck." odd attab Patrick a'r Sais.

 

Lawr lath y Submarine i gw±cho ar y gweelod, a mlan etho Ni'n Doi i ne'd evenin' call ar My Nabs, a, yn cerad fel sa ni yn drad y'n sana fi sefson 'With ddrws y ffrynt.

 

Annwl ddyrllenwrs, byddwch yn eefha cool, wath ma 'anas.yn llawn cysseitment yn y?ch weefo chi; far inencos i. 5322

=

 


(delwedd 5323) (tudalen 93)

TWLL CLOI. 93

 

 

Y BETWARYDD SHWRNA AR DDEG.

 

“GILBOA.”

 

Dai ginicws y top-line "Gilboa.” Myn depyg fod i dacu fa o ochor i fam yn sponiatwr dychrynllyd o dda, a ma natur y cyw yn y cawl fel i chi'n gwpod, a ma twtch o'r ’ên foy yn ngwad Dai. Yshtyr y gair, allw ni gretu, yw rwpath fel “colli gola miwn ên waith,”  fel y gwetas i yn un o'r penota o'r blân. Ma'r  ffeeraton a'r prygethwrs yn eetha ffond o'r gair "Gilboa;” ma nw yn i weiddu fa yn y pwlpit weetha, cretwch chi fi, weti “colli gola” yn y brecath ma nw prydni. I sefson wrth ddrws y ffrynt. I gnocson yn weddol o  ddelicât. Dim attab. I gnocson to. No go.

 

“Ro dro i'r bwlyn, Dai," myntwn i.

 

I nath ar mencos i, a miwn a ni. On! na lle odd drws arall; i agorson wnnv, a odd no dryttydd drws yn y'n aros ni.

 

“Shoni, bachan,” mynta Dai, “Ma Ianto Brattish siwr o fod weti bod ma yn troi’r âr. Beth ti'n weyd?" "

 

“Walla fod a," myntwn i yn smilan, “Ro gnoc i'r drws."

 

I gnocws. a ma laish o'r tu fiwn yn gweyd rwpath fel ’yn 

=

 


(delwedd 5324) (tudalen 94)

94  Y TWLL CLOI.

 

 

“Endlichl Herein l",

 

Yshtyr geira na yw a odd y bloke yn dishgwl i ddim gwpod.

 

“Miwn etho ni i Yoom fach dwt, yn dishgleero gytta'r " indecent light." Ma slashyn o sossinjer yn- cwnni o'i gatar, i wynab a yn depycv i (wynab Bull-tarriar AWill -mab-Ann. "

 

“Ach l' inynta fa, 'c Achtung l"

 

“Bachan 'allu fen+xo ma doctor yw a, a ma fa inoyn cal pip (ar y'n tyfota ni."

 

“Eisht Dai," inyntwn i, I ni miwn tr,ap, ottin twir ddyn e"

 

“Achtung," mynta fa, " Attenshon! VI ho are you? ' 

 

“Ni'li Doi." mynta Dai. Slips; ar mencos i," hnynta fa witho i, w veti dodi nrôd yndi

 

“Der Name! Das Paar! Och, och," mynta CC I-T

 

“se Two Want, to shiggle 'andS with the Kaiser," mynta Dai.

 

“Das flachfe ich min," mynta'r Sossinjer, Meinetwegen—Tn Deiser Minute e"

 

“Are you talkin Short 'and?" mynta Dai, yrr c'

 

“No," (mynta mivn Sysnag eetha tidy,

 

“That is twof I;thôl1ght, I am qnife willin', you kball Vee the Kaiser this very minute. You are Das Paar.'

 

Ma fa'n Xvilia titv'r Teliffone on' dim on Das P aar o ni'n callu ddiall.

 

“Sit down," mynta fa.

 

“Bachan," mynta Dai, a’r Sossinger yn cewcan. “I ni weti bod yn eetha lwcus, ottin wir ddyn, wath ma Will yn dicwdd bod yn nre.


=

 


(delwedd 5325) (tudalen 95)

 Y TWLL CLOI.  95

 

Wetas i ddim, on, yn syttan, fi glywswn swn trâd fel mwstwr 'eavy drygoons yn cerad ar bafin. Ma'r drws yn acor, a miwn y detho nw.

