|
|
|
|
(delwedd F9263) (tudalen 600)
|
600 (552) in. 2. VBRBA BRIT. AKOMALA.
aumaetfiaed duw ynta, angwneuthwr ar y deho hon. hjny dalewch ehuntheu y ymU
ani (erat satis mali quod fecerat deus nobis, nos yerti io hanc formam, etjam
si non TenissetM vos ad impngnandos nos) 2, 242. y dyd y ddynt y wtt (die quo
veniebant hospitatcim) 2, 210. ual y delynt (ut reniebant) 3, 11. ?ui. form,
coni. : hyt pan deUr yr gorlUtoin (donec yenitur ad occidentem) 2, 225. ynof
gyntaf yddker att wr mawr (nocte prima cum Tentom ait ad Timm nobi lem) 3,
192.
c. Coni.: nyt af y wrthyt kyny vmelwyf dim oe adywedy (non ibo b te, quin
fnciam aliquid ez iis qpae dids) Mab. 1, 253. dyuta awnelkyek gemnf (yenius
mecum) 2, 218. welydi atonelyeh (videane quid faciae?) 2, 38. Aor jm fyl har
sarhayt har cam har enniuiet a guneel brennhin morcankuc (et ignomiimt et
conturaelia et ininria et damnum quae fecerit rex Morcantiae) L. Land. 113.
gwnetoch chtei atonelhoch (facite to» quidquid fecietis) Mab. 2, 245. Praes.
mc.: pei gvmeUii vyghyghor. ti a gaeut (si fiftceres consilium m«nm, tn
danderes) 1, 286. ua guenelhey kam (ne faciat iniustum) Leg. praef. ne
guenelynt dym (ne faciant quidquam) Leg. 1, 7, 17. kyuarch gwell awndynt idaw
(aalatabaat eam) Mab. 3, 11. Paas. form. ooni.: gwneler hynny (fiat istud) 2,
22. yny wneler tua gneued y ryngtaw agwenhwyuar (donec fccta sit pax intw eum
et G.) 2, 30 sq. Praes. «ec: y gwaratwyd awneUt ym (contumelia quae fiebat
mihi) Mab. 3, 85. pei gwnelhit vygkyghor i (si fieret menm consilinm) 2, 208.
.
Cornica: a. coni.: ny evaf. . . genough annotho bys maythyllyfyn ow guias
(non bibam Tobiscum de eo, donec intraverim in regnom menm) D. 726. byt
mathyllyf vy the nef (donec eam ego ad caelum) R. 182. er nagyliyf then «/
(id.) B. 878. pandra wraf lemman pan ylty gy ahanan (quid fitoiam nnnc, cuni
tu a nobis abieris?) R. 2452. pan dlo ow eorf yn pry guyth vy rak an ioul
(cum ibit oorpus meum in lutum, eerva me a diabolo) R. 1568. maythello
abervtfk an myghtern a hwene (ut intret rex laetitiae) R. 103. may Jello an
kentrow bra« dre y Jewleff bys yn pen (ut intrent clari magni per manns mu
nsque ad finea)P.~ 178, 3. hyn maythello (donec veniet) R. 1 35. pepenagol
maytheUo yn keth ch/ua eugk ganeo (quocunque ibit, in eandem illam domum
itote cum eo) D. 630. hennanf a vyn notye le maythyUyn yn pup le (id Tolomos
nnntiare quocanque Teni^ai omni loco) R. 664. yn em forth thy maythyUyn (ut
recta via eo eamns) 0. 1972. peeough nagyttough yn temptaeion (orate ne
incidatis in temptationem) D. 1077. moytee me a commond ihys ha the aron
kekyfryi maythyUeugh y« mm am glae (Moses, impero tibi, et Aroni simul, ut
exeatis e regno meo) 0. 1587. Praes.
sec: marseUen hep coue orty (si abirem non locutus cum ca) 0. 2173. maythelle
yn mes an wlas (ut excederet e terra) R. 2332. mat^eUe pan jeyjtoM yn mes an
crow (ut exiret, cnm flagellarent, sangnis) P. 131, 4. barabas qvyih may^ette
(B. ut liber abiret) 150, 4. breseU eref a ve eordijs en grows pii eUi yy dou
(rixa magna exorta est, crnc«m, quis iret eam portatum) 160, 3. b^ queth den
ny wojevyt payn alla ^y gohn nes (nemo unquani passus est crucia tam, qwi
propius accederet ad cor eius) 172, 4. der an gollan maythella (per cor ut
penetret) Cr. 1998. nageUa dower u* ynno (ne intret nlla aqoa io id) Or.
2287.
b. Coni.: pan wryUyf tremene (cnm transibo, moriar) O. 531. penag a myttyf
amme henua yv ef (quenicnnque osculabor, is est ille) D. 1084. ihepygy
|
|
|
|
|
(delwedd F9264) (tudalen 601)
|
m. 2. VBRBA BRIT. ANOIIALA. (M7) 60l
me a vynse ua wrylly y dygyryt (ie orare yelim, ne id desideres) R. 1933. kyn
whrylly fiattre mar mur (quantamTis adnleris), kyn whrytty vyth cous (quamTis
loqovis) R. 1058. 1792. guyn bys kymmys an gmello (caadida sors, beatas quis
quia' id faoit) O. 605. ua wrtUo (ne faciat, qui non &cit, ut non
&ciat, si non fftcit) 0. 1092. 2093. 2706. R. 1028. kyn wrello son (etiamsi
edat sonam) R. 2016. a wreUo (qui faciet) 0. 231. R. 498. P. 225, 2. nep a
wrello (id.) R. 1337. mygtem neb a omwretto, mygtern a omwrello (regem qui se
iacit) P. 121, 4. 146, 4. streche ua viryUyn (morum ne fiaoiamns) D. 113.^.
ov arlothes . . . agas fyyys ua wreUough eammen laihe an projus a natare
(domina mea vos rogavit, ut ne interfidatis prophetam Nazarenum) D. 2196i
goAc^ovgh ua reUough tros (scitote ne &ciati8 strepitnm) P. 68, 3. may
wrellons terry aga morjosow (ut frangerent femora eomm) 229, 3. Praes. sec. :
yn pup ober a wreUyn (in omni opere quod facerem) O. 445. orta nieras pan
wreUan (ea si intaebar) Cr. 1053. the pygy certan metuen tarye lemmyn ny
wrelles (te rogare certo velim, ne nunc tardes) R. 445. as gureUe gweU (qui
eos paret melius, oiavos) P. 158, 4. ihesw ua wreUa dampnye (lesom ne damnet)
D. 1958. vyth ua wreUa compressa ow (iM (ne unquam opprimat populnm meum) O.
1424. ua wreUa (ne EEu:iat) Gr. 2459. nep a reUa yn keteUa mernans ye guyw
(qui &ciat ita, morte dignns est) 0. 2240. tra vetholl a rella leua ny
gavaf (nibil unquam quod Eaciat conunodum, inveniam) Gr. 1044. aual ua
tcreUen dybbry (pomum ne edoremus, vetnit) 0. 183. gans lyf ua wrellen buthy
(diluvio ne demergamur, festinemus) O. 1048. may wryUeugh y» lowene keffrys dybry
hagh eve (ut per laetitiam poriter ede* revis ti biberetis) D. 811.
c. Goni. : vythqueth ua ee bom a won a rollo whaf mar galea (nanquam fuit
ictos, quod scium, qui det plagam tam duram) O. 2711. my a vyth an kynao bom
yn vyag a rollo (ego primus ictom in itinere dabo) O. 2163. may roOo y» nep
teUer dour the eve thethe y (ut det aliquo loco aquam ad bibendnm ilfis) 0.
1823. may rollo bres anejy (ut det iudicium de ea) P. 32, 2. an lor yn noe
houl yn geyth may rollons y golow splan (luua noctu , sol interdiu ut dent
illa hcem olaram) O. 40. Praes. sec: unoyo bres may rolle (de eo iudiciam ut
ferret) P, 98, 2. mestty vyth te ny vea . . . ken onan Jys nan rolla
(potestatem nnllam baberes, nisi i^as quis tibi eam dedisset) 145, 2.
Aremorioa ekempla non extant nisi 3. pers. sg. e simplici themate EI4,
imper8<maliter constmctae, duplici forma (praesentis et futari),
intromisso i(jf): ott ny aiel tut tantd de guelet (omnes ibimus, homines
sancti, ad eam viden dan) Buh. 140, 2. a ny a crethe monet . . . Ayel. ya sur
assuret (audeamusne ire? ibimusne? ita certiseime) MJ. 184b. vu yel (ibo)
Buh. 78, 10. 90, 4. 122, 3. 196, 11. MJ. 155a. 224b. 228a. me a yelo (v. 1.
yeC) 60b. em em teniff aielo (contendam, ibo) Buh. 34, 15. me aielo 138, .6.
m^ yelo 6, 7. 58, 13. 116, 11. 132,23. 192, 11. 194,13.
V. Addendae eunt propriae quaedam formae verborum britannicorum sig
nificantium «<;«>«, novisse, audire, et subiungenda quaedam defectiva.
1. E cambrica radice gwyd (,gwd,
sciro) significatur praesens forma praeteriti (ef. ser. IV. unomalonun) sicut
in lingna hibernica aliisque (p. 458)j redit eadem proprictas in parte
formamm verbi atwen (= hib. adgin, p. 448).
|
|
|
|
|
(delwedd F9265) (tudalen 602)
|
602 (&S7. 558} nL 2. VKRBA BRIT.
ANOMALA.
Exempla: paham tcraeh y gwydost di mae ptredur royfi (onde, unos, sels ta me
esse P. ?) Mab. 1, 257. ae pwir a dywedir arnat ti. y gwdost yeUpanu dt dyveu
(num Terom, quod dicitur de te, le scire acuere gladios?) 2, 229. atodoat di
(an scis ta?) 2, 23. 47. 60. ti atodost, ii auodatt (ta acis) 3, 190. >,
19. m aiodam y henw (nos scimus nomen eios, puellae) 3, 270. ny wdam m dtn oe
henryuedodm (nihil scimus nos de miracalis eius, castri) 1, 292. a wydawA
chtei pwy y marehawc (nam scitis tos, quis eques?) 1, 257. ny vdantf m/ tdani
vy (nesciant, n. illi) Tal. carm. 30.
Desunt in his 1. et 3. pers. uumeri siugularis, at quae significentor pro
priis formis, illa gwnn (= gwind, cf. hib. yfn» p. 502), haec gwyr. Ezempla:
awdoat di pwy yw e/. gwnn heb ynteu (scisne tu, quis sit ille? scio,
inquitille) Mab. 2, 23. ny wnn ipwy yni hwy heb ef. mi ae gwnn heb y
gwmhwyuar (nesdo, qui sint illi, inquit is. ego id scio, inquit G.) 2, 23. mt
amm^ mi amm (ego scio) 1, 285. 2, 204. 229. mi awnn achawe (ego scio causam)
1, 22. oiyt ef awyr peth or hynn ageisswch chwi. ny wnn i neb ae gwypo (si
ille nescit aliqmd de eo quod qoaevitis, nescio ego quenquam qui sciat id) 2,
234. 0E. frequou formula affirmandi: duw awyr (scit deus), quae saepius
contraota legitor diotr.
In numero singnlari cum iis formis conTenit verbum atwam^ (novi): nyth adwaen
(non novi te) CN. carm. 35. nyt atwen inheu ef (non nori ego iUan) Mab. 2,
23. nyt atwen i dydi. ryued yw gennyfi nam atwaenott (non nori ego te. miror
ego quod non nosti me) 2, 7. ae hatwaenott di e/. atwen heb y kei (an novisti
tu eom? novi, inquit C.) 2, 236. aatwaenoet di y marehatec raeeo mawr. nac
atwen (an nosti ta equitem illum magnum ? non novi) 2, 10. Contra: ni
aalwaenwn (nevimus) 8, 26 regulari formatione praesentis. Formae compo sitae
cum verbo sabstantivo adnabot, adnabuum, adnapei^ ut i«dicis gwyd com codem,
supra sub n. III. enameratae sont.
Praesentis secundarii sunt regulares formae cambricae : kan gwydwn y dout ti
ym keieeaw (nam sciebam, te Tentarum me quaesitum) Mab. 1, 25. pei ka/ fum
dysc . . .y gwydwn (si discerem, scirem) 1, 247. ny wydwn i kaethau fford y
neb. kanys gwydut hebynteu (nesciebam, vetari viam alioni; attamen sciebat,
dizit ille) 2, 50. pony wydut ti (nonne sciebas tu ?) 1, 9. ac ny wydynt
gerdtt rae ooyn (nec sciebant pergere Tia prae timore) 3, 214. ny wyddynt
vngeir nmy (non unum Terbom ultra sciebant) B, 268. Singularis tam^ est etiam
hic ter^ minatio tertiae personae in -yat: yr holl ieithoed a wydyat (omnes
lingnas sde bat) Mab. 2, 21 1. 214. dala letty goreu ac eemwytha/ awydyat yny
dref awnaeth (compaiUTit cubiculum optimnm et mazime deeorum, quod sciebat in
vico) 2, 43. gouyn idaw awydyat e/ dim ywrth twreh trwyth. y dywawt ynteu nai
gwy dyat (quaerere ex eo, nam quid sciret de T. tr.; dizit iUe, ee neacire)
2, 243. 244. Item aiwaetuU (noverat) : agereint aatwaenat gei. ao nyt
atwaenat gri ereint (et G. norat C, sed C. non norat G.) Mab. 2, 53.
Formae passiTae praes. sec. : nywydit eu hyni yny gaer (nesciebatOT eomn
violentia in castro) Mab. 1, 22. ahonno tecka/ morwyn oed yny hoee. or awydit
yno (et haec polcherrima pneUa erat suo saeculo, quantam sciebatur ibi) 3,
190. Praet. prim.: nywys pa du y mae, kanywya pa tu y mae (non est, nam non
est compertum,. qua sit) 2, 225. 226. awye heb y arthur pa du y mat ki (estne
ooK)pertum, inquit A., qua sit illa?) 2, 235.
|
|
|
|
|
(delwedd F9266) (tudalen 603)
|
IIL 2. VBRBA BBTT. ANOMALA. (559.559)
603
Concordant fere cam cambrids coniicae fonnae et aremoricae. Corn. praes.
prim. : te ny uxrfag, ty ny toothua (tu nesds) P. 46, 2. D. 855. ni/ tootlm,
ny wothM D. 848. 2181. a ny uxf^as (nonne scis?) P. 144, 3. mar cojus, mar cothua (si Bcis) 92, 3. R.
855. mara eusta (si scis ta) Cr. 2331. an den ma gallas ny veo Jan pele (vir
hic abiit, nescimns quo) P. 245, 3. ny wothen (nescimos) O. 363. «y ny wcry^ugh (tos nescitis) P. 50, 3. ny wothogh, ny ujothough D.
443. 1484. a ny ujothough u>hy (nonne scitis tos?) R. 2445. rag ny wothon»
(nam nesciunt) D. 2774. Propriae formae 1. pers. sg.: gon (scio) R. 1547.
1961. 2030. ywkon 0. 2016. R. 869. vythqueth ua ve bom a won (nt nunqoam
faevit ictas quod sdam) O. 2710. par del toon lauaraff Jys (sicat scio, dicam
tibi) P. 8, 1. da y uoon y vo» a ras (bonom eom scio esse gratia) 104, 3. me
ny uxm (ego nescio) 121, 1. 128, 2. 141, 2. del u>oh .,.meas gura (at
scio, eos faciam) 158, 3. 3. pers.: ragon ny u>or omunt^ (a nobis nesdt se
defendere) 194, 3. y threheuel tHttr a hor (si scit id erigere) D. 390. my a
wor, me a wor (soio) O. 185; D. 48. R. 727 etc. ny a wor (scimas) D. 1912. ty
a u>or (scis) D. 1511. R. 256. ^7.
u)hy a wor (soilas) D. 2856. benetuts ...a utor bos ov/eyny» bras (mulieres
quae acttis esse dolores meos magnos) P. 168, 4. Praes.
sec. , per y fonnatom (cE bye, dethye): ny v^oAyen, my ny wothyen, my ny
wotl^an (nesciebam, ego n.) R. 2559. 2544. 2614. ef a u>or^ye, ef a
waf^ya, del too^fye (sciebat, at sciebat) P. 36, 4. 54, 2. 85, 3. pylat yn
tua wo^^ye (P. probe sciebat) 127, \. te a wc/^ye (sdebas) 101, 2. ny wythen
(nesciebamus) D. 1914. y ny woi^yen» (illi nesde> bant) P. 254, 3. gwef^
gorfyans (quam pessime sciebant, poterant) 196, 2. Pass,: ekyf guythoryon ol
an gulas a wother the dysmegy ^rincipes operamm regni quionnque possunt
enontiari; cf. p. 539) 0. 2332.
Cambrico atwen respondet. com. aswon: dev a aawon volungeth ol the colon
(dens aoyit Tolontatem omnem tui cordis) O. 1375. coynt mur yv an gnas
hqf> mar hag a aawon lye» wryneh (callidas Talde est puer sine dabio et
nevit moltas astoiaas) D. 1001. gnas da croeer thym ymma 'a aswon mur a laha
(pner bonus cnieiarins mihi est qui nevit mnltum legis) D. 1457. ty a aswon
an scryptor (nogti scriptaram) D. 2416. Ad communem regulam formatar plur. :
ganso yma kep fal mur ay tus thotho haval ua aswonyn an profus (cum eo sunt
sine dubio mohi ex dos hominibus d similes ut non noscamus prophetam) D. 970;
et praet: iettel tersys an bara aswonys cryst (ut fi*egi8ti panem, agnevi
Christum) R. 1319. bythqueth me tu/n aswonys (nuuquam ego eum noram) P. 84,
4. Inf. : y atwon certan ny wrof (eum certo non agnosco) O. 1488, alibi
aswonvos, t. ropra (p. 577).
Arem. praes. prim.: ne gousot quet breman perae »z graf me (nesds nonc cor
JEadam ego) MJ. 52 a. ua gousot tra mistr an myster (nt nescius quid qoam de
mysterio) 206 a. a ne gousode (nesdsne tu?) 112b. ne goutomp pen iech ez eu
techet (nescimos in quem locum abierit) 210 b. mar gousoch (si scitis) 222a.
pan goutoeh (cam sdtis) Boh. 40, 12. rae ua gousont pez a greont quet (nam
nesdnnt quid faciant) iAJ. 1.^9 b. Propriae formae 1. pers. sing.: ne gon
(nescio) Bnh. fq. MJ. 21a.34b. 191
b. 205a.b. 216b. 217a. 218a. ne gon quet 223b. Boh.
34, 19. me ne gon MJ. 27 b. neonn ('nesoio') Cath. ne goun (id.) MJ. 114a. me
so ,. . quen buanec gant regret ua goun quet en bet mua redaf (som tam irstos
propter taedinm, ut nesciam in mondo quo curram) 196a. ne
|
|
|
|
|
(delwedd F9267) (tudalen 604)
|
aOi (&d9) III. 2. VBRBA BRIT.
ANOMAI^.
ouH (nesoio) 78a. 187b. 188 a.b. 3. pers.: «z goar et» hol ardou (scat omnw artes)
Bah. 116, 21. pan goar (quooiam scit) MJ. 232 b. doe a goar (draswit) Ha'. 21
la; impersonali constructione: me a goar (scio) 192 a. 214 b. tne goar (id.)
Buh. 24, 4. 30, 17. 150, 6. 192, 16. MJ. 66a. 234a. U a goar (scis) 82a. Bub.
44, 23. U goar (id.) 48, 20. 50, 3. nt/ a goar (scimus) MJ. 230a. A«y a goar
(scitis) 217 a. huy goar (id.) 219 b. huy [a] goar net (probe scitis) Bsh.
22, 17. me en goar (scio id) MJ. 196 b. men goar (id.) 34 b. 41 a. 53 a.
77l>. 216b. 224a. 233b. ny en goar (scimns id) 112a. 165 a. Awy en goar
(scitia id) 22 b. Passiva forma praet prim.: ne gott» pet guez (non est
compertum, quo tiens; gou» s cambr. ^(oy«, hib./«M) Buh. 84, 10. ez goux a
eerten (compertQB est certo) MJ. 221 b.
Idem Terbum compoaitom cnm verbo substantivo tam cambrice quam c<k^ moe et
aremorice atque arem. ezn«u, atnavotU vid. sopra pp. 573—579.
2. Yerbnm cambricum radicis clu (inE clgbot <= dyut-bot, p. 575; oora. et
arem. magis regulariter clewee, cUuet) plurima tempora communi modo fonnat e
themate c/yio: torth aglyviaji (aecnndum quod audio) Mab. 2, 25. pa odwrd
agfytoq/i y gennwch chwi (quod colloquium audio a vobis!) 2, 30. or clywy iHa
epat (si audies clamorem) 1, 238. ny aglyunt y kyrn (audiemus c«niua) 3, 9.
eithyr ua ollaf kelu ragot y geireu engiryawl ehwerw aglywyf yth gyueir (nin
quod non possnm te celare verba fortia acerba quae audio de te) 2, 39 sq. yr
awelyeh nac yr aglywych (propter quidquid videbis aut quidquid aodies) 2, 36.
pan glywhont llef dy gorn (cum audierint sonom comns tui) 3, 28. bei dywiU li
(si tn audires) 2, 40. ef.a glywei diaspat (audiebat tumultum) 1, 248. y
dyuynt (audiebant) 1, 16. y twrwf •mwyhaf aglyweaei neb (tumultus maximus
quem aodi verat aliquis) 2, 47. ny chlywytaynt eiryoet twryf achawat kyffelyb
y m Aynfiy (non audiverant unquam tumultum et tempestatem horum similem) 1,
23. cUai oed gantunt ua ehlywyssynt eiiyoet kerd kyatal ar adar yn kanu
(persaasum ent iis se nunquam audisse CMitum tam dulcem quam aviom canentium)
1, 23. t^ chlywir aamaf (nou audietur de me) 2, 54. nyt om hepw ym clywir
(non no mine meo audior, nominor) 2, 375. pei clywit arnat (si aui&^etur
de te) 2, 381.
Propriae tamen formae reduplicatae sunt 1. et 3. pers. sing. praeteriti pii
marii : bei cfywut ti ymdidan y marchogyon racko mal y kiglef i (si tu
audirisses sermonem equitum illorum, ut audivi ego) Mab. 2, 40. mi a giglef
gan vn or gweitton (andivi ab uno e pueiis) 2, 53. ditd dmo antaf o ehigleu %
dim yarth y gwr a ovynnwch ehwi (vindicta dei super me, si quid audivi ego de
viro, quem V08 quaevitis) 2, 232. ny ry giglif i eirmoet dim y wrth y um^wyn
(nihil aodin unquam ego de puella) 2, 213. ac y gyt ac y kicleu artliur a
gwenhwyuar yr amryaton (et simulatque A. et Q. audierunt contentionem) 2, 22.
t^km gigleu gei eubot yn dyuot (et cum audivit C. eos venire) 1, 261. ar
ymdidm kwnuw a gigleu enit (et colloquium iUud audivit Enita) 2, 37. Cetera
hic quo que secnndum regulam communem: ac ny chlyweiat eiryo^ . . . kerd
kyetal (aee audisti unquam cantum talem) 2, 8. ymyac hynny wytU aglywaont
chweebfldyaeih (interea ipsi audiemnt nnntium) 3, 32.
Comice et aremorice regulariter flectitur e cleu, Corn.: ny gUwaf (not
sentio) D. 1223. ny cleo (non audit) D. 2321. me a glew (audio) R. 2296. Pt
dyr a holyas . . . tnay elewo leff ik&a (Petrus secatus est, ut audiret
vocem leea}
|
|
|
|
|
(delwedd F9268) (tudalen 605)
|
m. 2. TRBBA BMT. AXOMAtJu (»«►. 667) 605
P. 77, 4. d«w (andi) R. 774. yn elewya (aadiTi enm) D. 1314. 1724. neb a
glmoiyt (quem andisti) O. 224. ef a cleuxa en oolyek . ..ote eane (aadiTit
gallani cauentem) P. 86, 1. pan clevaeugh (quoniam aadiTistie) D. 1338.
dev> a thvk dutiuity yn eletosoni ow Uuerell (dno dedenmt testimoniam , se
andivisee enm loquentem) P. 91, 1. lauar critt pan vo clewyt (senno Christi
cnm andiretor) 109, 4. neb a vymw y glewae (quicanque Tolt id andrre, Terbom
dei), mar callo dewat (m posset aadire) 12, 4. 109, 3. ow cleties (aadiens)
D. 1028. dewae (andire) D. 554. R. 2128. 2244. DifFerant ab hoc verbo et
forma et significa tione: eole, cola (ausonltare) O. 222. 323. 626; 293. 419. mar a eolyih (si aas» coltas) B.
1388; imper. eoole, kooll Or. 595. 650. aban gohte
worty hy (quoniam anrem praebnisti illi) O. 269; et gotleuw, godow (ansculta)
D. 496. O. 1365. poiloweugh (anscultate) D. 3217. ua %ooslewyt (ne anscultet)
D. 454, rel golsow, goltowowh, gollowogh Cr. 636. 115. 1432. gdsowens ow
lauarow (anscultet yerbis mds) P. 2, 1. whans 5« wolsoweu (desideriom
auscultandi) 1, 2.
Ar«m.: ne elevaf(non andio) MJ. 189a. entroeh a cleu (anditis) 222 a. pan
e(ew (eam sudiet) 124a. me a clevo (andiam) 225b. maz cleuimp (nt andiamas)
BaL 24, 10. «r devhet (nt aodiatis) MJ. 26 b. 176 a. em clevhet (nt me
andiatis) 194a. eleu (andi) 15a. Bnh. 170, 21. cleo (id.) 4, 1. 6, 19.
guitibunan cleuit, cleuet dmitenieH (omnes andite, andite Cbristiani) 130, 6.
132, 17. elevyt (aadite) MJ. 46 a. nem clevhe (non audiebat me), nep ho
clevlie (qui tob andiret) 189 b. 232a. h guylis hac a clevis me (quod yidi et
audiTi ego) 222b. pan clevai (com andisset) 79b. ez vezo cleuet ma peden
(audietur precatio mea) Boh. 16, 21. da defuet, da eleuet (ad audiendam) 52,
6. 54, 2. eguyt clevetXid.) MJ. 7a. ouz ho deeet (aadiens tos) 222 a.
cleauuet ('andire') Cath. Comico goslmo, goli^w re gpondet arem. sezlou
('aoscultare, silere') Cath. Bnh. 56, 4. da sezlou (ad aas cuhandnm) MJ.
190a. sezlou (ausculta) Buh. 172, 13. niz lezlouo (auscultabimus tibi) 74, 8.
Hod. silaou, telao.
3. Cum negatione sola inTenitur Tcrbnm impersonale cambr. nymdaxor (non
refert mea, non nolo): nynUawr i vynet (equidem ibo) Mab. 2, 53; praes. sec.
«i^ dorei y kynny bewn (nihil referret mea, si non essem) 1, 289. Apnd Da
ries. (p. 142): nim dawr i (mea non refert), niih ddmcr di (tua non refert);
contra imperfectam coniagatione personali: m ddorwn, m ddorit. Respondent
formulae oornicae praes.: pynak vo lettrys pylek a weles an chy nym der
(quisquis est, litteratns ant laicus, eam Tidere domnm non refert mea, non ei
ievideo) D. 682. ahanas tra uyth nym dur (te nihil curo) R. 1059. kyn yn
carra vyth mar veur awos y lathe nym duer (quantomTis enm amet, occidere eum
Don dabito) R. 1898; semel affirmatiTe: clev mar ath dur (audi, si tua interesi,
si placet) R. 845; substantiTam idem Tidetur: ese dour ha ponvos brai (erat
cora et sollicitudo magna) R. 1327. Eodem etsi significatione in oontrtmaoi
Tersa pertinent aremoricae fomnilae negatiTae — concordantes plane cnm
formalis negatiTis nem ewe (non habeo), noz eux (non habetis) — nemdxur
('nolo') Gath. Buh. 28, 8. MJ. 95 b. nem
deur quet 74 b. 187a. not deur, no» deur quet (nus vultis) 42 b. Buh. 40, 9;
ac pronomine praemisso: me nem deur quet (ego nolo) 221 b. Formarum
compositaram deurfe, deurvottt exempla supra attuli mos (p. 578).
Gontra Terbum aremoricum fallout (desiderare, velle)
item impersonale post
|
|
|
|
|
(delwedd F9269) (tudalen 606)
|
606 (&60) III. 2. VBRBA
BRIT. ANOMAUk.
ponit pronomina cam praepositione da: mar fell dU (si tis) Bah. 62, 24. twr
fell deoch (si Toltis) 62, 2. •petra (a) feU dihuy (quid Toltis?) 162, 15. ne
f«Bi deomp (non desideramos) MJ. 209 a.
4. Cambrica defectiva: A«d (inquit) frequentiseimam in Mab., plar. hebmftit
(inquiunt iUi) 2, 38. 3, 25; rec. eb (Mab. 3, 323. 325. 327. 328). Eiaadem
aigm ficationis med: edym uab nud yw med ef (E. filius N. est, inquit ipse)
Mtb. 2, 23; imperf.: hlawt medei y gvoydyl (farina, aiebat Hibernoff) 3, 96.
brodi «e dynt loynteu (meles, aiebant illi) 3, 25; item apud Dayies. (pp.
139. 140) dno tantum tempora afferantar: meddqf (aio), meddi, medd etc-;
meddvm (aiebam), meddit, meddai etc. Imperatirus defeotiTus hwde (ecce,
accipe !) e Mab. : AmJe di y votrwy honn (ecce tibi hic fumulus), hwde vodrwy
yn arwyd (sume amia Inm tanquam signum) 1, 14. 285.
Cornici verbi meth 3. pen. sing. et plor. praecedente yn (particula rerbali y
cum pron. inf. n, id) saepina iaTenitar : ow horf a ve yw henma yn meth ett
(hoc est oorpas meum, inquit Christas) P. 44, 2. yn meth ih&e, In meth
ikSit, In meth pylat (inquit lesus. Pil.) 69, 4. 82, 1. 120, 1 etc. yn m^e
(inquit iQe) 103, 4. 220, 2. (restituendnm 198, 3.) pema yn metJt eit Jyjy
neb a vyn ye gu huja denvyth nynges yn mejy (nbi est, inquit Chr. ei,
mnlieri, qui Tolt te ae cusare? non est quisquam, inquit illa) 34, 2. 3. ym
Q^g.yn') m^eng y forth nyn ge» may hallo boe dejlam guris (Tia non est,
inquiont illi, qua possit ezcosari) .32, 4. yn mejeua y ny a (leg. ny")
wra dampnye den (dixerant illi: nos non dam nabimus Tirum) 99, 4; singula
sunt ezempla 1. pers. sing.: in«<Aq/' (inquun) Cr. 1352, et infinitiTi: ny
allaf methea (non possam loqui) O. 159. Interieetionia
instar (en, eooe) usurpatur: a wette, a wetta, a watta (Tidesne ta?) R. 1612. D. 2050. P. 147, 3, vel ov otte, ov ote O.
882. 1981; 2212, plerumque contrachun vel curtatum: otte O. 117. D. 218 etc.
fq. ote, ota, otta O. 1984; 1053. 1081; D. 2980. avjot O. 1719. ot D. 730. R.
2183; saepe adiunctis pronominibus (p. 369 sqq.) vel adTerbio omma (hic):
otte omma, ow ottoma, ot omma, ot omme D. 679. R. 2177. D. 125. R. 1803,
recentius attomma, attoma Cr. 1845; 918. 977. 1923.
Aremoricam ez mez (emez) coniciendum est ex formis hodiemis: An^, eme-di,
Mniz-htth, Sme-ni, Sme-c^houi, imez-h6 (inquam etc.) Lgn. Exempla im peratiTi
defectiri eede, chede (Tide tu), aetu, chetu (Tidete tob) Tid. supra p. 370
sq.
|
|
|
|
|
(delwedd F9270) (tudalen 607)
|
LIBER QUARTUS. DE PARTICULIS.
Nomine particularam comprehenduntar tam vocalae flcxionis expertes, sire
primitiyae sont rel originis obscorae, sive ex aiiis orationis partibus
praesertim nomine deriTantur, quam formalae idem agentes, ut aliis vocibus
additae Twius relationes, quae illis earamque flexionibus significari non
possimt, accu ratiore modo indicent et sappleaat. Hae igitar particulae vel
formulae earum vice fongentes, praestantiorum praesertim partiam orationis,
nomlnis et verbi, comites, cum varia agaut, aut accuratins describant celeras
voces, aut de&niant, Mit iongant vel disparent, aut affirment, negent
etc., singulis capitibus descri bendae sant Becandam codicura nostrorum et
monamentorum vetustiorum aucto ritatcm. CAPUT PRIMUM. De adverbiis.
Adverbia, qtute adduntur verbis ut adiectiva substantivis, praeter quaedam
primitiva ex adiectivis plerumque sunt derivata in propriam pro hoc munere
formam. Adiciuntur tamen itidem ad verbum (rarius ad adiectivum vel adver
biom alterum) formulae quaedam, in quibus continentar substantiva, pronomina,
praepositiones. Hae igitur formae
formulaeque iu hoc capite sunt enamerandae.
|
|
|
|
|
(delwedd F9271) (tudalen 608)
|
608 <SCS <iO) IV. 1.
ADTBRBIA HIBBRMIOA. I. Adverbia hibernica.
1. AdiectiTorum forma adTerbialis est datiTi tcI ablatiTi, generii neatri,
nidi malis snbinteUegere sabst. fruth (modaa),* cam formis articaE huius
casus nudis, non comite fnaepositione alla. Id quod patet ex his ei emplis:
inbiueo (paulom) Sg. 39*. inbiuee (gl. paulatim) Sg. 12\ inbiue iarum (gl.
paolo post; adi. beee, bec, parms, paalus) ML 19^ indechenevl (bigenere,
commnniter) Sg. 203'. innephdilina (gL improprie; adi. diles, proprios) ML
28*. intanisiv (gl. secundum, adv. ; adi. tdniae, secundus, p. 309) Sg. 213*.
indinubi (gl. passim; adi. imde, abundans, p. 63) Ml. 35'. inchotarsnu (gl. e
contarano) Sg. W. Alia, in quibus caeas adiectiTi terminatione non
distingaatar, sed formt articali IND ante vocales, liquidas: w indU aaferr
iudeus (gl. quid ampliusln daeo est? multum per omnem modam; i.e. est multo
melior ludaeus, ind-^il multus) Wb. 2*. inderdairc (gL Tulgo) Ml. 54 r. indoa
(gl. minns; cf. oa p. 277) Or. 33^ indoll (gL ultra, nihil faciens; cf.
praep. ol) Sg. 220*. indadbol (gl. per ecastor scitns, per pro Talde, Pr. 14,
S, 26) Sg. 217\ indemilt (gl. moleste; leg. indeemilt?) MI. 36'. indandgid
(gl. nequiter; cf. 31': andgaid, angaid, nequaB) MI. 28*. indinricc (gl.
digne; mox inriee, dignus) Wb. 7^ tndutnuM (gL inordi nate; adi. utmall,
instabilis, Sg. 4*^) Wb. 26'. indinidledn (gl. clanculum; moxadi. inidil, gl.
clandestinas) Sg. 222*. indichtarehu (gl. inferins; iehtar, inferior pan,
unde adi. ichtarach) MI. 24'. indlaigiu (gl. minns) 35*. indlmndiu (gl. commo
tius) 32*. indremdedenach (gl. praepostere) Sg. 212*. IN: turndr, imm6r (gL
admodum, supra modam) Wb. Sg. fq. inmdr, inmar (gl. adeo) Sg. 8*. 39*. im mou (gL magis) Ml. 22'. innuiam (gl. primum; i.e. maxime)
Wb. 1'. hme»iet (frequenter), inmeincdn (gl. saepinscale) Sg. 21'. 46*.
inmeddn, immediiH ^ntr*) Wb. Sg. intieemaiiigthech (gL fortaitu) Sg. 29*.
indoieh (probabili modo, for tasse) Wb. 18*. cid indemin (gl. iam quidem
omnino) 9*. inehian riam (gi. longr ante; adi. cian p. 17) MI. 33'. ni
buncian riam (gl. non mnlto ante) 32*. ineho mocue (gl. fere, gL iuxta) Sg.
188*. 197*. infrecndire (praesens; rectins «k^/Vmi» dirc) Wb. 17\ INT ante «:
nintsain (gL non aliter; adi.edin, diTersas) Sg. 9*. inUoer (gl. libere;
adi.eiir, »6er) MI. 31\ intierbu (gl. amarius) 24*.
Interdnm inTenitor singularis ablatiTi forma (p. 231) terminata -iA, -id,
praesertim adiectiTorum in -de, -te exeuntiam: intropdaid (gl. TQunixtZf)
Ifl. 16r. inmetafordid (gl. fitta^oQixdis) 44r. inbaetaid (gl. letaliter)
46r. in^eua did (gl. absque) Sg. 213'. inddindid, inddendaid (gl. semel, ^.
singnlatia; oinde, singalaris) Ml. 29*. 34*. Sg. 71'. eidto indhuatad (quamTis
raro) Sg. 137*. inchorpdid (corporaliter) Wb. 27*. inbietaid (gl. forte) Sg.
12*. ni intwuaHcthii (gl. non absolate) Ml. 32*. inchechtartid (gl.
ntrobique) Cr. 86*. indiechtardid (gl. extra) Sg. 213'. indoracdid (gL
dorice) 204'. incfmartaigthith (gL circam)
PrQuomioia aile datim cum snbet eruth
sine articolo iiiTenitw in 8g. U': naek cnitt eOii (aliter; ad Verbnm: aliquo
alio modo; cf. p. 361). Cnm articulo datiTi fonnnla ineiniAt kdnA tm,
wchrudtin ()ioc modo ; cf, p. 354} Wb. fq. i$atckruAnn Nmmi ndj&m (hoc
modo eriffltH MKti noe) Wb. 3*. inckrvth hi thail (illo modo) 36'. indinriec
ndibaH .t. ineknM ateoir et atmriet uii (gl eam suseipiatis digne sanatis) 7^
|
|
|
|
|
(delwedd F9272) (tudalen 609)
|
609
rV. 1. ADVERBU mBEBKICA. (5«8 6«<) 609
218*. indaienelid (gL naturaliter; aieneteu, natoralis, e subst aienedL,
notora) 21 P. iHeomparitit (gl. comparatiTe) 44*.
Formola adverbialis adiectivi, qoae hodie praecipue adhibetor, cum praep. eon
(hib. hod. go, gael. ffu) varior est: Ikore predchas commaith et comalnas
ineoso. (gl. salutate Ampliatom dilectum mihi in domino; i.e. quia praedicat
bene et implet evangeliiun) Wb. 7*. doberam armenmain colleir (applicamus
mentem no stram industrie ; dl adi. lHr p. 275, et praep. eon p. 640) Ml.
21*.
2. Sabstantivorum formae et formalae adverbiales eaedem esse aolent quae
adiectivorum. Ut subst. dia (dies) in formola usituta indiu (hodie) Wb. Sg.
Tr. 110. tegdai» adchondarc indiu (domum vidi hodie) MI. carm. '2. damjil
kindiu (extat hodie quoque) Sg. 178'; ilem. innoct, innoeht (hac nocte):
adeondare alaiU innoeht (vidi aliad hac nocte) Ml. carm. 1. iaac/ter inydith
in noeht (est acer ventus hac nocte) in versiculo cod. Sg. 1 12 marg. (cf.
lib. VI. cap. 2, de constructione pofitica). aatlwn catc innocht (sabbatum
paschatis hac Docte), feil brenain innoet fridardain (festnm Brenani hac
nocte die lovis)* inter notationes marginales Mariaui Scoti abbatis nocte
scribentis in codice Panlino Vindobonensi ap. Denis., C^odd. ms. biblioth.
Yindob. voL 1. pars 1, col. 130; oon differunt ab his nisi addito pronomine
inchrut/uo (hoc modo). indeetso, tn dtetsa (hac vice, nunc; iuzta quam
infeet«o in forma accusativi, p. 212) fq. indu m (gl. eo) MI. 52 r. —
Ablativi forma diversa a dativo inddrua (hac hora, nunc): dobeer desemmrechl
duib indorua (dabo exemplam vobis nono) Wb. 12*. Addo alia: indhe (heri: eid
indhi, gl. heri saltem; cf. dithenaehde, gL hesternus, Sg. 38*) Sg. 148*.
itftremdid (gl. postridie) 66*. indeolid (gL gratis; subst deolidy grstia,
Wb. 2*) Wb. 26'. indemm (gL quippe; ortum, ut videtur, ez indanmim, germ.
namlich) Sg. 9*. inddirmith (gL summatim) 27'. inehobaid (gL concln nenter)
ML 14^ Foima curtuta (ord. post, ser. IV., pp. 265. 267) forsitan suppouenda
sit in his: inmade, inmadus (gl. sine causa) Wb. 19\ 19*. indimmdae (gl.
examussim) Sg. 26*.
Possit hib. in comes adverbii compofata cum particula cambr. in, yn, in-.
dice ipsa quoque adverbii, haberi praepositio propria postulans dativum. Mihi
quidem hib. in nihil est nisi articulus; vix enim poternt deesse praepositio,
fa cile omitti articulus, id quod saepius fit in forma adverbiali tam
adiectivorum qoam substantivorum, ut dativum undum nec praep. do, quae dativo
addi solet, ant alia nUa comitetur nec articulus. Exempla : todoehai. gcdr
biue iartain (gl. paalopostfuturum; i.e. futurum propinquum paulo post; snpra
inbiuc) Sg. 147'. fortaektan dte tanaic talmaidiu doib (auzilii dei quod
venit subito iis) Ml. 85'. vdtriug duib cretem do am. sodaia (gL recte
pateremini) Wb. 17*. isdiriuck an dechor deg cinte persaua (gl. rectissime
finit personus, pron.) Sg. 197*. adbol haiihigim (gl. effdtio, i.e. valde f.;
supra indadhoC) 56'. ttondaberthar aithirriueh indoiri (ferri eos denuo in servitutem;
aitherrech, variatio, ML 52 r) MI. 49r. wm/trat dum aithirriuch (dare rursus,
reddere me mihi) 22^. dia adckumtuch aithirriuck (ad id, templum,
restituendum denuo) Tr. 80. dubbert segene oither Toth aidacht dudid (Seg.
dedit rursus testamentnm Aedo) Tir. 15. adbeir fom wchimech fiisne tossuch
(gl. primus Moyses dicit; i.e. dux vester ipse pri
* cf. itl dardden riafd ■pttair
(est baec dies lovis ante festam Petri) in adnotatione seriptoris co dicis Haiiaiu Scoti chronog;rapbi ap. Pertz. 7, 841, hib. hod.
dxa-dardairis, gttl. diardaoin, airdauine.
Zcuss, aKAMM. caLT. Eo. II. 39 %
|
|
|
|
|
(delwedd F9273) (tudalen 610)
|
610 VjOOQIC 610 (&64. 665) IV. 1.
ADVBRBU HIBBRKIOA.
mos) Wb. 5*. iaandedmaeh .i. attJui evimn adn (gl. in posteram; i.e. in
posfae mam, id est, snperest postremo hoc) Ml. 59 r. GooferendaB etiftm nodas
dt tiTns nu (hoc loco, hic; e pron. m, p. 347) et fortasse cetu, ciatu
(primam; de quo infira sab n. 6). Propria ablatiTi forma snpra memorata: aet
ba tamUd duib (sed ita Tobis sit) Wb. 19*. iaamlid (est ita) 2*. nibad
iamlaid »<m (non esset ita hoc; aamal) Sg. 4*. Addo quaedam, in quibus
dativi forma non sit mui feeta: du inaisndet (loco quo ezponit), aiiih inaitnd^that
(loco quo exponoot) Sg. 70*. 103*. otrm i/uirgitis, port hifuirsiti» (quo
loco inyenissent) Tir. 13. nait (gl. sine causa; supra inmade) Ml. 19*. moeh
(gL mane) 21*.
LiTenitar etiam nameri ploralis datiyos eabstantiTorom undus adrerbii loeo:
nibiat rems. friu huaraib. bOt reme, hiuaraib een briatii. leo (gl. saepe
Teibii desant praepositiones . . . et praepositionibns yerba, Pr. 14, 2, 13;
i.e. non sunt praepositiones apud ea, yerba, interdam, sont praepositiones
interdnm sine yeibis oum eis; dat. pl. huaraiby horis, i.e. interdam, a sing.
uar, p. 22, ot germ. vetast. etundum') Sg. 215*. Eodem modo se habet formnla
diNinaA (in dnabus partibus, utrobique; cains plara ezempla transenntis in
nsom prontHm nalem rideas snb pronomine, p. 367 sq.): ni dene comrud
Jritsinulec amabad hulec.diblinaib (ne feceris certamen adTersns eum in malo,
ne sit nudnm >b ntraque parte, ntrinque) Wb. 5*.
Aliorum casuom praeter ablatiTom, quo proprie signifioator adrerbium, ex
empla sant pancissima. lazta indectso scriptio in/eeteo ad accasatiTum
pertinet temporis, ut Tidetur, qui in aliis quoque inTenitur, ut fortasse in
intain, MtM (cam, i.e. tempore quo); certiora exempla: oetabirt coibeen
allaevin (in dsndii confessionibus illo die) Wb. 15*. cach la eein — ineein
naiH (nnnc — nunc) Sg. Ml. caeh laael — ineel aile (modo — modo) Wb. 15'.
GenetiTi adTeibialis ezemplum Tidetur ealleiee (gl. necessariam ezistimaTi,
Epaphroditnn nitteie ad Toa; i.e. ntique) Wb. 23';* certiora: m meite bid
maehdad forg[are\ fom huare ihbis forgare fordeib (gU si ad deos . .
imperatiTO ntiqiaT modo, cnr non etiam ad sociosP Pr. 8, 18, 103; i.e. non
adeo mirus esset imperatiTus adeos, quia est imperatiTus ad deos) Sg. 161*.
ba mHte limm (magni esset mihi) Wb. 29*. dia domnich (die dominica) 14*.