 

“Achtung,l';nynta'l bull-tarriar.

 

I seiws y wech Sossinjer fel w,al. Ma'? bulltea riar yn i annarch nw:, on os dim stremp da fi beth yetws ton" diwadd y gwt i geson y’n maltcho jnas {O'r room, laWr 1 steps, mlân dan y ddeiar, a o’r diwadd ma ordors ytto-—Achtung —n fi spfson o flân drws mawr 'arn. Miwn y peso jij'n gcwffo, a fi geiws y 'drws 'arn glatch. Odd i yn etha tywyll no ofyd.

 

“Ble wy (ti Shoni?" mynta Dai, Cistal i thrac.kan i sha dreckshwn y 'Twll Cloi. Ma'n lamps Ini mas bachan. Eeth ti'n weyd? "

 

Cyn bo yn cal amsal i attab Dai, ma slidin-d0ôl yn cal i acor yn y Val, a llaish yn gswyd—-- "

 

“Das Abendb10t-—Suppar."

 

T estinnws y bloke ddoi fasin yn llawn o rwpath (pôth, a dwy gannwll, un wéti chynni. Wrâ,h Iola'r gannwll i geson bip ar y lodgins. Room fach scwâl odd i, eet,ha glân wir ddyn, doi fwely yn y cornal, dwy gatar, a Ipord {ach roun'.

 

“Wel, Dai" myntwn i, Cistal staran petha yn i gwynepa—Ni'n Doi is prisnars of war."

 

“Sdim lots Shoni," mynfa Dai, " Fi ddasv rwpnth' b aywla, 'allu idi fentro, on cistal ifad y cawl yn ginta. Dim Tfol Wirt, ma -fa'il tasto rsvpneth i{epvg i Oxigen Soup. TJisht l"

 

“F.et,ha (right," inynt,wn i, c' On dim on' Wath ne ddwy y shigglWs yr Ox' i chwt _vndo. fa'n tvân bach@an."

 

I Yfson y cawl odd y Sogsin:ev weti fydyddio yn AbQndbT0t, a ina Dai yn corad yn gras i'r 5325

=

 


(delwedd 5326) (tudalen  96)

96  Y TWLL CLOI.

 

room, yn citcho miwn doi bishyn o gorrigated iron, y stwff ma nw'n neyd tô i dwlca moch.

 

“Ma twpath, Shoni,v mynta Dai, " Fi weetha i bobo frestplate i Ni'n Doi, a, og ôs seethll i fod i gewn diccyn o sport, watcho gwyn. epa'•r firin' -pafty .'

 

Fi {ôl weddson, fi gyscson, a, fi ddi-unson. agar son äli'n llicced ma'r 'slidin-door yn slidro ytto, llaish yn gweyd—

 

“Das Friihstück—the brecwa•st.l'

 

“Delia [mynt,a Dai, " i gewn farr a' s&vmog lawn. Cheerio 

 

Dim on cal (amsa:r' i fy€ta brecwast gwishgo'r 'corrigated (iron geso ni, cyn bo'r ärn cyn câl i 'acor. ia wech' o Sossinjers yn dod i iniwn . "

 

“Achtung l" imyn€a'r Offc'ar.

 

Cyn bo 'chi yn cal amsar i begswch' ma Ni'n noi yn (cal y’h (ariVan mas i yaafd fawr; yn cal y? n doti lerbyn Val, h'r firin' party csvmryd i lle. I ddlatli yr offc'af a phishy_n o shale Fn i law, Ia fi shapivg ax y’n brestis• ni, o bothdi'r Spot lle ma'r galon• yn tsuppogo b'od.

 

“Ma i, ' myn€a; Dai, " Ba'ch'a?n•, ma: beth ma nvr i talsv yn Uman Taygaf, ia- Sh'oni P'

 

“Dont put Ia anshikuff jo,siaY our eyes" mynt,a' fa yr ficiär,?'oos I pick out the Dai best 2"

 

“Rechtc' hnyn'ta'r offda-r, 'stearaf ar 'a fa'n troi y firin'-päfEy, Fire l" lie o'dd T {a' gn SysnEag

 

b'T.1a4g. Ifel cawad o bys yn erbyn y corrigated brest-plate. Sa chi’n gweld i gwynepa nw! I

=

 


(delwedd 5327) (tudalen 97)

Y TWLL CLOI. 97

 

 

ffeelws Dai a dala, a ma fa'n dychra pwffân wyrthin.