Formolae adTerbiales substantiyorum praesertim, interdnm et adiectiTOHiB, cum
praepositionibus sunt plures. Exempla quaedam: aricin (per necessi tatem,
drfficulter) Wb. 10*. areevn noabered (neceesario coactus eam portabst,
crncem) Tr. 134. arthuue (ad initinm, primum) Ml. 19\ 29*. archinn, oreism
Eitudem significationis ea^^ : nirbu
cogno, challeic (non foit cogn. omnino) Sg. 31'. M»* thra aildi la cechtar
defrialaiU 7 mesmae togaiie calleie la cechtor de (gl. imponm Teririi; L^
verba Tenueta apud utrumque ad alteram et mens fraudis omnino apud ntnunque)
10.31*. mm m cerhara »6n calUic (noli tamen odiiibere boc ntique) HL 31^
odelgthar calUic (conpmtv semper) Sg. 43*. ni6i digbail fol. and calUic (non
est deminatio eengus ibi semper) 4b*. m aedJil tihi [an: mW?] calUic 7P.
itferr limm rafttid cid ealUicJgl de spiritualibns nolo tos igiwnn fratres;
i.e. est melius mihi, ut ea (^uoque sciatis ntique) Wb. 13*. am. ni^eaeed
edck et ly^tf calliic (gl. sicut qui ignoti et cogniti, ignoti ab hominibus
et cogniti apud demn), nonamck die ccMeic (gL tentati et non mortificati;
i.e. adiuvat deus nos ntique) 16*. lu deraeaigi diiMt^ cheneul isdihiUb tm
aeheniuil feiuin d^otcai calleic (gL marg. de comparatiTO ad teztnm: totii
simi fuerunt Graecorum Aiax, Diomedes etc., omnibns tamen his fortior fuit
Achilles, Pr. 3,1, 5) Sg. 40*. tarem eiuedem 7 nibi sem tdn tm calUie (gl.
tantidem pro einsdem, Fr. IS, 6, 30) lOI* noeh im ni rolaat tom cumachlae nde
dHb ealUic tri ba* doinachtae criat (gl. dc agebiiit omiiii quasi qui nolint
snb dei legibus vivere; i.e. non tamen omnino deiecemnt potestatam dei d* M
ob mortem hamanitatis Cbristi) HL 16'. Yox haec eontracta videtur e pron.
cach et snbit ab soleto (jeio = arem. Uch, locus?).
|
|
|
|
|
(delwedd F9274) (tudalen 611)
|
IV. 1. ADTHBBU BIBBItNIOA. (^ M6) 611
(gL «dlmc) Wb. 2*. 25*. arekiiMn (^ ante) Cr. 31*. bceriagolda anainSum aro' dtH
marvbed (gl. quasi ab Aeneus Aenides; i.e. esset Fegolare hoc nomen postea,
si eeset) Sg. 31\ aadeg (e familia, e domo, principio, primum: innani mdeg
roehreitaet kier., gi.electomm dei; liib. hod. gaeL atteaeh, domom, intro,
hib. hod. aatigh, domi, intos) Wb. 31*. Jib aedeg ropriehed (sic!) 23".
im/ockr^ ba diittH (gl. eget vel modo vel pridem adverbiis) Sg. 15 1\ foleith
(per se, se paratim; proprie snb latere) Wb. 17'. Sg. 188*. 188\ fodktd (snb
fine, postremo) ML 29*. fotAetoir (statim, illioo; i.e. sub prima hora) Wb.
11'. foeetoir Ml. 24'. forerith (gL perperam) Wb. 12*. dogria, dogrees
(oontinao, semper; cf. gresach, g^ eontinnus, ingreagugud, gl. continuatio,
Ml. 28*. 28'. 32*, et gres, memoria, monumentom, in inscriptionibus
hibernicis vetastis) Wb. Sg. ftj. di Hs (gL revro) Gr. 31'. diehiin (dadnm)
Wb. 6*. iareiin (aliquando, molto post) 29*. fride (gl. interdiu) Cr. 33*.
fndei (id.) Wb. 9*. inaidehi. fridei (gl. nocte et die) 26'. omutrid (gfu ab
anno priore) 16'. ifnmaeeue (mox) 18*. iartam (post tempus, postea) Wb. Sg.
fq. Tr. 85.
8. Adverbia nominalia ni fodi Qais), fothri (ter), et adverbia pro nominalia,
tamnndaquam cnm praepositionibus' coninncta, ut«*M, tund Qug), and Qbi), eote
(adhuc), ieuidw (tunc), cene (ium, germ. ohnedies), inter nume ralia vel
prononuua vel praepositiones enumerantur. Addo haec exempla: mabeith aecvi»
dechuir itinuUt bOd aieeend indib hieuidiu (si est causa differentiae, in
ahtma est acoentas tonc) Sg. 212*. armad hi eome. iecon bie and innalueaom hi
titiiiu (nam si esset in comipositione , cum, con est ibi eius loco tunc)
222*. nl 4een tamee aide cene. tU eeen athodiuegud aareracht eene (gL quis
ascendet ad cadnm, id est Christum deducere, aut quis descendet in abyssum,
hoc est Gbristum a mortois revocare? i.e. non necessarium, renit hio ium, non
neces •aria eius resusoitatio, resurrexit iam) Wb. 4*. air ^ideo) Sg. 203*.
iamaid (postea) Tir. 2.
4. Adverbia loci pecaliaris formae. In pluribus AN praemittitur, prindpio
sine dnbio (sicat lat a) motionem a loco &ctam significans, at hodie
quoque sibi opponnntur antuu, deorsum, et »uus, sursum, anios, ab inferiore
parte, et eios, in inferiorem partem (O’Don. p. 264 sqq.), in multis tamen im
Bunota illa eignificatione: inua huilisa aarubarttnar dnall (omnia baec quae dizimus
illinc, i.e. hactenus) Wb. 8'. lase foruiUecta bedil inchalich dimil coste
anall (postquam illita sunt labia calicis melle hactenus illinc, supra) 7*.
altarach .i.Jrie anatl (g^ nihil oltra), fri» amall. frie deiiu (gL ultra
citraque) Sg. 71'. briaihra ua salm anall (verba psalmorom superiorum; cf.
praep. ol, et adverb. indoll, gL uUn^ snpra allatam) ML 26'. gnim onach ailiu
foiraom anall . . . cesad inteai abedia nodgni aneUl (actus ab alioquo in
illum illinc, passio in illam ab alia qoae id focit illinc) Sg. 209'. aniius
(a superiore parte, i.e. snpra, ut dixi, scripsi; oE praep. <w, tMs) Wb.
Sg. fq. ut: ished dosaig anuas 6thd quod ai tnt matratio rL, iahed doeaig
anuua (hoc dicit a superiore parte a verbis q. s. m., hoe dicit sapra) Wb.
15*. 23*. am. tegdaia foratochar degli. anechtair 7 is fds auiehrud ammedon
(gL sicut domus uacans; i.e. sicut domus super quam ponitor bonus color
extrinsecus, et est ranus eius apparatus intrinsecus) Tr. 1*. Item in
adverbiis designantibns regiones mundi: frigreeia aniar et frietdH andir (gL
IUyricum regio inter Itaiiam et Graeciam; i.e. contra
8»*
|
|
|
|
|
(delwedd F9275) (tudalen 612)
|
612 (&66. 567) IV. 1. ADVRRBIA
HIBBRNICA.
Graeciam ab occideate et contra Itallam ab orieote, genn. westiioh, = tlidi)
Wb. 6*. M friabinn anhr atá Utirge (contra flamen ab occidente est re
surrectio tna) Tir. 13. indttUmdi antuaid alaile andett (gl. dnae arcti
Boiit; i.e. nua a septentrione, altera a meridie, genn. nordlich, sfldlich)
Sg. 67*. cmidfarggaib tagerman ande» (donec remaDsit apnd Germanam in meridie)
F. h. 10. friu antuaid (gl. iu India Patalis celeberrimo portn sol dexto'
oritar, Beda de temp. rat c. 39; i.e. eia a septentrione) Cr. 35*. antiaid
ead ndintch (gl. septentrio, qui et aparctius, flat rectos ab axe, faciens
firigora; i.e. rectissime a septentrionc, germ. gerade nSrdlich), farlaim
deis aniartuttid dm fHmgdid biid circitts. forlaim chli annirtuaid biid
aquilo (gl. hinc dezter circiDt, a sinistris aquilo, Beda de nat rer. c. 27;
i.e. ad mamam dextram inter sep tentrionem et occidentem a yento principali
est circins, ad manom sinistnui inter septentrionem et orientem est aquilo,
germ. nordwestUch, nordSstlich Tom hauptwinde) Cr. 19'. Regiones mandi a
Celtis denominari e partibns corporis versi ad orientem, e parte antica aat
postica, et dextra aat sinistra, iam sapra memoratum est (p. 57, not.).
Opponitur illi particalae FA =fo (sab) tam de maua deztra, parte sinistra
etc. asarpatam: fa dess no fa thuaith ^l. nihil h ciens in alium partem
declinando; i.e. ad deztram vel sinistram) Wb. 29*;* quam de regione mandi:
fadee (ad meridiem yersas) Tir. 8. F. h. 47.
Adyerbiis loci praemissae porro inyeniuntar litterae T et S, illa qmetem in
loco, haec motam in locum significans.
T praemissae ezempla: m» nd tall. eiu et tall (hic non illic, hic et ilSc)
Wb. 3*. 28'. inti thall (gl. ille; i.e. is qui illic) Sg. 197*; idem post
snbstui tiva pp. 348. 352. intui ranua alli aarvbart tuua (aliae partes, quas
supra dixit) Sg. 22^. ciaaidruburf. frit iuaa. ciaeidruburt tuas (quamqoam
dixi tibi soprs, qoamquam dizi supra) Sg. 75*. 99*. tuas inoehtur (gl. ex
titulo firontis: i.e. supra in fronte, in inscriptione paginae) Cr. 32*. tucu
ocus tis (sapra et infra; cf. praep. t«, infra, ande et conidenda formula
yetasta anis) Corn. y. e6mla\ sabiunctam snbst toll inrtg tuas (yolontatem
regis superi) Goid. 42. Designa tiones regionum mundi tdir, tiar etc. non
inveni, sed aat ctirther (p. 274). aot andiin:, amar^ ut snpra.
S praemissa: soos (gl. sursnm) Wb. 20*. sech satuim »uas (altra Satamam,
planetam, annium, non pertingunt) Cr. 18*. conseuchad suas ar omun ima sin
(gl. lanam quasi futurae metu tempestatis aliquando aliaas comn attollere Dum
quid credibile est? Beda de temp. rat. c. 22) Cr. 33*. Formulam sall, quae
couici poterat secandam analogium, non legi; sis (deorsum) cztat in Wb.: m
fuoertar cech ingor suas fuscerdamni (gl. spem sicut ancorum habeamus aoinw
tutam; i.e. deorsum reponitur omnis ancora, sursum reponamus eam, spem) 34';
saepius significans hinc infra, porro ut : tubeir sit (gl. fideUs setmo, i.e.
quem
* De forma airther, airthir (npo/pai, in oriente) supra disputatom eat (p.
S74). Componto Kubstantiva proctil dubio sunt tuaiscert (reeio
septentrionalis), aencert (regio meridionalia): eo ft raih Iwmceirl er. (cum
Yiris septentrionalls Hiberuic.ae) .Kaa. Ulton. ap. O’Con. 4, 238. ren «i
neill in tuaitcart (ab CNeilUd septentrioDalibua) , ri Dalaraide rn tuattoert
(rex D. sept) Aaii. niton. ap. O’Con. 4, 23. 205. 208. giallu ducirt htrmd
(obsides .instralis Biberniae) Ann. InisftL ap. O’Con. 2, 37. imleitcuirt
Lelha Cm auatrali partc Latii) F. i». 10. laoi in Cr. inYenhinUir »d iectiva
derivata: luatcerd. (ffl. ad boreales partes, asceudit sol) 33'.
iarthunitcerdtjaeh t.%\. etetii mm, flatu; i.e. ventomm flantium inter
occasnm et i^epteutrionem) 37>, quocnm congruit ertiv aiscertack (gl.
euroaquilo) L. Ardm. I88b.2.
|
|
|
|
|
(delwedd F9276) (tudalen 613)
|
IV. 1. ADVEBBU BIBBBNICA. (6S7-M9) $13
didt infrm) 28'. iA^ gnimi eptetiip attnbeir git (haec stint opera episcopi
quae dioit poiro) 28'; alia exempla «upra p. 349. E denominationibns regionum
inimdi inTeni in recentiore Ubro tiar (ad ocddentem Tersns): mmr nar (mare
occidentale) Annal. Iniaf. ap. O’Con. 2, 37.
Ante consonam SA inficiens [nisi legendum est fa, cf. supra] extat in Cr.
33*: sathuaid (gl. ad septentrionem). Qaaevitur, pro t in eadem positione
otroffl ait fa ao </«?
Cetemm satie obscora snnt illa praefiza. Nam etiamsi credas t ortam e praep.
do secnndam analogiam vocabolorum com eadem compositorum, diEG cile taaen
erit ezplicare cetera, «, «a, et an, in quo, cam esse non possit ar ticalns
ob fiquidam n servatam ante tenaem (p. 218), statoimus obsoletam in esse
praepositionem (-= ana?),
5. AdTerbia temporis pecoliaris formae doo tantum firequenter in Teniantor:
iarum (postea), riam (antea), quae Tidentur ad Baperlatiyi formam deiiyata e
praepp. wtm, rm, Alia lod vel temporis adverbia inter adverbia nominalia et
pronominalia enomerata sunt
6. Adverbia primitiva vel
obscurioris originis: amne, etir (praep.) tZM, immaOe et t>»tnan^tor
(composita imm an-?), namfna, beoe, eetu.
AMNE (ita, sic): wa;nns aaruluu» airi (gi.et sie effagi manum eius) Wb. 17*.
imad dixnigedar naeh ceene hdre itamne dcgnither (gl. sio non est inter vos
sapiens qmsquam qui poteiit iudicare inter fratrem suum; i.e. non est sapiens
quisquam, quis ita fit) 9*. inmaiih andubio amne (bonamne hoc atramentum iU?
cf. p. 213) ML 13*.
Eiosdem vocis alia forma Tidetur am«n: am. bid eogno. do ceneue 7 nirbu
eogno. challeie aeht dorigni anMn eie. peUue rL (gL quasi ab Aeneus Aenides,
sicat a Peleus Pelides, posuit YirgOius, Pr. 2, 7, 36) Sg. 8P. matued amin
{:par \lieip\ 7 tie in reliquie maeued amin, gl. ad textam: sunt eadem et
nomina et pardeipia, ut annatos b onkiadeie nai i onlujTtjg, doctus etc, Pr.
11, 5, 22) 192*. Cf. formula coniunctionis looo adliibita: olliamein (quia
est sic, itaque) infra. Idem addito te: doinchote rotnMt fiel a mine t e
eteraevide (ad significandum fiiisse velamen item inter eorum oor) Wb. 15*.
ETIR, niR (omnino): etir (gl. omnino) Wb. 13*. nieumme etir »6n (mi nime idem
istad) 19*. eonibi eter inpee. (gL ot tollatur e medio vestrum; i.e. ot non
sit omnino peccator) 9*. ni eontalla obbad fair itir (gL difficillima re cosatio
tD«« iussioniS; i.e. nequaquam admittit recosationem in se) Sg. 90*. o nadi
mud etd' (gl. nullo omniuo modo), o noeA nuid etir tdn (n. m. omnino istod)
2$". 208*.
ILLEI (hnc): iitnwm hiOe (gL huo iUncque) ML 15*. dothmdecht lat illei (gL
Marcnm adsnme et adduc tecum mihi) Wb. 80*. dofcidid illei reeiu ritea (gL
deducite iilum in paoe, ut veniat ad me) 14*. Apud
O’Don. p. 268 Hle, ale.
IMMALLE (nna, «imal): scriptione frequentiore immalle Wb. 9*. 13*. 13\ Sg.
40*. 198*. ML 31*. iiimmalle fotdidmat (oua patientar ea) Ml. 15*. imaHe Sg.
189*; alibi immallei Wb. 10*. itimmallei ro/Htea (gL cum Onesimo; i.e. uua
laisri sunt) 27*. tmmaM 4*. immelei 10*. Cnrtatom malle: nimalle aet itcachte
foleith (non una, sed per se quisque) Wb. 17*. itmalle eonnubeabtat (uua
ascen dttnit) F. h. 66.
|
|
|
|
|
(delwedd F9277) (tudalen 614)
|
614 (M9.670) IV. 1. ADVBtBIA RIBBBHIOA.
DiMANETAR (inTicein, interse: immanetur .i. tturru O’Da.v.y. dedureur corpu
nemdi et eorpu ttU. et dechur eter corpu nemdi immanetur et deth» «Ur corpu
tal. immanetur (gl. alia corpbr» caelestis et corpora terrestris) Wb. 13*.
6entad etruib immanetur l. etruib et dia (^. quod est Tinculom perfectionia;
i.e. nnitatis inter' tos inTicem vel inter tos et deom) 27*; scriptom
immenetor: da gnitia da/m intiaiindai amein immenetor (gl. nomina illomm snis
praeponebaat nominibus, Romani, et inTicem Sabini Romanorom, Pr. 2, 5, 23)
Sg. 29*. Idem abiecto i principali: am^is rechto mtmrtar (gl. inTicem
odientes, eramQS, Tit. 3, 3) Wb. 31*.
NAMMA (tsntom, solom; = na^nrmd, ut non sit magia? sed ci.eambr. namyny.
nipathi indii heta tJaticn dOudeib nammd (gL vocaTit non solnm ez ladaeie)
Wb. 4*. iasathorbe feiain sdn nammd (gL semet ipsom aedificat; i.e. est eins
ipsius ntilitas sola haec), tieht nammda ieeamUd ietorbe e6n Q^ma forte etc.
; i.e. aed tantom ita est commodnm hoc) 12*. ieindib nammd atá tm dliged (gL
a capite solum composits; i.e. in eis solom est regals) Sg. ll^. Semel nanmd:
ie/ollus dim natmd arbrig labrad iUtebre (pstet ergo, tsntmn ob splendorem
loqui Tariis linguis) Wb. 12*.
BEOS (adhuc, etiamnonc, porro): bied afortaeht linn beos (g^ adhoc eripiet
nos; i.e. erit ^os anxilium nobis adhnc) Wb. 14*. itoca ataaid beoe (^ mini
strastis sanctis et ministratis) 33*. dobiromma anaccobor collnide beoe
(gnTSt Tos cnpiditas camalis adhac) 8*. tecmallid diadonmieh beoe (colligite
die domi moa adhnc) 14*. bith and beos (esto in eo, stata, porro) 10*.
niroehumteigther s6n beo8 (ne nonc quidem commstetor illod) 30*. hd eoribiunt
dd caroiAtar beei (gl. aatiquam scriptorum serramas; i.e. soribentes duas
litteras etiamnanc, pro aspiranda <, ih ut veteres Graeei) Sg. 9*. tUd
ocoeeribunt beoe (g^ in li^ quem scribit) 213^ w». a/ol. cdina beoe U^iimdet
(est haec notio esdem quan adhuc significant) 72\ In codd. Tr. et ML 6010:
ce«& daaon domberaom bem (binae voces quas ponit ille porro) Tr. 1'.
Irianaeeinmen tnandait beue (per gradns in eorum camulatione porro) ML 54 r.
Recent. fot.
GETU, CETA (primum): iihS eetu rupredach dilnb (j^ sieot didicistis ab
Epaphra; i.e. hic primus praedicsTit Tobis) Wb. 26'. ieh^ eSetne fer eeta r»
chreti didia tuaiee (gl. primitius Asiae in Christo lesn; i.e. est hic idem
Tir, qui primus credidit ez Asianis) 7'. apatil ceta thuidchetur iescuMnUach
et/oM eiaai iarum (gl. superaedificati tos super fimdamento apostolorum et
propheta rom in ipso sommo angulari lapide Christo lesu) 21*. Idem eita:
horvdtda ind/euil foranaib cnamaib cita biat iarum incnamta in/oehaid (cnm
tabe&cts eit caro snper ossibus primum, sunt postes ossa in passione) MI.
22*. oonide epieop intin citarvotrtned lalttigniu (nt episcopus iUe primns
ordinstns sit spod Lage mos) Tir. 11; et ciatu: itM ciatu ruchreitaet diib
(gL primitiae Achsicse) Wb. 14*. Sed conferendum eet sine dubio c^ dtne^
primus (pp. 307. 308).
|
|
|
|
|
(delwedd F9278) (tudalen 615)
|
IV. 1. ADVBRBU BBITAimiOA. (670.
571} 615 II. Adverbia britannica.
1. AdieotiTorum ferma «dTerbialis efficitmr oambrice praemissa pavticula IN,
YN: miaun^ hmiaun, ymaun (recte, via recta; iaun, rectos) L. Land. E^.
ynmaiin ib. 117. y gvodion wr p«ngry^ ... ae uaryf ynnewyd eiUau» (yidebam
yiram crispom, barba naper raaa; ntwyd, HOTae) Mab. 1, 8. dywedaf yn Umoen
(dicam libenter) 1, 237. Ceterom eadem constructio adieotiyi my» nitar et
post Terbum sabstantiTom et post aomina sabstantiTa, ubi germanice adhibetor
fbrma praedioatiTa: hyn adyweda/ ytti votyiOebic gennyf bot yntegach yr
hnaraf (hoc dico tibi, esse persoasom mihi, esse formosiorem maxime de
fonnoii, e paeOis), hot ynweU gemiyf (esse melios mihi; adL tebie, tee,
gwelf) Mab. 1, 4, 5. adnee y pebyll aoed yn agoret (et ianua tentorii erat
aperta), dwy goetrel yn Uawn owin (daae lagenae plenae Tini) 1, 289. aphorth
y gaer a welei yn agoret (et portam castri Tidebat apertam) 8, 265.
Neo tamen non omittitor interdam particala adTerfadalis: ar hit cynbran
eithaf bet lyehur (secondam C. , riTam, longissime asque ad L.) L. Land. 133.
mynyeh y dywedut (saepe dicebasX y mae ntynyoh yr neb (saepe accidit alicai;
adi. mynyehy frequens, cf. hib. vet inmenicc Sg.) Mab. 1, 11. 235. kyeeu
ychydie aomo hi (dormire paalam ipsa; adi. yehydie, paolus, parvos) 2, 46.
Cornicis adieotiTis yn praemissa at cambricis: ny welone yn fae (non Tidebant
bene) P. 64, 3. dyepresys yn harow (oontemptus cradeliter) 2, 3. toor agan
flehy» yn fras ha waman ber^ene (saper liberos nostros magnopere et saper nos
sit, oltio) 149, 4. yn felen (ignominiose) O. 2653. ynpel (prooal) 0. 1141. i/ an eeorgyae yn tebel (dao eam flagellarant male) P. 130, 8.
mara kewey» yn ta (si dizi bene; de consonaram sequentiom infectione pp. 190.
200) 82, 3. Sne partioala: vghdl (alte) 16, 1. ragon nwnough rebekie (pro
nobis saepe re probratos) 2, 3. menough ef a wruk bottye (sae^e ille
iaotaTit) P. 2888. yma moyeee pel gyUy» (proool abiit M.) O. 1682. ogea, ogas
(prope) O. 184. 1141. P. 253, 1.
deeympy» (sabito) 177,3; atque adiectiTis vel adyerbiis aliis post posita:
galloede bras (potens Talde), eale» bras (duras admodam) O. 1494. 1525. gaOosdcfeet (potemiinuiaxiB), too^CMm/(W< (acceptissimns),
y«yn fett (gelidissimas) D. 157. 1207. 1209. mmeugh fest (saepissime) R. 338,
varius aatepouta: feet pd (diatissime) O. 852. fe»t yn cn^ (Talidissime) P.
104, 2. f^ yn foll (stol tissime) 238, 2, praeter composita (p. 203) at
pvr-ioyn (mere candidas) 45, 1 et similia. Exempla praemissae praep. a (ex)
yid. infra.
Aremorica adieetiTa saepe sine partioahi adTerbialiter constrai patet e &nnalis
firequentibus in Bni.et MJ.: duet mat (bene adTectus, qui bene ad Tenit,
acceptas; salata&di fbrmala), credet glan, credet plen, credet sur
(credite mere, plene, secare); item frequentiora simt adTorbia: Um (acate),
pell, pel (proool, dia), eren (rotande, i.e. prorsas) Bah. = erenn MJ.
(Cath.), acojf (agiliter, letiter, i.e. celeriter) Bah. (Cath.) »
«e<:^MJ., eider (laete, tronquille) Bnh. >=> eeder MJ., ao peregrina
net (8incere),^«r (aadacter), epea (spisse, crebro), ider (dare, dieerte)
Boh. = eclaer MJ. hogoe ('prope') Cath. MJ. 50 b. 161 a. LiTenitar tamen
eadem particola ante adiectiTa, cam in Bah.: te goar en mat (scis bene) 48,
20. duet eo en mat (bene processit, paer) 108, 25, tom in MJ. : enn
|
|
|
|
|
(delwedd F9279) (tudalen 616)
|
616 (571.673) IV. 1. ^VBBBIA
BBITAinnCA.
antier (integre, oninino) 221 a. me goar m mai (scio probe) 66 a, ac pleniore
forma, non solnm ante vocales sed etiam aate consonas: eiU, obil^ emt abiloiA,
ent pur abUaff (habiliter, habilius, habilissime) Cath. ent eepret (expresse)
MJ. 66 a. 92 b. ent yacuyt (reyera) 194a. ent certen (certo) 98 b. ent fier
(confiden ter) 232 a. tnt seder (serene) 39 b. 53 b. 54 b. 141 b. ent dinoe
(indubituter; dinoe 19a) 38b. ent tenn (instanter) 198a. enta (igitur, ergo;
= ent da, probe?) 36 b. Exempla
praemissae praep. a (ex) vel da (ad, praesertim ante soper latiTum) vid.
infra.
2. Sabstantiyorum formae et formulae adTerbiales cambricae interdam ipsae
quoque efficiantur praemissa particola ui, significante idem qood lat. vt,
gr. ms, ut iam in glossis Ox. : kin map di iob (at lovis filios) 39\ quae
phrasis poterit haberi adverbii loco. Eadem loquendi formala post Teibnm
sabstantiTam: ef adele bod en uab yr brenyn (ipse debet esse filios regis)
Leg.
1, 7, 1. ffv^ llychlyn yw y rei hynny, a march uab meirchaiton yn tytcyMaiec
arnadunt (Tiri ScandinaTiae sant illi, et Marcas filius Maroiani dax ois)
Mab.
2, 380. Magis hac quam ad praep. yn pertinere Tidetur
propter infectionem: yn uore (mane) 1, 6. De particula yn non inficiente cam
Tcrbalibus substan tiTis vel infinitiTis passim adhibita ad significandam
partidpiam praesentis actiTi supra actom est (p. 538).
Frequentius tamen substantiTa
cambrica, ad significanda adTerbia, loci et temporis praesertim, aat com
praepositionibaB oonstructa iuveniuntar, aat sine praepositione cum articulo
tcI omnino nuda.
Formulae cum praepositionibus : diminid^ dirmimd^ diuinid, iuinid (sursam),
diffuairety dxrgnairet (deorsnm; i.e. ad montem, ad solum, di = y, hib. do) L
Land. fq. yngnairet ib. 119. y uynyd, y waeret Mab. 2, 211. 246. 376, cf.
kyuodi y uynyd (surgere) 2, 216. Iqfuot y uynyd (suj^e) 1, 6. 3, 26. Eodem
modo fre quentiores sunt in Mab.: y maee (foras; e magee, i.e. in campum, cf.
p. 4 not), ymywn (in mediom et in medio, intra, in), fortasse y ma, yman
(hic, hno), de quo Tid. infra; in traue, ar fy-aue (porro, i.e. in
directione) L. Land. fq. y» amgen (aliter, alio modo; opponitur nyt amgen,
non aliter, i.e. scilicet, fq.) Mab. 3, 300. yr medin (paulisper, paulo ante)
2, 42. 48. ysgwera, ystalym (da dum, iam dudom; i.e. inde a spatio temporis)
2, 229. 8, 14. hyt noe, hyt dyd (nocto, die) 2,
6 ; tcI oom pron poss. : yny vlaen ae yny ol (ante et post; i.e. in eius
fronte et in eios Testigio) 2, 378. Inprimis memoranda sunt propter
singnlarem praepositionis formam: avory, allory (cras) Mab. 1, 20. 289. 2,46.
219. 242. trannoeth, drannoeth (trans noctem, postridie) 1, 6. 10. 20: II. 12
drache/en, draehefn ftrans tergum, revro) \, 10. 20 = draehefyn 1, 19. 24. 2,
36 etc.; tandem innctnm subst oet (aetas) cum pronomine possessivo infixo
poit particulam eir (ce praep. er, yr) ; dwe atoyr ua welei* i eirmott vtat
vteU no thiii (deus scit me non Tidisse unquam paerum meliorem te) Mab. 1,
14. ua ekigU/ eirmoet (quod non audiTcrim unquam) 1, 10; ob frequentiorem
tamen usmn td verbialem forma eiryoet (cum pron. 3. pers. y) omnibus persoois
iuncta inve nitar: ny ehiglefi kerd kyital a honno eiryoet (non aadiTi cantnm
aeque dulecD atque huno nnquam) Mab. 1, 9. moncyn deckaf a weleitt ti eiryoet
(pnella fot mosissima, quam Tidisti tu onquam), ny ohlyweiet eiryoet (non
audiTisti unquun)) ua loelut eiryoet (quod non Tidebas onquam) 1, 4. 8. 2, 7.
|
|
|
|
|
(delwedd F9280) (tudalen 617)
|
IV. 1.. ADTIiRBIA BRITANNICA. .'672.
573} 617
Addo hoc loco designaiionis cambricae regionum mandi exempla: ar parth
gullengin (ieg. guiUugin = guUeuin) dir eecluis. inparth gulleuin dir mainH
(ab ecclesia, a domo lapidea in occidente; cf. yr gorllewin, kyt yggorlleurin
Mab. 2, 225. 238. parth ar gorlleuin, y tu ar gorlUunn 3, 268) L. Land. 231.
232. vrth parth y dun/rein, yny dwyrein, parth ar dtoyrein (ad orientem
versua) Mab. 2, 202. 225. 3, 268. ar parth dehou (ad manom dextram? in
meridie? cf. De heubarth, australis Wallia, apud Girald Cambr.) L. Land. 216.
i parth guocled (in septentrione; cf. yr gpgled, hyt y goglet Mab. 2, 238), i
parth cled dir cruc (a colle in septentrione; cled, sinister) L. Land. 253.
257; concordant ei^o duae posteriores designationea cum Itibernicis p. 57.
612, differunt duae priores.
Formulae substantivomm com articulo rei nudae: y chumtaf (vespere) Mab. 2,
44. 216. y hore (mane; supra yn uore) 1, 10. 2, 66. ar bore (et mane) 1, 6.
12. ar bortu (id.) 2, 242. doe (heri; hib. vet. indM Sg.) Mab. 1, 17. 23. 33.
doe ac echdee (heri et nudius tertius) 3, 19. neithioyr (nocte praeterita) 1,
247. 2, 8. 42. diwamawt (die quodam) 1, 1. 236. 267. dignairet guera (deorsum
aliquantum) L. Land. 251. ruthur y wrihynt (panlum ab eis) Mab. 2, 384. teir
bbffted y bu-e/felly (tres annos fiiit is ita, eo statu, amatus ab ommbus),
o» uelly y byd (si ita est; cf. hib. vet. aamlid ex tatnal, cambr. mal, fa/)
1, 21. 259. gweith (quondam) in compositis: boregweith (mane quondam) 2, 34.
irei gykeeith, treiglgweith (quondam) 2, 5. 28. Formae pluralis: gweitheu
(interdum; dupL modo — modo) 2, 200.
Cornica exempla particalae yn praemissae certa non invenimos nisi ad dito
kett^ ante substantiTum in formolis: yn kettep gnas (uniTersi) D. 1350. yn
kettep pen D. 762. y» kettep pol D. 841. 3054.
yn ketep pol O. 2418. Forsi tan tamen huc referenda stnt: yn vaner (ita) P.
232, 1. yn gev (ludibriose) 95, 4. 191, 2,
similia.
Aremoricam exemplum part. oz cum subst.: ot roen veO; raliet (ut rex, ad
instar regis, vos geratis; gerni kdniglich) Buh. 38, 5. Frequentissima antem
est haec particula cam infinitiTo signiiicans participium (p. 538).
Formulae substantivevnm com praepoaitionibus non infrequentes in isdem
dialectis.
In cornica : Je ves, yn mes (foras) P. 33, 4. 30, 4. aoe» hag agy (extra et
intus) O. 953. 7«i dor (deorsum, in solum, cf. cambr. di gnairet) P. 14, 4.
yn ban (sursnm, cf. cambr. di minid) 81, 1. 166, 1 etc. a van (desuper, snpra) 53, 4. 0. 38. 857. yn deweth. wollweth
(iu Rne, tandem) P. 40, 4. 38. 3. a heys. tt iyt (e longitadine, ionge) 233,
4. O. 1334; 653. 2759. a les (e latitudine. late) 0. 1666. adrus, adrues,
adres (e transverso, conUa) 0.393.964 R. 1792. P, 120, 2. adro (e circoita,
circa) 0. 2101. P. 23, 1. 121, 8. 133, 3 146, 1. 154, 2. 230. 3. a dre (domo)
0. 2185. R. 1661. thc dre (domura) 0. 2213. avar (mane; cambr. yn for*) O.
629. D. 3239. pur avar (primo mane) P. 252, 1. auorou Voc. 8\ avorow (erts,
eambr. auory, hod. y/ory) 0. 2299. 2417. 2432. D.
722. 3240 warbarth (simul, nna) O. 1044 D 307. 1179. P. 127, 4. 142, 1. 147,
4. 149, 3. 181, 4. warberth (id.) 95, 2. war Jellargh (retro) 205, 4. war
nans (deor •om) 205, 2. yn nan» (id.) O. 165. yn kergh: dun yn kergh
(abeamus), ke yn kergh (abi), yvos. . . yn kcrgh gyllys (eum abisse) D. 2289.
R. 116. 809. ke yn ^*rth (proficiscere) O. 725. dvn yn kerth (proficiscamor)
D. 188. ternos, ternoys (postridie) F. 229, 2. 238» 1.
|
|
|
|
|
(delwedd F9281) (tudalen 618)
|
618 (573.674) IV. 1. ADVKRBU
BRITANNICA.
In aremorica: en maes (foris, extra) Cadi. HJ. 12b. Boh. 58, 2. (foras) 56,
17. 60, 11. voar a maea (foras) 58, 4. en hent: deofmp en hent (abeamos, per
gamus) 58, 8. aet eu en e rout (perrexit, abiit) MJ. 210b. dan knech
('sarsiim'), dan tnou ('deorsam') Cath. dan pret (aliquaado; i.e. ad tempos)
Buh. 104, 11. rac drem (illico, statim; i.e. ante Tisum) 10, 8. 28, 9. rae tal (id.; i.e. a&te frontem) MJ. 36b.
endez (bodie; plenios en dez man HJ. 5b. 141b) BuL 30, 11. 58, 14. en beure
(mane) MJ. 214a. en not (noctu) 42a. en dkez (postremo) 65a afret (mox; = a
pret mat MJ. 94a) Bab. 8, 9. 32, 7. MJ. 5a. 17a, unde abrtt dahez ('sero')
Cath. abredahez MJ. 161 a. 202 b. aHei ('saepe') Cath. MJ. Bnh. fq. = alleux
MJ. 119b. c^o ('cito') Cath. MJ. fq. adr^ Cpone, revra^), a/breHX (e
transverso) : coezaff atretut ('decidere'), adHareh ('retro*), aeottez
('seorsam'), affoez, auoez ('palam'), abarz, ebarz ('intro, intra'), oafiTO
(^'dica), treiff oartro ('ambire'), bezcf^ oartro ('ciTcamstare'), «pterzet
oar quit ('retrogradi') Cath. Fomae ploralis: aguixyou ('aliquando,
intfurdum') Cath. aguezou MJ. 204 a.
SabstantiTa unda comica: doy (heri) Voc. 8\ metiin Voc. 8' = myttyn (maae) O.
1533. 1644. 2279. D. 2680. R 1108. P. 243, 1. dre (domom; tJu dre sapra) O.
607. mea (foras; sapra 7« ves, yn mee) O. 2185. R.
2232; saepius com ad iectiyis : touth da, tothda, tovthta, totta, toth men,
toth brua (cito ; gans touth bnu D. 660) D. 558. 643. O. 1001. 1036. D. 662. 1128, vel oomposita:
la/frii, kefry$ (simal, puiter) P. 8, 4. 22,
3. O. 119. 472, ande iterom comp. kekyffrie, kekyffryt (id.) P. 29, 4. 169,
4. kettoth (tam cito, simul) O. 1908. R. 1970. ketoth, kettuth (id.) O. 2272.
R. 1598. fatell, fatel, falld, fetul, fetiyl (quomodo?) P. 73, 2. R. 229.
2568. 1423. 0. 228.
Aremorica sabstantiTa nada: mitin ('mane'), dech ('heri'), dezquentdeth
(nndius tertins) Cath. <i? (dto)
HJ> 214b. quenech ('sorsnm') Cath. kneA^tou (supra, infra) MJ. 53 b;
saepios composita sine articalo: vetez (hodie), vet no$ (hac nocte) MJ. 17b. 61a. meurbet (magnopere; i.e. magnam rem) Bnh. 16, 15. 54, 21. MJ.
11». Ozmat ('cito, sabito') Cath. Bah. 32, 19. 160, 7. 164, 17. MJ. 4b. 47 a.
59a. 64a. haetiz (id.) 60a. 115 a. quenti» ('eonfestim, protinas') Gsth. MJ.
83 b. queffret (simul) Cath. MJ. 59 b. 199 a = guewtA 58 b. Sabstanthra com
adiectivis sine praepositione aut articulo: peU amser (dia; pel a amser
Cath.) Bah. 28, 2. gueUaf pret (alibi gant guellaf pret, quam primnm) 114, 2.
176, 6. quentaf pret (primom) 10, 19. 32, 9.
8. Formnlae adverbiales e pronominibus toI numeralibus ei snb stantivis
cambricae: gtoeithon, weithonn (nnnc; ■= hib. infechteo, hac Tice, e subst. gweiih, fecht) Mab. fq. yr awrhonn (nunc) Mab. 2, 36. 55.
hedi» (hodie) Mab. fq/ heno (bac nocte) Mab. 1, 6. 32. heibaw (hac via) 1, 237.
2, 242. peunyi (cotidie) 1, 286. 267. peunoeth (quayis nocte) 1, 293. trennyd
(perendie) l, 288. eilwer» (alio spatio) in loquendi formnla: pob eilwere
(altematim) Mab. 2, 17. 39. 3, 266.
Cornicae: hepeu (hodie) Voc. 8^ yarie scriptam: h^ytto, hy^ew P. 157,4. 172,
2. hetheu, hetheo, hethew D. 1113. 1588. R. 825. hethyv, heOyw 0. 5.49.
hytheu, hyihev, hythew D. 2994. R. 21. 1550. haneih (hac nocte) P. 44, 3.
123, 4. H. 849, per pleonasmum yn noe haneth D. 671. P. 49, 2. 239, 3, vel
han^ y* noe 63, 2. luman (nunc 1. modo) Voc. 8^ varie scriptum in Dr. et P. :
lenmus, lemmen, lemmyn, lymmyn, lemen, lemyn P. 245, 4. D. 82. 307; 1918; R. 893. 1749.
|
|
|
|
|
(delwedd F9282) (tudalen 619)
|
IV. 1. ADVKRBU BRrrAmacA. (674)
619
P. 51, 1. 60, 1. 61, 2. 69, 4. 75, 8; 189, 4. O. 2839. D. 1U9; O. 2389; P.
100, 4. 0.355. 910. 2525. (bfmr/n P. 175, 2). hftu lytnman (prius quam nunc)
D. 1240. fntb er, pub etfTy pub vr (quaTis hora, semper) P. 87, 3. 175, 3;
108, 4; 53, 4. 171,1. popprys, puppry» (quevie tempore, semper) 0. 1213;
2125. D. 308. debua (aic) P. 123, 2, saepins yn debua 14, 1 etc. yn deUa 62,
4 etc. yn torma (hac Tice, Boao) 0. 795. D. 1445. 2446. alimma (hinc) O. 83.
169. 446. 1003. aleua (mde)
0. 714. 791. 1428. P. 229, 4. a lene (id.) 16, 1. 80, 4. 0. 1945.
Aremoricae: kitm ('hodie') Ci^. = hmeu, kuyeu MJ. 3b. 214 a. henoz, henoaz (hac
noote) 63 b. 202 b, atmmqQe aactam pleonaitice: en dez hizyu, huyo en dez,
hysio en dez, henos en no» 152b. 160a. I94b. 58
a. heuUne, hefiene (hoc •nno) Gath. Bah. 192, 18. hedro (hac Tice, nono) 6,
26. breman, abreman (nnne; = pretmon,
a pret man, hoo tempore) fq., pleonastice breman enpret MJ. 74b. hman (nnno;
<d. coni. luman) 132b. 212b. 223 a. vahunt (ibi) Bnh. 92, 8. vau Qd.) 36,
5. MJ. 157b. uase ('illo, ibf), entreuaie pe entre eno ('inter ibO Cath.
pemdez ('quotidie') Cath. peprat (semper; s= pep prei) CatL MJ. 14b. 17b. 57a
=s bepret Boh. fq. nepret (onquam) MJ. 58b. alesse (istinc) MJ. 61 b. 318 b,
quooom conferendam a lech arall ('aliande') Cath. Non coalescentia nep rout («liquo modo) MJ. 226 a. nep
ten, nep tro, nep qui» (aliquo modo; e nep guy» MJ. 6a), pep tro, pep quia
(omni modo, omnino; e pep manyer, e pep guy» VJ. 7a. 12a) Boh. fq. nep Ueh
(aaqoam, nasquam), nep manyer (nequaqoam) Cath. pep tu (omnino, certe, alibi
a pep tu) Boh. 14, 1. pep lech (abique; «jtwp flaee, en peb lech MJ. 8a. 11 a) Boh. 68, 1. (atique) MJ. 113 a. pep hent (id.) 35a. pep ameer
(aemper) Bnh. 106, 9. GL an tu man ('cis, dtra*), an tu hont ('traus, oltra*)
Cath. an dro man (hac Tice, nonc) MJ. 60b. 76b. 165b. em bloet man ('homo')
Cath. an bloaeuez man (id.) Boh. 204, 21. an noetez man Qm noete) MJ. 6da.
4. Praepoaitiones adTorbialiter positae. Cambricae, a. nadae: kynt (ante),
gwetfy (post): val kent (at antea) Leg. 2, 5, 2. y fford ydeuthum gyiu (ti»
qoa reni antea) Mab. 1, 10. hyepy» yu genyfi ua ehynt ua gtoedy ua ehigl^
(persoMam mihi est, aec antea nec postea me aadiTisse), ua ehiglrf tirmoet
naehynt nae gwedy (me non aadiTisae nnquam nec antea nec postea)
1, 9. 10. b. aootae pronontinibus vel terminationibus: yma^ yman (hic, hoc) —
coi opponitor humt (illic; cf. p. 398) Mab. 2, 222 — , yua (tanc, de tem
pore), yno (ibi, de loco; tria haec otram e praep. y an ez yn.?), praecedente
praepositione: odyma Qanc), odyna, odyno (inde, ezinde, <»x eo tempore,
loco); raeko (illic), gynneu (modo), drwod (trans, genn> hiniiber), itat
(deor SDin), uehot (sorsom):. kmc yma heno (dormi hic hac nocte), do» yma
(Teni hac) MtJli. 1, 6. 2^ 221. orawelM yman (de eo quod Tidit hio) 1, 264.
ae j^ y menegeia i (et tonc dempnstraTi ego) 1, 5. glewlvfyt oed yno (Gl.
erat ibi) 1, 1. ar boreu auory y kyehwynnwnni odyn^a (et mane cras
proficiscemar aoa hisc) 2, 242. ae oefyua ti awely (et inde to Tidebis), ual
ua allei owein vynet odyno Qta at non poaset O. ire inde, ex eo loco) 1, 7.
14. y gwr hir rad» mae arihur (Tir longos illic est A.) 1, 241. y gwr gutineu
y deuthpwyt atUno gynneu (Tir faBOos, ad quem Tentom est modo) 2, 391. do»
yua drwod (transgredere inde), y deuei drwod (transgrediebatur, flevium; kam
hinQber) 1, 32. 274. gweitheu uchoL gweitheu ittot (modo sorsam, modo deoraum)
2, 200.
|
|
|
|
|
(delwedd F9283) (tudalen 620)
|
620 (674.676) IV. 1. ADVBRBU
RRITANNlCA.
Cornicae, nudae: iyns, kens (ftntea) P. 194, 2. 254, 2; coniiinctae: a raj (a fronte) O. 2717. yn rag
(porro): dus yn rag (procede), deugh yn rag (pro cedite) O. 2403. 2683.
Auctae: omma (= ort/una? hic) P. 78, 2. 92, 2. 195, 3 O. 317 etc. = vmma 0.
102. 244. 885. P. 255, 4. eua (ibi, tnnc) 56, 1. 83, l! 112, 1. ene (ibi) 77,
3. 208, 5 eno 154, 3. ahanan (hinc; e praep. o, ez, de)
0. 2564. D. 850. 1099. itot (gl. deorsnm), huchot (gl. Bursam) Voc 8^ praeoe
dente praepositione: offymoio^ agentoto (nnper, modo) R. 896; 911. O. 796.
Aremoricae, nadae: evel quent (ut antea) Boh. 154, 16. quent eyuet o» dez
(ante quam dies, ante diem) MJ. 218 a. youde ez veeo aoutenet (postea sm
tentabitur) Buh. 108, 19. me carhe gouzout quet goude (scire velim poftea)
170, 18. goude ea renat . . da pylat (postea dedactos est ad P.) MJ. 83 a;
conionciae: dirac ('palam'), arauc: tnonet arauc Cantecedere') Gadi. Anctae:
anum (hie), eno (ibi) Gatb. MJ. Bnh. fq. ahanm (hinc) Boh. fq. ahtmenn MJ. 42
a. 116b. ahanan 52 b. ahane ('inde, deinde') Gath. MJ. 2l5a. 217 b.
5. Adverbia primitiva vel obscorioris originis. Gambrica: nm (neur, neui)^
hyth, ettwa, namyn.
NEU (iam vero, initio particula interrogans: nonne?) varius simplex, bt
quentius anctam NEUR (ante praeteritam, = neu ryT), NEUT (ante praeseu, ut
Tidetar): ae neu rygeueist gwbyl or annodeiit (ac nonne accepisti smruDua
tiius quod flagitasti?) Mab. 3, 160. neu
ehmtheu pan doethaweh. neur doetham y ercki ohoen dyuerch (iam ros car
Tonistis? Tenimus petitom O. filium taani) 2, 219. achynn kyfiauanu o neb
amato. neur daroed y arthwr lad y bem (et antequam accederet aliquis ad eam,
cerrom, iam abscisam erat ei capat ab A) 2, 22. aphan ordhoedaaeant y Uu.
neur ditgynaaaei arthur aelu (et com conse querentev exercitum, descenderat
Tero A. et copiae eins) 2, 380. y gm raeto tneut maruf haeach (vir ille Tero
modo mortaus est) 2, 59. aminneu neut ydg* yn gynyon honeu vy eigyll (et ego,
nonne sunt aridi stipites alae meae?) 2, 233. Hod. neur, neud^ new.
BYTH (in perpetuum, unquam): ar Uew vyth yn ditgrechu (etleo contmoo
eiulabat) Mab. 1, 36. yr(^ aduw mi aroda/ idaw uareh ae arueu byth (per denm,
ego dabo ei equam et arma in perpetuum) 1, 29. ny doeth vyth drachefyn (non
revertit unquam), ny dywedaf ynneu eir byth (non dicam ego Terbnm anquao)
1, 32, 262. •
ETTWA (adhuc, mrsus): nyt oet ymi ettwa wreicka (non aetas mifai adhno
ducendi uxorem) Mab. 2, 199. ynteu adebygei uot peth or ene^ yaytn gveiet
ettwa (ille putabat esse aliquid Titae etiamtum in G.) 2, 58. nywnn €noyt ioA
iawn ettwa (nescio, num rarsua satis sanus sis) 2, 56.
NAMYN (tantnm): namyn vn mab mam a that oedwn i (tantom unas fiHoa matris et
patris eram) Mab. 1, 2. GE hib.
nammd', cambrica tamen partieala cum negatione signifioat niii, praeterquam.
Cornica pardm respondentia cambricis, partim propria. Cnm cambrioo neu
concordat na, naw (iam Toro) semper inserto ne, n§, cnioa exempla eon ioncti
cnm Terbis eue et ire inter Terba unomala protnlimos. Diffeit byih (on quam,
usquam, uUo modo), quod semper fere cum negatione ponitur aat abao Intum : me
ny toon . . . cq/b« byth reeon (ego nescio, nequeo, nllam caosam inTe nire)
P. 121, 2. iyth reeon "^e la^e nynget k^ya (nulla causa interficiendi
est in
|
|
|
|
|
(delwedd F9284) (tudalen 621)
|
lY. ]. AOVEBBIA BRITANiaOA. (576) 621
yenta) 128, 4. hyih nyngese (nequaquam ejrat) 157, 2, aat oompositam, etsi
scrip tione fiure separatom, cum sabstantiTO antecedente: den vyA (quidquam)
34, 3. 40, 2. 59, 3. ger m/th (allum verbum) 92, 3. travyth (quidquam) 0.
163. 482. D. 1317 =: trmyth P. 50, 2. 68, 4. 111, 2; interdam aactam
accedente ol: offen» .vtfthol (pf[enB& nlla) O. 1350. dean «^^^(allas
homo) Cr. 1250; singularia sunt haec exempla: byth moy (ntique magie) P. 145,
3. gouy vyth (vae mibi utique) 246,1, sine negatione atramque, et naayth
navyth (minime, minime) R. 1020 Idem abiecto tli ante negationem: by ny heml
(minime simile est), neghys by ny beU^/th (nequaquam recasaberis), by ny
gewty ktn ya wyr (nihil dicebat nisi rerum), by ny vye re (nequaqoam foret
nimiam) D. 2383. 3130. R. II 95. 2056. by ua porth doui (ne atique
dubitaTeris, timueris) R. 381. Cum codem sine dubio composita sunt adverbia
temporis frequentia, ipsa quoque plerumque cum negatione, de praeterito
tempore: bythqueth (semper, uuquam, = byth toheth?') P. 49, 8. 84, 4 etc ,
amplificatum bythqueth whet D. 384; de futuro bynary D. 907, curtatum byner
0. 583. bydnar Cr. 1161, et bynytha O. 768. 888. 1253. R. 2139. benytha O.
300, utrumque saepius cum infectione venary O. 898. 1020. 1876. vyner O.
2196. vynyUui O. 96. D. 124. R. 2283
etc. venytha 0. 107. D. 402 etc. vynytlie 0. 2180, vel cum praepositione bys
(usque) : bys vynary (iu perpetaum) O. 1790. R.
1872. by» venary O. 1744. bys vynyiha, bys venytha O. 1042. 220. Quibuscum
congrnit fere significatione : bys vycken (in aetemum) 0. 1239. R. 421. bys
vickan, bis vyckan Cr. 30. 147. Pro his iuterdum adhi betur transumptnm, ni
&llimur, nefre, neffre (angl. ever) 0. 314. 461. P. 17, 4. 73, 1 , minas
bene neffra 5, 4. Combrici namyn locum tenet Ummyn : ny »e ragtho y honan
lemmyn rag pobyU an bys (non fuit pro ipso, tantum pro populo mundi) P. 6, 2.
nageus dev byth lemmyn ef (quod non est uilus deus nisi ipse) R. 1751.
Servatur tamen nam in formula composita namna, ante vocales nain nag (tantam
non, paene): hay golon nam ua done (ct cor eius paene frtwge bator) P. 87, 1.
namnag of pur thal (totus fere caecus sum) O. 1056. Fre -quentiora sunt praeterea: poran (recta, statim) P.
66, 3. 179, 3. 210, 3. wfialh, toA«fi (adhnc, porro) 15, 3, 115, 4. arte,
arta (rursus, denno) 22, 4. 34, 3. yredy, eredy
(certo) 27, 3. O. 281. wkarre, whare (celeriter) 0. 1167. P. 25, 4. ytho, yjo
(iam vero, ergo) 146, 2. 99, 3. re (nimium, nimis) verba et adiectiva vel
sequens vel antecedens: byny vye re (nequaquam nimium foret) R. 2056. re hyr
(nimis longns) O. 2548. Tandem
memorandae sunt formulae compositae sota brys, solabreys, sollabreys (dudom,
= suel a brys, multitudo temporis?) O. 2322. 2747.
D. 746, et solathyUt, solatheth, sollathyth (id., multitudo dierom?) O. 2612.
R. 1929. 2380.
Aremorica: neuse (tnnc) Bnh. MJ. fq. conferendum cum cornioo na-ns, nav-ns.
hoaz ('adhnc*; nedeu hoaz, 'necdum') Cath. Buh. 4,90. 6, II. MJ. fq. » dwae,
ehoas MJ. 120b. 132 a, respondens comico whath, wheth. arhoaz ('cras*) C«th.
arre Citem, iterum*) Cath. Bnh. MJ. 103 a. adarre Citemm') Cath. MJ. 72». 87b. 235 b. eza (iam vero, cf. com. yyi) MJ. 34 a. 50a.
67 a. 74 b. re (ni Duam, nimis) sequens vel antecedens: re bras (airaius) MJ.
llSa. calet r» (ni mis duras) 44 b. am nech re (uimis gravat me) 188 b.
Adverbia temporis, de praeterito : bezcoaz ('unque*, corn. bythqueth') C«th.
betgoaT Buh. 50, 7. bezcoat nepi boe (nunquam mihi fuit) 160, 19. bizcoaz MJ.
39b. biscoaz 14a. 191 a. bys
|
|
|
|
|
(delwedd F9285) (tudalen 622)
|
622 (576.577) IV. 2. PRABPOSmOKn HCB.
Ontl DAT. BT AOO.
eoaz 58a. 82b. 86b. 93a. 107 a. 119*. 141». 197a; de fixtaro: buhmifum (ia
per petaum; oorn. hy% vyeken) TAS. 6b. 56 b. 61 b. 99a. 193. 232a, saepios
hoc ffn que cam negatione ('nanquam') Cath. MJ. 8a. lla. 51 b. 52a.b. 178a.
l^b. 187b. 193b. 198b. 199b. 203a. 235b, vel buuiquen, bitiquen, bitviqum,
biiugquen Boh. 6, 6. 24, 15; 44, 8; 48, 16; MJ. 13 b. byahugqtien,
bythuiqueH, bithtafqun 85b. 9db; 89b; lOOa; tandem aremoricae propriam:
hi»iiziquen (ium, deldiic) Bnh. 28, 22. 122,
1. 188, 11. Mvun^uen MJ. 182a. kyvisyqven 56a. 184a. CAPUT SECUNDUM. De
praepositionibus.
Praepositiones, postalantes sabstantiva poeita in casibus obliquis, in
lingnis quoque celticis aat verae sant et primitiyae, ant nominales, vel
snbstantiTs, vix adiectiva, quae aat sola aat conioncta cum veris praepositionibus
adhibea tur. Casas obUquos poscant verae dativnm (ablativom) tantam et
accusatiTam in lingna hibernica revasta certo fere osa discratos. Cam sabstantiris prse positionom nominalium genetivom fere inngi,
non est quod monearis. I. Praepositiones hibernicae.
A. Praepositiones verae.
Sant monosyllabae vel bisyllabae, quaram aua pars poscit sequentjs sab
stantivi aut dativam aat accasativam, proat signiticant aat quietem in loco
ant motionem in locam factaoi, pars altera solam dativam, tertia solum
accusatiTm Secundam hanc ordinem enumerantor hic, ratione praeterea habita
yocalimn vel consonamm, quibus inchoiuitar vel finiuntur.
1. Praepositiones cam dativo et accusativo: evy in^ fo, Jbr. Usu casaum idem
est qui in aliis lingois, dativi ad designandum statnm quietit, accusativi
post yerba motam significantia.
AR (cum pronominibus suffixis AIR, interdam ER, at in compo8itioo« AIR, ER,
IR, e vetusta forma gallica are-, quare inficit sequentes consonss, p. 6.
196), respondens germ. vor et Jwr, lat. ante, prae, pro, com atroque cun e
primitiva significatione locali transgreditar in alius quasdam; at cam datiTO
in signifioationes praepositionum latinarum aupra et pro (i.e. loco), cam ae
cusativo praepp. lat. pro (i.e. propter), causa.
Exempla cum dativo: archiunn (ante capnt, ante faciem; gl. ante; oppo nitur
diiis, gl. revro) Cr. 31\ artnoe/dunn (ante &ciem meam, corum me, apod
me, foit amicus) Wb. 14'. aracldunn, ararciunni (corum eo, nobis) Yih. fq.
»*•
|
|
|
|
|
(delwedd F9286) (tudalen 623)
|
IV. 2. PRAEFOSrnOMES HIB. OUM DAT. BT
AOO. (S77. 578) 623
Has bii» arefdunn focheirt (gl. nbn corpns quod fdtaram est seminas; i.e. non
spicam, quae est in fine, postremo, BeminM) Wb. 13°. ar cach 6en laithiu (co
tidie) Gr. 25*. m artu ni mm ni domnu ni muir ar nifib briaihraib rolabrattar
er. (oec altius quidquam in caelo, nec profdndius quidquam in mari prae sa
cris Terbis, quam sacra verba, quae locutas est Christus) Inc. Sg. amab uiUb
cumaetib. amaib ffrddib nemdib (gL supra omnem principatum et potestatem,
constitaens in caelestibns) Wb. 21'. aiuidigud aranmmmmm dilina (positio
eins, pronominis, pro nomine proprio) Sg. 27*. cachae dohtidigud aralailiu
(gl. invi cem pro se posita) 28\ iacoibnesata .m. do .g. 7 .c. combiid eachae
arala/Uiu (est aEBmB x litteris g et c, ut sit qoaetis pro altera) W. ar
erchru (gl. pro defectu) Ml. 31*. areroe^floA (gl. in tibiis), aimaib
eruchordaib (gl. pro tibiallbas) 9r. amaib damdabehaA (gl. pro torcolaribus)
24'. amaib mignimaib (gl. pro male actis) 27*. amaib fedaib aonartaib ardaib
(gl. pro terribilibus arbostis) 4r. amaib hntiUb getntib eeaib .i, amaib
foirtrib (gL Graecis ac barbaris, sapientibus et insipientibus , debitor sam,
praedicare debeo; corum omnibus, apud omnes) Wb.l».
Com acoosatiTo: aruntda uili techt archenn cr. (gL nostra congregatio in
ipsnm; i.e. snperest nobis omnibus Tenire ante faciem Christi) Wb. 25*. iaar
eheim foeheda dodechommar (gL in hoc positi somus in sollicitndine pro Tobis;
i.e. in ilRciem tribolationis, usque ad tribulationem perrenimas) 25*. dollnd
«t biail arUhitai archerm in\na\ aamthige eomboi impe (Teait securis rnrsas
ad ma nabriom, ut esset circam id) Tr. 131. rithcB intechsin Jricolmdn
nambretan ar ehnmil .H. arggit (datas eat ille equos Colmono e Britannis pro
cumala argenti) Tir. 6. arae (propter id, propterea) Wb. fq. arain (id.) MI.
41 r. atipendium aium ittdUge doberr domiledaib armilte (stipendiam nomen
mercedis, quae datur militi bns pro militia,propter militiam) Wb. 3*. ni aro^
fer roceua (gl. pro nobis omni btts tradidit illam; i.e. non propter nnum
Timm passas est), ciacheste aririna cr. (gL nemo meveator in tribolationibus
istis; i.e. quia patimini propter fidem Christi) 4\ 25*. ni amert tndomuin
guidmit aet iaarchriat (gL obsecramus pro Christo; i.e. non ob Tirtutem
mundi, non Tirtntem mandi precamor, sed ob Christum) 15*. iaarbiad predchit
(praedicant pro Tictu) 24*. arinmrath (gL pro proditione) Ml. coL 301. Uterque
casns post idem yerbam: dorigeni dia ar fMccaib iarl (gL haec omnia
mirabilia; i.e. fecit deus corum filiis Israel), mox: tnnahi dorigeni dia ar
maccu ierl. (gl. scripta autem sunt haec; i.e. quae fecit ' dens propter
filios I.) Wb. 11*.
Alia quaedam, in quibus flexione non discemitur datiTns tcI accasatavus:
mairmithi ar aithia (non numerandam, habendnm pro culpa) Wb. 15*. deamrechi
inam at aimtir deirb (exemplom hoc de, pro, tempore certo) Sg. 66\ deieh mili
briathar ar labrad ilbdlre (decem milia verborum ad loquendum variis lingnis)
Wb. 12*. arairehitaecht duibai (gl. parcens Tobis) 14*. iaarbeOiid duibai
tiagmini ^ (pro Tita Testra, ut TiTatis tos, sabimus nos mortem) 15*. ar omun
inua >in (gl. meta tempestatis) Cr. 33*. arimmgahdil menaiehthe (gi.eaphoniae
causa) Sg. 8*. arli (gl. propter gloriam) Wb. 15*. arbrig (ob splendorem,
ostentatio nem) 12*. arluaeh (gl. propter foenus) Sg. 41\ ardechor (gl.
difierentiae cansa) 28'. «rcdinduthraeht (gl. propter bonam Toluntatem) Wb.
23'.
Cam utroque casu, etsi praecipue cum dativo, respondens gerra. vor post
|
|
|
|
|
(delwedd F9287) (tudalen 624)
|
624 (578. 679) IV. 2. PRABPOSmONES HIB.
COM OAT. 8T AOC.
verba defendendi: tockraiU di dommanucul arintUdttib demua araglaigihib
duald>$ arimeektaih aienid areechnduine miduthrastar dam (copiae dei ad
defeadendum me ab insidiis daemooom, ab illecebris Titioioun, a desideriis
natarae, ab omoi homine qui male Tolet mihi) Patr. h. crift dommimdegall
indiu ameim arloKai arbadud argvin (Christus ad protegendam me hodie a
Teneno, ab ustionr, a mersione, a Tulnere) ibid. dia domchobair noebtoffoxrm
arcechgucua^t nodyuamn (deas ad iuTandam me — sancta invocatio — adTersus
omne periculam qood pericUtor), aintivnn cr. areechnernbua arthein arthrethan
U»'bas (protegat oos Christus ab omni leto ferri, ab igne, a mari fiu-ente)
Sanct h. 3. 14. argalev fuail (adTersus stranguriam), archenngalar (contra
capitis dolorem), ardiring. argoth aring etc. Inc. Sg. Similiter: areelith
archdch (nam celatis quemque) Wb. 9*. inget a/mllu arer. (num snrripiam
membra ipsius Christo?) 9*.
Coalescentis praepositionis cani pronominibus sufSxis exempla. Pron. sg. 1.
pers.: eofardumthieidte triguidi ndirium hifarnirnigdibd (gL ut adiuTetis me
in orationibus pro me ad dominum) Wb. 7*. 2. pers.: guidimse dia nerulfu
(precor deum pro te) Wb. 27'. guide dae erutsu dogriss (gl. sine
intermissione, babeam tui memoriam; i.e. precationis dei pro te semper) 29*.
3. pers.: nilied amiit nonchretidsi aet fodaimid fochidi niri (gl. nou solnm,
ut in eum, Christum, credatis, sed etiam ut pro illo patiamini tribulationes)
Wb. 23*. airi, isairi (propter id, ideo) frequens loquendi formnla. Plur. 1.
pers.: hcre dorrigeni ct. anuiltso erunn ni ui«se do nevch iarum buith
inaccobor eolnidiu (qula fecit Chri stus omne hoc pro nobis, non iustum
cuiquam postea esse in cupiditate car nali) Wb. 15'. 2. pers.: infain nombiu
ociridig dirib (gl. confimdor in Tobis; i.e. cum sum glorians de Tobis) Wb.
2(^. lairnigdi airib feime (gL orautes dimul et pro nobis; i.e. cum
precatione pro vobis ipsis) 27*. atá leuaom diforcrid andudetta airibsi (gl.
id quod Tobis deerat ipsi suppleverunt, Fortunatas et Achaicus) 14*.
doluigimse airibsi (dono, remitto vobis ; = duibsi) 14*. isavrivba (gl.
propter vos) 15*. ismenic animiehthe ainubsi (est frequens eorum precatio pro
vobis) 17*. conroigset dia nairiuihsi (gl. illorum abundaotia vestrae inopiw
sit supplementum) 16*. guidid dia eruihsi dogreas (gl. semper sollicitus pro
Tobis, Epaphras) 27'. 3. pers.: teshanat b6Hl diriu (gl. imbecilles; i.e.
desnnt membra ois) Wb. 11'; alius accm-atins geminato r (cf. p. 335):
andorigeni dia airriu de maid (quod fecit deus eis boni; b doib) W.b. 21'.
m6r ni asdenti nj airriu (magnum aliquid fitciendam de eis, magni habcndi
siutt) 15*. fogur enh' tar de aralailiu 7 fog. ua liter naile airriusom (gl.
i et n vocales, quando mediae sunt, altemos inter se sonos videntur
confundere, Pr. 1, 2, 6; i.e. sonas utrlusque pro altero et sonos ceteraram
litterarum pro eis) Sg. 4*. nigette ua bri themnaehta beeca erriu (non
surriperetis iudicia panra iis) Wb. 9*. ciadudrign dia m&r dimaith
&rriu (gl. non in pluribus eorum bene placitam est deo ; i. &
qoamquam fecit deus mnltum boni eis), isirehride atellad errusom (gL haec
omuit in figura contingebant illis, ludaeis) 11*. ba uisse himaigde erru ba
liach aMepeUu (gL aemulationem dei habent non secundum scientium, ludaei,
Rom. 10, 2) 4'. Animadvertenda est huius personae plaralis proprietus, qua
terminatio -iu, -« adhibetur pro utroque casu, cum alius pro dativo
inveniatur -ib (p. 335).
IN (significationis et usns ciusdem cuius in linguis af6nibus) formam pri
mitivam hanc ante vocales et medina servatam mutat ante ceteras coiition*}
|
|
|
|
|
(delwedd F9288) (tudalen 625)
|
IV. 2. PRAKP08ITIONSS HIB. OUM DAT. BT
AGO. (679.680) 625
excatiens, assiniilanB rel condensans liquidam Boam n secandam praecepta (p.42flq.).
Cnm datiTo: pritngeinde tom do htreachatb in iMeirgiu et in diritiu indoe bdU
(gi.est ipse primogemtQS; i.e. primogeiutas fidelibuA in resarrectione et
receptione gloriae) Wb. i\ «> tt, biata ineilithri eolUu mesta (hic ero
ego iu peregratione osque ad diem iadicii) Ml. 38r. inengraicc anMae
aitherrech. (gl. loeo patronymicorom, iuTenimus posseBsiTa) Sg. 30\ c<mgab
iarsuidiu indonmvch fiiee (consedit postea in D. F.) Tir. 12. indi^rub
parduia ... in dithrub indo mtitn (in deserto paradisi, in deserto mandi) Tr.
18. 19. bad indiutti (gl. tribait in simplicitate) Wb. 5'. robdi aom ingalar
(gl. infirmatoB; i.e. erat in morbo, aegrotabat) 23'. connabiam ingorti ua
noohH . . . nabium ingorti ua nocti (ne si mus in fame aat angastia) 16*.
indfoititiu inguui im/blngi induine aldn (con fessio in ore fncit hominem
salTom) 4*. cosmili fi-iadam ingnimaib (similes Adami in actiohibus) 13^
Excassa vel assimilata n: hito«ueh (principio, pri mani) Tr. 49. 118. itotueh
(id.) Tr. 1. oe tuiste duUe hitoasuch (apud creationem mimdi initio), iami
fim aebiur itioseuch (gL Christas per nos praedicatas est, per me, per
SilTanum et Timotheam; i.e. me ipsam primam dico) Wb. 5*. 14'. itairdiree
ieeuhOur (est celebre in omni terra) 1*. iccach luce (gL in omni loco),
itii(Urce fcrmtett icaeh lucc (gl. in omni loco fides Testra) 7'. 24'. ammi
irlaim hieaeh Ido dodul martre (samus parati cotidie ad sabeandam martyrium)
4\ ipcaeh ceenu atcecne dodia (gl. in dei sapientia non cognevit) 8\
icomairbirt nuidi (gl. in nevitate spiritoB, Bervimns, i.e. in novo
testamento) 3*. ambett fiieridiu (quod sit in corde) &*. hicumcai no
innecin (gl. in angaria) Tr. 134. ki eomtherchomruc naluade (j^. in naccis
popalonun, fit congregatio taaroram^ i.e. in congregatione laicorom, leg.
natuate?) Tr. 76. hitalmaib (in psalmis) lil. 52r. hifoehaid (in
tribalatione) 56r. adfiadar iaoecelu (asseritor in evangelio) Wb. 18°. am.
donear^et hi fdithib et r<^ugrad ii-reet et am. atnindedar ietotcelu (gL
secondam soriptaraB) 13*. bad hi foreitul (gL qui docet in dootrina) 5*.
ereiem bet hifarcridiu (fidea quae sit in corde Testro) 7'. mabeid
hibarcumung (gl. quod ex Tobifl est; i.e. si est in Testra potestate; cf. p.
54) 5*. buid im belhv (esse in Tita) 14^ dofuirafea brdth imbethu. (quos
inTeniet iudicium in Tita) 25\ imbem imbethu inUtem imbaat (siTO in Tita siTe
in morte sumas) 25*. inreet eomaeeobuir file inUtallaib cdich Qex.
concupiscentiae quae est in membris cniasTiB) 18'. imbrecaireckt (gl. in
astutia, ambulantes) 15'. imbathit (in bap tismo) Tr. 43. imbiuth ailiu (in
alio mnndo) MI. 44r. illobad et legad (gl. in corraptione, Beminatar) Wb.
13'. m bi tom iUeatur ferce (non est in Tase irae, deofl) 22\ inmeddn,
immeddn (in medio) Sg. 15P. l&V. rofiugrad irrecht (prae dictas in lege)
Wb. 18*. am. rofugrad inunaib reeto (gl. velamen in lectione veteris
testamenti) 15*. eonddn iolich irrimaib deaehte (gl. ad inlaminationem
scientiae) 15\ hirriueht ittu (in forma Esau) Tr. 85. tnnim (in caelo) Ml.
44r.
Cnm accasatiTo: tn aer (gL in aSra, loquentes) Wb. 12^. eonitucea in (ttarcne
caich (nt id ponat in cognitione caioBTis) 12*. tn 6en chorp (gl. in tmam
corpos, baptizati sumas) 12*. indSiri^ indoiri Qsi oaptiTitatem, dacetur,
daeentor) 12*. MI. 49r. hitir canndn (gl. in^ram transiit alienam; i.e. in
tetram C.) Tr. 66. bretha hotuidiu ndr du tetaib ao Hbitaaif^^h hi
terfochraic marbtha dauid (datom est ab illo, Saulo, multom reram
pretiobiirunc Ab< in
ZlUM, aMMM. OBLT. Ed. 1L 40 ~*~ .
|
|
|
|
|
(delwedd F9289) (tudalen 626)
|
626 (&M. Mi) IV. 2. PRAVOsmoim bib.
gdii dat. bt aoc.
pretiam interfectionia D.) ML (Goid. 20.) duUuid pdtriee othetiudr hierfeh kape»
(profectos est P. Temora in fines Lageniorom), duehooid huaimu kitire eoimadd
(abiit a me in terras C.) Tir. 11. athuidecht ieridc tariai dd (gL nolite
locmB dare diabolo; i.e. evua yemte ia cor loco dei) Wb. 22\ ieride edieh (gl
•enao domini oorrat, i.e. in cor eaiaaris) 26'. tintuuth imbelre naHl
(interpretatio in alium lingnam), abelru imbilre (gL interpretationem faabet
; i.e. e lingoa in lio gaam) 12^. 13'. aritabua imbds dotuidib (nam .est ex
morte in mortem biB), abd» imbethith (e morte in Titam) 13'. dordigu dia
immaecu do (elegit deas in filios sibi) 4\
Interdam contra regolam serrata n: dobartabart 6 so». in forbanda rtdita (ad
dandos yos de evangelio in mandata legis) Wb 18°. in/o^aid (in faibnk tione)
MI. 22*. Contra regalam omissa: ignimaib et beaaaib (in &cti8 et moii
bus) Wb. 14*. hiffothttib 7 tndUueht (in sonis et intellecta) Sg. 197*. .
Solet deesse ante n principalem sabstantiTi: ainmnathar imm «t italam Q^ in
caelis et in terra nominatur) Wb. 21'. nihed notbeir inem (non koc fert te in
caelum) 6*. atá aniaiu ininethniaaiu (est hoc in nevO testamento) 10*. Ante
f, m, r quoque interdam deest notaiio assimilationis : amal intUu (gL sicat
in die) Wb. 6'. foreomnaeair buith a maieeaom hi r6im (accidit at esset
filios eins Romae) Sg. 148'. hi remerchoiliud innadeaehtae (in
praedestinatione deitatis) Tr. 25. am. ilhbolc bia hireud (at nter frumenti
qui est in gela) ML 57 r; sem per ante m pronomen possessiTom infizam, si
sequitur consona: remehuimrui^ et imchuimriug (gL saepe me refirigeraTit;
i.e. ante captiritatem meam et in captiTitate mea) Wb. 3O’. dofuthriiae
abuith imgndia fHn (gL Tolaeram necnm revinere; i.e. vellem enm esse in
consaetadine mea) 32*.
Propria est forma IS, ISS (pro tnt-) oum a articali, serrato siont poat alius
praepositiones (p. 51). In datiTO nameri singalaris: bwti^ dunm iaainto
dochidiu (gl. cam aatem Tenerit, gl. Tita fatora; i.e. esse nos in fdtoro)
Wb. 12*. niaincliomairbirt araid (j^. non in vetustate literae) 3*. ataat
ilchendle UfV intnbiuHtao (sunt malta genera loquellae in boc mondo) 12*.
iaainmaginaiH (in hoc loco) Sg. 30^ itintuiiiulain (in hoc casn) 204'.
intndqmunaan (gL in de serto; i.e. in hoc mnndo) Tr. 16. intiuUu^c^ain (hoc
loco) Tr. 124. itintUuUo (in hoc titulo) Ml. (Goid. 20.) dohirat huili aeolluaua
intneUaoain (fereut omnes confessionee suas hac die) Wb. 6*. iaaindrilad (gL
in manifestatione) 15*. intitd' irnigdi renchumaanad (in precatione sine
intermissione) 24'. iahi nodonnertcatt eofediigmer intnfreidain foirbthi (gL
abnndetis in spe et Tirtate spiritns = ncti; i.e.~ is confirmat nos at
maneamus in spe perfecta) 6'. euraagad et tindbmi pectho intndepiatU tdiaich
dilgud et eomdidnad intndedenich (reprehensio et de monstratio peccati in
priore epistola, remissio et consolatio in posteriore) U' inua aiandiien fU
iiintaalm tnntinn »6n (gl. e^K>sitionis ingressam ipso sui prio cipio) Ml.
32 r. In accusatiTO: itinndiar (gL in aSra) Wb. 25\ iianmdarbae (gL in
repulsam) Ml. 23*. apiiU eeta thuidchetur isaaeumtach et fdithi (apostoli
primom Tenemnt in aedificationem et prophetae) Wb. 21*. dul iaaammuir (ire in
mare) Tr. 132. iaandedenaeh (gl. in posterum) Ml. 59 r. Deficiente, ut n
detor, n articali: ut tueaam loun linn ithibithua (gl. nihil iutolimus in
hunomnn dam) Wb. 29^. * ^^lpcalis nameri datiTos et accasatiTas: rqfitemmarKi
bet tonirt
^fortawe: wM° iarfaigid (gl. in inquiaitioiiem) Kl. 31', nisi potios sic
inteipretandTUB est: taec ast isquiaitio.
|
|
|
|
|
(delwedd F9290) (tudalen 627)
|
IV. 2. PRARFOSmONSS HIB. CUII DAT. ET
ACO. (Ml. 582) 627
fc/mretsi isnaib foehidih (sdmus iinnam esse fidem yestram in
tribalationibus) Wb. 14^. m ec6H aniriu dogris isnaib aonaib hibi cotmailiu»
(gL hoc non in om Bibus consimilibus vel uniTOcis solet fieri, Pr. 8, 1, 6)
Sg. 138*. iidia bendachthe iuM bidthu (gl. benedictus in saecola) Wb. 4*.
tstia eammaigihiu (gl. oblicatio nes) Ml. 48 r. Eodem modo libri inferioris
aetatis interdum « pronominis re lallvi servarunt ut in hoc exemplo: '«a
taeraid oeut '«a timsaighit (in quo con Teniant et in quo concumint) ap. O’Don. 132; quem usum nostri codices igno nat, d. p.
341 sq.
Denique animadvertenda est geminata n praepoeitionis ante pronomina:
imaehomalnod et «nua preeept (gl. attende lectioni; i.e. in eius impletione
et doctrina) Wb. 28*. asroehoili innaehridiu (gl. qui statuit in corde suo)
10\ qfil mnareridiuni (gl. scripta in oordibus nostris) 15*. h6re attd
innarleid (gl. si dens pro nobis; i.e. in htere nostro) 4*. innandig . . .
innalUthu (in eorum po tom, in eorum dies festos) 27*. otetarthet hil.
innaninni (gl. comprehensira; i.e. comprehendunt pluralitatem in
significatione sua) Sg. 73*. innagenitin (in eins genetivo) 75*. doinnasatar
inua piaua hHnni innaeorpu 7 innananmaua (tri boentor poenae . . . in eomm
corpora et in eomm animas) Ml. 30*. airndrisse .i. revhait uisei innamedSn
son (gi.erratam venis fontium; i.e. fluant aquae in media ipsa) 33 r. Tamen
etiam: inandai» (in eorum acervo) ML 54 r.
Praepositio in cnm pronominibus suEfixis pro dativo.
Sing. 1. pers.: atá Kfirut dee indiumm (est spiritus dei in me) Wb. 10*.
manudfel inspirut noib indUmsa (si est spiritus sanctus in me) 11*. 3. pers.
masc: nanglaiiad tri ithxrgi connabce nii indid (gL probet se ipsom homo;
i.e. purget se per paeui tentium, ne sit quidquam in eo) Wb. 11'. Fem. :
intairissem donairissid indi (fir mitas qua perstatis in ea, fide; iress,
fem.) 14*. Plur. 1. pers.: conroib irgal disercce inspirto indiunn (gL
spiritnm ferventes; i.e. ut sit fervor amoris spi ritus in nobis) Wb. 5'.
indiunni (in nobis) 14*. 22*. 2. pers. : corro allreba in jUib (gL induite
vos dominum; i.e. ut habitet in vobis) Wb. 6*. 6 neurt deachte unesHrgeain
indibsi (gl. vivemus ez virtute dei in vobis) 18*. 3. pers. : eomthi n6l
innandib atberr tempul doib hdre atreba er. indib (gl. crescit iu templnni
sanctum; i.e. communio sanctorom didtur templum iis, quia habitat Christus in
eis) Wb. 21*. leth ngotJto indibsem (dimidium vocis in eis) Sg. 5*. isde
dobiur forcell diaeurt inua deseree rob6i indibtom (gL supra virtutem
voluntarii fuenint; i.e. de eo do testimonium, de virtute amoris, qui foit in
eis) Wb. 16°.
Accusativi haec repperi ezempla: articfea indsom briathar (nam veniet in iUmn
verbom) Wb. 4'. dubber dierad pdtriec itUe (pone propinquum Patricii in ea)
Tir. 3. foreeinnfitia aneiann inte (desinerent nomina in eam, litteram f) Sg.
6*. intesin (gl. in ipsam) 199*. 209*. toddiutgtt guth nintiu (gL consonantes
mo vent, vocales; i.e. movent vocem in eas) 7*. inian domheram armenmain
inliu coileir (gL percipere dicimor quando adcommodata aure etc; i.e. cum
appli camos mentem nostram in eos industrie) Ml. 21*. arafoimtis intiu s6n
(recipe rent in se) 28*.
FO (sub). Cmn dativo: fodeud (gL in fine; i.e. snb fine) Sg. 9*. foen meeiund
(gL snb uno accentn, profemntur composita; — fo oen) 74*. ni biut fo mam inua
culech (non erunt sub iugo profimorum) Ml. 48 r. condumfel fo
40*
|
|
|
|
|
(delwedd F9291) (tudalen 628)
|
628 (589. »83) IV. 2. PRAKPOSITIOintS
HIB. CUM DAT. RT ACC.
Tndm pectho (g1. vennndatus aab peccato; i.e. ut sim sub iugo peccati) Wb.
3*. ni f6 anndavi ataid (gl. sine nobis regnatis; i.e. non sub nostro ingo
estis)^'. bieit anamait foachauaib ttom (enmt eius iniraici sub pedibus eios)
32*. f»• ohlorib (gl. 8ub curatoribus) 19;|.
Cum accusativo : cUagmani fobaithia (subimuH baptisma) Wb. 3'. tiet jo
amaeluu rechto (ire sub ritos legis) 19*. reUeht fobathis (antequam sabeant
bip tisma) Tr. 55.
Coalescit, ut praep. do, cum articulo: infte bett fon/ogursin (sensuit qui
sit sub hac voce) Wb. 12'. fonchalk (gl. sub Marte) Sg. 44*.
Ezempla panca cnm pronominibus suffizis: eia dodchommar foi (qum quam
snbiimng eam, circumoisionem, t6be neutr.) Wb. 23'. doehruthugud tma liter
foib (gl. ad eamm formas; i.e. ad formationem litterumm sub eis) Sg. 4*.
FOR, varius FAK, non tangens a articuli et pronominis relatiTi (p. 51).
Significatione convenit fere cum praep. germ. iibet\ lat. euper (== tupra et
dt), sed etiam cum germ. av/.
Cum dativo: een chaille foraciunn (gl. non velato capite, niDlier; i.e. nne
velamine snper capnt snum) Wb. 1 1*. amdp fordil arcumachte foramopaib (ns
sit imperiosa potestas eorum, dominorum, de eorom servis) 27*. fargart fw
deib (imperativns de dis) Sg. 16P. doloteud foralloir (ad comburendnm in «1
tari) Wb. 10*. lintar Idn di/in forallHr demne (gl. calix daemonioram) 11*.
for bdlib (gl. caritas ficta; i.e. in labiis) 15*. robboi foraindiliuclU tom
(fuit in sensu eius, ei in animo) Sg. 178*. arua eonroib detliiden forneuch
(ne sit cnn in quoqoam) Wb. 15'. forcach riit (gl. incontinentes; i.e. in
qoavis re) 30*. forbrethir (gl. qui in faciem gloriantur et non iu corde;
i.e. secnndum verbnn, in verbo) 15'. farnoendeilb, fornoinndeilb (secundnm
idem exemplar, est, sont) Sg. 90*. 201*. far diull noii. (secnndum
declinationem nominis), far eetnu divU (secundum primam decl.), far diuii
tan. (secundnm secondam decl.), ft>r dtih ndillib (secnndam daas decl.,
est, sunt) 27'. 90*. 106*. Cum pron. poss. infixo: doffni atdirandta dam u.
fortcMunn (Eac hoc signum etiam n in capite too) Jnc. Sg.
Aute articulnm et pronomen relativuin: adoparar cachdia foraindaltoir (of
fertur cotidie in altari) Wb. 20^. lobre et immomon forainmug (hnmilitas et
timor in scrvo, decet) 8*. am ndd robe metrugud fortindimtnarmut nibia
metrugvd fortindigail (gl. quicnnque sine lege, peccavernnt, sine lege
penbont; i.e. ut non fuit moderatio in peccato, non erit moderatio in
vindicta) 1'. indaiceend bius Jor tindainmnid isi biat fortnaib eamthuit.
(gl. oliqui casus generalem accentnQin re gulam servant; i.e. qui occentns
erit in nominativo, is erit in casibns obliquis) Sg. 207'. fortnaib conaraib
(gl. in semitis) Ml. 15r. dilut bit/ortnaib caircvb (de herba quae est in
sazis) Tr. 115. taingni fomaib gnimaib ittua preceptore Qtgfi fortnaib;
proprius habitns in factis praeceptomm) Wb. 5'. dindriuih fonaHobith (gi.
quis vob impedivit P i.e. de cursu, in quo estis), dindriuth fortataith (gL
qui conturbat vos; i.e. de cursn, in quo estis) 20*. Sed etiam: indaltdir
foramdparat (altare in quo immolant) Wb. 5*: itaque uno codemque loco: den
clunudl fo rambdi (de camelo, in quo foit), dinchamull mdiumta 7
innandrochgni foitarobat (de caraelo superbiac et malcfactorum in quo fuit)
Tr. 60.
Cum accusativo: nipia t»'6m
fornech (gl. nulli onerosos fni) Wb. 17*. «•
|
|
|
|
|
(delwedd F9292) (tudalen 629)
|
IV. 2. PRABFOSmOMBS BIB. COM DAT. BT
AOC. (664,) 629
Uubrid/ortuch ni ndd aceobra (gl. ne ponatds ofifendicalom jEratri; i.e. ne
in fenda in quemquam quidquam, quod nolit) Wb. 6*. iaoMu, linn tearad
friaroorp mauu diing anrogadarmtnar .«. tetht innareorp Jbmem (gl. bonam
volantatem h& bemus magis peregrinari de oorpore et praesentes esse ad
dominttm, 2. Cor. 5, 8; i.e. est acceptius nobis separari a corpore nostro,
si est impossibile quod petiTimus, id est venire in corpore nostro ad caelam)
15*. m for torbe nimdibi tra dotiit tom aet ie/ormolad iudeorum (gL quae
atilitos circnmcisionis? . . . pri mom quidem credita sant illis eloquia dei;
i.e. non ad atilitatem circamcisio nis ergo transit ipse, sed ad laadem
luda^nun) 2*. indbendaekt doratad fora' braeham (benedictio data sapra A.)
19*. m dodigall fbr/irioHu tueead recht (gL insto non est lex posita; i.e.
non ad vindictam in iastos) 28*. mtot» dombira digail for peetAaehu. do
thabairt diglce for peethachu (cam dat, ad dandam vin dietam in peccatores)
25*. 32*. doberai maldaetin forcdch (gl. quonim os male dictione plenum est;
i.e. qui ferant nudediotionem super quemvis) 2*. Cum pron. poss.: duthabairt
diglae do dia/ormunaimtea (ad tradendam altionem deo snper inimicos meos) Ml.
54r.
Ante atticalam et pron. reL : dueorattar dia deilb mordraige 7 firboith for
«tiwi/ dauid (iniecit deus imaginem magnae dementiae et viri stulti in
Davidem) HL (Goid. 20). inpecead bia fbrtinmertrich ,%. eorp inua pecthe bite
fbreinmertrieh (peccatam quod est in meretrice, id est corpus peccatorum quae
sant in mere trice; acc prr dat., nisi stataenda est neglegentior scriptio
articuli) Wb. 9*. beim forii iaeo fortani aerubart riam (ezplicatio haec de
eo quod dizit antea) 9*. fortnahi comalnatar toil dok (gL pax super illos;
i.e. saper eos qui implent Tolontatem dei) 20*. beim/oria inio forina dUgetha
remeperthi (expUcatio haeo de legibus antedictis) 13*. ordd abbgitir dorat
fortua consoua (ordinem alpha beti dedit consonis) Sg. 23*. itgnath hiealmtUh
aitherrech fortnaeunu edtn[ii] (asi tuta est in psalmis variatio de isdem
vooibus) Ml. 52 r. doratad fomanaimdea (gL pro altione hostium; i.e. quae
data est super bostes; rectius fertnanaimtea) 36r. inti forta/oreongair (is
oui imperat) Sg. 161^ hiaindi fortanairitedar ingnim (in eo, in quem fiet
actus) 139*.
Praepositionis cum pronominibus aaEBxi8 iunctae exempla. Siog. 1. pers.:
is/orm fHn doreg hitostueh (gL namquid Paolus crocifixas est pro vobis? 1.
Cor. 1, 13; i.e. in rae ipsum vertar primum) Wb. 7*. comalnid annupredchim
niepur bnthemnact fomech ua form fiin (gL neque me ipsum iudico; i.e. implete
quod praedico, non dico iadidum de quoquam nec de me ipso) 8''. corro/emd fUe
etnmrecha formea (gL ut vos sciatis quae circa me sunt, vincola) 23*. 2.
pers. : m* arichthi occo aritdirdith dSe dobeir digml fort (gl. dei minister
est vindex in irsffl, potestas) Wb. 6*. intain dorratad grdd fort (gL
impositione manuum pres byteri) 28*. arbath galar neelis/orttu (gL propter
stomachum tnum, vino mo dico ntere) 29*. 3. pers. masc: tabairt diglae foir
(gl. annnntietur nomen meum ; i.e. datio vindictae in eum , Pharaonem) Wb.
4°. ua taibred dimiccim fnr (gL pon iudicet , manducantem) 6\ inH dothuit
foir (is qui cadit super eiun, lapidem) 4'. doecmalla foir (colligit in se)
9*. octabairt bendaehtae foir kurriueht eteu (gl. lacob sub maoibus non
agnoscit; i.e. in danda benedictione auper enm in forma Esau) Tr. 85. gnim
uad feittin foir feiain (actio a se ipso in se ipsam) Sg. 209\ itdiall fem.
file fair (gL feminini praevalait declinatio,
|
|
|
|
|
(delwedd F9293) (tudalen 630)
|
630 (M4. 585. 5t»8. 589) lY. 2.
PRABPOSITIOmS HIB. aiM DAT.
nominis cupido) 93*. m Juirmi neck dimiceim foirtom (gl. ipse a nemine indi
catur, spiritus) Wb. 8'. Fem. dat.: Htset Jriainprecept et berat brith fmri
(j^ ceteri diiadiceut; i.e. audiant docirinam et ferant iadidnm de ea) Wb.
13*. ordd airic JU fuiri (gl. post onmes ponitor, littera x ; i.e. ordo
inyentioius in ea) Sg. 4\ Acc. : w forrae fadiein doroacht (gl. mentita est
iniquitas sibi; L in se ipsam yenit, Tersa eet) Tr. 8*. Plnr. 1. pers.:
iiutrgahad fomn aire Jth chide ndd iiutrgabar nert (gl. gravati snmos supra
Tirtutem) Wb. 14\ digal fomn mani cretem (vindicta in nos, si &on
credimns) 30*. liU fomn aepert (blua phemia in nos eius dictio) 2*. bqdM
vuneaao daberthar forrn (gl. sic nos existimet homo) 8'. 2. pers. : eonroib
delb inapirito foirib (gl. det vobis robo vari per spintnm eios in interiore
homine , deus) Wb. 21'. gaibid armma dth foir^ib (sumite arma dei in tob) ,
act robed arma dce foirib (modo sit amuUeva dei in Tobis) 22*. ciadallinech
fuirib (gl. quis tos impediyit Teritati non oboe dire?) 20b. diamirdil furibei et conabad fbr anaabermia (gL
olim pntatis quod excusemus nos apud tos? 2. Cor. 12, 19) 18'. ni dothabairt
toirae fuiribai amaim (gl. non ut contristemini) 14'. 3. pers. in forma
datiTi : ecoac nabatal forib et m tinat ambiau (habitus apostolorum in eis et
non facinnt eorum mores) Wb. 24*. grai/ foraib (graris in eis, sjllabis),
iagrai/ bia foraibaom (gl. in lectione gra yantur) Sg. 213\ 207\ Forma
acoosatiTi: bd» naill eonutecht forru (ut alia mon yeniat super eos) Ml. 30
r. fw'g[ar»'] forru (imperium in eos; mox: fiirgare for deiS) Sg. 16l\ digal
rectide forru (gl. per legem iadicabuntur) Wb. 1'. AiMit
do digail forru (gl. Tasa irae apta in interitom) 4*. doeoith digal/orru (^
pro strati sont iu deserto) 11*. roaiu doedi grdd forru (antequam Teniat
gradns eis) 29*. Tneasimmimi forruaom (indicabimus de eis) 9*. w<uW <km
Uimae forrvaom diltud eiaaeirgi cr, (gL si mortai non resurgont neque
Christus non resanmit; i.e. propterea est item secondam me in illis negatio
resurrectionis Christl) 13^. Est tamen interdum altematio inter atnunque
fomam: nipo hetdir doreU digei foraib (gL sustinait in multa patientia, deos)
Wb. 4*. riiecht grdid forib (gL probentur primom; sapra forrs) 28*.
2. Praepositiones, quas sequitar
datiTUs: 6 (ua), «u (a), w, 6$, oc, di (de), du (dd), con, revi, iam ; Jiad.
6 (a, ab), soluta UA (oa, praemissa h saepius h6, hua, p. 48), etsi cmi
pronominibus sufSzis tertiae personae ntriosque nameri induit formam UAD,
inficit tamen sequentes consonas semperque alius noda manet 6, utL, non aohui
ante vocales, sed etiam ante articalam, ouius vocalis absorbetur.
Exempla: 6lhoaauch (gL primitius, i e. ab initio) Wb.
V. conda marb U ihoil ckolno am. er. (gL Christo oonfizas sum craoi; i.e. at
sim mortans a T(h luntate camis ut Chr.), bad hotholl ii^ognam (gL onm boua
Toluntate serWen tes) 19*. 22'. uaihecmungg gnimo (gL ab aliquo OTentu,
imponitur agnomen) Sg. 28 a. hua cheiim (gL a testa) 52*. am. forccmtar
eathchommidi ho aaeardd U toalu^ch 7 ihbaithaetur 7 am. noingter iarum ko
epecop. aic daua intindaneas iohain forcital innan doine 7 ambaithaed hitotu^
7 rooingthea iarum ho ckriil .i. ro/oirbthiged ho ehriat 7 forenad ingnim
tindaraean iohain (nt institaantir catechumeni a sacerdote ptimam «t
baptizantar, et at nngantor postea ab episcopo, sic ergo incepit I.
institationem hominum et eorum baptismnm pii mum, «t ancti sunt postea a
Christo, id est peifectam est a Chr. et finitoa
|
|
|
|
|
(delwedd F9294) (tudalen 631)
|
lY. 2. FRAEP08ITIOHB8 tOB. ODM DAT.