 

"Ma'r Sossinjers weti brâtu dwy wascod dda, Shoni,” mynta Dai, “na gyd yw'r damedge so far.”

 

Ondl Beth sy'n bod I Nia diccyn fwstwr tu lias i'r yard i Ma Uhlan Oflicar gyrlappo i miwn lacha cefan ceffyl I 

 

“Achtung l" unynta pa with y firin' party, " Right about face l"

 

Fi d10iws y firin? party a'u cetna shag atto ni.

 

“Shpwdar Arms l" mynta'r Uhlan.

 

“Bachan,e mynta Dai, " Ma'r Sossinjers ma bounl o fod yn good ßhots; ma nw'n mynd i dreio tricks Buffalo Bill; ma nw'n mynd i'n seithu ni dros i ysgwydda eb ettrych: ma i'n ddobinno pr y corrigated brest-plat,e i ddylsa fod shuit gyfan gytta ni. Olive Oil Shoni. Goo" bye." "

 

“Two deep! March l" mynta'r Uhlan. A fe fartshon.

 

“Beth (sy'n bod Shoni?" mynta Dai, " Walla bod y Dowdsvr weti dampo .'

 

“Eisht bachan cebyst, gad di jokes, mä'r Uhlan Offcar yn dod shag ni," myntwn i.

 

“Kamara•cles Ni'n Doi," mynta Ifa yn estyn i lav.

 

“A y, ay,Y' mynta Dai, 'c Ow are you?"

 

“J a," mynta fa. " Das P aar spared my life, an' I save Das Paa•r e"

 

Shigglo deelo buo ni am amsar. Nawr, P wy 'Odd' la? Ottich' chi'n gesso? Wel, y fe odd y rwpatli o rywle " wetas i am deno. Na• pwy odd a,-—yr Uhlan Offdar arbetson' ni i fywVV1 a', pan' gollws Dai a  Finn•âVr Ridgmärft og gla-wâr 5327

=

 


(delwedd 5328) (tudalen 98)

98  Y TWLL CLOI. 

 

dydd. Ma brith gof gyitt,a chi Sl)o. Ma i bedigree fa o bothdi'r ddecfad shwrna o ail lifyr i alw Y Partin Dwpwl.v

 

Rowell bip sat no, wat,h ma:'r anas yn sponiad byw o eira'r fat,nod fach sy yn Llifyr y gethwr----'s Bwrw di fara ar wynab y clyfrodd."

 

I ethon gytta. fa idd' i d', i geson y'n intex= (luso idd i wraig t,chan o fenyw fawr,— on cyn isllta lawr i ynjoyo amaneggs, i wetas witho lam y brest-plate. Y mowcedd ma fa'n dychra fryrthin, a odd a 'n wyrthin cwmment, gorffod i'r Odd a jn i galw ddi— gorffod idd i rytt,ag rnerth i thrâd i ercyd tair Qottal o Lagar Beer i stoppo'i besswch I wetson o @bofhdi'r Submarine, a P acrick, n. a'r Sais, a fi ddychreiws ivyrthin to, on gorffod i {i stoppo, Vach;odd i gyn mynd yn gostus, Odd a'n golyccu lair pottal arall i ddoti'r brake ar yr ail bwl o besswch.

 

Y BYMTHECFAD SHWRNA

 

"Y RED COW."

 

I DDATH Franz, na enw'r officar, a Frau, I wraig a, gytta ni i weld y Submarine, a i shigglo deelo a Patrick a Johnson y Sais. I geson amsar  apus, a i foddlonws y ddoi i griwsan o bothdi am ddiwyrnod ne ddoi fel y byssa i yn diccwdd, nes bo Dai a Finna yn barod i fatal a Berlin. I chi'n cofio'r gân doddetic yn y Shwrna Ginta o Ni'n Doi? Beth

=

 


(delwedd 5329) (tudalen  99)

Ççç 99

 

 

wetws Dai? O, ia—

 

Ffarwel i'r Winsor a'r glo mân

Y cogs a’r sprags am diccyn,

Lle nesa gwelwch Shoni a Fi

Fydd yn Red Cow yn Berlin. 