(&S9 SM) 631
opos quod incepit I.) Tr. 2*. oea«& vuUrgi (gL omni iniquitate, repleti),
oceeA eenelu serbe (omni genere malitiae, plenam os) Wh. 1'. 2*. 6 cach athig
(gl. omni vento, circumferamor) 22*. atuuheraid hi bilib (quod profertis e
labiis, quod dicitie) 7'. dduthraeht (gi.ex animo, &ciente8 yolnntatem
dei), hua duth racht (gL ab affecta mentie, proficiecitor) Wb. 22*. Sg. 3*.
mani erthroitar hua dia (nisi prostemitor a deo) Ml. 48 r. 6 soiln etareni dS
(gl. a lumine deitatis, recedens) Wb. l^ w homidib ropu eeartae (g^. quibus
Christos est expalmatus, alapbis) Tr. 94. airbit comiuidich. oa/ograib Uter
naile maduellatar (gL simplicia, etse debent elementorom nomina; i.e. nam
eront composita e sonis litterarum aliarom, si declinentur) Sg. 4\ hua
fiintnib innandtme friigniat 7 ataimet (gL a professionibns derivata, ut
medianiens grammatieus) 33*. 6 folt (gL acsi de> calTetur, mnlier; i.e.
ciqtillo) Wb. 11*. 6 fugull (gL indicio contendit; in codem loco: fugail,
f^geVL^ gL negotiam adversas alterom) 9*. ua lenomnaib (gL a litaris, dicitor
litera) Sg. 3\ dramtar duidehi tidi dnach foekun ailiu (gL nnlla alia owua
semiTOcales putabant g) et &■ et x) 6*. <i adehaib leodoapoe. (g^ flactaantes;
i.e. flatibus pMadapostolonun) Wb. 22*. o aimeir bico (a parro teapore) 5°.
ho airegna (^ a principio, oredidit) 7*. 6 ilballaib (e Turiis mem bris,
compositam corpas), 6 iibilrib (Tariis lingois, locontur) 12*. 12*. ohmt
uuamrite (gl. sabyertnnt oniyersas domns, seductores) 31\ deritnichi (g^. ac
eeptabilitate) ML 57 r. hua imbiud vuumamat (gL aquis magnis; i.e. abandantia
hostinm) 50r. htiath remgUeci (gL perricacia) 22r. ualaHiu mud (alio modo)
Sg. 25».
Ante «rtioalam: ondaneuius (g^ inscientia), ondiMtibt (j^ eximdantia, abl.)
C!r. 37*. 39*. kuandaiiledn (gL articalo) Ml. 5Qr. huanderigim (^ questione)
32 r. hiand/ttilti (gL hilaritate) 53 r. huandfairemgmenmnaigi elain ^L
magnanimitate ■alTa) 48 r. cid atbere
m indfogur (gL si bene dizeiis spirita; i.e. quid dices tn voce?) Wb. 12*.
huantuidiu biuc (gL modica sessione) MI. 47 r. atJucribend ODfiutpa leo
(resoriptom a papa Leone) Cr. 40*. «wm inboill d6au 6nehiunn (gl. CJ^nt ez
quo totam corpus compactom et connexnm) Wb. 22*. huanchoamalli giud (gL
comparatione) M). 26 r. (k bunud (gL a principali, accepit) Sg. 33*. huuxU»
edib eritib l. honaitleidmenaib, (gL spntaminibus susceptis), honaib iuiUib
(fgL cobphis, gL alapbis) Tr. 3\ (91. 92. 93.) onaib rechttdircidib (^. a
legislatoribns) Sg. 44*. huanaib eotaib hilignidib (gL iligneis pedibns,
lectuli) 33*. hianaib loieethib (gl. adostionibus) Ml. 55r. kuanaib cellorib
(gi.ex promp toaiiiB) 12r. Ante pronomen possessiTnm infixam vel relatiTum:
huammuinlir fiin aon (i^ propriis proditus; i.e. a mea ipsina familia hoc)
MI. 20 r. hueU etmenu .i. huat ingnu
(gl. cognitione mea profundiora intellexisti; i.e. intellecta tao, cognitione
tos) 27r. ieuambraithrib affoemat (gL a fratribus suis, sumunt deamus ; » ua-an-braithrib)
Wb. 34*. ombi, uambiai, oambidt (a quo est, sunt) Sg. fq. huandirrudigeddar
(a quo deriTantor) Sg. 33*. inaiane ondid aceobor 'mim iee ediiA (gjL yolo
yestra verba sensu meo loqui ut alios instruam, 1. Cor. 14, 19; i e. sensns e
quo est Tolnntas in me salyandi quemyis) Wb. 12*. huambi <NMi{ (gL tria;
i.e. a quiba^ fit clamor) Tr. 10.
Praepositio cam pronominibus soffijds. Sing. 1. pers.: berir ammchomarc
*<'*>» (gL salnta Priecillam et Aquilam; i.e. offertur eorum salntado a
me) Wb. 31*. manudfel inepinU noib indiumea ndbith foohunn uaimmfein
domachduch
|
|
|
|
|
(delwedd F9295) (tudalen 632)
|
632 (590.691) lY. 2. PBAEPOSmOSBS HIB.
ODM DAT.
(gl. sl cum gratia paitioipo, quid blasphemor? 1. Cor. 10, 30) 11*. roehiala
uaimse (gl. doctrina quam adsecatos es; i.e. quam aadiyisti a me) 28*. eomr
mari farndigal huaimse itcoru dieibti 6n (gL si esorit inioiicas taua , ciba
iUom, Rom. 12, 20) 5'. duchooid huaimae hitire eotmacht (abiit a me in terras
C.) Tir. 11. 2. pers.: Uic uait, Idic uait (sine a te, omitte) Wb. 6*. cuire
huait (gL tolle) Cr. 32°. m rohdla udit (gl. tu fili mi confortare in gratia)
Wb. 30*. eoua bad eicen doberad ni domsa huaitsv aet eomhad tol (gl. ne velut
ex neceesitate bonum tuum esaet, sed Toluntariam) 32*. ni aochude rochretti
doneuch roekm lammami huaitaiu (gl. domine, quis credidit anditai nostro?
i.e. n<m mnlti credidernnt ei quod aadivimus a te) 5\ 8. pers. masO.
neatr. : itdo iacoir indoe bdal arishuad cach ntcne (gL soli sapienti deo :
i.e. ei debetur gloria, nam ab eo est omnis scientia) Wb. 7°. oombed h&ad
nuggcAad aloee (ut ab eo acdperat locom saum) Tir. 13. gnim uad feitin four
feitin (gl. reciprocom; i.e. actio ex 60 ipso in id ipsom) Sg. 209*. huad
faditin flaith 7 brithemnaeht (gl. regaiii anique generis) Ml. 53 r.
aremndarhe analchd ood (at abigat vitia a se, homo) Cam. Fem.: indliter
huaHnseaua tnehetua peratm ieuadi dam mtin»( inat imw aimsir olchence (gl.
sciendom, quod principalem literam quamcanque haboerit positio verbi, in sao
loco Bervamus per omnem dedinationem, ut amo anuTi* erro erravi etc., Pr. 8,
15, 84; i.e. littera a qu» ineipit prima persona, ab e« etiam incipiont
tempora cetera) Sg. 157\ aidlignitir dam uadxti (gl. post omnes literus,
quibns latinae dictiones egent, ponitor litera x) Sg. 4*. Plnr. 1. pers.r inbertar episili udin (num ferentur
epistnlae de nobis?) Wb. 15*. m uainn raHctat ni accatar linn (gl. non
Beoundam tradilionem, quam acoeporunt a nobis, am bulant) 26*. soehide
rodascrib huan (gl. nonnollis ad transcribendum dedimus) O. 32\ n/ lanech
hudin alaile (gl. domini snmos; i e. non cainsquam e notn* alter est) Wb. 6*.
am. fongni cach batt dicdailiu ieinehorp arafogna talland cdid^ ttanni
dialailiu arammi &in chorp hi cr. (gl. omnia membra corporis com aint
multa, anam corpus sant, ita et GbriBtaB) 12*. cofeaid jina aciel udnni (gL
ut cognoscatis quae ciroa nos snnt) 27'. doneuch roehuale edeh huanni (gL
quit credidit auditui nostro? i.e. ei quod quisque audivit a nobis) 5*> 2.
pers.: nipo udib act ba o apstalib (gl. an a vobis sermo dei processit?) Wb.
13*. berar animchumarcc hudib (gL salatate PriscillMn et Aquilam) 7*. m
duibai issmbud apiritcdia uainn duibei et camaiia udibsi dinni (gL si nos
Tobis spiritaalia, do cnmenta, seminavimns, magnum est si vesira camalia
metamns? 1. Cor. 9, 11) 10*. niba 6in gebua
an^aaid hiudibai (qui samet victorium, de Tobia, ne unoa sit) 11*. 3. pers.:
cdch sleth<f dib (seorsum quisque de iis) Tir. 8. condan firia niclUhi
uadib (ut simus iastificati ab eis, peccatis) Wb. 2*. famimchomare vai dib
iiili (gl. salatant vos quicanque sant fratres; i.e. Testra salatatio ab ei(
omnibns), berir doimehomarc uaidib (gl. salatant te qui mecom sant omnes),
berir doimchomafe huaidib huili (gl. salntant te etc.) 24*. 31*. 32*. huadih
fHsmae (gl. per se) Sg. 144*. tecmaing dam buith briath. huadibaem ut uilico
ondi atui lieua (gL dignitatum nomina pleraque ez rerbis vel nomiaibns
nascantor quae facinnt verba ut consul a consnlendo; i.e. accidit etiam ut
sint verba ex eia, nominibns, ut vilico a vilicus) 156*.
AS (e, ex), in compositione AS, ASS, ES, ESS, altornat cam A sicnt particala
inseparabilis es (gall. vet. ej;-, p. 49) cnm e-, post ntramque formam
|
|
|
|
|
(delwedd F9296) (tudalen 633)
|
IV. 2. PRAEPOSmONM HIB. CUM DAT. P91
698) 633
Mrrsto stuta primitiTO congonaram (p. 179). Forma originaria us, ass praeter
compositionem integra manet ante articulum et pronomina quaedam.
A : arberr eiall cech vmid mty/init (gl. infinita pro omni accipinntor modo;
i.e. profertur intellectus cninsTis modi ex infinitiTo) Sg. 190* indarpe
aoentu (eiectio ex unitate, fratmm) Wb. 26'. ruua dothahairt d deneonaib (gl.
interpre tatio sermonum) 12*. aminedon indomuin ut iudei 7 atea immechtraih
ut gentet (gl. intos et foris) Tr. 72. allatin (e latino) Ml. 3'. ap. anisiu,
agc. anitiu (e graeco hoc) Sg. 148*. tintuirih abUru innalaill (interpretatio
e lingna in aliam), abelru imbelre (gl. interpretationem, habet) Wb. 12*.
13'. eomecuffvd abds imbds. abds imbethith (immatatio e morte in mortem, e
morte in Titam) 13'. tuath ddk ndHri (gl. resurrcctio iam facta; i.e. populas
dei e captivitate) 30*. mri aiuieht trimaecu asurnn tened (dominus qui
serraTit tres filios e fumo igneo), inln^^aingel tarslaic peirum aslabreid
(angelum qui liberaTit P. e catena) Golm. h. 29. 33. a persin innani asbeirtis (e persona, parte,
opinione eorum qui dicebant), apersin indiudidi asbeirsom anit^u (e p. ludaei
dicit hoc) Wb. 4*. 5*. inian labrator indfilid apersin innandea (g]. per
poStanun mfOivnonoiittq, id e«t conformationes vel per responsa dei) Sg.
162*. a cdin (gl. a fratre, educitar Abel in agrum) Tr. 120. atuaith ituidith
(e populo in populum, e regione in regiouem) Wb. 15*. cOir taimgeri (e terra
promissionis) Tr. 130.
AS, ASS: ua ilehialla asindMnrainn (gl. profandae moltitadinis snnt ca pBces;
i.e. Tariae significationes ex eadem parte) Sg. 197*. isdo imthrenugud on as
ind fetarlcdci (est ad confirmandum id e Tctere lege) Tr. 39. arbertar as
n6en tarmoireiunn (gl. ez eadem forma) Sg. 33*. hore am essaminse preeepie at
moehuimriug islia de creit/ess (gl. quae circa me sunt, Tincala, magis ad pro
fectam Tenerunt CTangelii; i.e. quia sum constans praeclpiendi e captiTitate
mea, eo plures credent), hdre nopredchimse asmochuinaiffib (gl. oonfidentes
Tincolis meis) Wb. 23*. tresinfvil storidi doreiset assathoib (gl.
redemptionem per sanguinem eius; i.e. per sanguinem ' faistoricum qui
effiisus est ex eins latere) 20*. assa immecluraib (ex eius extremis; t. supra)
Tr. 72. eenaseur tdittia asachiunn aet etordibe (gl. poenas solvent in
interitu in aetemum a &cie domini) Wb. 25*. munid tesarbi ni dimaith
assagnimaib (gl. si omne opus bonum subsecuta est, Tidua; i. o. si non defuit
quidqtiam boni ex operibus eius) 28*. Eodcm
pertinerc Tidetur formula comparativum augens messa assa mma, moo assamoo
etc. (cf. p. 277). istacnir dHnn achdin fochell asaroJiorp (gl. onmes nos
manifestari ante tribunal Chrieti oportet, at referat unusquisque propria
corporis sui, 2. Cor. 5, 10) Wb.
15'. ascachincf donforslaice taithmet anma ignati (ex omni periculo liberet
nos memoria nominis Ign.) Colm. h. 18. clerich herenn dollotar dairi patraicc
ascechsit (clerid Hiberniae Tenemnt ad cuato diendum P. ex omni via) F. L 61.
Coniunctae praepositionis cnm pronomioibus suffixis ezempla quaedam: ni hiram
ass (non feremns ex eo, mundo, quidquam; bith, mundus, masc.) Wb. 29*. intan
aramberar eiall breth. gnima ass. intan aramberar eiall ehesta ass (si
profertur intellectus verbi actiTi, passionis, ex eo, vocabalo) Sg. 148*.
intan aramberar gnim eissi. intain arainberar cesad essi (si enantiatar
actiTum, passi Tnm, ex eo, participio; ranngabdl, partic, fem.) 196*. rima
dothabairt d densO' naib et precept essib iarum (gl. interpretatio sermonum)
Wb. 12*. ni tucthar cenn
|
|
|
|
|
(delwedd F9297) (tudalen 634)
|
634 (592. 593) IV. 2. PBAKPOSmONES HIB.
COM DAT.
estib (gl. genealogiae indetenninatae; i.e. non percipitur finis ex eis) 27*.
ber tar drogmmi etrib (feruntor malefacta ex iis, membris) 23'. arbertar Hk
attdtU esib etir kuath. 7 hil. (gl. in i dao snnt denominativa ut plerisque
Tidetor ia declinabilia, irngi, nihili, a fruge, nihilo, Pr. 4, 2, 7) Sg. 51^
arberr ciall mjm» uU tnod eimb (gl. participia potestate et vi
significationis omnes continent mo dos) 190*. Ceteramm non legi exempla;
licet conicere atum (e me), atut (e teX atunn (e nobis) etc.
IS (infra) et 6S (snper), oppositae significatione praepositiones, ut adl itU
(inferus), uatal (altas), snbst. iehtar (inferior pare), oehtar (superior
pan). IS: ^ bronnait (gl. infra Tentriculum) Sg. 46*.
OS, solnta UAS ^huaay. otcech anmimm ainmniffther (gl. nomen quod est snper
omne nomen quod nominatur) Wb. 21*. itnaib rendaib Jall hueu griin (in signis
quae sunt snpra solem) Cr. 18'. eter litre ni huat litrib (gl. ut Ladiii in
versn scribebant, notam aspirationis Graeci), huat litir tuidiffthir leo (g).
nnnc antem dexteram eius partem snpra literam ponentes, Pr. 1, 8, 47) Sg. 17^
huatiU. (gL supra syllabam) 68^.
Ezempla cum pronominibus suffixis: critt ittum eritt uatum (Christas infia
me, Chr. supra me) Patr. h. drochet bethad bid ittum bennackt de athar uatwm
(pons vitae sit infira me, benedictio dei patris supra me) Sanct. h. 4.
i*6eib (gL super omnes; i.e. est saper eos) Wb. 2\ Inde supponendae formulae
itut, uatut, Munn, ucuunn etc.
OC (interdnm «c in L. Axdm., ic «f. Corn.), cai oonferenda sabst adL oeue
(propinquitus, vicinus) et coni. oeitt, aeut (et), respondet lat. iuata^
fop*, apud, praesertim cnm infinitivo sive sabstantivo verbali supplens
participium praesentis.
Exempla: eomcheibaid t6n ocdenum tn peclho (consensio haec in facieado peccato)
Tr. 102. napa chondareeU ocfocru apeecUia doehdc/t (gl. nemo contemaat te et
mone iUos; i.e. ne sis connivens in monitione sni coique paccati) Wb. 31*.
oeuatH et airlicud (gl. benignas; i.e. in commodando et praebeado) ibid. oc
atgnam glo. et hono. (in acquisitione gloriae et honoris) 1*. dit foirbthe
biie oeballhiue (gL pneromm custodes, gl. paedagogi, 1. Cor. 4, 15) 9*. bimua
oe irbdig (snm in gloriatione, glorians, glorior), at6 oecombdig friai (g^ in
quo laboro certando; i.e. sum certans com eo, certo cam eo) Wb. 16'. 26*.
oenertad neieh ropreead duibti (gL laboravit in vobis; i.e. confortans quod
praedicatom est vobis), oecomalnad totcili (gl. iaborant rn domino; i.e.
implentes evangeliam) V. ni fdititit dHctin agnuta iarmbid dd ocaeciUdim di
oc Undttaeul fvclo d6 (g}. fait in gloria, ita ut non possent intendere filii
Israel in faciem Moysi propter gloriam valtos eins, 2. Cor. 3, 7; i.e. non
sustinebant videre eius faciem, post quam fuit in collocatione dei in
acceptione legis) 15*. robdi hirunaib inua deacU octuitte duile^ (foit in
mysteriis deitatis in creatione mnndi) 5*. nipu imdu do inmann cid trin
octecnudlad (gl. scriptum est: qui maltnm habait non abonda vit; i.e. non
fdit abundantins ei manua quamvis sollerti in collectione), nifu lugu achuiteidi
ciabo lobor octecmallad (gl. et qui modicnm, habuit, non miiio ravit, 2. Cor.
8, 15; i.e. non fuit minor eius portio, qounvis esset vecors ia o.) 16*.
octecht imbethil (in enndo B.) Ml. 38r. oetabairt bendachtae foir (in daada
benedictione ei) Tr. 85. Rarius coninngitur cum nominibus locorum: uceraith
|
|
|
|
|
(delwedd F9298) (tudalen 635)
|
rV. 2. PIUBPOSmONBS HIB. CUM DAT. (683.
694) 685
Hli^ (prope R. B.), ue$ei pdtric (prope S. P., rabam Patricii), uccdomnueh
mdr eriathar (ad D. M. Cr.) Tir. 8. 9. 11.
Cnm articiilo: tritineredo aon gaibih«r oeitUnithit (perillud credo quod ca
nitar in baptiuno) Tr. 68. t«8. atber in/er intan tSibi» oeindoipred .fotuo
ffoitfnmm. (gL ibtao; i.e. fiatao) Sg. 190\ oe ua fothaircthib palnacdib (gl.
iozta balneaa: ad orbem pro ioxta orbem, ad balneas pallacinas [sic cod.,
leg. palat.], hoc e«t, iozta babeaa, Pr. 14, 3, 24; cf. p. 216) 217'.
Ante pronomina possessiTa praesertim a vocalibus inchoata plenunque in
Tenitar geminata praepositionis consoua (cf. inn ante pronomina, Bupra p.
627) : fdiltin trerath ifupirito oceaairitin (gl. exoipientes Terbom cum
gandio spiritas saacti) Wb. 24'. ittaeair censce oeea forcitul (gl. instruite
in spiritu mansaeta dinia; vocia cen$a scriptio minus certa, tix tamen leg.
cenea, innooentia) 20*. oeeachomalnad (gl. in Us esto) 28'. comrohad cuit
doibsom oecatimthirecht (gl. obflecrantes nus commanicationem miniaterii,
2> Cor. 8, 4) 16*. imba immalei do occalrjtaiAchrice et occamtHnaem (gl.
quis accasabit, quis est qui condenmet? simal aatem lesos Christas?) 4^ Item:
n^ nech and ocetadradto acht meiue mdinur (gi.ego relictas sum solas; i.e. in
adoratione tna) Wb. 5'. Contra: oe faminffrim (in persecutione Tostra) Wb. 5*.
oebarlet* (ad commodum Testnun) 25*. oemothoditie (m adita meo) 26*.
ocduffuiduuiu (in sapplioatione toa) Ml. 22*.
Post praepositionem hanc interdam vocalis sequens, ut articuli, particalae
eompodtae, pronominis, in o matatar assimili^one: ocondaliuidiu (gL circa
feram: oiroa pro ioxta accipitor ut circa foram) Sg. 218\ enodcainti
ocondiruth <m (gl. coniorato descendens Dacus ab Elistro, Yerg. Georg. ap.
Pr. 11, 7, 27; i.e. ooninrati ad hunc fiuTium) 194*. fubitli donffniat cercol
ocondoebdil (gl. sunt soi caique planetarum cirouli, quos Graeci apsidas in
stellis vocant, Beda de rer. nat o. 14; i.e. quia &oinnt circolum in
splendore) Cr. 18*. oceoeeercuiH {j^ ferro sonat fraxinas ; i.e. in excisione
sna) Sg. 67*. atá ocoecribunt beot (gL ia libro quem s<»ibit; i.e. est in
eo scribendo, scribit eam adhuc) Sg. 213^
Com proDomine sofifixo 8. pers. sing. masc et neutr. exempla: hdbdi mo ehland
et moeheniel woe/recur eiiU, dce atda iaocea dam attoua (gL deo servio a
genitoribus meis; i.e. ex quo fdit proles mea et genus meom, in ministerio
dei est, in eo snm et ego) Wb. 29*. ieoea ataaid beot (gL ministrastis
sanctis et ministratis; i.e. in eo, ministerio, estis adhuc) 83'. tut mad
o^tu duib oeea (nisi anitus, consensus Tobis est in ea re) 9^. bOth dam/arcuitt*
occuy bOd ar emtni oeea («it etiam vestra pars in eo, sit nostra pars in eo)
IP. 24*. nl torbe landdiu preeept doib manidhuitar ferte oeca (gl. ludaei
ngna petont; i.e. non pzodest apud hos praecipere iis, nisi fiunt miracula in
eo, inter praecipiendum) 8*. Interdum oeco assimilata vocali: eid anuathatli
nitiu arttaroib oeeo (gl. re lictns sam solus et quaerunt animam meam; i.e.
etiam hic unus ne sit in ea, adoratione) 5*. rotariged manda. oeco, roaariged
mandatum Uffit ooca (contemp tam est mandatnm legis in eo, in perpetrando
pecoato) 3*. iahieen cdnmne oceo (g^ ai quod nonTidemus speramns, per
patientiam expectamus; i.e. necessaria est patientia in eo) 4*. 6in menme lib
oeeo et 6in ffnim (uua mens Tobis in eo et nua actio) 6*. Rariora ceterarum,
ut plor. 1. pers.: in^rut noeb vnmund imunn ocui oeunn (spiritus sanctns
circa nos, in nobis et apud nos) Mael. h.
|
|
|
|
|
(delwedd F9299) (tudalen 636)
|
636 (696.696) IV. 2. PRABPOSITIONER
HIB. CUM DAT.
3. pers.: ara niichiuir moguth oceaib (propter quod redemit serritutem apod
illos) Ml. 43r.
DI altemans cdri DE, signiiicaDS lat. da, «jr, ab^ interdam intellectam ge
nettTi exhibens, ut do dativi.
Ezempla: ni dichdrachtraib (gl. non de literis dicimas) Sg. 3\ dinaimlib (gl.
de osoribus, dicunt) ML 16". mdichorp aioosa (gl. non sum de corpore),
ni nddthbed arse dichorp (gl. non ideo non est de corpore) Wb. 12*. dw
diairchinchib (onns e principibus) 7*. nlpathi indii beta t/iuien diiudeib
Mntmd. (g1. vocavit nos non solum ex Indaeis) 4'. de iudeib on (gl. maxime
qui de circumcisione snnt) 31^ deiudiib dobamaip digeintib dothU (gL com
Bamaba adsumpto et Tito, ascendi Hierosolymam) 18''. dicach Uith (a quavis
parte) 17^. m torban dotn nii diain (non prodest mihi quidquam de hoc) 12*.
<2uw doerrUing (gL unde desilit; i. c. inde desiluit) Tr. 59. d« iiu (de
hoc, ab bac parte) in Sg.: frie deUu (gl. citra), fri alpai ndesiu (gl. cis
Alpes) 71'. 21?. dMs (g\. revro) Cr. 31*. ni derscigem ntch dialailiu (non
differimus quisqoui ab altero) Wb. 2*. dersetigud 42tn«ueA <differentia ab
aliquo), do derseuguth dipont (ad differentiam a positivo) Sg. 42*. 43*. Idn
diuisciu (plenn» aquae) Inc. 8g. l(in aldm dxtherfochraic (pleua eius manus
muneris) Ml. 36*. isldn dvteuck thornr ther tresinnainmnigudsin (gL
significat plenum esse aliquid eius quod signifioa tur) Sg. 59*. mor di maid,
mor dimaith (mnltum de bono, boni) Wb. 4*. 11*. oadcuaid ruin icoe incheneli
ddine it andorigeni dia airriu demaid asber iarum dam arandath disom ditnatih
(gl. obsecro itaque tos ego vinctns in domino ut digne ambuletis, Epfa. 4, 1;
quod fecit eis boni, etiam sitis eiiudem, boni, de bono) 21'. ar is dilus bis
forsnaib eaircib dognither inckorcur buide (rum de herba, quae est in saxis,
fit purpura badia) Tr. 115.
Cum articttlo : dindlnit bed idstai (gl. Cato de agna pascenda) Sg. 39*. di»
muUuoh (gl. de vertice) Tr. 140. isdinaib preceptoribsin asrobrad (gl.
scriptDm est; i.e. dc his praeceptoribus dictum) Wb. 5*. faiUh each fer
dinaib feraik hisiu (gl. vere deus in vobis; i.e. propheta quivis vir ex
viris his) 12*. atoer thar dinaib imnedaib (se liberari a passionibns) Ml.
40r. Cum pronoaunibiu possessivis: cododonat arnapat toirsieh
ditnehuimrcgaihse (gl. videmnt faciem mcam in came ut consolentur corda
ipsoram), confessid dam jiss seil udimss 4 arnabad toirsig ditnchuimritigsa
(gl. quem misi ad vos ut cognoscatis quae circa nos snnt et consoletur corda
Testra; ne sint, ne sitis tristes de vinculis meia) Wb. 26*. 27'. nifetorta
dimmuintir act fiaec find (nescio ego de Eunilta mea nisi F. palchrum) Tir.
11. eongaba eaeh desimrecht ditgnitnaib (gl. te ipBnm praebe exempluni
bonorum) Wb. 31*. dimuintir drommo Uas l. dianuMnehib (de familia Dr. L. vel
de monacfais eius) Tir. 8. facab noib dia muintir and (rcli quit sanctum de
familia sua ibi) Tir. 8.
Formulae praepofiitionis cum pronominibus personalibus snffizis. Sing 1.
pers.: eid arattdintar pectiiach diim (gl. quid tanquam peccator iadicor?) Wb. 2*. conrogbat desimrecht diim (gL omnia sustineo
propter electos; i.e. ut snmant ezemplum de me) 30*. 2. pers.: eonrogba cdch
desitttrecht diit (gl. exemplo esto fidelium) Wb. 28'. 8. pers. masc. neutr.
: at6 oeeotnhdig friu. . . imgabdil desimreohte de (gl. in quo laboro
certando secundum operationem eins, Cfaristi ; i.e. certo cum eo sumens
exemplnm de eo) Wb. 26*. ni ig thindnaed
|
|
|
|
|
(delwedd F9300) (tudalen 637)
|
IV. 2. PRAKPOSmONES HIB. OUM DAT.
(696.697) 637
wnhbeir aom 6re rotectfat ni de riam (gl. ut idiquid impertiain gratiae Tobis
spi ritaalis ad confirmandos yos, desidero vos videre; i.e. non integra
contribntio, qoam dicit, quia receperunt aliquid de eo, spiritu, antea) 1'.
imforlinged mor itaturi de (gl. fecit ut nos efBceremur iustitia, 2. Cor. 5,
21) 15'. Fem.: condergemat rainn foleith di (gl. an bene separaverint
participium ab aliis par tibus grammatici, quaesitum est; i.e. quod fecerunt
partem per se ex eo, rann gab<Uy partic, fem.) Sg. 187*. Plnr. 1. pers. :
focertew» fial diinn (gl. nos omoes revelata facie; i.e. deponimns velum de
nobis) Wb. 15*. eommimmi» ang*'aib duibsi dogabaal dedmrecMa diinn (gl. ut
nosmet ipsos formam daremos vobis «d imitaodum nos) 26". ni dondaum
ntoridiu aet iidinni preceptorib aritdiin airobrad andedeso (gl. non
alligabis os bovi trituranti . . . propter uos scripta •ont; i. ,e. non bovi
uaturali an neglegentius scriptum (v.
infra) pro din daum, de bovei* — sed de nobis praeceptoribus, de nobis dictum
utrumque) 10*. inbirtar epittU udin dothalaii-t teataesa dinn . . . dober
teist dinni cretem ditaisi (gl. numquid egemus conunendaticiis epistulis ad
vos? epistula nostra Tos estis; i.e. num ferentiur a nobis epistulae ad dandum
testimoniom de no bis? fert testimonium de nobis fides vestra) 15*. bacoir
duibsi ciadoberthe testas dinni (gl. vobis, proficit) 15*. conrogalitliesi
desimrec/U dinni (gl. uunc gaudeo in passionibus pro vobis) 26'. 2. pers.: nl
diU) attda briatharless (non de vobid est sermo ei) Wb. 1.3*. ished imo dogni
colnidi diib (gl. cum sint intcr ros zelus et contentio, nonne carnales
esiis?) 8'. condid diib i-ogab cdch deis temrtcht (gl. ita ut facti sitis
forma omnibus credentibus) 24°. ni dil dvn tabart testassa dinn ua diibsi
(gl. non nobis necesse quicquam loqui) 24'. roerbad dunni forcell dothabirt
dihsi illdithiu brdtho. guidmini aiindip maith a/orcell do beram dObsi (gl.
creditum testimonium super vos in die illo in quo etiam ora mus semper pro
vobis) 25'. ismor indethiden fiie devnsa difbsi (gl. volo vos scire qualem
sollicitudinem babeam pro vobis) 26'. ciarodbaiar tirbithi aiii fornn robo
diliu linn dethiden dibsi (gl. ez molta tribulatione ei angustia cordis
scripsi vobis; i.e. quamquam fuerunt angastiae aliae nobis, fuit propior
nobis cura de vobis) 14'. 3. pers.: ma beiih nech bes maith diib (si quis sit
qui sit bouus de iis) Tir. 3. ni sochude diib ataat and 0<1. non multi
sunt nobiles ; • i.e. non molti ex eis sunt) Wb. 8*. dorigSnsat . . . deu
diib (feceront deos de illis, f. eos deos) 7'. dirogbad .a. diib (gl.
quaevitur cur in vab et ab post vocales ponitur aspiratio et dicimos quod
apocopa &ota est extremae vocalis cui praeponebatur aspiratio, Pr. 1, 5,
25; i.e. absumpta est a ab eis) Sg. 9*. oendai oenlitre dodi num dib
hiseribunt (gl. singolas: Graecorum doctissimi singulas fecerunt eas literus,
quippe pro tb -^, pro ph tf, pro ch % scribentes, Pr. 1,5, 24; i.e. sin
gulares, unicas litteras facere ex eis in scribendo) Sg. 9'.
Pro hac praepo&itione, sicut hodie (O’Don. p. 300)j interdum iam in
libris nostris neglegentius scriptum ^nvenitur do, ut in his: epert do techt
(dictum de adventu) Ml. 15*. huare Tiad robde ni do degnimaib leu (gl. iter
impiorum per ibit; i.e. quia non fnit quidquam de benefactis in iis) 15'.
foselgaiar abratliir u tunig som do fuil (subleverant eins fratres tunicam
illius sangoine) Tr. 4*. Item cnm articulo: asbeirsom anaccobor donspirut
hore donin/et anaccobor don duini (gl. qui scmtatur corda scit quid desideret
spiritus; i.e. dicit ille desi derium spiritus, quia inspirat desiderium
homiui) Wb. 4*. dandatnn (v. supra) 10*. dmuxS> caircib (gl. porpura,
milites Christum indaunt; i.e. de saxis) Tr.
|
|
|
|
|
(delwedd F9301) (tudalen 638)
|
638 (697. 698) IV. 2. PBABPOSmONKB HIB.
Om DAT.
115. madudrignuu ni doHoib
remepertMb (siquid feci de antedictis) ML 33*. dinaib eitltuaib no donaib etarcnaib
(gl. de experimentis) 19*.
DO, rtuius DU, quam formam L. Ardm. et Ml. potisaimnm praebent, id litteras
respondeua glav. do, got. du, germ. to, zu (ad), praepositio frequentis sima,
substantiTO praemissa ad significandum dativum, qui paucia loquendi for*
mulis exceptis (cf. syntaxin nominis) si non cum alia praepositione , cum hae
coniungitur,. ut du erckradaitid (gl. uanitati) Mi. 64r. De his et aliis
exemplis cum articulo: dond, don, donaib, frequentissima innctione,
conferatur declinitio nominis et articuli.
Ad quam significationem proxime accednnt: teora greea mmo dondi a$ le gendi
(gL %o\> avayvbtatinv xai xnv avaytiKuaxatv Hai tev' avayiinianea&ai;
i e. tria graeca faaec pro eo quod est legendi) Sg. 148*. eesu meinciu
anmecar ver bum do epert dottaib huilib ratmaib arecar dam cidto indhuatad
no. de epert do& (g\. licet pro omnibns dictionibns dicere verba,
frequentique nsu boc approba tur, nec non etiam nomina, .sed raro ut
Yirgilins in YI. Aeneidos: follisque notas et nomina mandat, Pr. 8, ), 1;
i.e. etsi saepins inTenitur yerbum dictnin pro omnibus pardbns, invenitur
etium, quamvis raro hoc, nomen dictnm pro iis) 137\ De usn huius
praepositionis praesertim cum pronominibus pro nomi natiro vel genetivo vid.
syntaxin.
Profert eadem, sicut praep. ar, intellectum aut loci
et temporis, tam in statu quictis quam post verba motionis, ant causae.
Exempia praepositionis locum designantis in statu quietis: itoimtiu ndbad do
hiernecdem (in cogitatione se non esse Hierosolymis) Wb. 16'. dolue utnanas ihan
inehoisc centuil (gl. in aliis loco cognominum aliorum agnomina, accijHun
tur, Pr. 2, 5, 24), do lue infinite (gL loco infinitivorum, ponuntur) Sg.
28*. 154*. eonid riagolda earo dondainihnid inchrutsiH (gl. eius quod est
caro diminutiTam carnncula: vetnstissimi etiam nominativum haec camis
proferebant qui magis rationabilis est ad geaetiTum . . . itaque eius, quod
est caro, diminutiTum eanm cula est, ut Tirgo Tiignncula etc., Pr. 3, 3, 17;
i.e. ut sit regulare caro inno minativo hoc modo) 98*. doainihnid (in
nominativo) 64*. Post verba motionis: luid duardd maehae, luid conchad duart
niachae (Ivit Ardmacham, ivit C. A) Tir. 15. ni epur frib innalnuin berar do
hierue. (non dico vobis eleemosynam quae feratur Hierosolyma) Wb. 16'.
iamatabairt ho jUitnib do hieruium. ^ arca in Hierusalem revocata; i.e. a
Philistaeis Hierosolyma) ML 2*. nad tm taeeiu allatin do gregaib (noli id
vertere e latino in graecum) 3*. ho sleib do tleib (e monte in montem) 29*.
cid do vair (gi.etai ad horam) Wb. 16*. fit «& chotcrad intempuil ttoridi
rahuom 7 dia adchumtuch aithin-iuch (non ad destruc tionem templi historici
id coniecit, revtulit ipse et ad eius restitutiouem denno) M1.80r.
Ezempla praepositionis causiun indicantis: Ivid aechnall iartain duehiuua gad
pdtriee (ivit S. postea ad obiurgandnm P.) Tir. 14. do dechor (g^ difie
rentiae cansa) Sg. 28\ do dertcugud (propter differentiam) , do thaidbtin, do
thaidbie (ad comprobationem, dicitur hoc) Wb. Sg. fq. Saepo cum substantiTia
verbalibus respondet germ. rt/, angL to infinitivis praemisso: biid din a coh
festio hisin dofiititin peethae biid dan domolad biid dan do athtgud buide Jo
fiisitin din ataeom tunt (est ei^ confessio haec confiteri peccata, eat porro
|
|
|
|
|
(delwedd F9302) (tudalen 639)
|
rV. 2. PBABPOSmONBS BIB. CUH DAT. (»98} 639
laadare, est porro gradas agere; confiteri ergo hoc est hic) Tr. 2^. Alia ex
empla vid. supra pp. 483 sqq.
Mutator praepositio du in DI ante pronomina inchoata vocali a. E fre
quentisrimis eiosmodi exemplis] ecce paoca: duUt iartin diachennadieh aicme
hece (accesait postea ad familium eius gens parya) Tir. 8. taifngrre flatho
dia ehlautdeom (promissio imperii proli ipsius) Ml. 38 r. dia adchumiuch (y.
supra) 80 r. inbrosnae dombert ride dia «bairt/eein (rogns quem attolit hic
ad snam ipsiofl inunolationem) Tr. 4\ dothoorund aluic lais 7 diaehoieecrad
(ad circnm scribendum locnm eios cnm ipso et ad consecrandnm enm) Tir. 13.
doibertar dia athir iarum (attnlenmt eam, tnnioam losephi, ad patrem eins
postea) Tr. 4'. cmi atmaith ladia doguidi iihed tin/etiom dianObaih (gl.
spiritus secondum denm postulat pro sanctis, Rom. 8, 27 ; i.e. id quod est
bonum secondum denm ad petendnm, hoc inspirat ipse sanctis suis) Wb 4\ anastorbe
do toehudi dia nke (quod est utile mnltis ad salntem eorum), apredchas
diaclaind. diammuintir (g}. mnlier prophetans; i.e. quae praedicat proli,
familiae suae) Wb. 11*. ar troid/eaaiu inua drocltdaini adoe diananduch
(prostemes malos homines, dens, ad malitiam ipsomm) Ml. 48 r. duUotar maiee
eathbad diammennut iersin (re nemnt filii C. ad domicilium snum posthac) Tir.
9. intain puidmeni induebdil diarcorp et diamanimm iamesseirgiu (cam petimus
gloriam corpori nostro et •nimae nostrae post resurrectionem) Wb. 4'. arai
rducatar som less aseribint mainbed diamertadni hi/oehidib (gl. quaecunque
scripta sont, ad nostram doc trinam scripta sunt ; i.e. ad confirmationem
nostram in tribnlationibaB) 6'. diar coscni (gL ad correptionem nostram) 11*.
inti dianairehissi dia (is cni parcit dens), peccad dic^orginaam cose
(peccatum, cui servivimns hncusque; do-an-^ do-a-') 3*. 4*. eumacte diandid
c6ir infognam (potestates, quibus est instnm ser rire) 6*. <fw diarbu
etarcnad inmaee hisin .i. doathir (gl. unde agnitus est) Tr. 22. moge et
iimthirlJtidi indi diaruchretsidsi (serri et ministri eius cni cre didistis)
Wb. 8*. eib eenil tra diaroaevibad indepistiUo (quaecunque igitur natio est
ad quam Bcripla est haec epiatola) Z*. ua fridoireed nech dialailiu et do dia
(ne quis offendat in altemm et in deum), fognad caeh dialailiu (serviat
quiris alteri) 14*. 20*. Tamen etiam u servato: dummimdidnaad duaberrad
tarmuchenn (ad me consolandum, tondendam se pro me) Tir. 11.
Formulae praepositionis cnm pronominibns suffixis personalibus. Sing. 1.
pers.: istoich dum farnguide (gL rogo ergo vos) Wb. 9*. isdia som domsa (eat
dens ipse mihi) 1*. dlegair domsa precept docdch (gl. debitor sam, sapien
tibus et insipientibns) 1\ 2. pers. : dothudidin domenman doaidgniu dobeir
caeh maid duit (ducere mentem tuMn ad cognitionem affert omne bonom tibi) Wb.
1'. uiduit fein fadonacli ailiu (utnun tibi ipsi an cni alii?) Sg. 209'.
isairi ni thabur duit 6n (gL nam a earoi yel caritnm vel cassnm Tidetur posse
dici, Pr. 9, 10, 56) 173*. m duitsiu ismug isdodia (gl. alienns servus,
domino stat aut cadit) Wb. 6^ isduitsiu tucad dpdtrice (tibi datnm est a P.,
carpentom) Tir. 14. tmmi^uu duitso th6inur hisvidio indepert (gl. egomet) Sg.
208\ Hio quoque uepins deficiente vocali de tcI di: ni lour deit (non
snfficit tibi) Wb. 10*. bid iec deit fHn (gl. te ipsnm salvam facies) 28'. ba
loieh deit dam (conTcniebat tibi etiam) 29*. indoich epert detsiu (gL dicis
ergo? i. o. num conTenit dicere tibi?) 5*. arnaphi som coniit ditso (gL noli
oibo tuo illam perdere, fratrem,
|
|
|
|
|
(delwedd F9303) (tudalen 640)
|
640 (&99 585. 586) IV. 2.
PRAEPOSmONBS HIB. CUM DAT.
Rom. 14, 15) 6'. t»m6 qfiv» deiuiu (gL melius ta nosti; i.e. mmor est eina
no> titia tibi) 30*. ba cosce carcU limm dit a gentiidi (gl. gratis et non
Becnodnm merita insertns es) 5^ fii tliabur dit 6n (gL a reminiscor sapinom
in osn non iuTeni; sed supra: nitluxhur duit) Sg. 179*. 3. pers. mMC:
contubart f<md fe Itlw acheill doo (ut daret F. F. cellam soam ei) Tir.
15. nebchomaiteet ii (gL Doli propter escam destruere opus dei) Wb. (>*.
nibo comitetti d4 (g^ seimu quoniam iudtcium dei etc., Rom. 2, 2) 1'. nach
nastad ineretmech et ua eomeit ffed d6 (gl. quodsi infideliii discedit, discedat,
non est enim servitati subiectus frater aut soror in eiusmodi, 1. Cor. 7, 15)
1O’. Sed etiam: dibliadm renJxu ddu (biennio uite mortem ei, i.e. eias) Tir.
3; scotice: hieund dubeir meorfak dau (hic da sacrificium ei) L. D6r. Fem. :
eeefMed rH eUets arintaibrid di (gL adsistatib ei in quocunque negotio,
Phoebae sorori) Wb. 7*. iseumme di (est idem ei, mulieri) 11*. Plur. 1.
pers.: m ff6o ditn friaroubut (gL testimoniuffl conscientiae nostrae) Wb.
14*. iniitee a tercc dorat m6r di maid duin (convenit eum amare, praestitit
multum boni nobis) 4". ammi ewp do cr. et iacenn tom duunta (gL unom
corpus snmns in Christo; est caput ipse nobis) 5'. itdiim (gl. nos quibus)
2*. innahi ruptar arJda dunnai (quae fiierunt alta nobis, u dera) Cr. 18*. 2.
pers.: m dlegar ni duib (gl. nemiui quicquam debeatis) Wb. 6*. bed imtlvuffe
dHbei er. (gL indnite yos dominam)
G". ni uaium dttibii (gi. cognoscitis quia nos non sumus reprobi) 18*. 3. pers.: iartabuirt baithi* duaib (postquam datum est baptisma
iis), pridehis duaib (praedicavit iis) Tir. 1. 8. iadoib atrirther I6ff
apecthe (gl. mercedem quam oportuit in semet ipsis red pientes) Wb. 1*.
isfiadnim doib doubus (gL testimonium reddit illis conscientia ipsorum) 1*.
cometect dSib (gl imbecillitates infirmorum sostinere debemos) 6*. isaithiss
doibsom. cid anisiu (gl. quidam dicunt etc., 1. Cor. 15, 12) 13\ bithi
doibsium am. andewion (sint hi ipsi sicut dei ipsorum) Ml. 34r.
CON (respondens lat. eum) serrata ante yocales et medius d, g, Tsriata alius
ut praet. in, scripta CO (CU) ante s, f, t, c, p, assimilans n labiali b et
liquidis (etsi haram geminatio saepius omittitur), cam s articuli seryato
transiens in COS, COSS.
Exempla: atru/oitea episUi uaidib som eonaidchomareaib eueisoni (g^ de quibus
scripsistis mihi, quaestionibus; i.e. nam missae sant epistalae ab illis cam
quaestionibus ad ipsum) Wb. 9*. eonamuniir dochoid Uss (gi.expecto illam cum
fratribus) 14*. dofil er. eonasoseelu (gL prope est yerbum; i.e. adest Chii
stus cum eyangelio suo) 4'. labrad Hbelre eonatintuuth (ioqui yariis linguis
cum earom interpretatione) 12*. con intiliueht (cum intellectu), eonalailiu
fogoir (gL cum alio sono) Sg. 39*. bad samlith sulbairichthe conetarceirt
(sit ita bene dictum cum interpretatione) , act ropo chon etarceirt
innantbelresin (gl. aemols mini loqui linguis ; i.e. modo fuerit cum
interpretatione hanun lingaoram) Wb. 12*. 13*. ice conindocbdil
innaiiarmoracht (gL salas qoae est in Christo cum gloria caelesti) 3O’. mad
condiuiti doindnaaatar (si cum siraplicitate tiibnnntur, dona) 17*. maesu
cutseiichi rocretis. manid coseitchi roereti» (si cam uzore tos, si non cnm
uxore credidisti) 1O’. mad co/oirbthetu hirisse ar/emthar et atthiff»d
rhbuide (gL nihil reiciendum quod cum gratiarum actione percipitor^ 28'. to
fuffur (gL cam sonitu) Ml. 26'. aet ropo eho^bu (modo fiierit cum ntiiittte)
Wb. 13*. coctnnachtu apstil (gL diyitibus praecipe; i.e. cum potestate
apostob')
|
|
|
|
|
(delwedd F9304) (tudalen 641)
|
IV. 2. PRABPoeinoinn hib. ohm dat. (586. 599. eoo) 641
39*. mad eo tnoidim (si cam iMde) 17'. Cam aiticalo: eont^-omu resaigthiu (gL
cum gremio [leg. cremio] somniato) Tr. 127. anguin eofind loseud.i.an ffuin
eoiindiaiffit din (yalnus oam adastione id est Tolnus sagitta ignea Eactum)
Ml. 55r. eonntaidbte il (gL com molta ostensione) MI. 30^. coaindbrud .t.
conndepert aiingaib miit (gl. dicantor aatem ista cam emphasi ; i.e. cam vi,
cam dictione quae excedit magnitudinem) 23*. ifoammamugud maicc eomaib huiHb
duUb (in submissione filii «am omnibus oreataris) 26*. alaithe cotnaib
gnimallt 7 eoenaib iftuudaib (dies cam actionibus et cnm ouris, desinit) 21*.
iob cottna/oehaidib (lob cum passionibus) Colm. h. 13.
Praepositionis eon (cum) iunctae cnm pronominibus
suffixis exempla in co dioibus vetastis non inveni, sed eadem significatione
praep. le, ut lHm (mecum ; cE eam praep.).
REN (ante), secundum analogiam praepp. in, con Bervata ante vocales (ante
pronomina etiam geminans n) et medius, mututa in RE, RI ante « et/ ac tenaes,
RES cam a articulL In compositione accipit formam REM, REMI (cE eom-, eoim-f
conn e eon'), eandem iu quam mutatar coniuncta cum prouo mine suffixo.
Exempla: renairite ffrdid iarmbaithius (gl. nnius uxoris Tirum, oportet esse
episcopum), reiuiirite grdid »9n (gL diacoui sint unius uxoris viri) Wb. 28^
28*. adtxm rinimmarmu» (A. ante peccatum) 9\ rengrdd et iarmbathvi (gL unius
uxoris Tir; i. 6. ante gradum et post baptisma) 31\ dtbliadin remhas ddu
(biennio ante mortem eius) Tir. 3. reaiu (ante hoc, antehac, antea) Wb. Sg.
fq. aeht rop ri foreiunn robbi da (gL da ante finem conripttar) Sg. 169*.
arndip maith nairlethar amuntir ritecht grdid foir intrdoreu tpirt iarum (gL
oportet ittam testimonium habere bonum, 1. Tim. 3, 7), doberr teiat diib
ritaeht grdid farU} (gL hi probentar primnm) Wb. 28\ 28*. wA^ eandadua
innandegnimaeao .H. gnite inehadehoimnidi revecht fobathia do/oirtsdither
triain mbrat find (is est candor bonorum operam homm, quae Eaciunt
catechumeni antequam subeant baptismom, qui signifioatar pallio albo) Tr. 55.
t rttua hid airdixa (t aute ttra est prodaeta) Sg. 187*. athitol recach libur
amaroib cummaae foir (gL titulos luuTersi operis per singolos sapposui
libros) 2*. hito«aueh reeach thwiaiul (gL looo aspirationis, quam habet t
tertia apud Graecos persona, s habet princi palem per omnes casus, Pr. 18, 5,
27; i.e. in principio ante omnem casum, pron. te) 210*. eaaOrge iahed rorilua
duib reoach rOt (gL tradidi Tobis inprimis; i.e. ante omnem rem) Wb. 13*.
roba laabram reeomallnad rechto (gi.exinauita Mt fides, Rom. 4, 14) 2'. treailli
gall>ther reproinn (precatione quae canitur ante pmndiom) 28*. buith
relechdaehaib (gL locus mutaram est duntaxat: nec ante 1 vel r in eadem
syllaba poni posset, f, qui locus mutarum est duntaxat, Pr. 1, 4, 13; i.e.
ante liquidas) Sg. 6*. fuaoeart endce cennaalach fubithin ereitma riacaeh
(proscripsit eos E. C, quia crediderant ante omnes) Tir. 8. Cum pro nominibus
possessiTis: remekuimriug (ante captivitatem meam) Wb. 30*. am. rvnhdi fallie
dUb renagalaraom (gL tiso eo iterum gaadeatis; i.e. ntfnit gau diam Tobis
onte eius morbum) 23'. iaand iatualdng anerta act rachomahathar nmaprteept
(gL potois exhortari doetrina; i.e. tunc est aptus ad confirmaH dam id, eum
impletit id ante doctrinaoi eius) 31\
ZlVM, «RAMH. CBLT. 80. n. 41
|
|
|
|
|
(delwedd F9305) (tudalen 642)
|
tH2 (eoacoi) IV. 2. PBABPosmoms hib.
ovm dat.
Cam articulo: renndalmmn (gl. flemet ipsos ded^nint primum doiabo, 2. Cor. 8,
5; i.e. ante eleemosynam) Wb. 16'.
Formuiae cum pronominibiu' safSzifl: er. r*matn (Ghristus aate me; A. er.
rium, Chr. ad me) Patr. h. B. bidreid riam eaeh namreid (erit planom eonun eo
omne asperum) Bem. 115*. ni airecar .b. ua .e. remi (non invenitar b velc
ante eam, litteram m) Sg. 20*. rmm (gl. post vocalem antepoeitam) 7*. roprai
remunn cechnamreid (sit planam corum nobis omne aaperam) Cohn. h. 34. remib
ton (gl. extriusecus: aspirata h extrinsecos ascribitor vocalibns,
consonaotibus intrinsecus ; i.e. ante eas hoc) Sg. 9*. remum, remut^ remuind
(sa mmrHui) e libris vetustis apud O’Douot. p. 145.
lARN eandem quam praecedens sequitor analogium, ideoque indnit fonus lAR,
lARS. Significatione eadem est qua lat. port, de tcmpore potissimiuD, ^x qua
transit in intellectnm lat. aeeundum, de loco varius diot« est, ad koc tamen
conferas quae supra dicta sunt sab V hibernica (p. 57).
IA.UN: aekt inarnarsidib robbdtar ut ti» (gL in ii» quoque inTeniaator,
Lanrentis; i.e. sed secandum vetostos) Sg. 57\ innbeathu itda ihv.
iamettiirgti (gL gratia dei in vita aeterua in Chrieto lesu), induebdl
iarneesHrgiu (glorit post resurrectionem) Wb. 3*. 4*. aruand itecne et
isjtssid edcJi iarnetarenu cr. (gl. in Christo sunt omnes thesauri sapientiae
et scientiae absconditi) 26'. iar netargnu riam (gL cognitionem secaudam
significat, relatio) Sg. 197V bad uni dligud ftirisse (gl. secandum rationem
fidei; in Sg. 178*: iardligud ariiJe, se cundam morem veterum, minus recte)
Wb. 5'. iarmbaithie, iarmbaithius (poat baptisma) l^*. 28^. Ante pronomina
possessiTa inchoata^ab a: ragniuea iarmtir gairiu (gl. peccatum occasione
accepta per mandatum sedoxit me; i.e. feciid post eius interdictionem) Wb.
3*. mad eladn inball iarnagalar (si salTum mem brum post morbnm snum) 12'.
dUin patriec iamabaitzed (rogaTit eum P. post quam eum baptizaTit) Tir. 8.
nitechtat ten» iarnanetartcarad (gl. sensas in hi< separatis non potest
inTeniri; i.e. non habent sensum post separationem snMH, composita) Sg. 202\
iarnatdbu (gl. iterum inserere; i.e. post eonun abscinO' nem) Wb. 5'. iamametargnu
ditib (post co^itionem noslrum, nobis cognitu a Tobis) 15*. Exemplam
significati lat. post de loco: ni dimti ambit iar narhuul dindtiit act ambit
araehiunn (non cnrat quod est post tei^fom ipsiiu de Tia, sed quod est ante
EBroiem ipsius, cureor) Wb. 24*. Forma contracta cnm negatione: niernetargnv
riam (non post cognitionem amte, &ctaffl; OMn sine negatione: iarnetargnu
rtant) Sg. 197\
lAR: iar fiaek (gL secundam debitam, impatatur, non secandnm gratiaiB} Wb. 2\
iar fir (secandnm Teritatem) 1$*. iar far toimtiati (gL in lege insti
ficamini; i.e. secandam opinionem vestram) 20*. itotueh iartabuirt -baithis
duaii (initio, statim postquam datns est baptismus iis) Tir. 1. iar timnu
ihu. (gl. se candum lesum Christum; i.e. secandnm mandatum I.) Wb. 6*. iar Hehte
er, (post adTentum Christi) 19*. 21*. eumtanad dudia iar tuiite duile (quies
deo post creationem mundi) 33\ ishi arnathir iar collnn (gl. pater noster
secandan caraem), intesse aibunad doasom OA itrreolinn (gl. radix lesse
Christi secandua carnem) ^. 6*. tar eoimiliue abdietom (gL in morte ipsios
baptisati snmas) 3". Interdum ieri iertuidiu, iertin (postea, posthac)
Tir. 8. 9, apod eundan tofm 8. 14. iartuidiu 8. 12. 13.
|
|
|
|
|
(delwedd F9306) (tudalen 643)
|
IV. 2. PBAKPOSmONM HIB. OtFM DAT. («01.
588. 80«) 643
lARS cnm t artacoli: iardligud arride 7 iecrrindUgttd dam fil hindiv (gl.
atramque protnlit PacaTias; i.e< secandum regolam vetenun et secandam mo
rem qui etiam hodie est) Sg. 176*. fareomnucuir rect iarrintairgiriu (gl.
facta est lex, Gkl. 3, 17) Wb. 19*. iarrinehdintoil (gl. eecondnm bonum
placitum) 20*. iarrinchvmung bent lib (gl. secondum id quod habet voluntas;
i.e. secon dum potestatem qoae est Tobis) 16*. iarrindindnidiu araneutsa (gl.
secundum erpectationem et spem meam) 23^ w du atlugud buide dodia
iarrintsoiradrin rondader rogab dd. imalmto ri» (ad actionem gratiamm deo
post hanc servatio nem qua servavit enm, cecinit Davides hunc psalmum infra,
sequentem) Ml. Goid. 20.
lanctae hoius praepositionis cnm pronominibus suffixis exempla non inve
niantar, eicat ne hodie quidem.
FIAD (coram) quoqoe huic seriei addendam videtor. Snnt enim dativi exempla:
fiadtluagaib (corum copiis) F^l. lun. 19. e L. Breoo ap. St. 41. fia doinibh
(corum hominibus) ex codem libro ap. O’Don. 306, quibnscum congruit formala
fiadib (corum iis). Qaare quod eadem praepositio com accusativo cou ioucta
invenitur in Cormaci glossario: fiad rigu 7 tuatha (corum regibus et popolis)
V. cana, fiad inicrine (oorum scholaatico) v. leWiechf id vix nou «>8t
tribuendum volgari cormptioni inferioris aetatis. Dativns igitar etatnendus
erit in nostris: fiad cdch (gl. qui in manifesto) Wb. 2'. follut fiad ehdch
indectta (manifestum corum quovis nunc) 3*. nifiad ehdeh (gl. seorsom) 18'.
Cum pro nominibus sufBxis: for6crad duib am. bid fiadib nocrochthe (gl. ante
quorum ocaloe proscriptus est in vobis crucifixas: i.e. descriptos est vobis
acsi corum Tobis crucLSgeretur) Wb. 19'. nahuli dorigniutta fiadibri dotngniithri
(gl. quae vidistis in me cogitate; i.e. onmi» quae feci corum vobis, facite
ea) 24\ itfri" thorcon leu athabairt forru l. ad4num fiadib (gl. videte
ne haec licentia, man ducandi idolothytom, offendiculnm fiat infirmis; i.e.
est offendiculam eis, id dare eis, vel id facere corum eis) lO^.
3. Praepositiones posoentes accosativam sequentis sobstantivi : ol, la, co,
fri, i)ri, aech, tar, imme, oen, «tor, echtar; amal.
OL (de, propter), varioris usoa: ol ihu. adn (gl. ceciderunt saper me; cf. de
ivdeib 6n, rearib t6n, p. 636. 642)
Wb. 6*. oldia itbriathar inrin tra (de deo est hic sermo ergo) Ml. 31*. eip
crut/i tra obe irmith (gl. volo vestra verba sensa meo loqui; i.e.
qoomodocanque ergo de hoc iudicatis, volo ego etc.) Wb.
12*. Formolaram pronominalium aliarum oliuide, olaodin, oliodin (propter hoc)
exempla iam memorats, sunt (p. 350). An
conferenda lint etiam al (gl. ultra) Sg. 217* et indoll (gl. ifltra, adverb.,
p. 608) Sg. 220*, quaevitur. De verbo de fectivo ol videas supra (p. 504).
LA, varius LE, com « articali LAS, qoae forma etsi non primitiva ipsa,
proxima tamen potanda est primitivae (lath, leth?\ intflctas relinquens
consonas sequentes (p. 179), firequentissimi nsus, praesertim cum
pronominibus suffixis, quibuscam non coniungitur praep. con (p. 641),
respondet fere lat apud, cum, nisi quod ad interiorem magis sensom (^penea,
eeeundum) convertitor. Ad s assimUatam hic
non minas quam post praepositionem a (p. 633) redit ge minata m.
Exempla : laatacu inain (gl. paulopostfatarum quod et atticum dicunt; i.e .
41 •
|
|
|
|
|
(delwedd F9307) (tudalen 644)
|
644 (M3 603) rV. 2. nURPOSmONKS HfB.
Ctm ACC.
apud Atticus hoc) Sg. 147*. itairi doroigv dia ffeitiH hore ndrhuhce laiudeu
erei tem (ideo elegit deus gentes, quia non fait apnd lodaeos fides) Wb. 5'.
tuthai* dant la laitnori anisin (gl. Latini antiquitatem servaTenint) Sg. 5*.
indimUriedd nad rann insee la greeu (interiectio quae non est pars orationis
apud Graecoa) 26\ doarrehet dichein nombiad adrad dde lagenti (gl. scriptum
est: propter boc confitebor tibi in gentibus) Wb. 6'. doberiom aium
bendaehtan dondahrum hon inlahendachtiu doindnogar (gl. praepararent
repromissam benedictioneffl Itaoc pt ratam esse, 2. Cor. 9, 5; i.e. dat ipse
nomen benedictionis eleemosynae, quia cum benedictione tribuitur; additur
glossa latina: benedictio erit, si cum grato animo tribuitur) 16*. la nech
(apud aliquem, in aliquo) Wb. fq. hee, lont (apod hoc, in hoc, tum) Wb. Sg.
fq. Eadem praepositionis forma ante varios sonos (ante consonas serratas
dorus, ac saepius dnplicatam m, p. 41): la awu centelieh (apud nepotes C, in
triba C.) Tir. 11. la imigdi airib fHrne (gl. onut tes simnl et pro nobis)
Wb. 27*. om. ikbi» emnetid lammaecu nacharoelJat (gl. iex paedagogns nosier
fait) 19*. lammarbH (g1. simul rapiemur cum illis) 25*. aeeobor lammenmuin
maid doimradnd (gl. repugnRDs legi mentis meae lez in membris) 3^. la
nuelitridi (gl. postea, i.e. apud recentes srriptores) Sg. 6*. atarinut . , .la
ranua intce (adnumeraiit eam ad partes orationis, interiectionein) 26\
eonroibti» ocdenum reeteh* ta riga (gl. volentes esee legis doctores) Wb.
28*. mad viaid la dia (gl. si dominus perraiserit) 14*. gabai» caHle
lapatricc lauar ingen an/olniithe (cepit pallium apud P. L. filia A) Tir. 2.
ni legend rollegMi ta petor act iscunagad rondeirtam diehomitecht et
condareUli fri ivdeu (g\. in faciem ei restiti, Petro, Gal. 8, 11) Wb. 19*.
itdilmain lacdch amoreunni (gL ores occisionis; i.e. Ucet coivis occisio nostra)
4*. anaamaith la cdch (gL unusquisque in suo seneu), iitorise laedeh
(persaasum cuiTis) 6*. 16*. intain bet ninun aecobor Umn .i. la eorp et anim
et la tpintt (gl. spiritns adiavat infirmita tem nostram ; i.e. si est eadem
Tolnntas nobis, apud corpas etc.) 4*. caehlaeein (gl. modo) Sg. fq.
eaehladrieht (aliquid?) Sg. 38\
Transit praepositio in LI (nt du in di^ p. 639) ante a sequentem pronomi num:
ocaierebdU 7 Uafuined (in orta et ia oceasn eoriun, sidemm) Cr. 18*. m coir
doehdch guide die Uaehdle (gl. obsecro tos ut adiuTCtis me in orationibus pro
me ad dominum; i.e. iastum ooiTis orare deam cam altero) Wb. 7*. bad udiiliu
edch Ualalle etdaat fettHn (gl. superiores sibi invicem arbitrantes; i.e.
cfit superiur quivis apud altenim, alteri, quam ipse) 23*. conaroib tUupart
neiek lelele (gl. illorum abundaotia vestrae inopiae sit sopplementum at fiat
aequali tas; i.e. ne sit privatio cuiasquam apud alteram; cf. p. 359) 16*.
Ante articulum: nicumuing imfogbaidetith nalanamnas maniptol latinfer. ad mad
melltach latainfer (gl. malier sui corporis non habet potestatem, sed rir)
Wb. 9*. lannfoilsignd (gl. secam: ego et tu, in quibns demonstratio ipsa
seciun genus ostendit, Pr. 12, 4, 16) Sg. 200*. hore itimmarmus hicr.
anaiolee laim brathir (gl. si esea scandalizat firatrem, non manducabo camem)
Wb. 10*. m tain ropo mithich latinnathir nemde (gl. abi venit plenitndo
temporis) 19*. fia dach laetanda[la]lin 7 tir freetir ceill lattin lin naili
(gl. ut venationibus »tu diosi capiendaram feraram otrique ergo captiTis
diverso labore utuntar eibi<; i.e. venatio apud anam partem et agrieultara
apud alteram part«ni) Ml. 37 r. lama meitAleorai (gl. apud messores),
latnagniadu (gl. apud operarios) 44 r. t«
|
|
|
|
|
(delwedd F9308) (tudalen 645)
|
IV. 2. FBAJBPOSITIOMIS HJB. OCM AOO.
(«M) 645
aeogHomen ton lama fit* alli (gl. cognomen; i.e. seoondum ceteros viros) Sg.
28*. Uuua filedasin (gl. apnd comioos; i.e. apnd hos pofitas) 63^ emith
laenahi (gl. tam cam habentibus casiu) 27^ Item ante pronomen relativum: inti
laambi itene (is penes qoem est sapientia) Wb. 8'.
Salls exemplonmt accusativi post praepoaitionem pomti. Mirom igitar in
codicibus noatris nonnanquam inreniri datiTom, in formala laauidib (apud
hos), quamquam altemat haec cam meliore la euidiu. Scriptio oorrectior: ni
biedni kicobodltu latuidiu (gL ne commiBceamini fomicariis) Wb. 9'; altemans
oum altera in ono codemque loco: ni torbe laeuidiu preeept doib mam dinatar
ferte ocea (gL ludaei signa petunt), ni torbe lasuidib manip stdbair (gL
Graeci sa ^entiam quaerunt) 8'. Dativus in Wb. : nibi eainlda laauidib act is
abatanit doib temper (non est suagolaris dies apud hos, sed abatinentia eii
semper) 6\ atá brithem laeuidib cenuibei (gh eos qui foris sant deus
iudicabit) 9*. ni epeirtom uranHUad Uuuidib (non cUoit hoc negationia oausa apud
hos) 17'. ni imdibe duakhe robAi laeuidib act ieimdibe eolno (non circumeisio
vitiomm fuit apud hos, sed circomcisio camis) 21\ In Sg.: be» lasuidib (mos
apud hos) 4*. isdiall noia. latuidib (gL participia; i.e. declinatio nominis
in his; scriptum tamen eiat hisuidib, et deleta praep. hi supra scripta
la") 27*. it eetnidl lasuidib (gL primitiTa sont, sisequimur Crraecorum
aactoritatem) 212*. dond/orcomet file la tuidib (gi.eontraria observationi
graeooram) 314*. Addo his exempla dativi poBt praepp. esn, friy imm positi,
quua item sequitar accusativus, in eadem for mola: een e%iidib (gL sine
quibus) Ml. 2O’. Jri eudib (ad
illos) 31*. isimsuidib (gL quos circa, vertices vel polos, yolvnntar siderm)
Cr. 18^ Gommixtio orta aat incerto iam tom nsu praepositionam quanmdam (pp.
634. 630), aut simili pro nnntiatione
terminationam 'ib et -iu. Item in chronicis hibernicis saepins la Laighnibhy
quod rectios in vetusto codice Ardm.: lalaigniu (apud Lagenios) Tir. 11.
Formolae praepositionis iiuictae cam pronominibns snffixis. Sing. 1. pers.:
idttd aadilem lium rath precopte (gL orantes pro me ut detur mihi sermo; i.e.
ho6 est proximnm eecnndam me, gratia docendi) Wb. 22'. is/olium ciara/eaid (^
non volamns ignorare vos; i.e. est bonum secundum me ut id sciatis) 14^
iiitrb Uumm (^. spero autem), ia/er Uumm (gl. volo ergo) 15*. 29*. amre
liunua torbee «% duibsi ^L refecerunt et meum spiritum et vestrum, 1. Cor. 16, 18) 14*. antu Uumua inddia anechtir diqfina
(gl. ne, cam veneiint mecnm Macedones et invenerint vos imparatos,
erabescamns, 2. Cor. 9, 4) 16'. ni Uim forauide (gL vir nxorem non dimittat,
1. Cor. 7, 11; i.e. non secandnm me, non meum praeceptum, sed domini) 10*.
doadbadar hiaoidiu aaleim fHn (gl. mei servo; i.e. ngnificatar in hoc quod
est mei ipsius) Sg. 209\ ba dochu lem aon ished Tombod doib (gL bene! propter
inerednlitatem firacti snnt, rami, Rom. 11, 20) Wb. 5\ ni mebul lemm preeeipt
aoa. (gl. non erubesco evangelinm), ni mebul knm eia/adam (gl. etiam haec
patior, sed non confimdor) l\ 39*. attda lemua aiaiMredua (gL nunc vinctas)
32\ isirdureu epert Um s4n (apertins mihi hoc dio twa) 9\ itbeic lim
inbrigtin . . . iabeiee litina a briy (gl. mihi pro minimo est) 8*. s^
aidredh Umm (non paenitet me), iagle limm (persaasum est mihi), dilem limm MM
(gL hoc oro) 23*. ithed aaehomairlle Hmm athedmrt (gi. consilium in hoc do),
m diKu nech limm alailiu (gL pro omnibofl vobis deprecationem fiuao) 16*.
|
|
|
|
|
(delwedd F9309) (tudalen 646)
|
646 (605.606) IV. 2. FRARPOSrnONKS HIB.
OOM ACC.
23*. 2. pers.: diece lat cmintiu (ecce tibi Corinthii) Wb. lO^. nib maehdad
lat (ne sit mirum tibi, noli mirari) Sg. 158*. ut latt ani ararethi et m lat
ineaeh foraammitter (gl. ta quid iudicas fratrem tuam? Rom. 14, 10) Wb. 6\
itde^ Uum attd latau (gl. certus som quod et in te, habitat fides non ficta)
^d'. ath, ni ain/ed liumta mainbed maith latsu (gl. sine consilio tao nihil
Toloi fiusere) 32*. doadbadar iM triiiwainaisndiia file rath dee latao aet
mtorbe donaeh otttt (gl. ta quidem bene gratius agis, sed alter noi)
oedificator, si bene dixeris, 1. Cor. 14, 17; i.e. probatur vero bono
sermone, eioquentia, esse gratiui dei tecum, sed etc.) 12*1 doguiUe dineuch
adbaiU et dineuch nddetur et dineuck bU tanech nadbi latao (gl. qoae secundum
deam tristitia est, paenitentiam in = ln tom stabilem operatur, saeoali aatem
tristitia mortem operatar, 2. Cor. 7, 10) ] a*. ialatno (gl. te penes) Sg.
215^ 3. pers. maso. : fdcab morfeaer Uua (reliqsit septem viros cam eo), ocmtorcAarta^
tr^hU fer diamuintir laia (donec perienmt 60 viri de familia eios apud eom)
Tir. 11. 12. druan .iii. aithgi and laia (post quam mansit tres noctes ibi
apud eam), imcharpat boie laia (de carpento quod fuit ei, quod habait) Tir.
14. laia feiain een acaldaim nachalli (gl. secum aliquis loquitur) Sg. 153\
iaa, andiall mnmedonach laiaem (haec est deolinatio intema ei) 158*. ropo
throg laina armbuith fomdm pectho (gL deas' misertus est nostri) Wb. 21*.
intmde laina (gl. seoundum diritius saus, dei) 24*. iatren ahireas iadior
miiin leina cac/Uhuare (gl. alius credit mandacare omnia) 6*. nipu accobor
lau (gl. non fuit voluntas) 14*. fle athir leiaa. JUe eh^ihdiA leina (quod
est pater, dominas ei) Sg. 29*. iaouWtae leiaaem bid ./. (gl. ambo pro
ainq>tn) 10*. leittom atach didiu iahe conidrotig (illius ig^tar haeo
domos, ipse eam aedificarit) Wb. 33*. maith leua dgmiai (gl. consentit
habitare cum illa, rir com muliere) lO^. durind alocc let (definivit locum
eius cam eo; paalo supra: dothoorund aluie laia, ad definiendum locam eios
eom eo) Tir. 13. ciabatar dexacrae lea (qoam* quam faerunt ei boua argumenta)
Tr. 81. nirabae in apiurt n6ib lea intanain (d<» fuit spiritos sanctas in
eo tunc), deg robdi in apiurt noib lea (quia fait sp. s. i> eo) Tr. 98.
100. nipo choim leua frinn (gl. proprio filio non pepercit, Rom. 8, 32 ; i.e.
non fuit caras ei prae nobis) Wb. 4*. m' diib attda briathar leua (oob de
iis, prophetis, est sermo ei) 13*. idud aiperfieere leaaom forbe indagimrattt
centatarcor drogimrato (gl. perficere: volnntas bene&ciendi adiacet mihi,
p«fi cere aatem bonom non invenio) ^. iti t6n aptota leaaem rtanf^gL his
quids0 ad^pnt illa quae tam voce quam signifioatione nnum casom habent, at
hoiiu* roodi, istiasmodi, Pr. 5, 14, 76; i.e. sunt haeo aptota secundam
ipsom, aooto rem, antea) Sg. 77*. Fem.: iadil laee maid dodinum duibai (gL
salatat voa multum Priscilla) Wb. 14*. accobur Id (volnntas ei, natrici) 24'.
Plar. 1. pers.: inun accobor lenn (eadem volnntas nobis) Wb. 4*. noeh da
leinn bct firinne (ri debatar tamen nobis esse iustitia) 31*. iaderb linn
(persaasum nobis), diutU linn et firinne (simpiicitas in nobis et veritus,
sit), n^l linn inbiaao (g^. so< talem consnetudinem non habemos) 2*. 9*.
11*. iaointu forcitU linn hore iaoen rad fil linn (cst unitas doctrinae
nobis, quia nua gratia est nobis) 13*. amapiam Ud beith ar creitemni condib
aain perean maie de, 7 maie duini Unn .«. eondib cretevi ceteora peraan Unn
(ne ita sit fides nostra, ne ita credamns, ut sit sli* persoua filii dei et
filii hominis nos secondnm, id est ut sit fides quattnor per sonarum in
nobis) Tr. 86. niderb linn tra in senehua eanone dunaithmmadar uw
|
|
|
|
|
(delwedd F9310) (tudalen 647)
|
IV. 2. PRAKPOsmoirM hib. cdm Aca
l^ = e) 647
Htubo (non oertom nobis, incerti igitor samos de historia canonis quae memo
ntiir in hoc titulo) MI. Goid. 20. nibbu
mackdath betit grecdi 7 nothath foraib Umih (gl. in dictionibus quss a
Graecis •ampsimus, Pr. 1, 4, 13) Sg. 6*. 2. pers.: isdedbir iluib eid mebul
lib ataidmet (gL. quem firnctam lubaistis tunc in illis, peccatis, in quibus
nanc erabescitis? finis illorani mors est, Rom. 6, 21) Wb. 3\ ielib atá a
rogu (gl. quid valtis? i.e. penes tos est eius electio) 9*. nitad Ub fisi»
(gl. non estis vestri) 9*. ind/dHte roidt do Ztisi (gi. soladam quo con
solatus est in Tobis, Titns) 16\ nipu Ubti intArdao act ba la atniresschu
(gl. lioo apud infideles et non i^ad sanctos) 9°. 8. pcrs.: nirbo *dr leu arcociilsine (jj^. deztras
dedenuit, laoobos, Cephas etc.) Wb. 19*. intnteiir Idu (gl. proba* Terant hoc
sibi atile esse) 7*. mda Uu aeree aiuHe (g^. Tolaptatam amatores magis qoam
dei) 3O’. dia feidliged irei foirbthe leu (si maneat fides perfecta i^ad eos)
Ml. 4J0r, n^u leu bds naiU (non digna secondam eos alia mors) 30 r. luid leo
fades (iTit com illis ad meridiem Tersos), luid epteop fab leo (irit epi
scopos F. cam iis) Tir. 8. ni leo unoinur (gl. non est propriam
nominatiTorum) Sg. 158\ issi dius insin oingther leusom (gl. rex et sacerdos
dioitar; i.e. hi duo sunt qui unguntar apud illos) Tr. 4. air bu aium leusom
mcdadietu* do [each] oin bith [/(<] eroi[eK\ (nam fait nomen apnd illos
mal. anicaique qui erat In crace) Tr. 136. babis leusom dobertis daboc leu
dochum tempuil (erat mos apud illos afferebant duo hircos secum ad templnm)
Tr. 4\ isbisad leusom injid doth^bu tt fid aile do esnid and (gL si tu ex
naturali excisus es oleastro et contra ua torum insertus es in bonam oliTam,
Rom. 11, 24) Wb. 5\ isbis leosom indaim dothuareuin (est mos eis beves
tritarare) 10*. isheeen aainecosce leosotn foraO' erannaib imtani pred^Aite
(gl. quam specioai pedes etangelizantiom pacem! Rom. 10, 15) 5*. doilcad
doohdch leosom noeh isddbsom adodced lidi (gl. infelicitua in Tiis eorum) 2\
CO (eu, interdum c6 scripta) Terba motionem designantia sequitur signifi cans
idem quod lat. ad, utque ad^ integrua reUnquens tenaes et spirantes, qua
|Bppter ante artiealam soribitur cotf coss, qua forma primitiTa explicatur
gemi nstio praesertim liquidarum, cnm pronominibus snffixis formam CUC
adoptans.
&empla: berthi leiss eoeenn (gl. is qui coepit in Tobis) Wb. 23*. cvcenn
newil griendi (osque ad finem cycli solaris) Cr. 32*. eocenn bliadne (usque
od finem anni) F. h. 56. cubbrdth (nsque ad iadicinm) Tir. 15. dialuid dd.
forlon' gais e6 iadomdu l. eo ammondu resdul (cum abisset Darid in exilium ad
Edomitas vel ad Ammonitas antc Sanlum) MI. Gdid. 20. e6 osnada (gl. nsque ad
supe riora) MI. 31'. sirid inrindide nuHe 6 hitul e6 huasal (gl. signiferi
latitado*, i.e. longitndo sodiaci omnis e profundo uaque ad altam) Cr. 33*.
is eoeuam dodichuid terpens ni eoadam h6re as lobro mulier q. uir (gL ETam
seduxit astutia sua; i.e. ad ETam Tersus est serpens, non ad Adamnm, quia
debilior est mnlier quam Tur) Wb. 17*. eid eoh6ir (gl. neque ad horam) 18'.
hdre iseoburpi aabiram nadill diarAgnfmaib (g\. ut minus sapiens dico, plas
ego; i.e. quia usque ad stolti tiam dicemus aliud de &ctis nostris) 17*.
codesothu (gl. ad foeces) MI. 31 r. eose, eotse (hacotque) fq. birt edoct ctuegine
(tulit testamentam ad S.) Tir. 15. eo/oreenn foirbthetad (gl. usque in finem)
Wb. 14'. dulluid iarsuidiu patriec cu fiace (Tenit deinde P. ad F.), foitsi
tide eufiaee (misit id hic ad F.) Tir. 13. 14.
ni tHt co/«r ikaile (ne eat ad Tirum alinm, malier), cotecht co/er (aditus ad
ti
|
|
|
|
|
(delwedd F9311) (tudalen 648)
|
848 (&•*• M7. 608) IV. 2.
PRABPOsmomB mB. oim Aoa
ram) Wb. 9'. eolua poil. eollua ambdi$ (gl. usque in hodiemam diea ; i.e. os
que «d diem Paoli, ad diem mortae eorom) 5^ eoiUie meua (ad diem iadieii) Ml.
38r. eullae .m. brdtho (id.) Tir. 5. aeiea bis eommattMH ostaiam (gl. laua
per nox; i.e. laua qoae est asque ad matatinam aupra terram) Cr. 33^. Com ar
ticulo: eid eouinndin l. eosintiAin ,i.eo er. (gl. asque ad nnam, ad
Christum) Wb. 2*. eottalluua (gl. nsque nonc; i.e. ad diem hanc) 23*. Cnm
pron. rel.: eongrad gnim iarum dondi dodechuid eetad dondi eotatuideket (g^.
orare iawit hera, ai se amus, at ad se venius, Terent. ap. Pr. 12, 2, 12;
i.e. iussum, actio postea ei qui Tenit, passio ei ad quem Tenit) Sg. 199^
Prequentia sont exempla praepeaitionis oonsoeiatae cam pronominibus in forma
cue, alee. Sing. 1. pers.: nuie taniee eueeumta (f^ Graius hospes meos,
aalutat tos; i.e. naper Tenit ad me) Wb. 7*. 2. pers.: am. bid me fiin
nothei^ sed eucut (gL soscipe illum sicut me; i.e. acsi ego ipse Tenirem ad
te) Wb. 32*. 3. pers. masc. neutr.: diiin duUuid intaingel euei (inde Tenit
angelos ad eam) Tir. 13. duUotar euci ituidiu tecfitmaiec eathboth (Tenenmt
ad eam ibi septem filii C.) Tir. 8. hore iecuci rigmi ia/err din (gl. ideo
oontendimus pla cere illi; i.e. quia ad eom Teniemus, est melins nobis,
plaoere deo) Wb. 15'. epittU conaidchomarcaib eucinom (epistulae-onm
quaestionibus ad illum, Paiilao) 9*. itcuci farmburpe (gl. sic stulti estis;
i.e. ad id, tanta est Testra staltitia), iieueei allre (tanta est eius
opera), itcueci forteree Unn (tantus Testri anior est in nobis) 19*. 24*.
25*. Fem.: ardoecmalla itmertrech euicee peethu ind lina dodaaidlea eombi
oinckorp peetho amhberar (gl. an nescitis, quoniam qui adhaeret meretrlci
onam corpas efficitur?) Wb. 9*. m. etergaib .b. cucut (gl m vocali sequente
intercipit b, ut ambitus, ambesns eto.; i.e. intercipit b ad se) Sg. 14'.
Plur. 1. pers.: donie/ad eueunn (gl. ante speraTimus in Christo, per
prophetas; i.e. eam Tenturam esse ad nos) Wb. 21*. 2. pers.: arairchititdu
duUni mdtehudta eucu^ (gl. parcens Tobis non Teni ultra Corinthum; i.e. non
Teni ad tos) Wb. 1 4'. rigthir cuecuib (Tenietur ad tos) 9*. eid eem
nodomberata eucuibii (quid est quod me feret ad tosP) 1*. iiientu doathir et
ntacc ocmothoeitie for apttalaet' cucuihii (gl. Paulus apostolns Christi lesn
per Toluntatem dei; i.e. est unitas patri et filio, cnm eo in apostolatam ad
tos) 26'. 3. pere.: iprteept narrun diade doib et innanebth4rtrommad
doehuingid neich eueeu (gL in sapientia ambalate ad eos qui foris sunt, Col.
4, 5) Wb. 27'. ni roitea cuceu etir (gl. quomodo praedicabant nisi mittantar?
Rom. 10, 15; i.e. non omninomisfi sunt ad eos) 5*. conaeatar fiacc find cuceu
(Tiderant F. palebram ad se, Te nientem) Tir. 11.
FRI quia non inficit sequentem
eoneonam, repetenda est a forma prini tira desinente in eonsonam (p. 179)
FRIS, serrata ante articulam et pronomen reiatiTum. Tam
forma quam significatione congmit cnm graeca praepositione n(io's (cs n(fOti,
sicnt ntraque fbrmaym et/rith, ef. cambr. gurth = oert, p. 67, inTenitar in
oompositione), sire respondet lat advertut, eontra, siTO mitiori sensui lat
erga, in, ad, siTe motam significat ant ad aliquem aut ab aliqw) Tersam. Formae recentieris ri (p. 55) exempla dao vetustiora e
nostris librif oum pronomine suJffixo infira proferentar.
Exempla: arim/rema edeh frialalle (gl. nunquam ad scientiam Toritatis per
Tenientea; i.e. uam pugnat quiTis contra alterum) Wb. 30*. nifo lobur akira
|
|
|
|
|
(delwedd F9312) (tudalen 649)
|
IV. 2. PRABPOSITIONE8 HIB. OOM AOC.
(607.608) 649
eepu Jriaicned epert fritsom (gl. non infirniatns est fide, Rom. 4, 19; i.e.
non foit infirma fides eioB, quatnTis esset contra nataram quod diclum est
ipsi) 2'. niatM luidecht fritoil de (non potest veniri contra voluntatem dei)
4'. hore rom btbe cr. dareem indoeea lobuir et itbdill doer. iarum
intimmormus dognitlier friu' «OM itfricr. doffnither .i. iaamal bid fridr.
friaorthe (gl. peccantes in fratres et percntientes conscientiam eorum
infirmam in Christum peccatis,.!. Cor. 8, 11) 10*. nobith debuith duun
frinech (gl. non ad dissidium somns vocati; i.e. ne sit dissidium nobis
contra quenquam) 10*. rob6i debuid do philomdin frisuide (fiiit Ks Philemoni
contra huno, Onesimum) 31'. fomet friaaibapstalu darmeheina (gl. vestra
aemolatio pro me, i.e. contra pseudapostolos) 16'. isfrideaeht qfiadnu tttin
(gl. testimonium diximus adversus deum) 13\ oecath fri diabul (gl. commi*
lito; i.e. in pugna contra diabolnm) 23'. beim a einn fri eloich (illisio
capitis eomm contra iapidem) Ml. 30 r. innammraitAemnaehtas fri dd. (gl.
iniquae si malationis; i.e. perfidiae in Davidem) 55 r. ani tra asehotartne
frihice ni etur eiagetsir (j^. datns est mihi stimulus camis meae, . . .
propter quod ter domi num rogavi ut discederet a me, 2. Cor. 12, 8; i.e. id
ergo quod est contrarium •aiati, non snmitor quamTis rogetur, cf. iseotartne
dondualig intualig^ contrarium estmalefacto benefactum, Wb. 9\ cum praep.
do") Wb. 17'. comranaic tide laithe nand iarsin fridd. (ut ineideret hic
die quodam postea in Davidem) Ml. (Goid. 20). denum maith fricdeh (gl.
operemnr bonum ad omnee) Wb. 20*. Jritit (gl. qoae {uit ad Titun, gloriatio
nostra) 16*. biuuta ocirbdig darfarcennai frimacoi dondtt ^L de vobis glorior
apud Macedonas) \&. asbert dubthach fripdtriee (dixit D. Patricio) Tir.
11. iihed roerbad friatotcMd (hoc relictum est ad Tictom eoraro, de victima)
Wb. 10*. am. aatoisc fribiathad ua foreitlaide l. am. aatoiac frifoirbthetid
caingninu ua forcitlaide fadesine (gl. discant et nostri bonis ope ribus
praeesse ad nsns neoessarios, Tit 3, 14) 31'. iuain frieath tain friaeor
friimtheet (est diversus ad pngnam, diversns in abitn, in processn, sonus
tubae) 12*. intain rombdi fricroich (cum esset in cruce, Christus) 20*.
niuiite damug dce buith fridebuid (gl. servnm dei non oportet litigare; i.e.
esse in lite) 30*. «« loor frieadt reit (sum contentns quavis re) 24'. benad
friaehubua fessin (gl. opns snum probet nnusquisque, et sic in semet ipso
tantum gloriam habebit; i.e. pnlsM ad suam ipse conacientiam) 20*. ni goo dun
friarcubus (non falsum nobis in conscientia nostra) 14*. cdth frialalle (gl.
in iuvicem, exarserunt in desideriis suis) 1*. Jribarpecthu amarobat lib (gL
irasoimini et nolite peccare; 1. e. in peccata Testra) 22'. friabinn aniar
(ad fiumen versus ab occidente, a flnmine ad occidentem) Tir. 13. eore fridia
(pax cam deo) Wb. V. 3'. eonroib core diib fricdck et doehach fribsi (gl.
dominus pacis det vobis pacem sempi tenum in omoi ioco) 26'. cosmili friadam
ingnimaib et accobraib (gl. qu^s tsrrenns tales et terreni) , eoamil fri er.
festin aathir nemde (gl. et qualis cae leitis), cotmili fri cr. (gl. tales et
caelestes; i.e. similes Adami, Christi) 13*. ettmUfricethir (gL animalis
homo; i.e. similis quadrupedis) 8'. eosmuUius lessom uuofrimilid (similitudo
ei haec cum miiite) 24*. doinseanntom cid cutrummus fri dia (jjgi,
trantffigurat se in angelum legis, Satanas; i.e. incipit etiam similitudi nen
cum deo) 17*. cenachondelg frintch (gl. positivus per se positus; i.e. sine
eooparatione eins cum aliquo) Sg. 42*. adeomtatar sidi frieach tuitel (gl.
cum omnibDS coninngi casibus dicnnt), iuaeeomolta frirainn naili (est
coninncta cum
|
|
|
|
|
(delwedd F9313) (tudalen 650)
|
650 («08. 609) rV. 2.
PiUBl>08ITI01IE8 HIB. CDM AOC.
»Iia parte, oratioois, praepositio) 51*. 212*. oldaat x. nain fri x. (gL alia
liten g; i. c. quam est c, diversa a o) 6''. ualalliu mud frinllaba ndd
tdirndet folad (gl. monosyllabae dictiones possuut quodammodo esae syllabae,
non tamen ub cere; i.e. alio modo a syllabis quae non significant Bensum)
25*. dodtdior fri pronomina aili (ad differentiam ab aliis pronominibus) 28*.
tcarad frHndrit m domuin (separari ab utilitate mundi) Wb. 30*. marudgearsid
fritola trebdt cr. eid arandlutliid earatrad friu (gl. si mortoi estis cum
Christo ab elementis hoiu mondi, quid adhac tamquam yiTentes in mundo
decemitis?) 27*. mlmoibfea fomiret inckruthtin et nibtcara fribarpecthu (non
sanctificabit tos fides restrs boc modo nec separabit tos a peccatis Testris)
13*. ma eterroscra friafer (gL quod si discesserit; i.e. a Tin> sno
mulier) 9^. ced torbe doib etartcarad etir friatota et apect/iu (gl. atquid
et baptizantar pro iltis? 1. Cor. 15,
29; i.e. quae utilitas eis separari omnino a cupiditatibus, suis et
peccatis?) 13*.
Cnm articulo: aabert fiace fi-itinaingel (dixit F. imgelo) Tir. 13. natearad
frisinfer (gl. non dimittat Tirum, si qoa malier iiabet Tinun infidelem; i.e.
ae secedat a Tiro) Wb. 10*. bad faitig fritinfoirinsin (gL obserrate eos qui
ita ambulant, Phil. 3, 17) 24*. inchruthtin robdi pol et itamlid iibuitht
dochddi .i. imbithphfnnit coneomuir fristinlainn .i. frisinfochriee nemdi
(gl. ad ea quae sunt priora extendens me ipsum, ad destanatnm persequor, ad
braTium soper nae vocationis dei, Phil. 3, 14) 24*. ind6inecht arardit lom
6nni ferid itge frii sindeacht ai-nach irbalamni (gl. qui est in dextera dei,
qui etiam interpellat pro nobis, Rom. 8, 35) 4*. ammi eosmili frisincethir
(gl. marg.) 13*. vndocbal friia' rind (splendor apud, circum, stellam) Cr.
18'. manip hinunn etargnae doHdirui digthiu frisacetnide (si non idem sensas
derirato cum prinritiTo) Sg. 188*. oeniehthi fritua hireschu (iiniti oom
fidelibus) Wb. 32*. nidan ehotmili fritua preeeptori atobsegatti artimchellHi
nidia mdidem dosom act arua amdimatiom nach ndile (^. non sumus sicut plnrimi
adnlterantes Terbum dei, sed ex sin ceritate, sed siout ex deo, 2. Cor. 2, 17) H''. Ante pronomen relatiTum: iuai» indi aiidrubart 7
indi fiisanirbrath (est diTersa ea, persona, quae dixit, et es ad quam dictum
est) Sg. 220*. itieen conddrbastar inne indi frisasamaltar (gL hoc interest
inter demonstrationem nominam et pronominum, . . . quod per no men non solum
ipsorum quae ostenduntar, sed etiam illorum ad quos re&nm tar
demonstrationem habet, ut talis Pyrrhus apparet, qualis pater eius, Pr. l^ 6,
33) 211*. incorp marbde flissaroscarsom (corpas mortaam, a quo seceasit,
animus) Wb. 3*. Cf. p. 341 sq.
Praepositio cam pronominibus personalibus sulBxis. Sing. 1. pers.: io miite
limm niseartha ftiumm (gl. desidero te Tidere) Wb. 29*. andorigeni <K
maith frimsa (quod fecit boni milii, scis ta), dorrigeni mor nuSe frimia (^
molta mala mihi ostendit) 30*. 30*.