 

“Fi gwmxsvs dros bum mlynedd i Ni'n Doi gyradd Berlin, goni fi greiddson o’r divadd. Odd Fltanz a Frau wed mynd diccyn O'n blan ni, ar ôl matal a criw y Submarine. "

 

“Yr iarcol! Beth sy'n bodi?" mynta Dai. " Ettrych lar J?ranz yn vyttâg shag atto ni, tywli i 'af„ yn i chiccoi i, yn gweiddu. Bachan, ma fa siwr o fod off o War i ben e" "

 

“Der {Tag I Der Tag myn•ta fa. Der Freudenschrei l"

 

“Wots ithe 'mattar mun myn•ta Dai.

 

Ma IF ranz yn citcho yn y’n deelo ni, a yn shigglo rcleelo nes bod y'n ysgwydda ni yn dost.

 

“The Day! The Da.y l" myneta fa. c' Listen, Das 'Paar—the shout. of joyZArmistice! Armis{ice l)'

 

I gwelson i, ar mencos y Ryfäl ar ben.

 

“Come talong, Das Paar;" myn•€a' Franz, " Lagar Deer, Laga.ô Beer."

 

Cympohir ma'r Frau yn waltzan sha'g atto ni? y jpef,h 'tepvcca'r byd i 'én geffyl cwmpni yn y styrries. On's ha Te, Odd pawl) iveti mynd a chollad nrni 'nw. Miwn ticdyn i 'ath Dai a- Fin- na a Trianz i weld y sights' of Berlin—yr TJnter-den-Linten an' go on. Yn n.vturiol i gwnnsvg sichad (arno ni, a fi intws Dai y byssa- cistal i ui bippan 'miwn i un o’r 'Otels.

 

“All right," mynta Franz, “Come along to the Rute Kuh.

 

Miwn a ni trw'r  crowd, on' fi gâs Franz afal 

=

 


(delwedd 5330) (tudalen 100)

100 Y TWLL CLOI.

 

miwn cwtch bach eetha comffwrddis, wath odd landlord yn ewyrth iddo -— brawd i fam.

 

“Yxcuse me,” mynta Dai, “Wot is Rute Kuh in English?”

 

“RED COW," mynta Franz, yn sychu sleevar i'r gweelottion a un llwncad. 

 

“Gen -u -ing mynyffryd i Shoni," D nawr am bobo sleevar extra. ai

 

I ceson a, a'r noswath 'ny, i jethon tri i'r three-atar a i'r Red Cow, wettyny, jest i weyd god-bye svrth y landlord. Erbyn cenol nos, ôl Igweyd " Thenkyvvr " wrth Franz a Frau, w i ddim quite yn siwr pun a, glycho ni'n yno cyn natal, on', 'na fe, sdim oesha gweyd y pyrticilars i gyd, diwadd y gwt fi landson yn y Submarine. Odd Patrick a Johnson yn cyseu yn Irondin, Ion' fi ddi-unson pan glywso my swn corcyn yn câl i dynu 'mâs o fa'n eetha larwm i rai sy â'u gv/ddwca yn weddol o sych.

 

OFF SHA SCA2& FLOW."

 

I (dreulson amsar gen-u-ine yn y Submarine ar y Yn shwrna sha Scapa' Flow. Odd diccon awdd gwpod i bod i iweti bod yn ' 'stop wegins ar Will 10 Berlin. O ni'n galw miwn am'all i dre fach lar ochor yr jafon Elbe. on' o'dd dim' coshd csvatto flan!dwr nawr. O o rfi'n mofiad ar wynab y Idwr, a'n penna' yn yr âr. I baentson enw 'newydd spon ar y Subm'arine, a, o barch iYr (Prif tWinit,og, fi bvdyddsolf i yn " Merry Megan." JWrt,li gwrS i eth-on yn ôl i'r startin point, iYr Spottyn lle cego• ni afal yn y Merry M'égan, 'a; -€1 netlion y spot yn 'Ead Qvartarg. Piscotta, canu, taettroldd éfory-ayes, nat y "n anag ni .ami Xvth"nos.