In codem libro bis abiecto f: mathiii en cuibsi riumsa (gl. «i autem Tenerit;
i.e. ad tos a mc) Wb. 14*. robdinese v/iert riumia (gL misimus firatres ne
quod gloriamur de Tobia eracaetar) 16*. 2. pers.: digal indancridi dogni
nech/rit (jg\. talio) Sg. 181*. nephdenum neich dtule/rimA dogni olc/rit
airit uilliu son indaai nadndene olc/rihech nadeni olc friut (gL «m pliorls
rirtutis testimonium; i.e. non &cere quidquam mali alioui qui fiacit
malom tibi, nam est amplius hoc, quam ut non facius malam alicai, qui non
facit malnn tibi) MI. 23*. coniepersa fritso dligim ni duit .i. ni ipier i6n
H ni airbeer fritt (gt ego reddam, ut non dicam tibi, quod et te ipsom mibi
debes Philera 19) Wb.Sf.
|
|
|
|
|
(delwedd F9314) (tudalen 651)
|
IV. 2. riUBPOSITIOMBS HIB. CUM ACC.
(609. 610) 661
eiasidbiuria fi^tsu (quamquatn id dico tibi) Sg. 106\ 3. pers. masc. :
icosmiiliu»
fri» ignimaib et bensaib (fjl. qui signavit nos, deus) Wb. 14*. asbert frvt
(dixit ei)
Tir. 13. adcomcin^et ilbeiin/riss. isbiti<i didti indliace berir
Ubeini/rigs et inti dothuii
/oiroboipff nchnami inti foratuiteom im. atbail fiide (gl. oflendernnt in
lapidem offen»
sionis, Rom. 9, 32) Wb. 4'. Fem. : intan aerobrxid frie (cum dictum est ad
eam,
Swam) Tr. 62. isheA inito nodmcura frie (e\. discedent quidam a fide attenden
tes spiritibns erroris) Wb. 28'. roscarsat fnw (gl. circa fidem
naufragaverunt)
28*. ia immognom Jne (in constructione cum ea) 8g. 161". Plur. 1. pers.:
frinn
taaisin cotondelc/am (gl. in nobis nosmet ipsos metientes) Wb. 17*. catte dim
/ar/ailtesin fruM (gL ubi est ei^o beatitndo vestra? Gal. 4, 15) 19*. hdre
nos
mdidet ipreee}>t hat ehosmuli fi-inni (e\. in quo gloriantur tales
inveniantur sicut
et nos) 17*. 2. pers.: ni epur frib etarscarad frisuidiu (gl. ne
commisceamini
fomicariis, non utique fomicsriis hnius mnndi, 1. Cor. 5, 10) Wb. 9\ rofitis
mo
bwgnese frib (gL non alia scripsimus vnbis quam quae et cognovistis) 14*. it
maithi aarilti frib (snnt boua eius merita in vos) 16% am. ni bimmis eutrummi
/rib (gL quasi non pertingentes ad vos) , icutrummus fribsi (gL mensora per
tingendi usque ad vos) 17\ congniam fribsi oetdircud raitf* spirito duib
conihed
fodera fttilti duibsi et dunni (gl. adiutores sumns gaudii vestri) 14*. 3.
pers.:
mdil dun arcondelc friu (gL non andemus comparare nos quibusdam) Wb. 17'.
tris/er Jriu (gL te tertium) Sg. 2'. iscobnesta friu diblinaib (est affinis
iis ntrim
que) 162'. nitachuminese friusom (gl. volunt vos circumcidi ut in came vestra
glorientur, mihi autem absit gloriari nisi in cmce domini, Gal. 6, 14; i.e.
oon
sim similis eorum) Wb. 20°. m airi din robu ecen diucrae friusom (propterea
igitor necessarius fuit clnmor ad illos) Tr. 13. cen chinta friusom (gl.
gratis ;
i.e. sine delictis adversus ilios) Ml. 19 r.
Praepositio cum pronomine possessiro infizo: ni imbremat mognima fri mort et
mothogairm (non pngnant actiones meae contra ordinem meum et vo cationem
meam) Wb. 29*. ainmne frimpeccad et moice iarvm (gL miaevicordiam consecntus
snm, ut in me ostenderet Cbristus omnem patientiam) 28*.
TRI, TRE (per) inilciens sequentem consonam (respondens tri a vocali
terminatae in vetustis nominibus gallicis, cambr. troi, tnn/ ua tre cnm
vocali producta), aliter formata TRIS, TRISS, TRES ante articulnm et pronomen
relativum infixum.
Exempla: nipi firderb anadchither trithemel (non erit plane clanim quod
animadvertitur per tenebras) Wb. 12*. istrichetim ihu. xpi. is/irian cdch
(gl. iu BtitiA dei per fidem lesu Christi) 2\ tri chocetal (per concentum;
vid. infra) Ml. 6r. eiabeid cr. indibsi tre/oisitin hirisse (gl. si Christns
in vobis; i.e. per confessionem fidei) Wb. 4'. istri/er roboi in tris diltud
dosom (per virum fuit tertia abnegatio ipsi) Tr. 103. isbeo indanim trisodin
(est viva anima per hoc), istresodin bid sldn daniin som (erit per hoc salva
eius anima) Wb. 4*. 4\ dilgud a pecthe ndoib tribaithis (ignosci eorum
peccata iis per baptismum) Tr. 46. tri dluthad inua nnil (gl. aper[n]it
nubibus; i.e. per compagem nubium) Ml. 9r. itmoltai dongni inse tribiTidius 7
chlais (laudes quas facit per euphoniam et chomm) 43r. tri nephthobe (gl. per
praeputium) Wb. 2*. trihiris inchdich eretes dhie tria/uil (gL propitiatio
per fidem in saugnine ipsius) 2*. nm. rumbdi nephimotacht doibsom treamairis
atá imotacht dunni trihiris (ut fuit desertio illis
|
|
|
|
|
(delwedd F9315) (tudalen 652)
|
652 (611) JV. 2. PRABPOSITIONES HIB.
COM AOC.
per infidelitatem, est auxilium nobis per fidem) 38^. treaiUi gaibther npnut*
(gl. per Terbom dei; i.e. per precationem quae canitur ante praadium) 28*.
isked dothHt de treilar nunddne inilur ua pertun (gl. in aedificationem
coiporit Cbristi; i.e. venit boc per multitudinem dononun in maltitndine
pertonanai) 22*. tre essamni cumaehti (gl. per eam confidentiam qua existimor
audere, 2. Cor. 10, 2) 17*. am. it tri acevmol nitdtde conteriaedar indomon
eie imfolangar oinmolad dodia iri chocetal innatmU ndule (nt conionctione
moltonun demento rum confirmator mundus, sic eificitur uua laus deo oonoentu
omnium elemea torum) Ml. 6r.
Praepositio ante articolum : trinninlamailrin (gL ad aemulandum provocem et
salvos faciam; i.e. per hanc imitationem) Wb. 5^ bretinfuil ateridi. . .
tretin fuil spirtaldi (gL redemptio per sangoinem eius) 20\ berir brith foir
.i. trimn preeept bieti itutremar bettatu cdich et ni frittait in
bestatidmti» (g^. n intrat quis infidelis vel idiota, convincitur ab omnibus,
deiudicatur ab omnibns, i. Cor. 14, 24) 12*. dofoirndither tritin mbratjind
(significatur pallio aibo) Tr. 55. tris in nirit fotissetur imbathit (g\. per
fidem) Tr. 43. trisin fuar vthud eaid .i. tri iahain (gl. per paranymphum)
Tr. 2*. trisintuistin (gl. creatione) HL36r. conii^dsi bede preceptori uili
trisanimthanadia dieoitsea edch frialaile (gLnarg.; per hanc viciasitadinem,
loquentium praeceptorum) Wb. 13*. itlriitandedain biid duine ildn et firiani
(per haec dno fit homo •alTua et instua) 4'. tresigne (gl. accepta est figura;
i.e. per figurum, loquendo) Sg. 73\ itmarb ineorp trit nasenpecthn (est
mortuum corpus per vetera peecata) Wb. 4*. tritnMtimnun m andais beus ^L per
ea inteiTalla in numerositate gradunm; i.e. per gradas ia eorum acervo porro)
M1. 54r. trisnt^foirtltiu ailitherdi (gL peregrina per mar mora) Tr. 65. Ante
pronomen relativum: eonroib budid precepte duun trtiame' eatar hiK (gL
aperiat nobis oatium sermonis; i.e. ut sit vietoria doctrinae nobis per quam
salvantur multi) Wb. 27*. tresaTnbi bethu suthin (gL rej^ fructu institiae;
i.e. per quam est vita aetema) 23*.
Coniunctae praepositionis pum pronominibus suffixis formnlae. Sing. 1. pers.
: noibad sochuide trium ,i. ittorbe eid ed6n (gl. vivere in came hicmihi
fructus operis est, Phil. 1, 22; i.e. sanctificatio multorum per me, est
ntilina etiam haec) Yih. 23\ Pro 2. pers. coniciendum triut, caina exemplnm
non rep p^ri. 3. pers. masc: inreet rdtdrichtet istrHt atbilat (gl. Eactores
legis iostifi cabuntar, Rom. 2, 13; i:*e. lex quam coutempsemnt, per eam peiibunt)
Wb. 1*. ittriit atá gratia (gL gratia regnet per lesum dominam nostrum) 3*.
dofureakar triit feuin (gl. per se prolatnm intellectum habet, superlativum)
Sg. 43*.* owl dondrig^ntat druid triittom (ut fecerunt Druidae per eum,
diabolum miraoals) Wb. 26*. atdugud boide dodia dibarnicc trittom (gL in
nomine domini lesa gr»* tius agentes deo, vos) 27*. Fem.: mmehubandum attach
tricaire frib iitrti rob hicad (gl. obsecro vos frati-es per misericordiam
dei) Wb. 5'. ni duindi tUL folad trie feitin (uon significat syllaba
intellectum per se ipsa) Sg. 25\ Plar. 1. pers.: istriunni duibti indindocbdl
(gl. gloria vestra samos) Wb. 14'. 3. pen.: ni triib fadeitne (gl. liberati
estis a peccato; i.e. non per vos ipsos) Wb. 3*. 3. pers.: conrobad adtlvgud
huidt dodia treu (gL quos deos creavit, ctbos, sd percipieadum cum gratiarum
actione; i.e. ut esset actio gratiaram deo per eos) Wb. 28*. consoibnt cdch
treu aritmaM side oeailug (gi.ex hifl sont qui penc
|
|
|
|
|
(delwedd F9316) (tudalen 653)
|
IV. 2. PRABPOSITIOKES HIB. CCM AOC. «iS
«13) 653
tnat domos et captiTM ducont mnlierculus, 2. Tim. 3, 6; i.e. ot &llant
quem vi« per eM, nam soiit bonae bae in persoadendo) 30*. aterebdl treo fftin
(ea mm, vocalinm, prolatio per se) Sg. 4^
Praepositio ante pronomina possessiTa: tremintaamiUe (gl. me ipsnm hn milians
ot exaltemini), tremiaaamiUo (gl. omnia snstineo ut salotem consequan tor;
i.e. per imitationem mei) Wb. 17'. 30*. adopart teoraletJiindli treathfr, ob
tulit teorallthindli treathir (o. tria diniidia i. per terram suain) Tir. 4.
condib trianvHe wheOiaid 6n daua (at sit per omnem eoruoi ritam hoc ergo) Tr.
71. dogniat ca^h peead freanatlachaom (gl. captivas ducunt mnlierculas
oneratas peccatis; i.e. facinnt omne peccatnm per persuasionem suam) Wb. 30°.
SECH, etsi ad litteras convenit com cambr. arem. kep (siue; cf. p. 71 et p.
122), primitivae tamen propiorem servavit significationem laL praeter, ultra,
ttipray ejftra.
Elzempla: ni sech eomairii d(r dam (gl. Panlns apostolus Chri6ti Jesu per
Tohintatem dei; i.e. noii sine volnntate, non praeter Tolnntatem dei etiam)
Wb. 29^. tech (gl. saper, omnes alius partes orationis, i.e. magis quam
aliae) Sg. 197*. lech (gl. iiltra, solem) Cr. 33'. »ech edeh (gl.
abundautins, gl. amplius; i.e. snpra qoemvis, ultra quidvis) Wb. 13\ 16*.
18*. 25*. 25'. eech mochomdeua (gl. supra multos coaetaneort meos,
proficiebam) 18*. ni tiayait saidoi aech <a (trfm «tMU (non pertinent
haec, sidera, snpra, ultra, Satumnm) Cr. 18'. tech hi riu (gl. cii«a fidem
ezcidemnt, g1. a fide) Wb. 29°.
Non mntatur ante articolum: lech innaimtir criehnigthi hinnvnn (gL cis
definitom tempns, sicut oltra definitom, Pr. 14, 3, 27) Sg. 217\ techani
itt6o (gl. ■aper
id quod videt me, nequis me existimet; i.e. snper id quod sum) Wb. 17'.
forbeir teckani atanehiut (gl. Anchisiades quasi ab Anchisios; i.e. anget
oltra Anchises), forbart tech a/recndairc (gl. tremo tremoi, pono posui et«.,
qood in secunda vel quarta coniugatione non potest iuveniri; i.e. aoctio
oltr» praesens) Sg. 32*. 167*. tech tia huUi predieta (gl. super omnia autem
haee, caritatem babete) Wb. 27\
Praepositionis cum pronominibns snffixis iunctae haec inveni ezempla: tandid
turia techce (doneo perveniat nltra eam, metam) Wb. 24'. aH Jni preeept
dmtateccH (gl. quidam propter invidiam et contentionem Christum praedicMit;
i.e. aemnlatio eis docere me supra eos, melins quam ipsos) 23'.
TAR, varius DAR, ante articulum TARS, e significatione primitiva lat. trum,
qoam aervat in compositione, in qua superlativi formam TAIRM induit, ioterdum
transiit in alius quasdam, ot lat. per (in ioreiurando).
Exempla: tar erich innvnn (gl. per translationem, praep. cis, in tempore et
in aliis rebos), doeoid tar recht naicnid hinnun (gl. cis naturae leges ot
nltra natorae, Pr. 14, 3, 27; i.e. trans finem, trans, idtrs legem natarae,
idem •igni&oat cis), tar ioib (gl. per lovem: per quoque in ioreiurando
aceipitur, ut per lovem) Sg. 217'. dar timne reeto dognither intimmarmut (gL
per man datum legis, fit supra modum peccans pecoatom, Rom 7, 13; gl. oom
soienter admittitur) Wb. 3*. indetaig bntinnidi .i. bit tar brttitmiu 6gce
t6n (g^. fasciae peetoralis; i.e. vestis pectoralis, id est, quod est super
mammus virginis hoc) HL lOr. lambrta bit tar glune (gl. mappa, gl. mantile;
i.e. maouale qood est super genua) Sg. 172*. tmel inua tol domvnde tar rotc
Jomanme (tenebrae co
|
|
|
|
|
(delwedd F9317) (tudalen 654)
|
654 (813. 687. 688) TV. 2.
PKASPOSITIOKtS H». OtlM AOa
piditatam mandanarum saper oculnm aaimae restrM) Wb. 21*. rod$ai»el irim
innasenchomrorcan tar todin (gl. renascentes spinas; i.e. creveront spinae v»
terum errorum per hoc) Ml. Col. 1. tar sodin iterum orickt In (propter koc
iterum necesee fnit) Ml. 2*. tarissi, darM (snper locam, post, pro),
laroeti*, darcenn (trans caput, i.e. pro) vid. infra inter praepositiones
nominales.
Ante articalum: contuid^isted tiita tarsin coifsin (gl. at absorfoeatur quod
mortale est a vita, volamus supervestiri, 2. Cor. 5, 4) "Wb. 15*.
dodedmd tenA fniKingrein (venit obscuritas snper solem) Ml. 16'. tarsua deo
(gl. n^og xov dtog, male intellectam a glossatore; i.e. per deos) Sg. 21 7^
Praepositionis cam pronominibus suffixis coaleecentis formalae: tontt» (^ per
te: per te, per qui te talem genaere parentes, Verg. ap. Pr. 14, 3, ) ^.
217*. du etdtief tarai» fadeiaam arnirobe nech bad huaieliu taratoiaaed (gl.
deu« quoniam neminem haboit per quem iuraret, iuravit per semet ipsom) Wb. 33*.
inbiam fri» tra iarnametargnu ■duib
ttoetueh cani raleid mil tontnn (gl. incipimDS iterom
noemet ipeos commendare ?) , ni recam ales rolaaid mU torunn itoetich (gl.
non iteram nos commendamus vobis, 2. Cor.
3, 1. 5, 12) 15*. 15*. teoro tonua torunni m bab. (tres iuondationes super
nos in baptismo) 27*. Inde coniciendae ceterae formulae: torum (per me, snper
me), tairse («aper eam), tair^ (saper vos), tareu (saper eos).
IMM (circum, oiroa), plenius IMME, saepios servatam in compositis, ex
primitiva forma ambi (p. 5 et 64).
ISxempla: snatJie nobtth hifhehsnn nasacardd (filum erat circum caput sacer
dotum) Sg. 54*. cauir anisiu cachdia imduchenn archenngalar (ponitur hoc co
tidie circum capnt taam contra dolorem capitis), fusUgar de immandelg imme
ciiairt (delinitur hoc circum spinam circa) Jnc. Sg. nataibred edch iiaib
htHc immalaite (gl. nolite mentiri invicem; i.e. ne ferat quivis e vobis
mendadinD ciroa alterum, in alterum) Wb. 27*. tairthet eaeh fer immalaile (gL
quaestiones praestant, fabulae et genealogiae, 1. Tim.
1,4) 27'. annongeits cdch immad<o malnad (g^. commone testificans corum
domino, 2. Tim. 2, 14; i e. cam oru quemvis circa eius impletionem, at id
impleat; germ. bitten um) 30^. dliu pd triee dubthaeh imdamnce .n. epsciiip
diadesdplib dUaignib (rogavit Pafaicius D. nmteriam episcopi de discipalis
ipsius de Lageniis) Tir. 11. nimmerat be* kirf (gl. ol^ non proficient; i.e.
non circa tempus quod sit altra[?]) Wb. 30*. anu/ nagrinnenu .i. bite
imchre[eh^tu (sicat fasciolae, id est qoae snnt circam Dlcera) Ml. 10 r. luid
sechnall iartain duehiiursagad pdtriee imcharpat boie lai» (ivit S. postea ad
obiurgandum P. circa carpentam quod habuit) Tir. 14. Ante aiti calum:
imminlirdbethid (gl. in hoc tabemaculo ingemiscimns; i.e. cireaimmo^ talitatem,
optamus immprtalitatem) Wb. 15'.
Gom praepositionibus suffixie formalae quaedam: abttall immum cotritat
(apostoli circa me adveniant) Sanct. h. 10. imum imacudirt (circum me circs)
Carm. Neoburg. immut iUaithiu inmeasa regat fi,r hereim dobrdth (circa te
<lie iudioii venient viri Hiberniae ad iudicinm) F. h. 52. lasse gabas
itnmbi (g) cum mortulu hoc induerit immortalitatem; i.e. cam eampserit circum
se) Wh. 13*. doluid inbiail arithiasi arehenn in[nd\ samthige eomboi impe
(revertit se caris rursus ad manubrium , ut esset, donec fuit, circum id) Tr.
131. condar ticthe tech nebinarhtath immiunn dimm (gl. habitationem nostnm
quae de caelo
|
|
|
|
|
(delwedd F9318) (tudalen 655)
|
IV, 2. PIUEP08ITI0KBS HIB. COM ACC.
(588.613.614) 655
ett ^apermdai capientca, 3. Cor. 5, 2; i.e. ut iQdaatur donius
iminortalitatis circam noa de caelo) Wb. 15', immib dicach leith (gl. quae
ultra vos sunt; i. c. circnm vos a quolibet latere) 17*. eris firinne immib
(gl. state succincti lum»' bos vestaros in veritate) 22^. gaibid immih
nnetach niacc eoiima am. nondad maiee e&ima (gl. induite vos sicut electi
dei sancti et dilecti per viscera mise ricordiae) 27\
CEN (sine), inficiens sequentes consonas et perstans in hac forma, eztra
analogiam praepp. tn, con., ren posita est, unde supponenda forma primitiva
lerminata a vocali (cene, einet).
Blxempla: eenchaiUe forcunnum (gl, non velato capite, mulier) Wb. 11',
eometecht dian^cosrmb eenclumttecht diambitib mainbet mathi (g1. sine
offensione estote ludaeis et gentibus) 11*. eenchuingid neich conech (gl. sum
sileutio ppe rantes sunm panem manduoent) 26*. airde «erce mdre inrin
aforaidmetsom cen ehumtanad ifirindimigdi cenchumsonad (gL memoriam vestram
fisicientes semper in orationibus nostris sine intermissione memores, 1.
Thess, 1, 2; i.e. signum magni amoris hoc, memoria eorum sine intermissione
in oratione sine inter missione) 24'. iringir lem cen ehretim dvib (gl.
tristitia est mihi magna) 4\ crn chinta friusom (gl. grktis; i.e. sine
delictis adversus illos) Ml. 19r. icO' mairbiri nuidi iarfai»itin hirisse
cenpecad (gl, serviamus in novitate spiritus; rectios eenpheead) Wb. 3'. ni
cJun dliged ane.phdiall 6 dibrannaib (gl. non abs que ratione non
declinantur, alteruter, alteratrias) Sg. 75'. censectti (gl. sine
•imalatione) Wb. 5*. een serbi pccUio (gl, estis azymi) 9*. eenfodail
ceneuil. cen fodall reniuil (sine divisione generis) Sg. 41V 152'.
cenfoileigud (sine manifesta tione) 188% dwin dufoid pdtriec incarpat
cusechnall cenarifh ,n. and (hinc misit P. carpentum ad S. sine aariga, ut
non esset auriga in eo) Tir. 14. huaire ndd riarfact furuar buid cenengne et
cenfirinni (gl, quia non est iustus quis quam, non est intellegens, non est
requirens deam, Uom. 3, 10; i, e, quia non requisivit, effecit ut sit sine
cognitione et iustitia) Wb. 2*. cen fodrtibu (gL sine deflexiouum moris) MI.
22*, iUobad et legad. eenlobad cenlegad iarrin (gl. semi natur in
corruptione, surgit in incorraptione, 1. Cor,
15, 42) Wb, 13*. issl diuifw dik precept sos. cen log ccnaithi (gl, in
simplicitate et sinceritate dei, conversati snmtis) 14'. iforus cen oclaiid
(gl. in longanimitate, exhibeamns nos) 15'. fei' nir socIieniuU cenon
cenainim (vir ingonuns, nobilia, sine ignominia, sine ma cula) Tir. 11, De
formula abnormi: een suidib (gl. sine quibus) MI, 20*, con ferantur quae
supra diximus (p, 645).
Pronomina snffixa praepositioni: aratá briHiem and cenutsu (gl. quid sper nis
fratrem tuum in edendo? omnes enim stabimus onte tribnnal dei; i.e. nam extat
iudex sine tc) Wb. 6*, atá brithem lasuidib eenuibri (gi.eos deus iudi cabit;
i.e. siue vobis) 9'. ;it 7'ubai cenaib uili (sine omnibus iis) Ml, 20*, Sae
pins invenitur baec praepositio com neutro 3. pers, sing, coniancta adverbii
instar eene (germ, ohnedies, schon; praeterea, iam): asreraeht cene
(resnrrexit iam) Wb, 4', nunsluinfemni dim cene fanirin (commendabimns igitur
nos ipsi sine his, cpistults commendaticiis) 15*. aridib maithi cene (nam
estis boni ipsi) 16\ airntxtat Utintudai hu cene (nam sunt apud eos mnltae
iam interpretationes) Ml, 3', aritldn chial inolfoirbthiu chene (nam est
plenns sensus in plasquam peifecto per se) Sg. 15r. De aucta formula olchene
cf. p. 368.
|
|
|
|
|
(delwedd F9319) (tudalen 656)
|
656 (616.616) IV. 2. PRAKP081T10NBS
niB. CCIf ACC.
ETER, ETIR, ITAR, ad litterua cain praepositione iM. mtfr (cE pp. 42. 68)
conTeniens, sequentes conflonas intactas relinquit.
Exempla: intam rotnbm etxr tuaith . . . eter tvdith.. . etir tvdifk (gL in
ope ribus bonis testimonium babens; i.e. cum fuit inter populam, inter
hominM) Wb. 28'. aris eter caratnaimta ataaid (gl. in medio Dationia pravae
et pme^ sae, sitis sicut filii dei sine reprehensione) 23*. deekur eter corpu
ttemdi el corpu tat. (differentia inter corpora caelestia et corpora
terrestris) 13*. robH eter corpu et anmaua (gl. medius paries, peccatam) 2V.
am.Jile 6entid eter bauUn eoirp dunn (ut est unitas inter membra corporis
nostri) 12*. c6re eter dia et dune (pax inter deum et hominem), etir/es^iH et
cUini (gl. mediator; i.e. Inter tpstui et homines) 22^. 28\ irbdga robatar leonom eter detciplu et debe o^ntu
»A eter ama gistru (gl. significatam est, quod contentioncs inter tob sint,
1. Cor. 1, 11; i.e. couteutiones fueront apud illos inter discipalos et
discordia, onitua antem inler magistros eorum) 7'. rob^i ehocad etir
deichthriub 7 dethriub corriciain (gL de cim et duae tribus ante captiTitatem
semper inimicae erant) Ml. 37 r. hiur remiamugud 7 foaeomol (gl. communes :
coninnctiones praepositiTae tcI com munes vel postpositivae; i.e. inter
praemissionem et snbinnctionem) Sg. il2*. condib innon infogor hitar hothad 7
hil. (gl. sola declinabilia possunt habere ez iadem vocibus tam singularem
quam plnralem numenun) 20.S\ Inde oritor significatio lat. tatn — quam: cente
fricdch eter carit et eecarit (gL mansaetos td omnes; i.e. tam amicum quam
inimicam) Wb. 30*. eter mochuimregaua et Hin diapredchimm (gL omnia quae
aguntur; i.e. tam vincula mea quam hominM quibus praedico) 27*. eter fileda 7
di» ndennui tairse ehenae (gL cam solet in quibusdam pronominibus apud omnes
similiter postponi ; i.e. tam pottas qiuun artifices ceteros, artium
scriptores, grammaticos) Sg. 212*. etir riid 7 anireid 7 etir fdn 7 ardd (gl.
viator per traotus terrae; i.e. tam phuum quam aspe rum et tam proclive quam
ardunm) MI. 28 r. oehter nachwl conateilb iterfid 7 mag 7 lenu (O. A. cum
pertinentiis eius, tam silvam quam campum et prall) Tir. 6. et^ aicned 7
suidig. (gl. vel natura vel positione, omni modo longna habent paenultimara,
Pr. 4, 1, b) Sg. 51*. eter maith ei taieh (gl. siquis super aedificat supei
fundamentnm hoc, Humm, argentum, lapides pretiosos, ligna foenum, stipulam,
aniuscaiasque opus manifestnm erit, 1 C!or. 3, 12; i.e. taui bonam quam vile)
Wb. 8*. eter 6gi et lanamnat (gL unusquisque propriuM babet donum ez deo, 1.
Gor. 7, 7; i.e. aut caelibatum aat matrimonium) 9*.
Ante articulum: acobdt tid>is etarAdirainn ki comsuidiguth (g^. de earum
compage; i.e. comp., quae est inter duas partes in compositione) Sg. 2*. ald
eoitehennat itar indibrethirso inimognom (gl. interest et refert) 203*. <M
etir ut eumeai (gl etiam inter angores maximos) Ml. 18'.
Cum proDominibus sufGxis formulae: robbet etrom ocuspein (sint inter me et
poenam) Br. b. 96. m fil fiai etronn et er. (gl. velamen in Christo evscua
tur) Wb. 15*. conroib dintu etrunni (sit unitas inter nos) 12'. robo duibsi
einirbo etruib robammarni (gL fiduciam habuimus in domino loqui ad vos
evangelium, 1. Thess. 2, 2) 24*. oentad etruib immanetur l. etruib et dia (gL
vinculum per fectionis). andorogbid etruib (gL donantes vobis ipsis) 27*.
dorigensat inde leipuU dechor «tarru (fecerant discipuli discrimen inter eos)
7'. isetarru OOd immacaldaim (gl. a quibus profertur et ad quos dirigitur
loquela) Sg. 200*. »
|
|
|
|
|
(delwedd F9320) (tudalen 657)
|
lY. 2. PBAKPOSmOllIS HIB.
NOMIMALES. (616.617) 657
U m tUarro ^ nullA intercessione mterveniente) 150*. Addo Bingolarem k>
quendi modnm eum praep. een (sine) ad significandam praep. lat. dt: een alpai
neUaru (gL dsalpina, Gtdlia), een rian hetron (gl. cis Rbenum; i.e. sine Al
lubiu inter eoa et GalHam, Rheno non intermedio inter uos et . . .) Sg. 217\
ECHTAR, respoiidens latinae praep. exira: echtarecht (= echtar recht; gl. as
natorae leges) Sg. 217\ echttw eomairbirt ihbiuth pecthae : irobanmar (gl.
extra quod foiniQS ; i.e. extra eonsuetadinem peccatorum in qua fbimus) Tr.
4*.
AMAL, plerumque am. soriptom (abl. snbstantivi iamalY) respondens lat.
inttar: am. inloehaimn nc^raedai (gL quasi latema pnnica) Sg. 24*. am. innahi
nadtectat. am. nahi nddcMat. am. nahi nadchrenat (g\. tanquam non habentes,
non flentes, non possidentes) Wb. 10*. m am. inni aaiwec ^L non quasi aSrem
Terberans) 11*. am. indddinn bunid (nt stirps originis, primitiYa; rectius tn
eknim^ inelainnd) 5\ am. tutUe l. ailein (gL ut cancer) 30^. am. conaaua (ut
eonsonae) Sg. 6*. am. ncJuUu (nt ceteri, soni) 9'. am. inua anmtm (nt nomina)
188*. am. nathracha bodra (gL siout aspides surdae) Tr. 11. am. tegdaig (ut
domns) Tr. 14. am. inecrieeid .i. am. innaltain ndith (gL sicut rasorium
acutum, fedsti dolnm) ML coL 301. bithe doibeium am. andeuton (gL auctores
idulorum ... optat deorum snorum similisimos [slc!] fieri quod maledictum;
i.e. sint ii ipsi sicnt di ipsorum) Ml. 34r. amal nagi^innenu .%. bite
imchre{cfi)]tu (gL taiu quam nlceribus fiuoeolas) 10 r. am. bole (gL ut
uter), am. ithbole (ut uter fru menti) 57 r. Infectio oonsonae sequeniis
probatur hoc exemplo: amal efioehuU dereon L chno (ut tegimen [eucuUtui]
glandis Tcl nucis) Ps. 57*. Conferendnm est lamlumea (ut ego) Wb. 9*.
B. Praepositiones nominales.
Snbstantiva, quae ctun antecedente praepositione vera locnm praepositio num
obtinent, etsi plnrima snnt, ut in oehtur, for oehtar (in superiore parte,
snpra), tnt iehtur (infira), di dia (retro), inmeddn, immed6n (in medium, in
medio, intra) etc., tamen ea potissimnm hoc loco enumeranda sont, quae
frequentius osnrpata amisso fere sensn snbstantivi funguntur vice
praepositionum. Pro aomina pro personalibns, quae
suffignntur post praepoBitiones verus, in his formolis possessiTa infignntur
inter praepositionem et substantiyom.
Snnt einsmodi snbstantiva frequentiora: du^ ettey hise (viz subst. ease^ sta
tns, locQS ; oonferendum videtur supra allatnm di ^, gl. revro) oum praep.
tar; emn (oaput) cnm eadem praep., interdnm eum ar; cul (tergnm) cum praep.
iar (Jor)i riar (volnntas: mad moriarsa dognethe Wb. 9*) cnm praepp. <2o,
fo; bith (causa) cnm praep.^; cuit (portio, pars: bii^ dam fareuitai occa.
biid arcuitni occa Yn>.. IP. 24*. conrobad euit doibsom occatimthirecht
16') cum praep. ar; rwm (pars), persM (peraona) com praep. a; dtad (finis),
degaid (psrs aversa, ut videtur, oppositnm nomini agaid: donagaid, faciei,
Lor. gl. 108, unde item praepositionis instar: t n-agid, adversus, Ann. Boyl.
ap. O’Don. p. 444, hod. a n-oj^aidh) com pra^. «t; WAieA (nnitus, communio)
oum eadem. Addenda esk voz iwaepositionafis cum genetivo coninncta dochum.
TARE8I (of. praep. tar), e primitiva significatione trans, super tergum,
locum, poet tranait etiam in hano: heo, pro. Altemant t ei d, s et = (pp. 49. 653): baiade and tarisi .m.
benigni tr^ehtea bliadne (fnit illa ibi post B. 60 annos)
Zms, GBijix. cnT. Eo. II. 43
|
|
|
|
|
(delwedd F9321) (tudalen 658)
|
658 (017 eis) IV. 2. PBABPOsrrioins
hib. homikalbs.
Tir. 2. bad chdeh dardsi driU .%. nabad immalle labritir (gL secandam dnos ut
maltutn tres et per partes, loquantor; i.e. sit quisque post alterum, ne nmul
loquantar) Wb. 13*. olce tarisi nuUcc (gl. pradentes apud semet ipsos, nudam
pro malo reddentes) 5". iahi dobeir Ug deit tarhisi dodagnimo (g^. dei
miniBter est tibi in bono, potestas; i.e. is dat mercedem tibi pro tao bene
fiicto) 6*. ntmbia fochricc darMsi moprecepte (non erit merces mihi pro
doctrina mea) 1O’. uisae son darisi cisto (gl. videmus lesum propter passionem
mortis gloria ct honore coronatum; i.e. iostum hoc pro passione) 82*.
athuidecht icride lariti d(B (gl. nolite locum dare diabolo) 22'. indinducbdl
6 dia tarhesi denmo tW libuir (gl. qoam deus annuit suscepti laboris gloria)
Sg. 2*. caehae tarheisi araHi (gl. inveniuntur pro se positae, litterae) 10*.
arba bee Uuuidib m. tarhesi ni. tU pessumvs pro pessimus (u pro i) 4*.
Com pronominibus poaseseiTis infixia: ni diceu darmmeti (gl. qoae revro Bunt
obliTiscens, ad ea quae sunt priora extendo me; i.e. non video postme) Wb.
24'. doanad dartdssisiu (ad manendum pro te) 31'. madudiU ni taihred ni
taraissi dobochtaib (gl. laboret operando manibus, at habeat ande tribnat de
labore auo) 22*. iscotarsne donducUig insucUig darahdsi (est contrarium vitio
vir tus pro eo) 9^ robia indoebdal tarahisi (gl. diligentibus deum omnia
concormnt in bonam), robbia indocbdl darahessi (gl. labor vester non est
inanis in domiao) 4^ 13'. ndd chomainathar anasberar friss rambia digal
tarackssi (gl. domino ser vite, qui enim iniuriam facit recipiet id qu.<d
inique gessit) 27'. taranisi (gL fracti sunt rami ut ego inserar; i.e. pro
eis) 5^
TARCENN, altemantibus item t et d, ciusdem fere significationis ac foimDla
superior: tarcenn pecea., dareenn pecca. (pro peccato) Wb. 15'. 19*. hore
romr bebe cr. darcenn inddesa lobuir (gl. peccantes in firatres; i.e. quia
mortaas est Christus pro debilibus) 10*. itdu darcenn sosceli (gl. in
vincalis evaogelii; i.e. in quibus sum pro evangelio) 32*.
Cum pronominibus infixis: robtar irlim dothecht marire darmehen (gL piD aoima
mea suas cervices supposuerant) Wb. 7*. cem. bid cktt Umsa moort dogof bdl
darmclim cein rongabus icarcair (gL quidam ex contentione Christam ad
nuntiant non sincere, PiiiL 1, 17) 23\ fomet frisdibapstalu darmehensa (gh Testn
aemulatio pro me) 16*; pleniore forma duaberrad tarmuchenn (ad mim tondea*
dum pro me) Tir. 11. taiccera edch dardchen fessin (gl. anuBquiaque pro se n
tionem reddet deo) Wb. 6*. rocathichsiur darachenn cosse (gL quae mihi
fiMrant kcra) 24*. tararcenn (gL pro nobis) Ml. 26'. asririusa moehumang
darfarceim (gL libeutissime impendam et superimpendar ipse pro animabus
Teatris) Wb. 18*. biuusa ocirbdig darfarcennsi (gL de Tobis gwrior) 16*. d%d
martre tar/ar cennsi (martyrium subire pro vobis) 26'.
Eiasdem substantiTi cum praep. ar com dativo vel accasativo formolae ARCHIUNN
et ARCHENN supra prolatae sunt (p. 622 sq.). Frequentior est prior eam
pronominibus infixis: a^l ai^mochiuMn (gl. ad destinatam perseqoor bravium;
i.e. quod corum me est) Wb. 24*. maithi formbesasi araekimH (boni vestri
mores corum eo), dirmi. . .ambis araehiunn (numerat id, quod conua ipso est)
16*. 24*. ararciunni (gL vos dominas multiplicet; i.e. conun nobis) 25*.
IAKC0L (post tergum, post): atta adeoiid iarcuul cdieh (est eios gratia post
quemvis) Wb. 31'; cam pronomine infixo: m dirmi ambis iamaehkid
|
|
|
|
|
(delwedd F9322) (tudalen 659)
|
lY. 2. PRAKPOemONKS HIB. NOMINALES.
(618.619) 659
imdtiit (non numerat id quod est post ipsam de via) Wb. 24*. Eiusdem Bigoi
ficationis FORCI^U (snperterga): di^foccul dimolud dobrith forculu
indimdergtha dofarei anbrea foccul (daae voces laadis additae post
reprobationem quam ef fioit tertia toz) Corn. trefoclae', com pron. infl:
luid ingrian foraculu (cessit 8ol post se, revro) Ml. 16*.
DOKi)IR, FOR^IR (ad Toluntatem, sab potestate, secnndum, sub) : nahad do revr
far eobto beithe (gL camis corum ne feceritis in desideriis; i.e. ne se
Cttndmn camem Testram TiTatis) Wb. 6'. coscitir indfir et doairbertar foreir
d<k (castigantor Tiri et adducontar sub Toluntatem dei, sub deom, a Paulo)
22°. Gf. hohiid adam tarrSir (gl. ego aatem camalis sum; i.e. ex quo
transgressas est A. Toluntatem) Wb. 3*.
Cam pronomine infixo: isdiareir roerpad domta (gL credita est mibi se candum
praeceptam domini, praedicatio) Wb. 31*. amaicc diareir (gL oportet episcopom
filios habentem snbditos) 28^ foariir (gL in passione desiderii, ne
possideatis corpos Teetram) 25'. rollieed anintlivcht foarSir fadhne (gL
dedit iUifl spiritom compnnctionis, oculos ut non Tideant etc., Rom. 11, 8;
i.e. com missns est eonun intelleotns sibi ipsi) 5\
FOBlTH (snb causa, causa, propter): fobith aoire ceneiuil inua grec (gL
Graeci honoris causa soae gentis, dicunt) Sg. 40*. ni epur frib etamcarad fri
tuidw .i. fri genti fobiith preeepte doib (gL scripsi Tobis ne commisceamini,
. . non utique idolis serrientibus; i.e. non dico Tobis separari ab his, a
gentibus, propter docendos eos) Wb. 9'. do precept soa. isairi asber smn inso
fobith inua sotbapstal asrubartatar rombo descipulsom aps. (gL neque Teni in
Hiemsalem •d antecessores meos apostolos, Gal. 1, 17; i.e. ad docendnm
evang., ideo dicit hoc propter psendapostolos, qui dixeront ipsum fuisso|
discipulam aposto lonim) 18'. fobith inua cenel innanman (gL pro generibus
nominum, distingun tur) Sg. 198*. Cnm pron. poss.: rob&i som ingalar et
rop seith libsi 6n ansu lutom iOi fobarmbidsi (fait ille in morbo et fuit
graTe Tobis hoc, gravius autem ipsi Testra cansa, gL quam dolor suus
proprius) Wb. 23**. Amplioris formae ezempkim: fubithin creitme riacdch
(propter fidem, quia crediderant ante quem ria) Tir. 8. Einsdem
significationis est alia formula: hua accuiss sulbairichthe (g^ orbanitatis
causa) Sg. 45*; inTenitur tamen etiam sine praepositione: accuiis ua
preeeptetin (huios doctrinae causa) Wb. 9\
ARCHUIT (pio portione,* ratioue habita, quod attinet ad): isindalmsan ara
foeair anuas actis for6is tuaithe arfocarar archuit inddissa grdid et inddisa
foirbt/d m' ieen airdcre (gl. de ministerio, quod fit in sanctos ex
abundantia, est mihi 9cribere Tobis, 2. Cor. 9, 1; i.e. est eleemosyna, de
qua monet supra; sed propter Tulgns monetur, de hominibus graduatis et
perfectis non necessaria exhortatio) Wb. 16*. issi inso fedb asuiise dogoiri
in cecUs archuit oisa et bha (gL vidua eligatur non minus sexaginta annonun .
. . in operibus bouis testimo mom habens etc., 1. Tim. 5, 9; i.e. haec est
vidua, quae eligenda est in eccle siMs, quod ad aetatem et morem) 28"*.
saint arehuit cumachti (gL quantum ad
* CL pneter exempla supra ftllata: nipu lugu achuitsidi (gl. qxti modicnm
habuit, non miuo ttfit; ie. noD fuit minor portio huios) Wb. 16". cuil
hdre (gl. ad horum; i.e. pars horae) 16». om. rmbdi euit edich dinralh diadu
(sicut cuiusque pars fuit de g^atia diviua) 6'. niair atrab oct ii
euit_frt*ligi (non longa habitatio, est pars tantum adiacendi) 3*. aet cuit
cucribitU donua it dti. i»m im (modo piurs mihf, particeps sum eonim
wriptionia, sont domini haeo vero, mandata) 13-. 49<
|
|
|
|
|
(delwedd F9323) (tudalen 660)
|
660 (619.630) IV. 2. PKABPOBmONKS tOB.
HOIOKALBS.
potestatem, aliae litei»e i et n, cam in consonantes transeont) Sg. 7*.
ttrekuit aisndiam 7 foguir (quod ad pronnntiationem et sonom), isarehuit fog.
m mba nand ni arekuit aevihmd (propter sonum non potest esse in ea, syllaba,
non quantiuu ad scriptnnuu) 3\ arehMit tuin (gL similes sunt diminatiYis
pendalm credolos; i.e. quod ad vocem) 59*. Cum pronomine: nimptha firion
araehmt ridi (j^. non in koo iostificatas sam) Wb. 8*.
Significatione yiz differant ABRAINN, APERSIN (e parte, e persona): arrainn
aithhbthadoi arrainn indatraib atrebtltar and (aparte possessoris, po*
sessionis; ibid. alleith atraib) Sg. 198*. 198\ adA mairb arainn pectha bad
tH tA ttttAw. er. (gl. ezistimate tos mortnos quidem peocato, riTentes aatem
deo in Christo) Wb. d\ immarmti» atrinfolud apertain ua colno . . . asinfolud
taniditi (peccatam e sensn carnali, e sensn intemo) 9*. Alterius liaiaB fi^rmalae ex empla quaedam snpra allata
sunt (p. 633).
INDEAD (infine, post), INDEGAID (in tergam? post):
indead mjmoiAm (g^. post illos) Sg. 1*. m. indead aathar (gl. naturale
rinoalam generis, possi det genetiTns, nascitor a nominatiTO, generat omnes
ca&ns sequentes; i.e. filii post patrem snam) 77*. ished anessHrge leu
maic indegaid anathre (g^ Hyoie naeus et Philetas a Teritate excideront
dioentes resarrectionem esse iam fiu tam, ^. Tim. 2, 18; i.e. est haec resorrectio
secandum eos, filii post pstres snos) Wb. 30*. indegaid ndd (gl. post deam,
ei impato, quidquid in me sit doctrinae) Sg. lOP. inbindius tdnaise indegaid
nguttae (gL semiTOcales secan dam habent euphoniam; i.e. post vocales) 5*.
indegaid nisu (gL post lesom) Tr. 74.
Utrique infigitor pronomen possessiram: foeavrd eleseus asamiiag innadiad
(deiedt Elisaeos manubriam eius post eam, secorim) Tr. 131. ingute inua de
gaid (Tocalis post eam, conaonam), ktsin ngutai inua degaid (gi oam sequente
altera; i.e. oam vocali post eam) Sg. 7*.
INELLUCH, INELLUG (in anitate, nua cum; cf. isri iniriUab diuit riU. ettaig
raine, haec est syllaba sincera syllaba adhaerens parti orationis, Sg. 26'.
adib ellachti hi cr., gl. Christom induistis, Wb. 19*): hore arinrobe buith uuOuth
coirp cr. (gL nos Vocayit non secnndam opera nostra, sed secnndum proposi tnm
saom) Wb. 29*. tnellug ooirp er. (gL omnibns sanctis in Christo lesa) 2S*.
manudtdfeil inellug coirp cr. adib cland abrache am. aodin et itsib ata
ehomarfi abraeham (gl. si tos Christi, ergo Abrachae semen estis, seonndam
proicissio nem heredes, 6al. 3, 29) 19*. eondip maith afuiree innim et
conrobat inhdhg eoirp cr. innim (gl. diTitibus praecipe, thesaarizare sibi
fondamentam bonom in fiitaram) 29*. incellug insce biid dictio (gL inTenitar
et pleua oratio io nua dictione, ot in Terbis imperatiTis oarre, lege, Pr. 2,
2, 12; i.e. nua cnm or» tione est diotio) Sg. 25*.
Com pronominibus infizis: am. rombo foirbthe cr. condib fou^bthe inti best
innarilug (gl. exhibeamos omnem hominem perfectom in Idsn Christo) Wb.
i&. fri no. 7 uerbum acht ba innanelluch atarimtis (gl. ideo partioipium
separatim non tradebant partem orationis, quod nolla alia pars orationis
semper in den Tatione est, Pr. 11, 1, 2; i.e. separatim a nomine et verbo,
sed oua cam eis, in eorom coniunctione, id tradebant) Sg. 188*.
DOCHUM (ad; ad verbum unomalam doieh, dochoid etc. pertinens?) sine
|
|
|
|
|
(delwedd F9324) (tudalen 661)
|
IV. 2. pRABPOsmoim BWTAinncAB.
(6sa«si.690) 661
pcMpoMtione: wiUcEnamfMW doregrad doekum ndie (gl. in domino vocatas est
wrvQs; i.e. in matrimonio vocitos esi ad deom) Wb. 10*. docoid otuuimui
doehum poil (fngit Onesimos ad Paulnm) 31*. contultatar dochum pdtrioc et
eremUiium maie dndi (nt renerint ad P. et O. filium E.) lir. 9. eonotberinn
doehum Mriue (gL ut eos Incrificarem, factns snm ludaens; i.e. ut eos ferrem
•d fidem) Wb. 10*. torbe athabarte dochum niriaae (utiliius eum ferendi ad
fidem) 11*. teJKurt imtan doine doelam nirse (ferre homines ad fidem) Tr. 45.
airi manip hinunn etargnae dondiruidigthiu frieaeitnide fedir an. iodin
andirui. do' ekum nac^ rainne alle ut bene et male (gl. in alind: omnis pars
orationis quo eunque modo deriTattra rel in eadem notione siTO definitione
primitiTi sni ac cipitur, . . . tcI in alind quod iam ante erat snppoeitnm in
propria naturali positione, Pr. 11, 1, 2; i.e. nam si non eadem notio
deriTato cnm primitiTO, refertur ita deriTatum ad aliquam partem alium, ut
bene etnuJe) Sg. 188\ ni dechuid doehom foreinn (non pervenit ad finem) 148\
dobertit dahoe Uu doehum tempuil (afferebant dno hircos secum ad templum) Tr.
4*.