 

Un diwetydd, o ni lan diccyn yn bell yn y 

=

 


(delwedd 5331) (tudalen 101)

 Y TWLL CLOI. . 101

 

North Sea yn dala scatan, pan y ryttws Patrick atto ni a'i anal yn i ddwrn.

 

"Wots that percession?" mynta fa.

 

I gitchas yn y spyin'-glass, i staras, a fi wetas,--- 

 

“Full steam ahead, Patrick! Down you pops we'll go close up to them. Praps it is Dafi Beatty.'

 

Ma i off. Sa chi'n gweld y "Merry Megan” yn i brasgamu ddi; fuo ni fawr eiliata cyn bod ar bwys y percession.

 

“Jaist i Dai," myntwn i, "Ar mencos i! W ti'n gwpod beth yw enw'r llong ginta? Wel, mynyffryd i CARDIFF yw i! Ease up Patrick -- back watar mun."

 

I stoppws y Merry Megan miwn a ma omcar yn gwoiddu {rw dwndishtr—i fhndson mas wettyny ma Commandar Sinclair odd a. Ma wetws a:

 

“'Urry up, Ni'n Doi; get, right in front, vou are keepm' the percession 'waitin'. 'Were the Pen- trepôth 'ave you been?"

 

Na anryttadd! Ia wir (ddyn. Ni'n Doi yn Submarine Merry Megan; {yn arWan y German 'i scapu Flow.

 

Weti lando i geson eetha ffest, elwb wrt,h gwrs; at nol on board the Cardiff i ynjoyo shiggards yn nghwmpni Sinclair.

 

On', ma daligrafft yn 'dod i Ni'n Doi. Ma fas.

 

“If Captain Jones and Captain Shoni Morgan have arrived, send them with all speed to Buckingham Palace. Let them come by submarine; the Lord Mayor and Corporation will meet them at Westminster Bridge." BY ORDER.

=

 


(delwedd 5332) (tudalen 102)

102  Y TWLL CLOI. 

 

Fi greiddson Westminster Bridge, on’ di Ni’n Doi ddim yn licco ffuss, a fi ddodjo’n y Lord Mayor an' Corporashion, trw slippo lan i ewl fach grôs. Fi ath Patrick a Johnson i weld y sights ar i ’ook i unen. On, ma blisman yn croeshu’r ewl.

 

“Ni'n Doi? " mynta fa, yn smilan.

 

“Ia, ia,” mynta ni, yn un llaish.

 

“Brawd Twm 'Eadin Shackie w i,” mynta fa.

 

“Dyn-di-shefo-ni! Be chi!n geesho Efa svir ddyn P' mynta Dai.

 

“la," mynta fa. " I ichi i ddod gyttav fi gâl diccyn o frecwas$ a wettyny fi'ch guida i chi roun' Llu'ndan, Wath idyw'r turn out yn in-am P alas ddim cw(mryd lle sbo i annar dydd fory.

 

I ethon gytta fas conemynyffryd' i, (odd supprise thoro-bred yn y'n aros ni. Ottich chi yn dychra specto? Na, gwetwch gwir, otti chl'n gesso? Wel, pippwch ar wddwca Dai a Finna, ma weti cal i cyfro a, black eyes—ma'n gwddwca ni yn ddu;alc yn lâs. Pam? cistal gweydt. Pwv odd no; Yl ddwjl wedgen— ary Catherine a Maggie Elen—a na lle bu-wls cofleedo! No] nau lawr a'r blinds, tma'r olycdfa yn fattar ry dicklish i fachan shy fel fi idd 1 ddishgrifo. P wy arall ddangosws i beeg on' Caplan Ted. On" i Chi ddoti'r plisman a'i glomm'an i miwnc na enwa'r cwmpni ishteddws!wrth y: ford i yn- OYO amaneggs:, ang So ton, yn dinin-room brawd hw;m 'Eadin' Shackie.