SolTere do cAwm vetamnr pronomine possessiTO, quippe quod praemissum tit, non
infiznm: inH tite adoehumsi (is qui it ad eam, meretricem) Wb. 9*. muriigei
farndoehm (gL donec venium, ad tos) M1. 34*. ciatberat doaidbdetur fin doib
et dotiagat angil andoehum nichretidti (gl. nemo Tos seducat Tolens in
humilitate et religione angelorum, CoL 2, 18; i.e. quamvis dioant, demon
sturi Tisiones dbi, et Tenire angelos ad se, nolite credere vos) Wb. 27*. II.
Praepositiones britannicae. A. Praepositiones Terae.
Ipsae quoque monosyllabae vel bisyllabae, ut hibernicae, atque plnrimam
partem eaedem, paucis ezceptis, quae ^enae sunt a lingoa hibernica. Ob has
atque ob penuriam flazionis britannicae, propter quam oasus snbstantivorum
poat praepositiones britannicas dignosci non possnnt, non congmum videtur,
eandem ordinem serrare quem in hibernicis. Enumerabuntur igitur monosyl bbae primo loco terminatae vocalibus, deinde
consonis, ratione habita sonorum % quibns inchoantur; postremo bisyllabae.
Formae in titnlis scribnntur cam bricae, ut quae pnriores plemmque serratae
sint
Gommonis est trium dialectomm proprietus, tam cambricae quam comicae et
cremoricaa, qua praemittitur quibnsdam praepositionibns praep. di (y) ipsa
quoque cambrice itemm oum o composita: odi, ody. Quo &cto significatio
eonTecti solet in contrariam ; in quibnsdam tamen nihil mutatur. Formnlae hae
wb «ingqli» illia praepositionibus tradentur.
1. Praepositiones monosyllabae terminatae vocalibns: guo, di (y)i ff^
(f*^i/)i com. r«.
OUO (hib./o, sub), quamTis frequens in compositione,
per se tamen tix mT«oitar, onm eius locum occnpaverit praep. tan. Ezemplnm cambricum
vetostins praepositionis sepamtae L. Land. p. 149 in descriptione fininm,
quae
|
|
|
|
|
(delwedd F9325) (tudalen 662)
|
662 (625-627) IV. 2. PRABPOSmONBS
BBITAinnOAX.
mcipit: or pant nessa/ dilieat gwruni etc. (a fiancibaB, Tallicala, proxima
foati G., flavii, . . .), et finit: gtunruni nihit aurium hit ptnn guoeiueir
ipant, ubi m cepit finis (secandum G. Bursam osque in locom e regione
vallicalae). Pro guociueir paulo ante est iciueir (e regione) et in aliis
multis locis penn arei»mr (recte e regione).
Cornica huius praepositionis ezempla non invenimaB, nec aremorica, nisi vero
huc pertinent fonnuhie adTerbialeB sapra (p. 619) prollUae: caM, va hunt
(istic, illic).
DI (hib. di, de) in lingna vetastiore cambrica, at hibernica praepositio,
genetiTum interdum indicans: hin map di iob (at filius levis) gL Oz. 39*. In
recentioribus codicibus, at in codice rubro, pro <2y, excussa d (p. 199),
iam est Y (de, ex, ab): y vys ef y keueis y uodrwy honn (de digito eius
sumpsi amm lum hunc) Mab. 2, 216. bhoydyn y heno . .. mi abaraf bot gwled
(anno ab hac nocte ego parabo epulas) 3, 20. blwydyn y hediw bydwch yma (post
annum >b hodicrno dic eritis hic) 3, 198. Freqoentius praepositio haec
coniangitur com aliis quibusdam, quaram significationem imminuit tcI tollit,
ut iam in L. Land.: di am (de circa, de), in Mab.: y ar (de saper, de), y
vrrth (de apud, a), y gant (de cum, a); recentius at in Han. Tal. insaper
praemissa o: oddimlk, oddiam. Exempla videas infra sub illis
praepositionibus.
Coniuncta com pronominibus suffixis Tix extat haeo praepositio, tam ob
congruentiam formae cum proxima praepositione, quam ob frequentiorem usui
prnepositionis o pro ea.
Cornice et aremorice eadem praepositio non inTenitar nisi praemissa aliis, ut
com. com praep. rag, worth: "^e rag, Je worih', arem. in composilii
diouz (cambr. y wrth'), digant (cambr. y gan) etc., quarum exempla Tideas
infra. DI (hib. do, ad) cambrice, ut hibernice, praeter lat. ad datiTum
potisn mura significaus iam in vetustioribus glossis: di litau (gl. Latio,
addat opes), <&' aperihou (gl. muneribus, sua addidit) Ox. 39".
37^ Cum articalo: dir arpeUtir cion cetntiru (gl. raiseris patraelibus) Ox.
38'.
Frequentissima est haec praepositionis forma vetustior in finiom descrip
tionibus libri LandaTensis, significans ad, usque ad. E quibus unam hoc ex
emplum brevius profero, p. 200: Finia ilUua e»t. aper eat/rut in guy ar i hit
di thnid bet penn ar ciueir hadrech dindim dir alt diuinid di drec dindim. o
dne dindirn dignairet di guy. maliduc guy ar i hit bet aper oat/rut (os
Catfroti ia G., secundum enm, fiuTium , sursum usque ad. regionem oppositam
teigo Dia dirn, ad rupem, sursum ad tergum D., a tergo D. deorsam ad G., at
daoitG. secundam eum usque ad os Catfruti). In codicis Lichfeldensis
vetostioris doa bus eiusmodi descriptionibus nominantur soli termini, ad quus
ducantor fines circamecribentes ambitum agri. Has quoque ob vetustatem et
manum oon temporaneam, quamTis ob eiusdem manus ruditatem Tix possint legi,
UMO hic profero, quatenus equidem legere possum secundum codicis imitaticmem,
te^ ipinos singulos separans lineolis. Ecce prior (L. Land. App. p. 273,
la.S)' Mormarch tudnred. f harodes eltguhebrie do. 7 soi.eliodo (Monnarch,
Tstnatb tcstes. et dedit Eltguobri deo et sancto Eliudo, possessionem nsque
ad hot tenninos:) di pul ir deruen f di eimer f di aper fenrus \ di sermain
ir eaf* (leg. bermain, birmain, hirm. ?) f di bant buhine { di guveir han Uum
( diriilii'
|
|
|
|
|
(delwedd F9326) (tudalen 663)
|
rV. 2. PRABF08ITIONK8 9BITAN)IICAB.
(6S7. 6t8) 663
mdin I di maugUt (?) f di rit bringui f di aper vml (?) f di licat j di pul
re (m : : : f di aper. Posteiior (p. 274, nr. 7): oatmdit ista conrupno (i.e.
con s<»iptio) nobilitatetn muinur med^?) diminih et meneuram eiua. aper
imer f di effuidmann f ditoldar ^ guoeliu uelan (?) f di rit eeUfin f di lih
omivr f di bir motn (leg. hirmain, ad longom lapidem?) i bienidi.
Constanti ergo in his iam asa di pro do vetastiore, qoae non tenetur nisi in
eompositis gloBsarum vetustionim, ut Ozoniensium: doguomitur^aml (men soro,
teiram) 3*. doguoMntiliat (gl. incedaus, i.e. ambulator) 5', Loxembargen
sinm: doguorennam (gl. profando), douorinnom (gl. aostnm, i.e. haustns), do
uolouee (^ depromis). Atque in his ipsis habent di glossae Ox.
diguolouichetio (proditos, i.e. ad Incem datns) 41 ^ diguormeckie (testatos
est) 22*.
Etiam aremoricam vetastiorem haius praepositionis formam DO in qua lieonque
positione comprobat descriptio finium agri coiusdam vetasta chartalarii
Rhedonensis, data anno 821 aremorice, vocibns latinis paucis intermiztis (ap.
Gonrson, pop. Brit. 1, n. 39): ^o Catweten . . . uendidi rem proprietati»
meae id eit de Ran riatttear . . ,fiinem habens a fine ran nulan don roch do
foamutmtor eohUo fo» do imhoir uUra imhoir per larmam do foia fin rad dofkion
dofinran kaelmorin eohiton hi foean dorudfo» eoihiton rudfo» per lannam
dqfinran loudinoe pont imhoir. Haeldetuuid eeriptit (ad verbom: a fine
partis, sortis, Melani ad rocam, ad fossam Matuori, secundum fossam ad ripam,
i.e. rivam, ultra ripam per landam ad fossam finem partas Dofioni, ad finem
partis Haelmorini, se cnndum enm ad fossulam, ad mbram fossam, secondam
rubram foissam per lan dam ad finem partis Laadinoci ad pontem ripae; pro rad
dofhion legendara sine dabio ran d.). Quae descriptio in alia charta, data a.
824, in paacis dif Evens latine invenitar in codem chartolario (ap. Cours. 1,
n. 41): pars Riant ear quae ett a fine Ran MeUm ad roeham, a roeha ad
fiutatam Atatwor, a foa »ata ad ripam, ad ripa per landam ad fintm Ran
D<^on, eeeundttm finem Ran Dokion et lortit Subooion ueque finem Ran
Uaelmorin, p«r finem foieatettam, u» que ad rubram fossatam, per rubram
fbttatam ueque ad pontem Loutinoe.
Haec quoque praepositio do, di in recentiore lingna cambrica, excussa d, in
fbrmam Y transiit, in Leg. et Mab. frequentisaimam, cam articalo YR, ut y gei
(Caio), yr neuad (ad aulam), yr gegin (ad culinam). Sicnt cnm articulo eadem
coalescit cnm pronominibus infixis : gwyr yu> ymtat i oll (sunt viri patri
meo, patris mei, omnes) Mab. 1, 264. ythdihennydyato (ad te interficiendum),
yn porthi ni (ad nos nntriendos) 1, 14. 252. De redennte o in coniunctione
cum pronomine possessiyo 3. pers. sing. supra (p. 390) dictum est. Eadem y
post coninnctionem a (ac) in E transgressa invenitur: y gildua uab kato ae ya
eolkeigyon y lly» oll (Gildae f. C. et viris doctis cnriae omnibus) Mab. 2,
22.
E firequentissimis exemplis praepositionis cum pronominibns suffixis coa
lescentia quaedam. Sing. 1. pers.: deu uab oed im (duo filii erant mihi) Mab.
1, 33. eam nya goruc ym (malum non fecit mihi) 1, 240. mat(*r y dywawt y gwr
imi y vot ef (magnum dixit vir mihi esse illum) 1, 7. y kyuarchawd ef xoell
ymi (is Balutavit me) 1,4. y medyant ysayd y mi (potestas quae est mihi) 1,
7. "L pers.: bei naihybyckwn dyuot gormod o ovut itt. mi auanagvm itt
(si non pu tarem Tentarum nimium horrorem tibi, ego dicerem tibi) 1, 5. diheu
oed iti gei (persoasam esset tibi, Cai) 1, 5. ni ae dywedton itti (nos
dicemns tibi eam.
|
|
|
|
|
(delwedd F9327) (tudalen 664)
|
664 (638—630) rV. 2. PRABP0SITI0MB8
BBITANNICAB.
narraiionem) 1, 2. hffn adywedaf ytti gei (hoc dico tlbi, Cai) 1, 4. 3. pen.
maec: yr neb adylyei vynet yr neuad neu yr y»tauell oe vtnegi idatr. yr iu6
adylyei letty oe venegi idaw (si quis debebat ire ad aolam vel ad cubicaliim,
ad id monstrandum ei, ai quis debebat ad conclave, ad id monstrandi^ «,
aderat portarius) 1, 1. Fem.: yno ybu hi... yny oed amaer tdi (ibi folt ipca,
comitissa, donec erat tempos ei) 1, 20. Plur. 1. pers.: dyuot trittit m
agofal (venire trifltitia nobis et sollicitndo) 1, 33. a« amser ynm vynet yr
byrdeu (est ne tempus nobis ire ad mensas?) 1, 11. 2. pers.: mt ae talqf ywek (ego id Bolvam vobis) 1, 278. apftei
mynnewch chwi . . . miui aaum y ehun (atque si ve litis vos, ego eam ad vos,
contra vos) 1, 85. 3. perg.: y uenegimoa y ttyt ae dettawt udunt (ad
monstrandum morem aulae et eios ritom eis) 1, 1.
Cornice DHE (pro de, p. 199), aremurice DA (item hodie, venetice tamen
de") profertor pro cambr. di, y, quibns formis omnibns subiacet pnmi
tiva do, du.
Corn.: Ihii e»t mur gerenae Je vab den a Jyawe^^ua
(I. Chr. magnum amo rem filio hominis monstravit), ^e adam keuuy» (ad Adamum
dizit) P. 5, 1. 6, 3.
Praepositionis iunctae artioulo Jen ezempla supra prolata sunt (p. 219). Ante
«n pronomen possessivum 1. pers. infizum servaii videtur o vel « fne
positionis primitivum: why a Iheth fym . . . thom kemere» Jom ayndye
jompeymfe (vos venistis ad me ad me capiendnm, violaadnm, torquendum) P. 74,
3. yallu nyngese kemmen jom eara ua Jom »enay (nulla erat potestas me
accosandi rel tenendi; cf. moz: <no Jas rom growntyQ» ^ewyy pater meus
tradidit me vobii) 75, 2. 5««» eomfortye (ad oonfiimandnm me) 55, 1. Sed.
idibi subinngitor pro* nomen absolutum, ut 61, 4: thov hemerei', ef. p. 388.
Formulae cum pronominibus suffizis. Sing. 1. pers.: Jym ua as troy» m Uyf ua
vo golhy» (mihi ne siveris pedem aut maanm ut non lavetur) P. 46, 4. why a
thetii ^ym (venistis ad me) 74, 1. te a v« "fym daniceny» lavar yymmo y
honon (es ad me missus, dic mihi tu ipse) 101, 3. 4. moy a mynnen yywm pesy
(plus si vellem mihi petere) 72, 4. 2.
pers. : par del won lauarc^ Jj» (sient scio, dicam tibi) 8, 1. lowene Jy» a
vester (laetitia tibi, o magister) 65, 2. 'ha je»o y tanvonas (et ad te
misit) 116, 1. 3. pers. masc: y fe danvenyt...
eleth dy. (snnt missi angeli ad euui), y fe danueny» el "^c^ (est missus
aogeliu ad eum) 18, 4. 58, 2. in ny wreth dyffry dofy> a berveth yn erows
eregy (Bomie ipbebis indubitanter eum in cruce suapendi?) 14G, 3. Fem.: yn
meth c»t y^ij (dizit Chr. ad eam, mulierem) 34, 2. eotnfort ^y^y y map a
vynnas dygtye (so lacium ei, matri, filius eins voluit praebere) 199, 4.
Plnr. 1. pers.: yma dtt Jyn pary» (duo snnt nobis parati, gladii) 51, 3. ny
reys ^ynny (non necene nobis) 94, 4. 2. pers. : me a ra "^eugh spedye ow
eafos cst (ego faciam vobi<> ut prosperetis oapientes Christnm) 39, 2.
me re beghas ihiU Jewy ov qwiy (peccavi ego lesum vobis vendens) 104, 2.
kenirow fetpy wky ny fyll (ckn vobis non deerunt) 158, 1. 3. pers.: dd yrghy»
ihu» y(^e (ut mandavit i.eif) 28, 1. wy a yll guU da jef^ (vos potestis
facere bonum eis, pauperibns) 37, i
Arem.: da heul . . .a grif tider da yuerdon (te sequar laete ad HiberniiB)
Bnh. 14, 6. monet da demetri (ire ad Demetiam) 30, 1. den da perchen im»
gouleno (nemo ad dominom, ut dominum me poscet) 6, 9. petra eo da dotj*if
roen (quae res est deo vero regi?) 6, 1.
|
|
|
|
|
(delwedd F9328) (tudalen 665)
|
lY. 2. PBAKPOSmONBS BRITAKmCAB.
<CM-68I) 665
Cam aitieolo: di«mp dan ker (eftmus ad orbem) Bah. 42, 1. quae dan of« rm (i
sd miBsam) 26, 21. htman «o dan tut bunut ptir (hoc est popnlo meram
miraealam) 46, 10. renonee dan bet (renantiare mando) 20, 9. an maru off dan
t»ou man (mors snm haic valli) 10, 3. Eadem ianctio est cum pronominibus
poesessiTis infixis 1. et 2. pers. sing. dam, dae\ absorbetur aatem Tooalis
prae positionis in oeteris, 3. pers. sing. de, plnr. 1. pers. don^ 2. pers.
doe^ 3. pers. tfo, quorum ezempla Tideas supra (pp. 389 sqq.).
Saepe eonianota com saperlativis
efficit adTerbia, ot: da Hanhaff, da bian" ha/ (minimam, saltem) MJ.
46b. I92b. 193a. da quenta/ (primnm) 70a etc.
Gam pronominibus saffixis. Sing. 1. pers.: dre ma hiun/re di/ ez e reuelet
(per sonmiom memn mihi est revelatom) Bnh. 80, 10. duet eo d^ eontol (Tenit
mihi solaeinm) 12, 22. 2. pers.: d»t nu a gra
tpee oreson (ad te EMsio Talde <»ationem) 50, 5. «o dleet dit (est debitam
tibi) 70, 6. 8. pers. masc.: lauar ieaaff (dic ei) 2, 8. maz duy deza/
equient (at redeat ei scientia) 58, 7. Fem.: mo ffoettlua deei alie» (ea
spopondi ei eaepe, Nonitae) 158, 14. me gray dezy tpe» opreseur (isciam ei
oppressionem, Nonitae) 92, 7. Plar. 1. pers.: an pet «0 rev deomp (res qoae
est necessaria nobis) 60, 20. 2. pers. : me compeo dieh (dioam Tobis) 18, 24.
doe ra roy deoeh (dens det robis) 16, 4. rev eo deoeh (ne eessarium est
Tobis) 38, 17. peueh a peda/ deoch kuy (pacem peto Tobis, pro Tobis) 80, 5.
3. pers. : ez roat dezet e eorf ghriu» (dedit iis corpas snum glo riosam) MJ.
19 b. pedamour dete (per amorem erga eoe, eorum caosa) 29 b. knar dete (dio
iis) 214 b. m» ya dezo querz da guerza/ (eo iis Tenditom), hae en rento . . .
deto (et enm reddun iis) 18a.
TROI, TRUI (■■ trf, p. 96, hib. tre,'tri^
per), eambrica fonna, oaius scriptio recentior
est tnoy, toI destitnta tenoi drviy. Exempla vetustiora: troi enmei tuou (gL
per nutos, acoipienda nota) ^ Ox. 38^. In deseriptioBibus libri Land. passim:
truy uite (per Iscam, flnTinm) 127. trui i eoc^ trui ir eoit (peac silTsm)
116. 152; 157. 232 etc. In Mab.: y kerdand raedaia irwy y ryt yny welat y
gaer (progressos est per Tadum, donee ridit nrbem) 1, 88. ar hynny owein
adrewii dymeMt ar y marehawc trwy y h^m . , . athrwy y kroen ar kig ar at
fftom (deinde O. feriit plaga equitem per galeam, . . . et per catem et
carnem et os) 1, 13. dodi aoruc y marehawe arllast y umew drwy avwyi^ruyn vy
march (posait eques lignum hastae soae per frenum equi mei) 1, 10.
Praepositionis huios conionctae cum pronominibus suffixis exempla variora
sont In libri Land. descriptionibns finium 3. pers. sing. forma nada: bet ge
henni trio di aper nant maur (usque ad O. fluTiom, per eam ad os Tallis ma
gnae) 116. dir main tillauc dir cruc dir cruc arall dimynui mynugui truio di
aper nant cum eintreith (ad lapidem T., ad collem, ad alterom collem, ad M.
ri Tom, per enm, per M. ad os Tallis G. G.) 187. Forma aucta in Mab.: yny
deb/dt yr koet y daethott trwydaw (donec Tenis ad silTam per quam Tenisti) 1,
6. ti awydost kynnedy/ yr auon. ny eiU neb vynet drwydi (tn scis habitom
flnrii, nemo potest transire per enm; nuoR, fem.) 3, 94.
Gornice et aremorice pro primitiTa forma TRE in recentiore lingna semper
inTenitur DRE. Vetnstior arem. fre, respondeua tamen hib. tat (trans), extat
in nomine regionis aremoricae Poutrecoet in chartnlario Rhedonensi, quae in
codem latine dieitor pagut trans liloam (cE p. 137).
|
|
|
|
|
(delwedd F9329) (tudalen 666)
|
f)66 («31.632.621.622) IV. 2.
PRABPOSITIONBS BBITANNICAB.
Cornica exempla: dre an polon may yse (^ut per cor penetrarei) P. 218, 4.
iJre ylefje a veiighe dre glf}e yfyth le^yi (gladio qui vivet, gladio
occidetur) 72, 2. dre y skyans bras. dre y Jadder (per scientiam •oam magnam,
per bo> nitatem suam) 3, 2. 3. dry vur cheryte (per magnam caritatem) 35,
1. Cetenm cf. infra der et dris idem aignificantia.
Com pronominibus snffizis (quae intromittunt 5) formolae quaedam: bryny han
er moy drethqf a vyfh hynwyt (comices et aquils amplins per me noini nantur)
O. 134. drethot y fythyn tylwyt (per te salTabimnr) D. 287. dre^o eit may fe
bretyt (per enm, Caipham, Cbristns ut iudicaretur) P. 88, 3. an avdl deve^yt
drejy (pomnm quod venit per eam, arborem) 152, 4. may hylly yn ta kerthee ty
hat/t pobel ol drythy (ut poBsis bene ire tu etomnis tuns populos per eam,
aquam) O. 1668. drejouyh ichy btr}eru lejys (per vos ocdditor) P. 142, 3.
yant kenter gnyskis dreje (davo acto per eos, pedea) 179, 4.
Aremorica: dre ('per) Cath. dre caret doe, dre caret dotu (per amo rem dei)
Buh. 68, 17. 70, 17. an aneou 10 duet dre splet an pechedou (non quae venit
per multitudinem peccatomm) 10, 2. dre ma le (per fidem meam) MJ. 223 b.
drese (per hoo, igitur) 66 b. 94 b. Cum sequente articulo vel pro nomine modo
conectitur modo separatur scriptione: querzet drenbro (proficisei per terram)
Bnh. 2, 6. me aielo prest drett forest mtm (ibo dto p«r haoo sil vam) 34, 15.
dram fez (per fidem meam!) 158, 9; sed etiam: m« aia bremas dre an bro (eo nnnc
per regionem) 6, 12. deomny tizmat dre an eoatdou (eaaiu nos illico per
silvas) 32, 19. dre ma hun, dre ma hun/re (per somnum, per somnium meum,
video) 4, 18. 30, 10.
Ante pronomina suffiza intromittitur z: me to eertes en eamoa dreizaf (sob
certo in perturbatione eius causa) MJ. 116 a. dreizi doe ha devy a supHaf
(per eum, fontem, ut saner, deum et Davidagium oro; ed. <frnn/ vitiose ,
violato consonantia cum guelhy) Buh. 106, 27. me 10 ... dreizoeh meurbet
morchtdn (sum propter vos valde contristatus) MJ. 50 b. pe re dreize , . .
dan morc glai en leuzras ftasti/ (qui propterea ad mortem atrocem eum
miserunt) 207*. Hodie drezoun (per me), drezoud (per te) eto., trecorice
tamen dreizoun etc
Cornicae dialecti propria est praep. (an eiusdem forma?) RE (per) ia formulis
iurandi: re dev an tus, re deo tas (per deum patrem) O. 1919. 2274. re iopyn
(per lovem) O. 1532. re synt iouyn, re synt iooyn (per sanctum I.) R. 349. D.
368. Cum pron. possessivo : rum lewte, rum lowte, rom laute, rom lowta (per
fidem meam) P. 116, 3. 157, 3. O. 611. D. 94. Cr. 1201.
2. Praepositiones monosyllabae desinentea in consonus, ia« choatae a
vocalibus: (pey, ar (er'), yr, in, is ttuch, ae^a), aeh, eU, am.
(hib. a, a«?) etsi cambrice tam ante consonus, qoae in recentioribu libris
destituuntur, quam ante voiales invenitur, ciun articuio OR, nec nisi ia
tordum ante pronomina a vocalibus inchoata servat formam OG, hanc tamen c
radicalem putare iubemnr forma auctA okon (A = x gall., p. 125). Respondet tam latinis praepp. ex, ab, de, quam lat.
genetivo vel ablativo sine praepo sitione. Cum dialectis et comica et
aremorica consentit L. Land. , quatenoi coniunctae praepositioni di (pp. 662.
672) praemittit a (Mab. o-di).
Exempla vetustiora: ceenn (gl. murice, tincta lana), corsenn (gl. amB dine,
praecinctus) gl. Ox. 40*. coilou (gl auspiciis, patris arma movebis) 39*.
|
|
|
|
|
(delwedd F9330) (tudalen 667)
|
IV. 2. PRABPOSrriONKS BniTANNICAE.
(638. G23) 667
eloriou (gl. tabellis, sparss) 38'. o gviannuin (gl. vere, prioa Tolacree
taceant) 40^. o olin (gl. rota, meta terenda) 37\ oerit (gl. timore, leg.
tremore), o plan idimnm (gl famine saneto), o gmled (gl. pndore), o iiel (gl.
ex huraili) C/b. 5. pen elcatd, o rU, o aper etc. (ab initio fossae, a vado,
a conflozn usque ad . . .) fq. in descript fin. L. Land. Exempla e Mab.: o
gordwal brith . . . o ua gtem montil ... o eur (e corio variegato, ez osse
belnae marinae, ez aoro, eonfectae res) 1,3. ar dyd ktDmo ar noa honno
atreulasmnt drvsy dogynder oger deu. ao amylder o anregyon wirodeu. alluoeeyd
o waryeu (et diem et noctem illam transegerunt per abundantiam cantanm et
Tarietatem oblatarum potionum et mahitadinem Indorom), drwy diwallrwyd o bob
peth (per plenitudinem om nis rei) 2, 27. 29.
peir yn llaum o ewllt iwerdon (lebes refertus pecunia Hiber niae), oed digawn
oduce (erat satis mali) 2, 240. 242.
Praepositio conioncta articalo: o caitoir hae or achmonou (gl. pube ingui
nibusque, premit rabidos canes) gl. Oz. 41*. or dometic (gl. domito, quod de
foit orbi) 39*. or gam (gl. medio, inatita tegis pedes) 37'. or eled hin\t\
(gl. limite lacTo) , ordriasi (gl. de tribalis) , or guithlaun tal (gl.
ironte daelli) Cb. 26. 27. 51. or ford, or
onnen, or auallen etc. (a via, a fraxino, a malo) fq. in finiam
descriptionibus L. Land. parc teccnf or byd (hortus palcherrimus miindi) Mab.
1, 27. gwein yn llawn or dwfyr (ragina pleua aquae) 2, 246. Eadem ionct» cam
pronominibus possessivis: ni deuthum i yma om gwlat yr gwreicka (non veni ego
bac e regione mea ad dacendam uzorem) Mab. 1, 272. meibon a gafae omhanuod ,
. . ombod (paeros sumpsit non e voluntate mea, e volnntate mea), dewie di ae
oth vod ae oth anvod (elige tu aut e voluntate tua aat contra Tolontatem) l,
34. 242. odywedy di ymi dim oth negeeteu (dicesne tu mihi ali quid de
negotiis tois?) 3, 20.
Ante pronomina inchoata vocalibus vel eadem forma inTenitur: ua duc dyn eneit
vy arglwyd i oe gorff namyn y gwr hwnn (quod nemo abstnlit animam mei domini
ez corpore eius nisi faic vir) Mab. 1, 20. ny wdani ni dim oe hen ryuedodeu
hi (nescimns nos quidquam de miraculis illius, castri) 1, 292; tcI plemor 00:
dim oc awch da nya mynnaf (rem de Testro bono nolo) 1, 272. a diffiannu aorue
owein oc eu plith (et disparait O. ez eorum mcdio) 1, 15. eu harghoyd a
gollysaynt. a llawer oc eu goreugwyr (et dominam suom amiserant et multos ex
optimis suis Tiris) 3, 196.
Pronomina personalia suffigontur formae anctae OHON (in libris saepius
•eparatae o hon, non bene). Sing. 1. pere.: menegi ohanafi ytti dy c^es. am
uen^ ohoiK^ ytti dy lea (dici a me tibi detrimentum tuum, propter monstratum
a me tibi commodnm tanm) Mab. 1, 6. 19. 2. pers.: am lad ohonat titheu y gwr
prittwt hi., . mynet ohonat y lya arthur (ob occisam a te ipsius marituro, .
. pergi a te ad aulam A.) Mab. 1, 249. 3. pers. masc. : adnabot aoruc . . .
ry gaffd dyrnawt emghenawl ohonaw (animadvertit, se accepisse plagam
letiferam •beo, Oweno) Mab. 1, 13. Fem.: clybot ohonei hitheu eutrwat hwy
yndyuot. re dte ohonei yn eu herbyn lewenyd (audiri ab ipsa, maliere, illorum
gressas tc nientinm, cnrri ab ea obTiam iis propter laetitiam) Mab. 2, 216.
217. Plur. 1. pers : yua ymlad awnaem ninneu y maen. ar neb auei drechaf
ohonam a gafei y awun (tanc pugnemns nos de lapide, et qui sit fortissimus e
nobis, ca piat lapidem) Mab. 1 , 277. 2. pers. : un ohonawch chwi am kymero i
(unua e
|
|
|
|
|
(delwedd F9331) (tudalen 668)
|
668 (8S3i«S4} IV. 2. FBABPOSITIONE8
BRITAKNICAK.
Tobis gamat me) Mab. 1, 21. 3. pen.: ractal eur am pettn pob un okmunt
(frontale auream circa caput uniaactiiasqtie ex eis) Mab. 1, 8. or diwtd Um
oAo» mint (tandem taceri ab eis) 1, 248. Gontrahitur tamen in on, si sequitor
d, ut oriatar forma aucta ONAD (disiuncta ipsa quoque interdnm): apheia o baK
melyn am bop un onadunt (et tnnica e panno flavo circa onum quemque ezeis,
pueris) Mab. 1, 3. tegach yr haeraf onadunt hwy nor vormifM decha/ (formotior
mazime deformis ex illis, puellis, quam pnella fonnoaissima), aehwech onadtnU
agymerih uy march . . . achwech ereill onadunt agymerth vy arueu (et sex ex
eis sumpseront equum meum, et sez liae ex eis sumpseront arma mea) 1, 4.
Comice et aremorice haec propositio est A, destitoens sequentee consoiuu,
einsdem usus, cuius est cambr. o, significans locnm, tempns, eausam etc, vel
respondens genetivo et ablativo latinis post substantiTa, adiectiva, verba.
AucUe igitor pronominibufl sufSxis formae sant com. arem. AHAN, com. ANETH,
arem. ANEZ.
Exempla cornica simplicis formae: wy abys a levn golon (tob rogo e pleno
corde) P. 1, I. may wrellone . . . a leua aga dry (ut ferant eos ex eo loco)
229, 4. meur a bobyli gante a jyghovo . . . hag a gUth (mnltnm populi cum iis
a dextera et a sinistra) 97, 3. ^neur a beyn a
wojevy (maltum doloris tolerabat) 54, 1. glan off a vtot an dremus (purus som
a sanguine Tiri probi) 149, 2. GQm articolo: an vghelder may Jese (ex
altitudine ubi erat) 5, 2. y fa^aff tregii m barth dyghow (morabor a parte
dextera) 93, 3.
Praemissa adieotiTis eadem praepositio adrerbia effidt: notye dryt an ntai .
. . a 0^0« hag a beU (notificare per terram prope et proonl) P. 249, d. a}t
lympyt (snbito, statim) 28, 1. 81, 2. 84, 2. 85, 3. 88, 2. 98, 4. (105, 3.)
118, 3. 143, 4. 247, 4. aheU (e longinquo, procul) 77, 2. a beU ye worth an
gwyr tfyt (procul a Tero aberrabant) 203, 4. Ante dius praepositiones: a rag
gurit ooimr menow (a fronte &cti nod^) 131, 3. ha glv A rag hag a denewen
(aodi a fronte et a latere) O. 2063. ymoua a rag pel gyUys (porro iTenmt
longe) O. 1636.
Formae auctae praepositionis cum pronwninibus suffixis : arluth pan dj^y jet
pow. predery ahanaff gura (domine, cum Tenies in regionem toam, memento mei)
P. 193, 2. ahanas ythew acrifyt (de te est scriptum) 14, 2. ahanan ny vyth
onon (e nobis non erit quisquam) D. 772. onan ahanough haneth rum guerthai
thom ytherens (nnus e Tobis hac nocte Tondidit me inimicis meis) D. 736.
unotho y gerhua y eiuff (ab eo abstolit eins animam) P. 106, 4. may rollo
bret ane^y (ut ferret indiciam de ea, malierem adduxerunt) 32, 2. y wreg y rt
aneffe mos jen dre (iussit aliquos ex eis ire in Ticam) 27, 2. an premtyer
...y wujytt erout aneje (ligna ad faciendam crucem ex eis) 151, 4.
Exempla aremorica: duet a lech te ua daleet (Teoite ab hoc loco, «e
tardaritis) Buh. 138, 11. ma querent so tut . . .fier a britonery a. noblane
a ti piuinc (parentes mei snnt homines illnstres e Britannia, nobiles, e domo
di Tite) 36, 23 — 38, 1. a peU amaer a het pemdee bloeu (e longinquo tempore,
e spatio quindecim annorom ; a het, e longitadine, iam inde a) 12, 15. 16. a
flv garee doe (a misericordta, per misericordiam dei, Sanatus) fq. den brat
de» a ehoai hac a itat (homo amplus, homo electas et nobilis, germ. Ton
stfnde) 38, S3. me 10 den a laet (sum cultor legis) 150, 1. da gouaout petra
a mat a gra (ti sciendum quid boni feciat) 18, 20. francq a pep anequen (liber
onmi dolore)
|
|
|
|
|
(delwedd F9332) (tudalen 669)
|
rV. 2. PJUEP08ITI0NBS BtaTAinilOAB.
<8M. 625. «SS. 634) 669
198, 21. Ifu» a iechtt ha a pep quenet
(pleua sanitads et omnis Yenostatia) 46, 5. 6. call a sotuean^ call a ancquen
(mnltnm curae, doloris) 16, 18. 130, 19. a pep Ueh ('andique'), a pep tu
('hinc inde', i.e. ab onmi parte) Oath. Com
aiticulo: ox knech dan tnou ('deorsnm') Cath. vnan an sent (onas e sanotis)
Boli. 4, 6. on lech hont (ex illo loco) 2, 4. an bet man (ex hoc mnndo) 202,
15. MJ. 130a.
Pleniorem formam ae siva potius ap mollita tenni servamnt Veneti ante
articalum et pronomina possessiva vocalibus inchoata.
Cum adiectiTis interdam efficit adyerbia: me aya a berr (eo brevi) Bnh. 10,
21. vu a loing a aeler (video clare) 10, 23. mir a cren (serva omnino) 62, 4.
a pell ('de longe, eminus'), a tott ('cominus') Cath. Ante alius
praepositiones : monet arauc ('antecedere') Cath. Accedente praep. di: duet
qfdiapell (veni e longinquo) BoL 38, 7; vel tripliciter (fi.-di-a): a diabeli
n^emeux tellet (dadum studoi) 156, 16.
Formae aactae: ne aoiirci glan nep vnan ahanoff (non laborat omnino quis quam
de me) Bah. 118, 19. ahanot voe ez coezae donet (ex te accidit ut Tenires,
toa sponte yenisti) MJ. 86 a. unan gardi» am trayieo afianoch (onus e vobis
me prodet andacter) 57 b. amtaff eo ex groaff fae (de eo, eius, ludibrium
facio) Buh. 172, 22. dan buhez anete^ , an becq aneseaf (vitae eius, acumen
eins) 48, 10. 152, 14. ex dU bezaf fe» anuty (debet ease fides de ea, eius,
crncis) 154, 21. ffreomp an yuiriontt anegi (fiiciamus veritatem eius, legis)
156, 28. nem boe quet dram fet anueff (leg. aneze? non fdit mihi quidquam
eorum per fidem meam) 158, 9. an drouguiez aneze (malitia eorum) MJ. 22 b.
pongraunt ho diemae formae: ac^hanoun (Ten. ac^hanon^, ac^hanod (ac^hanoud),
ae^hanomp, ac^hanoc^h, contra anezhan (trec. comug. anehan, Ten. anehon),
anezhi (finehx), anetho (anehe'). E
priore forma adverb. quoque prodit ahcmen (hinc, ex, hoc loco), de quo sopra
(p. 620).
Eadem praepositio saepius subiungitur praepositioni sive adTerbio EUX, qoa
fommla (eua a Man., euz a Leg., us a Dam.) hodierua quoque lingna ge netiTum
significat: «uj; a breis (e Britannia) Bah. 8, 16. eo goall compe aototty eux
a Rigoall (est malom dicere falsom de R.) 166, 20. eux a dour etint di foumia
(aqua sant privati) 190, 27. Cum articalo: eujc an bro man (ex hae r^ione) 6,
5. Omissa praepositione a: nem boe netra euje e madou (non fuit mihi quidquam
e bonis eins, bonomm eins) 170, 3.
AR (hib. ar) cambrice in vetnstioribus tantum libris
ot Land. aervata hac ibrma disparatur a praep. gnar (guor, com. arem. war,
oar = hib. ybr), postea utraque permisceri solet sicut eaedem praepositiones
in hib. hod. ar. Qoare exempla huias formae e Mab. infra proferentur.
Exempla sefTatae propriae significationis loealis e libroLand.: ir ford ar
tndi, ir rU ar trodi, rit iguein ar trodi (Tia, Tadnm ad Tr., Tadum I. ad
Tr., flaviom) 192. 218. penn ir cUxud ar uise (initium fossae ad Iscam) 216.
Mn tatae significationis exemplnm e Mab. : nya ry ef oe uod nae ar werih nac
yn rad (non dabit is eum, gladiom, sponte nec pretio nec ut donum) 2, 227.
Plerumque tamen praeponitiones latinas propter, per, pro eignificare solent
propriae formae cambricae ER (vulgata forma hod.) et YR, frequens in Mab.
ER: menegi y orthur mae mi ath vyrytoys er enryded gwaaeanaeth idaw ef
(dicere Arthuro, debes, esse me qui vicerim te propter honorem servltii
ipsius)
|
|
|
|
|
(delwedd F9333) (tudalen 670)
|
670 (634. 6S6} IV. 2. PBAEP08ITIONSS
BRITAKNIOAK.
Mab. 1, 244. yn ofnatec eryneigna (timida propter negotiajn sniim) 2, 46. De
tempore in postrema Darratione recentiore: ei* «/« mU (per mensem, menM ab
hinc) Mab. 3, 334. De infecta eir in formtilis eirinoet, eiryoet snpra actom
est (p. 616).
YR: menegi idatv mae mi ath vyrywys yr enryded a gwataanaeth y mrdatr (dicere
ei esse me qui vicerim te honoris caosa et ministerii Arthari) Mab. 1, 249.
medwl arall ae kyffroee ynteu nat yr medwl ymdanatc ef ydywedat$ei hi liynny.
namyn yr ystyryaio karyat ar vor arall (cogitatio alia ezpergefecit illua,
non propter cogitationem circa ipsum dixisse eam, uxorem, hoc, sed proj^
amorem in aliom virum) 2, 35. yr awelyeh nac yr aglyieyeh amqfi. noc ym
choeldi dracheuyn (propter quod Tideris nec propter quod audiveris circa me,
noli reverti) 2, 36. ac yr duw ac yr dy syberwyt pwylla ufrthaw (propter deum
et propter honestatem tuam, miserere eius; yr duw, per deum, obsecrandi for
mula fq.) 1, 270. oes obeith gennyt ti ar gaffel dy ellwng ae yr eur ae yr
aryant ae yr golut preasennawl. ae yr catwent ac ymlad (num spes tibi, te
conseenta mm dimissionem tuam aut per aurom aut per argentum, ant per donum
pretio sum, ant per pugnam et contentionem ?) 2, 284. nas rodwni euo ettwa yr
y pall' frei goreu (non darem ego illum pro optimo equo, equum meum) 1, 10.
welydi yma yti bwyth yr ireit bendigedic (ecce tibi hio remuneratio pro
ongaento be nedicto) 1, 30. yr rydit idaw yrodes hanner y gyfoeih ehun (pro
libertate dedit ei dimidium imperii sui ipsius) 1, 30. De tempore: ny weleia
yrmoet y gyfiy (non vidi mea aetate eius similem) 2, 7; saepius tamen
eirmoet, vid. sapra.
Cum pronominibus suffixis formulae (hod. ero/ etc.): yrqfi a duw ebrwe y
medrfiist (per me et denm, malum perpetrasti), ac yr duw ac yro/ ynneu for di
(propter deum et propter me, cnra tn!) Mab. 1, 267. yr duw ae yro/ imhtu (fet
deom et ine ipsum) 3, 209. ua roda/ yryfi a duw (non dabo per me et deoa) 1,
265. yrot ti mi abwylla/ ac aroda/ y eneit idaw heno (propter te ego mise
rebor et dabo ei vitam hac nocte) 1, 270. os oth uod y gwney ditheu yr^ l^
sondeb tragywyd diwahan auyd yrom tra uom vyw (si sponte tu facies laihi,
connubium perpetuum inseparabile erit nobis, quam diu erimos vivi; cE hib.
vet. airibsi, airriu, vobis, eis, p. 624) 2, 46. Cum d 3. pers.: nyt gwerth
anm e/ dim. ua vynna/ . . . vn gwerth yrdaw (non pretium in illo ollam, non
Talet quidquam. nolo ullum pretinm, sumere, pro eo) Mab. 3, 158. iawn ytc idm
co§au ymi ac yr wreic Itonno awnaethom yrdaw (iustom est ei reminisci nibi et
mulieri huic quod fecimus pro eo) 3, 35. kyuarih arodei yr kwn heb gHyoie
yrdunt (stetit contra canes, non rediens propter eos, nrsas) 3, 150.
Cornica ER e propria significatione locali: er an trey» me an k^dm (per pedes
eam demittam) R. 2082. an ca§en er an ateeU yn toulsen (n eam caperem, per
axillam eum iacerem) R. 290. kymereugh er an thyo bas (ooni pite per pedes)
R. 2076. orog rom bo er an thewen (sospendium patiar per maxillas) O. 2651 —
cf, erbyn (obviam) infira inter praepp. nominales — saepe transfertur, ut
respondeat cambr. «r, yr: cout er the fyth (loquere per fidea tuam) O. 1441.
lauar thymmo er the feth (dic mihi per fidem toan) 0. 676. leuercugh er agas
fyth (dicite pcr fidem Testram) R. 2027. du» ganto er y enfm (veniamus cum eo
propter eius malitiam) D. 1501. guyn aga bey» er bonee (cua dida earum sors
quia suut) D. 2650.
|
|
|
|
|
(delwedd F9334) (tudalen 671)
|
IV. 2. PBAKPOSmOirBS aitlTAHinCAK.
(636. 687} 671
AMmoriea exempla non uiTeiumas.
IN, YN (hib. th, t, in) in cambricis libris recentioribus n mutat ante
coBMnss secondum praecopta (p. 117), in yetostioribus saepius omittit tam
ante consonas quam vocales.
Exempla cnm intellecta hib. in com datiTo: dierehim tir telih. haioid ilau deu
f. gelhig (ad poscendam terram T., quae erat io manu E. filii O.) God. LichE
(App. L. Land. p. 271). dir main i eecin ir alt (asque ad lapidem in dorso
saltas) L. Land. 186. yn yny» prydein (in insula Britannia), yn lle arall
(ilio loco) Mab. 1, 4. 5. Cum sensu motionis in locum factae vel ad tempas:
gr^at guetig nii min i tutbulc hai cenetl i oi$ oieou (notarius postea non
surget in T. et genus eins in aetatem aetatum, in perpetaom) Cod. Lichf. L c.
aper earwm i eiver diued (influxus C. fluTii in C. D. flaTium) L. Land. 117.
erafnell bet pan dtteynn yn uiae (Cr. riTUS, donec incidit in Iscam), guy
nyhyt hit pan ditejfim yn hafren (G. secnndam eom, donec incidit in Sabrinam)
127. aper famemn doudee eeint yn linn tyuadon (ostium fontis duodecim
sanctorum in sta gnam S.) 138.
Ante aiticalam: in ir gnarimhetie (gL in argato, foro) gl. Ox. 38*. gnar ir
heimrA iteid ar i frut in ir eoit maur (soper yetas Todum quod est ad fleviam
itt silTa magna) L. Land. 70. ar hit i nant du dirgnairet bet pann diicin
inidair CM eirehu taf (seoondnm fluTiam nigrum deorsum donec cadit in terram
ante qoua pervenit in T. fluyium) 247. gweieon ynsaethu yny Ue y gwelaei
gynon (pneri sagittaates eo loco, ubi Tiderat C.), ygioeis»on yn »aeihu yn yr
un Ue (paevi sagittantes codem loco) Mab. 1, 12. 22.
Formnlae cnm pronominibus suffixis: a chymryt trietit agoueileint awneuthum
ynof atn kynny (et snmere tristitiam et sollicitudinem coepi in me de hoc)
Mi^. 1, 5. fia weleam eiryoet vUwryaeth yn wreie kymeint ac ynot ti (quod nun
qoam Tidimos ferociam in maliere tantam quantam in te) 3, 29. kawc aryant
aduifyr yndmo (lanx argentea et aqua in ea) 1, 15. ar ffonn hayarn
adywedasaei y gmr y mi uot Ikoyth deuwr yndi. hytpy» oed genny/i uot Uwyth
pedwar milwr yndi (et claTa ferrea, in qua dixerat rir mihi esse pondas
duorum Tirorum, persaasum mihi erat esse poudus quattuor militum in ea) 1, 7.
kawgeu aryant ttdwfyr y ymolehi yndunt (lances argenteae et aqua ad laTandum
in eis) 1, 5. guiedy ryuynet gwyUtineb yndunt (cam redisset feritas in eas ,
capreas) 1, 236. Oam ceteria personis formnlae hodiemae ynom^ ynoch.
Cornice IN, YN: yn kyg yn goy» ow pewe (in came, in sangaine TiTens) P. 256,
4. ynU may then (quo loco eram [quo ibam]) 79, 3. dowr ha goya yn kmntdua
(aqua et sangnis in mixtione) 58, 4. yn neff tregys, yn nef tregi» (in cmIo
moratns) 7, 2. 98, 3. Abiecto n cum pronomine possessiTo inlSxo: me a
v«A...yth eeruy» (ego ero in serritio tno) 49, 1.