 

Ma preesh y pappar mor ddychrynllyd; sdim use ceesho roi anas poppath bippson ni arno yn Llundan. I droison miwn i’r British Mewseum, a sa chi yn gweld Dai yn staran wrth weld y ryfaddota. I sefson o flân y mummies.

 

“Beth rai'n Shoni?” mynta Dai.

=

 


(delwedd 5333) (tudalen 103)

Y TWLL CLOI. 103

 

“Mummies, bachan. Paid a dangos di ignorance,” myntwn i.

 

“Mummies! Beth yw mummies,” mynta fa.

 

“Dynon weti marw os milodd o flynydda;" myntwn i.

 

“Aw," mynta Dai, "Aw, efa wir ddyn. On' beth yw’r gardan na sy ar i frest a - B.C. 519?"

 

“Bachan," myntwn i, "Paid bod yn dwp, on' na numbar y Motor-car i lladdws a. Der mlan.'-'

 

“I welson soppyn o boppath,  i geson ginno yn un man; tê miwn man arall,  i ethon i'r Cinema, a geson swppar yn y Criterian.  Y pyrnawn trynnnoth o Ni'n Doi o flân King George, a fi ddath twscid o broffitoleetha i ben.

(= proffwydoliaethau)

 

Ma beth odd yn y newyddiatur:

 

"Two heroes decorated. Captain Dai Jones,  Dinas Cross, land Captain Shoni Morgan,  Yetybompren, decorated by the King. The V.Cs. have risen from the ranks."

 

Na chi anas Dai a a Finna a’r Ryfal weti cwppla o’r diwadd. Ma “Shift y Nos" ar ben a cistal i Ni'n Doi 'ando'r lamps i’r lampman yn y lamproom.

 

Thenkyw i chi'r dyrllenwrs, yn wy^r, garacedd, a phIant, am y’n jofadd ni cyd, on’, ’sneb yn gwpod, walla cwrddwn ni ’to.

 

DIWEDD.



xyz

 

Sumbolau:

a A / æ Æ / e E / ɛ Ɛ / i I / o O / u U / w W / y Y /
ā Ā / ǣ Ǣ / ē Ē / ɛ̄ Ɛ̄ / ī Ī / ō Ō / ū Ū / w̄ W̄ / ȳ Ȳ /
ă Ă / ĕ Ĕ / ĭ Ĭ / ŏ Ŏ / ŭ Ŭ /
ˡ ɑ ɑˑ aˑ a: / æ æ: / e eˑe: / ɛ ɛ: / ɪ iˑ i: / ɔ oˑ o: / ʊ uˑ u: / ə / ʌ /
ẅ Ẅ / ẃ Ẃ / ẁ Ẁ / ŵ Ŵ /
ŷ Ŷ / ỳ Ỳ / ý Ý / ɥ
ˡ ð ɬ ŋ ʃ ʧ θ ʒ ʤ / aɪ ɔɪ əɪ uɪ ɪʊ aʊ ɛʊ əʊ /

ә ʌ ẃ ă ĕ ĭ ŏ ŭ ẅ ẃ ẁ Ẁ ŵ ŷ ỳ Ỳ
wikipedia, scriptsource. org

Y TUDALEN HWN /THIS PAGE / AQUESTA PÀGINA:
 
www.kimkat.org/amryw/1_testunau/sion_prys_170_twll-cloi_ôl26k.htm

Ffynhonnell / Font / Source:  llyfr gwreiddiol
Creuwyd / Creada/ Created: 28-05-2ôl7
Adolygiadau diweddaraf / Darreres actualitzacions / Latest updates: 28-05-2ôl7
Delweddau / Imatges / Images:

---------------------------------------

Ble'r wyf i? Yr ych chi'n ymwéld ag un o dudalennau'r Wefan CYMRU-CATALONIA
On sóc? Esteu visitant una pàgina de Ia Web CYMRU-CATALONIA (= Gal·les-Catalunya)
Where am I? You are visiting a page from the CYMRU-CATALONIA (= Wales-Catalonia) Website
Weə-r äm ai? Yüu äa-r víziting ə peij frôm dhə CYMRU-CATALONIA (= Weilz-Katəlóuniə) Wébsait