Onm pronominibus sufSxis : ow oolon ynnof a ter (cor meom in me firan getor)
R. 707. nynau» fout ynno» guely» (non est ritiam in te risam) O. 2293. ymo
feat luhua tol . . . a ve teUy» (in eo, capite, permulta foramina sunt
forata) P. 133, 4. ynno me ny gaffe scyle vua (in eo non inTeniebam causam
iustam) 142,4. an ioul i.nno re drec»e (diabolas in eo insederat) 47, 4. an
grayth ynhy eae (gratia quae erat in ea, matre lesu) 222, 4. han grous a ve
dreheoy» ha IhHt fttitey» ynny (et crux est erecta et lesus fixus in ea) 184,
1. vn
|
|
|
|
|
(delwedd F9335) (tudalen 672)
|
672 (687.688) lY. 2. PbABPOSITIOMBS
BRITAKMICAS.
ethow ... a vyiku kenter ynhy (ladfteos cUtoid impolit in eua, nianam) 182,
2. a nynteu ynnon ny agan colon ow leaky (nonne erat in nobis cor nostnim ar
dens?) R. 1321. han eorfow eta ynne (et
corpora quae erant in iia, aepdcris) P. 210, 2.
Aremorica eiiudem praepositionis forma dnplez est, EN vel E. Illa ante
vocales potissimom asorpator: en flol mandamantou (in omnibns mandatis) BoL
62, 5. eti hanu doe, tn hanu an tat (in nomine dei, patris) 180, 3. 15. en
ttn Uch jjennae ('alicabi') Cath., vel oua articalum continens: en ealon
,.fan toingi^ (in corde cam cogito) Bnb. 8, 1. collet en bet man (perdita in
hoc mondo, opera mea) 4, 15. en bro a vezo bras (in terra erit magnos) 86,
24. en brtii inan (in hac Britannia) 84, 15. 88, 13. do quelen en eneten man
(ad docendoa in hac insala) 6, 22. en manyer man ('ita, itaque') Cath.; tamen
etiam aate consonus, ubi de articulo non sit cogitandum: en fateton arall
('aliter'), en manyer arall ('alioquin), en pep lech ('ubique'), enqmchen
('tenus, prope, ioxta) Cath. en creit ma calon (in medio corde meo) MJ. 25 b.
en nep faienn (ullo modo) 88 a. Quamquam frequentior hic est forma E:
equiehen ('iaxta') Csth. MJ. 99 b. ma mir e pep tech oz ptchet (serva me onmi
loco a peccato) Boh. 16, 14. den brat e keretie (homo amplus in Ceretica) 28,
24. guirion e bro bre tonet, tantel e bro Breton (instufl, sanctofl in terra
Britannonun) 44, 16. 48, S. e breit ytel
(in Britannia inferiore) 100, 8 206, 17. beuaf reed e leallet (rirui omnino
in legalitate) 28, 15. Item poat verba motionis: en maM ('extra', foras)
Cath. Boh. 56, 17. 60, 11. en ty he digacc a griff (in domam «am ducere rolo)
24, 1. dvet bremon en leandi (renite nnnc in oonTentom) 38, 4. duet mat mk
huy en abaty hac en ty man (bene Tenistis vos in abbatiam et in domui hanc)
186, 6. c^ duet e buhet (Tvni in vitam) 14, 1. monH voar mmr e bre aralt
(proficisoi mari in alium terram) 4, 23. eoeeet <^ e gou ha touean (inoiE
in errorem et angorem) 4, 16.
Ante pronomina posseasira: troet eo em bmt em ttudi (cecidit in anima meam,
in stndium meam) Bnh. 20, 2. euel vn merch en he guerc^det (nt pneDa in
Tirginitate sna)18, 8. em cq^ (in ntero meo), en ho c<^ (in ntero Testro),
«n ho ctdon (in corde vestro) MJ. 24 a. 23 b. 25 a.
Cam pronominibtts saEBzis: henoe et vihet . . . enouf me teandalieet Qac
nocte in me scandalicabimini) MJ. 68 b. daloh clos dez not an propot ao ennet
(senra firme die nocteque propositam quod est in te) 14b. bout enode ne HA*
quet (esse in te non debebat) 149 b. pouU enhafhoant (exdta in eo desideriam)
Bah. 86, 10. ennaf breman eo emaln'^ goall (in eo nunc est ininria) 166, 19.
dton^ eren bed enhqff (eamus protinus ad eum), duet euel hen bedec enhaf
(reBite ergo ad eam) 184, 1. 18. me meua enhy an audiui mttyhaf (habeo in ea,
De metia, maximam voluptatem) 30, 3. mont bet enhy an griff (ire ad eam, pml*
lam, Tolo), VM men ma enten bet enhy (cogito proficisci in eam, Denietiam)
24, 1. 30, 2. an doa enomp ny birvidie . . . hon ealon ny (nonne erat in
nobis kt Tens nostrum cor?) MJ. 209 b. diou union «o enoch guiryon ordonet
(doae anio nes quae sunt in Tobis rere ordinatae) 27 a. ennhey (in illia,
aoriptaris) 234 b.
IS Oiib. ia^ infira), tum simplex inTenitur tum composita com od (i.e. o-A';
ad L. Land.): teir eru iti rit deueit (tria ingera infira Tadum OTiam) L.
Laod. 287. gwraged oll it vy Uaw inneu (mulierea omnes infira manam meam,
iiiE*
|
|
|
|
|
(delwedd F9336) (tudalen 673)
|
rV. 2. PRAKPOSITIONBS BRITAHinOAB.
(638. 689) 673
me sedebant) Mab. 1, 5. i bron tr all adia «r eceluia niatien (aA pectas
saltas infn ecclesiMD N.) L. Laad. 232. ditgynnoMei arthur aelu y kedym odia
kaer uadon (descenderat A. et viri eius fortea infira C.) Mab. 2, 380. Comica ezempla non inTeniantar, neo aremorica
vetustiora. Arem. hod. o-tz adverbii vioe fongitar, nisi additar praep. da.
UCH (hib. 6t, u€u, supra), sicat praecedens, aat singalaris aat cum eadem
particala: uuo nim it nem (sapra caelom, infra caelom) Cb. carm. 1. gweUt
aoed ueh eu pennau ae ia eu traet (stramen quod erat saper eonim capita et
infra pedes eorum) Mab. 2, 374. pan uei uwyha/ y glaw. dymued uch ylaw ac
arall ia y law y bydei yn tych (quando erat plavia maxima, quantum tegitar
palma supra eius manam et item infra eins manum erat siccom) 2, 218.
Praepositio utraque cam pronomine soffizo: ae gleicaae ohonunt ynhafren. yny
yttoed yn llenwi odyuohtaw X^^t is deici ab eis in Sabrinam, aper, donec
demergebatur infra) Mab. 2, 246. ar parth ffuUeugin dir ecchti» bet mouric di
penn tr inia ad huehti hapenn irall adiati (a parte occidentali ecclesiae ad
M., ad caput insalae super eam et capat rapis infra eam) L. Land. 231.
Comice et aremorice semper additar praep. a (cf. p.
6C8 sq.). Exempla cornica: a ugh eglot tek . .. an ytethoa y Jeua (sapra
ecclesiam palchram aedes erat) P. 13, 4. a ugh pen eriat gorrya (sapra caput
Christi positus , libellus) 189, 2. an meyn.. .. eae a ugh Ih&a (lapis
qui erat saper lesam) 244, 3.
Cam pronominibus soffixis: elewya . , .vn el ov talleth cane a vgha/ war an
wethen (aadivi angelnm incipientem cauere sapra me in arbore) O. 2)6. dre
grace an tua a vghon (per gratiam dei super nos) 0. 1861.
Aremoricnm exemplum: gant curun ha foultr digcoultret a vt ma penao
ditqtiennet (cam tonitm et fnlmine erapit, super capnt meum descendit, tem
pestas) Buh. 94, 13. Hod. a-uz adverbii
natura praeditum eget praep. da.
AC (hib. oc?) integra servata ante vocales, a ante consonus, sed aspirans
tenaes (p. 193) codem fere osa quo est praep. germ. mit, cum intellecta
instra menti vel societatis.
Exempla cambrica iam inter glossas Oz. 42* (sine aspiratione) : ha erip (gl.
pectentem, i.e. pectxne). Recentiora: y tynnir aehyllell prenneu oe uarqf
(rellitar forcipe lignea e barba eius) Mab. 2, 236. taraw aorue owein
achledy/ (percatere coepit O. gladio) 1, 31. Uaww eroehan a dw/yr (implere
vas aqua) 1, 17. aehyt gerdet avmaei abwyatuHeit. achyt ymborth ac wynt yny
oedynt gynejin ae ef (et aua ibat cam besdis, et alebatar cam eis, donec
essent fftmiliares cam eo) 1, 27.
Cum articalo ar: ir e/ ar ireit hwnn (angne eum hoc unguento) Mab. 1, 27.
Prononuuam personalium non est suffixio, sed adiunctio formae absolutae: ny
dtwaryei weitaon vy mom a mivi velly. minneu a ehwarya/ a thitheu val hynn
(non ladebant pueri matris meae mecum ita, ego ludam tecum item) Mab. 1, 242.
(orou karw a hi (caedere cervum ea, clava; ffonn, fem.) 1, 7. Comica et
aremorica exempla haius praepositionis desunt. Cognata antecedenti praep.
videtur cambr. A.QB. (cf. adi. hib. acM., oeua, vicinus) : hyt pandehoy/ hyt
ym ach mur kaerloyw (donec veniam usque prope monun C.) Mab. 2, 234. ach y
law, ach eu law (iaxta eius, eorum, manum, i.e. ioita eam, eos) Mab. fq.
ZCVSS, OBAMIt. OBI.T. Ed. U. 48
|
|
|
|
|
(delwedd F9337) (tudalen 674)
|
674 (<39 MO) IV. 2. PRAKPOBmOmS
BBITAHinOAB.
AT, ATT (ad), praepositio cambrica satua frequens, etei seeondam ea qoae de
mediis cambrice interdum transgredientibus in tennes sapra dispatuta nBt (p.
38), comparanda videri potest oum part. ad in compositis hibeniicis et
^ftllicis vetustis, inficit tamen consonas sequentes (p. 199).
Exempla: yua ydoeth kei at arthur (tam venit C. ad A.) Mab. 1, 22. y ehet dyl
adoeth att uatholtech (nantius allatas est ad M.) 3, 85. ymehoelut aorue kei
at y yedymdeithon drachefjfn (verti coepit C. ad socios saos revro) 1, 24.
iy<t^ aoruc all owein (venit ad O.) 1, 20. dyuot all y wrwyn, att yr
iarUes (Venire ad puellam, comitissam) 1, 15. 19. ydeut/t att y u<tm
(venit ad matrem soam) 1, 236. 238. nestau aorue att y garric (appropinqoavit
ad rupem) 1, 31.
Cam pronominibus sofBzis: yua y gwybydafi dy dyfot titheu attt^ (tua sciam
venire te ad me) Mab. 1, 15. dyuot tu ac attat (venire ad te versus) 1, 8. «#■ geteawl
wyfi y gan arthur attat (mandata sant mihi ab A. ad te) 1, 260. ^ nessau
avmeuthum attaw (appropinquavi ei) 1, 3. dyth^ aoruo iunel attei (veait L. ad
eam, comitissam) 1, 18. ydoeth triehawr ogewri attam (tres gigantes ve neront
ad nos) 2, 57. dyuod aortsgant y llu allunt (veneront copiae ad eos) I, 25.
ac o dau neb atadunt (atque siquis venerit ad eos) Leg. 2, 11, 22.
AM (pro AMM, hib. timm, imme, vet gall. ambi, circam, circa, oE. pp. 84 147)
praep. cambrica, per se non extans cornice aat aremorice, altemat co* YM,
praesertim in forma aacta AMDAN, YMDAN.
Ezempla e Mab. (abi destitotio sequentis consonae saepios nef^egitar):
aehyniryt twel a vliant gwyn aedodi am vyruegl owein (et samere mappam liai
albi eomque ponere circam cervicem O.) 1, 17. ractal eur am pemn (frontais
aureum circum caput) 1, 3. am y uareh (circa equanr suam) 2, 68. ydeu uren
hin atmsaysant ygyt ampertud y ryt (dao reges appropinqoarant simul eirea
niedium vaduu) 3, 12. am hanner bwytta amo/yn aorue y gtor (circa meEua
prandii qoaerere coepit vir) 1, 12. taio» ymedreia i am bettn y eaiio (rectc
constitai ego circa caput, de capite, cervi) 2, 28. Literdam idem significit
quod praep. er, yr (propter, pro): paham heb yr Iti. am nat toyt ynenryded
(cmi iuquit illa. idcirco quod non es aequo nobilis; paham, p. 399) 2, 10. a
^/mrjft triatit attmeuthum am hynny (et capere tristitiam coepi propter hoc)
1, 5. peik aroydy ymy am hyn (quid dabis ta mihi pro hoc?) Leg. 2, 4, 9.
hfttat ti odym y wnevthur iaum ymi am dy agkenhemdawt dy hun (sarge ta inde
ad satisfariea dum mihi pro tua ipsius impadentia) Mab.° 2, 65. Item cam
isfinitivo: torri y gallon . . . am teelet y eledj/f ynllad y toyr (frangi
oor eios, ob videre, quia videbat gladium caedentem viros) Mab. 3, 99.
Adduntar saepius post haae praepositionem vel subst penn (oaput): y pennyal
aoed amben kei (coaeonu qui erat circum Caiam) M^. 1, 258. yt^ del. y iarU ae
holl allu gtmtaw amr penn y lle hwnn (donec venit comes eiusque omnis
potestas cnra eo oirca hnao locum) 1, 252; vel praep. tan (sab): ymdan y
uarchy ymdan y vareh (ciroiim eius equam) 1, 264. 279. 294. 2, 388; 1, 282.
ymdan eu meireh (cii«am equos eorum) 2, 38. gwisc ymdan y gtoraync hfon
(vesti, arma hnno adolesoeatalam), a derw heb ef ymdan y gwraync hiontiw
(estne indutus, inquit is, adolesceataliu ille ?) 3, 205. 206. agtoite ymdan y gwr o pali coeh (et vestis
circa virum e •• rico rubro) 2, H76. Praemittantor aliae praepositiones,
quibus modo viz mo tatar significatio, modo certus quidam sensus efficitor:
diam y eam (de imarii^
|
|
|
|
|
(delwedd F9338) (tudalen 675)
|
lY. 2. PRASPOSmONIS BBITAinnOAB. (Ml
683} 675
nidiciiu&) L. Land. privil. p. 118; codem HMcio ua p«rtineat dam
(contractum sicat in comp.): mi am frane dam an eaJaur, mi am franc dam an
patel (ego et pner mens ciroa oaldarium, patellam nostram) canu. Gb. y am e dyskyl ae ef^ y am etan ae ef (de ciroa
menaam, ignem, com eo; i.e. oppositas ei inter media mensa, igne) Leg. 1, 6,
1; recentina oddiam: oddiam ai draed ef (de pe dibus illiiiB, solata est
catena) liab. 3, 345. hjft am hanner bwyt (osque circa mediom prandii, nollam
Terbnm dictom) 1, 5. hyt ym aeh mur kaerloyw (nsque eirca moros C.) 2, 284.
dynestau parth ae yno dan ym ardisgrcyl obell (appro pinquabant versas eam
partem osqoe oirca animadversionem e longinquo, donec animadverterent procal;
notanda hic forma dan ym, sapra ymdan) 2, 236.
Pronominibus snffixis semper praecedit formala composita emdan^ ymdan : dodi
gvriae arall amdanaf (induere aliarn Testem drcnm me, coepemnt) Mab. 1, 4.
nyvmaeth y gwr ymdanqfi o vatcred. kynieitU amkareharu (non fecit vir oiroa
me tantom, non hcat me tanti, ut me caperet) 1, 10. kymer digaxon o arueu
ymdanat (same satis annomm drcnm te) 1, 259. gwiae ymdanat (indae Testes
circam te) 2, 85. agtyuydi geureu ygwyr ymdanat (num aadis ta Terba rif o n
im <»roa te, de te?) 2, 37. manteU o pali mdyn ymdanaw (seoondum imi
tationem oodids, ed. ymdaw Titiose; palliom e panno flaTo oircam eam) 1, 3.
ewneallt ymdanaw ef ae ymdan y uarch (pallium circam ipsam et circom equam
eios) 2, 888. awitgawd y arueu ymdanaw ae ymdan y uarcih (et indnit armis se
et eqonm soom) 1, 264. gwiegaw ymdanaw ac ymdan y uarch^ vareh (indaere se et
equnm snam) 1, 279. 282. dujyn kedymdeithon idi o wyr agwraged hyt nadywedit
am «n vorwyn yn yny prydein vwy noc amdanei (daii socii ei, Eni tae, e Tiris
et malieribus, ita at de nalla paella in insnla Britannia plns dice tetur
quam de ea) 2, 28. ractal eur am y phenn. agvrisc o bali melyn ymdanei
(Brontale aarenm circa oapnt eius, pnellae, et Tostis panni flaTi oirca eam)
1, 14. y wiee avynno ymdanei (ad indnendam quod Tollet drca se, pnellam) 2,
20. iM hi nae ehennat nydaw byth amdanunt (nec illa nec legatas das Tenit nn
qoam ciroa eos) 2, 217 sq. nyt oed dillat jfmdanunt (non erat Testis ciroom
eas) 1, 36. hendiliai atueiledie ymdanynt (Testis Totnsta laoera oircnm eos)
2, 24.
3. Praepositiones monosyllabae consonis et incboatae
et ter ninatae^ mtn, guor, rae^ hep, ian, tra^^ true, rung, gurth, eant,
kint', ne»; oom. r^.
MIN, MTN, praepontio cambrica nec in Idbemioa lingna reperta, neo in eomica
aat aremorica, in obsecrandi tantom formnlis extat: myn vygret (per neam
fidem) Mab. 1, 240. n^fnnilaw vygkyfeHU, mynllaw vygkyfalllt (per manom amid mei),
myn dylaw di (per manam taam) 1, 11. 277. mynygwr angwnaeth ni ar y delw honn
(per eam qui nos formaTit in hanc formam; praecedit 241 : yr y gwr ath wnaeA
ar y ddw honri) 2, 242.
GUOR hibernicae praepositioni for respondens britannica integram hanc fermam
eztra compositionem (de qua agetur infra) oambrice Tiz in libris to
tnstissimis serraTit: gnar irhennrit (snper vetus Tadum) L. Land. 70. Plenun
que eambrice (sicat hibernice in recentioribus libris) commiscetur onm praep.
or, at in Mab.: kaer lUon ar wyte (dTitas legionom ad Iscam) 1, 1. gwahan
ford ar y tu deheu itt (Tia dirisa ad latns dextrom tibi) 1, 6. ar y Uech y
nae kawe aryant (in lapide, saper lapidem est lanx argentaa) 1, 8. aphont
ttwe
|
|
|
|
|
(delwedd F9339) (tudalen 676)
|
676 («8«— «34) IV. 2. PRABPOSmOMBS
BRrrANHICAS.
Ijfnt ar yr cmon (et pontem ridebant saper flamen) 2 49. ar our ar y tir, ar
vor ac ar Hr (terra marique) 2, 235. 3, 270. Inde aliquaQtnm deflexa signifie»
tione: glewlvjyt oed yno ar vreint porthatpr (Gl. erat ibi rita portarii, ut
porta rivs) 1, 1. dwc dUkeu wynt yma y ffymryt digavm ar vygkost i . . . e/
ae dueyno y ff!n>**V^ digawn argoet gereint (adduc eos huc at satis
accipiant somptu meo, , . . is dozit eos illuc excipiendos sumptn G.) 2, 45.
Exempla ugnificatae motionis ad locnm: yny debyeko pawb dygwydaw y ntf ar y
dayar (ut eogitet onasquisque decidere caelam in terram) Mab. 2, 227. ae
ytgytmu ar yuareh (et ascendere in equom suam) 2, 38. bwrw kawgeit or dw/r ar
y lUtih (fbndere lancem plenam aquae super lapidem) 1, 13.
Motio contraria e loco
signifioator praemissa praep. ^ (= <fi!, p. 662): ky gyrckaf Ue y ar uor
ae y ar dir (locas optime accessibiiis e mari et e tem) Mab. 2, 5. y ar y benn
ef y figwn yayr bop ueher (de eius, rapis, capite ferie bam stellas qosTia
vespera) 2, 233. troes yr helym y ar y wyneb (decidit galea de fiocie) 1, 25.
kyffroi y ar y medwl (expergefieri e meditatione) 1, 259.
Eadem praepositio cnm pronominibus guffixis ab ar primitiTa («r, yr) le
ceniitOr forma aaota ABN. Sing. 1. pers.: yua y menegeia i yr gwr pwy oedm.
ar kerdet oed arwrf. adywedut vy mot yn keiaeaw aorffei amaf. neu vinneu
aotfii arbawp. ae yua edrych aoruc y gwr amafi. agowenu (tam dixi ego yiro,
qui« essem, et itor qood erat propositum mihi, et dicere, me esse quaerentem
qui me saperaret, an ego snperarem quemvis; tum Tir aspicere me et sabridere)
Mab. 1,5. 2. pers.: a vu e/ gennyt ti a gwneuthur
amuod amat (nam fiiit is tecum et fecit inioriam in teP) 1, 240. pa
diaepedein yetyd amat (quae toci feratio est in te?) 1, 248. nyt arnat ti y
byd y keryd. namyn ama/i (non in te erit reprehensio, sed in me) 1, 246. 3.
pers. masc: pan edryeheii ar y pren* nyt oed un dalen amaw (cam inspicerem
arborem, non erat nnam fblium in es) 1, 9. Fem.: nyt oed «n yslyUen heb delw
eureit amei (non erat nnum spatiaffl sine effigie aarata in eo) 1, 15. y
gwelei e/ yr elor. allenn o eliant gwynn arnei (Tidit feretrom et tegmen lini
albi in eo) 1, 16. Est etiam fonnola feminina terminats t, infioiente vocalem
praepositionis: Uech ynymyl y ffynnawn. ar kawe emi (lapis ante fontaoam et
lanx super enm) 1, 13. e/ awdei gaer uawr. aihyrett kadam amyl emi (is
Tidebat castrum magnun et turres finmus crebras in eo) 1, 250. Uya iarUe» y
kampeu. py gampeu yetyd emi hi (anla comitissae reram fortater gestarum; quae
sont res fortiter gestae in ea?) 1, 271. Phir. 1. pers.: corn y wallaw amam
(comn exhaariendum nobis) 2, 223. 2. pers.: 0* go/ut a daw amawch oa gallt^
lea mi ae gwna/ (si necessitas Teniet saper Tos, si potero prodesse, ego id
faoiam) 1, 256. 3. pers.: drwe ydaeth amuiU hynny (male accidit eis illnd) 1,
15. ny lyuaaaei neb . . . kynnuUaw ua meireh nae arueu. rae dodi y vryt or
mab amunt (non permisit cuiquaiu adferre nec equos nec anna, ue vertetet
aoimom poer ad ea) 1, 236. Est etiam forma magis aucta ARNAD: Uoneit ydwm o
vereu. a golwython amadunt (manos pleua ts ruum, et frusta in illis) 1, 2.
byrdeu oed gwedy eu dyrchaueL a bwyt a Uynn yn dieUawt arnadunt (mensae eraat
paratae, et cibns potusque abandaoter sapw eas) 1, 263.
Cornice et aremorice eadem praep. etsi perpetua infectione, serrata tamen w
scribitar WAR vel OAK (aacta foorn, oarn).
|
|
|
|
|
(delwedd F9340) (tudalen 677)
|
IV. 2. PBASPOSmomB BUTAIWIOAS.
(«86.648) 677
Gornlca ezempla: toor p«tiahj/U em gcrua (in piimaoalo eom poBoit) P. 13, 3.
war an forth dylUu a les a ve gurri» (super viam vestea late sant sint ta«)
29, 3. dm eyth ny yl amontye ua Uuereil toar unow oll myni (nemo poteet
oompatare nec dicere ore omnem magnitadinem) 59, 3. war dyth paeoh (die
paschae) 124, 3. eaman ua yUy gwyje wamans ua botee y ben (ut nequaquam
posset cavere, ne poneret deorsnm capnt «anm) 205, 2. vmr ov feth, war oo
jyth , war ow fyth (per fidem meam) 0. 1080. 1206. P. 155, 4. Semel or the
fyth (per fidem taam) D. 202.
Cambrico y ar respondet 5« foor: ha pylat Je war breder a leueru (et P. ex
cogitatione dixit, post cog.) P. 129, 1.
Cum pronominibns snffixis: meebry vyth t« ny vea v)ar\n\c^ ve (potestatem
nollam haberes saper me) P. 145, 2. galloe warnaf ny fye* (id.) D. 2187. ar
luth wamua tregerylh (domine, in te gratia) 0. 1015. wamff^o a rug ery (de
eo, in eom, Pilatam, fecornnt clamorem) P. 117, 1. y beynye o oref ha brua
ivurnojo (dolores fortes et magni erant in eo) 56, 3. pan a dra a ynnyough wy
warnojo (qoare instatis to8 in eum?) 99, 1. an aaen a ve kerghye wame^y rag
eeeye dyllas pan a ve gorrye (asina adduota est, ad sedendum in ea restis pan
nonuu poaita est) 28, 3. toor eigan fUhye . .. ha waman (in liberos nootrus
et in nos, veniat nltio) 149, 4. Jen meny^yow why a ergh wamough cc^e (montes
iubebitis snper tos cadere) 170, 1. wy a gyff bohoeogyon pub er warnough ow
carme (pauperes semper inTenietia ad tos clamantes) 37, 3. wofmef^ gweleone
clecua (in iis Tiderunt morbom) 157, 2.
Aremorica forma, sicnt hodie Tarie smbitur et pronnntiator (war^ var^ trec.
comng. oar, quin etiam ar apud Yenetos et Comngallorum partem), iam in libris
nostris Tariat scriptione OAR Gath. MJ., VOAR Buh. (of. oofm, voan, enun):
oar ('snper) Caih. oar he cfioue hon droue a dougna Qa nmero suo nostnim
malnm portaTit) MJ..3b. oar un dro (nna) 21 a. om' nep tro (rum quam) 118a.
oartro ('drca'), bezaf oartro ('circomstare'), tre^ oartro ('am bire'),
querxet oar quia ('retrogradi') Cath. monet voar mar (proficisci mari) Bnh.
4, 23. aantel meurbet voar an bet man (ralde saactus in hoo mnndo) 46, 21.
aedoff aman voar an hent (aum hic in itinere) 36, 21. Post Terba motionis :
quae voetr an bet (i in mundnm) 2, 2. deomp buhan voar an maea (eamus
celeriter in campum, rus) 28, 17. Significans Gaosan: roor te pan eo oe
appetU (propter hoc, quia est Testmm desiderium) 24, 17. oor ae ('ergo')
Clath. MJ. 47b. 68». b etc.
Cambrioo y ar respondet arem. dioar (hod. <fiwar): aua bilenet dioar e tro
(agite, nebnlones, ex eius drcuitu, Ticinia) MJ. 73 b.
Cum pronominibus sufGxis exempla: gallout en ae oamoufme nez ve quet
(potestatem hic de me non haberes) MJ. 1 13a. betet lamet ... an marv man han
bam dioamouf (dematur haec mors et iudicium de me) 65 a. aaehomp oarae a un
youU oamesafoll (trahamns igitur nno consensu ex eo omnea) 136 b. deomp hep
mar da hoary oamezy' X*$maB sine dubio Insom de ea) 145 b. peuch doe oar
nochuy (pax dei snper tos) 50a. m a aa^ oameze (feriremus in eoa) 72 b. Hod.
wamoun («nper me; Ten. amon, aman% wamethan (saper eum; ven. ar nehou},
wamomp (snper nos) etc.
BAC (cE faib. ren 7) nspondet lat oorum,prae, contra,
propter: racpob gnall
|
|
|
|
|
(delwedd F9341) (tudalen 678)
|
678 (642 M3) IV. 2. PRAEPOSrriONBS
britannicab.
(contra onine donmam) Leg. 1, 33, 4. inia rac pouitma deui (insala e regione
loci quietis D.) L. Land. 249. racenbid (gl. pro cnnctaram namero) Cb. 71.
Significationem localem magis servat coniuncta com sabst bronn (pectos):
dyrchafel aoruc y vwwyn rac bronn owein (mensam parare coepit paella corain
O.) Mab. 1, 18. aehyweiriaw y uarch yndiwall. adodi dogyn o vwyt rae y uron»
(et tractabatar equas eios bene, et stemebator afihtim paboll corum eo) 1,
33. Simplex saepius transfertar at cam infinitivis : da yw gennyfi eu kymryt
okonaa. rac eu ko^el om gdynyon (placet mihi at ea, arma, somantar ab eo,
prae eonui sumptione, ne samantar ab hostibua meis) Mab. 1, 29. ueliy
ydifferaMant kwg lunet rac y Uosgi (ita liberaTerant Lanetam, ne
combareretur) I, 36. Eadem contraria significatione: yr auyr ynedrinaw rae
meint y gweidi ar uthfr» (ttb tremens propter magnitadinem fragoris e tabis)
1, 16. rac kowUyd (propter pn dorem), rac tristit (propter tristitiam) 1, 10.
18. rae ofyn (propter timorem) 3, 301. rcus blindtr (ob lassitadinem) 2, 41.
Cam pronominibus snffixis : achyuodi aorugant rago/ (et sni^re coepcrimt
corum me) Mab. 1, 4. hyfodi aorugum. aeherdet ragof (soigere coepi et ire
aote me, pergere) 1, 6. do» ragot (perge!) 1, 237. ny ehelaf vygkyttlwn ragot
(non celabo genns meam te).l, 276. kerdet racdaw aorue, y kerdawd raedaw (per
rexit, processit in itinere) Mab. fq. ackychiwyn aorue hitheu racdi (et
peigere coepit, pnella) 1, 15. vb wyr nawd duw ragoeh (heo, Tiri, gratia dei
vobis!) 2, 216. mt aaf yn gyuartoyd ragoeh (ego ibo dax oorum robis) 2, 232.
kerdet aorugant raedunt (progressi sont) fq.
Com. KAKy RAG, arem. RAC, simplici forma magis translata ad significa tionem
propter^ pro^ prhe, yim primitiTam eorum, ante magis serrat composita cam
praepositionibns de, di (p. 662) yel a et dnplici adi.
Cornica simplex: rag deneys eff an geue aweU boye (propter hamanitatem habait
desideriom cibi) P. 10, 4. an arghant a gtmeras rag eorfcH (argentua quod
accepit pro corpore lesa, ladas) 103, 2. rag henua (propterea, ideo) 5, 4. 7,
4. 26, 3 etc prag (propter quid? oar? cf. p. 400) fq. guyth vy rak an ioul
(serra me a diabolo) R. 1564. may fen guytiiyt rak an bylen (nt serremar a
malo) D. 41. Cam infinitivo contra quam cambrice aat idem significat quod
hib. do, cambr. y: an ioul Jegrytt a gewtyt yn delma rag y demptye (diabolns
Christo dixit sic eius temptandi causa) P. 14, 1. erbyn est rag y welat y tlk
ha rag y worjye (obTiam Christo ad eam yidendam illi iTerant et ad eam ve
nerandam) 29, 2, aat causam significat: en icherewyi a torrai rag bonas m
honoris (mali homines saccensaeront, quia Chr. colebator) 31, 1. Composita frequentius
cum dhe, varius com a vel daplioi adhy: du a sonat an bara y rag y abestely
(dens signavit, benedixit panem corum apostolis sois) P. 44, 1. an traytor a
gewsys ha je rag leas huny (proditor dixit et corum moltis hoai nibus) 240,
1. may fe dris je rag ctt pehadur\ei] (ut adducoretur ante Clm stom
peccatrix) 32, 1. pa ua vynne gorthyby a thyrok an arlythy (quod nolebtt
respondere corum dominis) D. 1821. ef a torrat a rak agan lagatow (u firegit
corum oculis nostris, panem) R. 1492. a rakpilat (corum P.) R. 2593. Umer the
welen . ..a rag an debel bobal (some Tirgam taam corum malo popolo) 0. 1843.
Cam pron. 8aE formulae: ragoff ua weleugh ole (propter me nolite fleie) P.
168, 4. my re weles ym hunrvt aihyragof el (ridi in somnio meo coiain ■«
|
|
|
|
|
(delwedd F9342) (tudalen 679)
|
lY. 2. FBABPOSmOKBS BBITANNIOAB. (643)
679
aagdnm) 0. 1955. nyngew ragoa »e Itije (non est penes te occidere) P. 123, 2.
thyraffo» ty cm gueUe (corsm te eam Tidisses) R. 1382. an gueleata a
tJtyragos (n enm Tideres ta corum te) R. 861. ny ve ragtho y honan (non pro
8e ipso, tolit doloret) P. 6, 1. an dour ov fythy a lea pup vr cl a
1hyi'agtho (aqua re eedens late semper prae eo) 0. 1686. yn tol o teUy»
rygthy (in foramine quod erat foratum propter eam) P. 184, 2. eleih "y
rygthy a seff (angeli corum es stant, Maria) 226, 3. ragon y peeye y dae (pro
nobis oravit patrem eaam) 9, 1. ynny bonua gorya ragon ny oryat a vynne (in
ea, crace, poni pro nobis Ghristos Tolebat) 153, 2. then cattel v» a ragon
(ad oastellam quod est ante nos) D. 174. ote an gvel theragon (ecoe rirgae
corum nobis) O. 1984. a tliyra gon torth vara ef a torrua (corum nobis tortum
pamem is fregit) R. 1490. oto kor/ . . . ragough toy pemya (corpns menm pro
Tobis emptnm) P. 44, 2. pan yn guyliough thyragogh why (cam eam videbitis
corum robis) R. 1913. govy ragthe (▼ae mihi propter ecs) 0. 2216. reaon\a\ y a rey ragthe (caosas illi
dabant pro se) P. 118, 2.
Aremorioa: dirae Ccorum, palam') Cath. dirao roen tron (conun rege thro
norum, orare), dirae roen bet (corum rege mnndi) Bnh. 26, 8. 68, 12. dirac
pep den (corum quovis) 64, 5. MJ. 81 b. dirae pep re (corum omnibus) 122 a.
dirac an tut, dirae en tut (corum hominibns) Bnh. 76, 3. MJ. 142 b. a dirae
eadam an bamer (corum, fortiter, indice) Bnh. 166, 2. Frequens formnla
loquendi: rac drtm, rac da drem, rae hoz drem, dirae hon drem, dirae hos drem
(ante visum, ante tanm, nostrom, yestrum Tisum, i.e. statim, illico). rac ae
('ideo', propter ea) Cath. Buh. 30, 2. 138, 14. 150, 7. perae (cmf) Cath.
Buh. 56, 8. MJ. 82». perae abee ('quapropter, quamobrem ?*), perae ira
('quamobrem?') Cath.
Ante pronomina safBza simplicem praepositionem non repperimus; compo titun
dirae sicnt hodie oommntari forma diraz (eodem modo quo hodie arcuth aate
pron. suE transit in araoz) docemur uno, quod inTanimus, exemplo: di razoeh
(corum Tobis) MJ. 24 b.
HEP (sine; hib. eech^ pp. 71. 122), p destituta HEB: hep amgnaubot (gl. •ine
mente, para sedet) gl. Ox. 88\ Cum infinitiTO saepins coniunctum: heb dy
tponu neb aimaw (sine ocoursu cuinsquam, ut non occurreret quisquam ei) Mab.
1, II. nyt oed un hoel heb y lUwaw alliw gwerthuawr (non erat nnus olaTus,
qui non esset obdactus colore magni pretii) 1, 15. Looalem significationem
praeter servaTit imum ezemplum statim proferendnm.
Cnm pronomine suffizo: yd a hitheu hebdaw e/ (praeterit ina ipsnm) Mab. 3,
19. yteauallech hebdaw e/ (sodetas sine illo) 2, 85.
Corn.: hep thanger (sine damno) O. 1615. hep wor/en (sine fine) D. 1562. kep
teow, heb looio, heb ow (sine mendado) O. 659. 1410. P. 76, 3. 174, 2. Cr.
2195. A«5 pyte (sine miseratione) P. 98, 3. 203, 1. Cum infinitiTo: heb cowa
ger (non diceas Terbum) 165, 4.
Arem.: hep mar (sine dubio), hep gou (sine mendacio) fq. hep youl (sine
Tolantate, inTitos) Bnh. 46, 13. hep ahee (siae oaosa) Cath. MJ. 149 a. heb
gonU (sme Inoro) 84b. hep muy {laxi» pluribns, solum) 52 b. 65 b. 70a. 87 b.
Cnm infinitiTo: hep ober eaeee (non faciens fiagitinm) 84 a.
Com proa. snE non inTenimns ezempla; hod. hepdeun vel hepeoun («ine ae),
hepthaH, hepdhaH, hepzhan (sine eo) eto.
|
|
|
|
|
(delwedd F9343) (tudalen 680)
|
680 (M8 6U) IV. 2. FBABPOSmOMBS
BBITAinnOAB.
TAN (sub), perpetoa fere infecdone dan, praepoaitio propria britaDnicae lio
gaae pro bih./o, associat aibi alina praepositiones ni di,y, cambrice
praeaeitim coniancta cnm pronominibus suffixis, varius a.
Cambrica exempla: deutroet owein dan y bord (pedes O. sab mensa) Mab. 1, 33.
gobennyd dan penn y «lin (pulvinar sab angalo ulnae eins) 1, 2. bfifdieek yma
. . . dan y paret hvmn (estote hic snb pariete hoc) 3, 199. y elywynt gy
uarthua cwn dan paret yr ystaueH (audiebant latratam canam sab pariete cu
biculi) 3, 198. eeuyll dan brenn gooer (stare sab arbore umbrosa) 2, 53.
grtne* thur pwU aorue dan y draet (fecit pateam sab eios pedibos) 2, 237. y
eUung y cwn dan y eoet (ad dimittendos canes sub silvam) 3, 8. fynnaum amheh
dan y prenn (fontem videbam sub arbore), ydan y prenn kwnmo y mae ffynnatcn
(sab illa arbore est fons) 1, 8. seuyU aoruc ydan brenn (stetit snb arbore)
2, 52. bydwch yma ydan y paret (estote hic sab pariete), y clywei dyyyuor
achy uarthua cwn y dan baret yr yetaueU (aadiebat tumaltum et latratam caDam
sub pariete cabiculi) 3, 198. 199. y vwrw yr Uawr y dan draet y uarch
(deicere eum ad humam sab pedes equi eius) 2, 48. yr brifford iataf ydan y
dref (yia principalis infima sub arbe) 2, 50. adodi y dan y medwl (et
supponere cogi tationi suae) 2, 59. gwan y dan ymeirch (penetrare sab equos)
3, 84. y UyKn odorun adan paret yr yatauell (andiebat strepitum sab pariete
cabiculi) 3, 19S. ae ny wydyat yny uyd y Uygot yngioan adan y groft (nec
sciebat, donec maTes penetrant sub agrum) 3, 155. a dan tudl (sab lodice)
Leg. 2, 1, 39. cod. B.
Cum pronominibns suffixis: Uenn obsli melyngoeh ydanaw (stragalom e panno
variegato sub eo, Artburo) Mab. 1, 2. ef a gyferuyd marehoget ae ef. amarch
achttl goohwya y danei (convenit com femina equitante, et equus 8qua lidus
sudore madidas sab ea) 1, 255. iynnu gobennydyeu . . . udunt y danam ac
ynkylch (stemi polTinaria ab eis, pnellis, snb nobis, in locis nostris, et
circom nos) 1, 4.
Item cornioe simplex: tanowfeth, tanovfeth (per fidem meam) P. 49, 4. O.
2534. Saepius composita: en gew lym ef a bechye pur ewn yn dan an atou
(hastam acutam ille incutiebat rectissima sab costas) P. 218, 4. ow eul tan
yn dan an chek (faciens ignem sab catino) R. 139. yn dem naw alweth (sab
nevem clavibus) R. 31. 68. yn dan dor
(sub solo) R. 2112. yn dan dryye (sab pedibiu) 0. 2807; matuta
significatione: dyeweth. y a than the glok (demonstra eas de sub, e tunica
taa) D. 2682.
Cum pron. soff. : aga skulye yn danmo (spai^^ere eos, flores, sub eo) D. 260.
Arem. DIDAN vel ENDAN: me koz laes breman didan eur an gvir eroe adur (ego
vos relinquo nunc sub cara veri hominis) Boh. 80, 2. a mir o: tour ment . . .
didan ma goalen (qui servo a tormento sab virga mea) 150, 3. didan poan an
inarv (sub sapplieio mortis) MJ. 77 b. endan ('sub) Cadi.endan fxxm out (sub
supplicio es) MJ. 77 b. endan eut (sub occolto) 77 a. Hod. diniM (ss di
endan?y, ven. tamen edan, didan; conaico a dhan respondet hod. a 2W dan ac
ven. a zan.
TRAOH, TRA (ultra, trans) cambrica praepositio conferenda hib. tar (s>
tor<), saepins infecta dra, abiectaro consonam terminalem prodit aspirau
c, geminata n principali substantivi insequentis in fomralis frequentissimis
i»
|
|
|
|
|
(delwedd F9344) (tudalen 681)
|
IV. 2. PRABPOSITIOinES BRITANinCAB.
(6" 6*5) 681
Mab.: traehefn (trans tergam, revro), trannoeth (trans noctem, crus,
postridie), de quibus cf. p. 616.
Cornica ter hibernicae fonnae propior coutiiietur in formola temoa^ temoyn
(postridie) P. 229, 2. 238, 1. Infecta der loco praepositionis tre (dre)
saepius invenitur in Cr. : y feata formy» devery der y vareans eoe omma der
henua pre dar inta e/ a yU der geare arta theth destrotohy themynya (formatus
es certe illius creatione hic; itaque cogita bene, ipse potest verbo rursns
te-destruere, maledicte) 209—211. der henua ytho/ grevys (per hoc sam
gravatus) 445. oll owe joye ythew pur wyre kelly» der mernan» ow/loghe (omnc
meum gaudium est verissime perditam morte mei pueri) 1230. der devyea (per
biniones) 2200. Gai conferenda videtur forma dar: dar ken (super alium, oltra
alios) P. 135, 3. hay brewe guyh yn dar clor (.'' et perfringere eam
ferociter per terram) O. 2719. dar nep marthegyon (Pper aliqua miracala) R.
1259.
Arem. tro respondens cambr. tra: tronno» ('perendie', potins postridie) Cath,
tmde hod. antronot (comog. antronouzy trec. entronoi, ven. antrenot).
TRUS, TROS (trans, nltra; pro, loco; sine dabio cognata tam antecedenti quam
praep. troi; cf. arem. vet Poutreeoet, p. 137).
Praepositio cambrica haec frequens est in descriptionibns finium L. Land-: dy
eeein yr mynyd tru» yr mynyd (ad iugum montis, ultra montem) 137. or main
iniaun trus ir minid dir guoun dir guliph (a liq>ide recta trans montem ad
paladem, ad locum hamidum) 232. tru» i fo»» hatru» i eecin (trans fossam et
trans dorsum) 218. pop aghafiauan aguenel greyo talet dcenedel troedy mal
tro» gur ony byt guryauc (quidquid inviolentnm fecerit mulier, rependat gens
eius pro ea ut pro viro, si non erit maritata) Leg. 2, 1, 81. Destituta t in
Mab.: val ydoed ynkerdet dro» vynyd (cum esset proficiscens trans montem) 2,
235. e/ atebygei vot ymynyd yngy/vch ar awyr. aphan deuei dro» ymynyd e/ awelei
y uot yn kerdet gtoladoed tecca/ a gwaaiatta/ awelaei dyn eiryoet or parth
arall yr mynyd (ipse cogitabat esse montem aeque altnm atque afira; et cam
veniret trans montem, videbat se proficiscentem per regiones pulcherrimus et
pknissimus, quas quis viderat unquam a parte altera montis) 3, 264. yr pan
daethoedynt dros uor iwerdon (ex quo venerant traas mare hibernicnm) 2, 244.
mt athroda/ dro* ykae (ego ponam te ultra frnticetam) 2, 60. y glot yn ehedeo
dros wyneb y deyrnua (gloria eios dilatuta oltra fines imperii eins) 2, 28.
dro» ioyiieb yr ynya (trans &ciem insulae, per insnlam) 3, 299. gwallt
dros y dwy yagwyd (caesaries snper umeros, cadens) 1, 17. diode/ un ergit
dro» eu harglwyd (pati unam plagam loco sui, ipsorum, domini) 3, 215.
Com pronominibus suffixis: ami aatawa/ wyrda droao/ yma (et ego relin quam
viros nobiles pro me hic) Mab. 3, 26. agymero yr ergit drottofi (qui ac
cipiat plagam pro me) 3, 215. nat archa/ i y ioyr gtoyned ymlad droaaofi
(quod non inbebo viros Venedotiae pagnare pro me) 3, 196. gat yno e/ y ^odi y
bawp droatot (sine ibi eam dare anicnique pro te), kei» veicheo droaaot. ni
avy dwn drostaw (quaere vades pro te. Noa erimus pro eo) 3, 25. o aper
gungUia in taf maliduc ar i hit diuinid bet i blain. oi blain truaao di blain
inant du (ab ostio 6. in T., ut dacit secundam eum sarsam usque ad fontem, ab
eius fonte trans enm ad fontem fluvii nigri; trutto, trans eam, montem?) L.
Land. 247. talu trottau (persolrere pro eo), atedet trotdau (et persolvat pro
eo) Leg. 2, 6, 1. 28.
|
|
|
|
|
(delwedd F9345) (tudalen 682)
|
682 («46.64«) IV, 2. PBABPOSmOMBS
BBITANNICAB.
karyat ar tor arall droataw ef (amor viri alterios altra eam, praeter eam)
Hab. 2, 35. amarchogaeth r» vieittt ar hugcint droetaw (et equitarc semel et
ricie* saper eam) 1, 258. truedi penn y brynn (trans eam, fontanam? ad c^at
coOii) L. Land. 138. talet ekenedel tioedy (persolvat gens eius pro ea) Leg.
2, ], 81.
Corn. DRES, DRIS, DREYS: diey» pt/p tra, dree pup tra, dri» piA tn, dry» pub
tra (supra quamvis rem) O. 21. 1255. P. 24, 1. 148, 1. drie pub maner (altra
omnem modam) 173, 2. ye toe^yll dri» y vynnas (ad faoiendum oltn, contra eins
volontatem) 68, 4. drea dyfen ov arloth ker (ultra prohibitionem domini mei
cari) O. 172. dre» pup methek (saper omnem medicam) R. 16S2. Eadem
eigpiificatione qua dre: y pub dyller dri» an vro (in quevis loco per terram)
P. 250, 2. notye dry» an wlai (notificare per regionem) 249, 3. dri» « by»
ol, diH» ol an by» (per omnem mundom) 31, 2. 200, 2. PraemiMa praep. a: adre*
pow (per terram) R. 1477.
Cam pron. soff. : dretof ef a tremetuu (me praeteriit i«) B. 525. nyimu
arluth dreato e/ (non est dominos sapra illnm) R. 1746. ny thue dretto (non
re nit per eam, aquam) R. 2226.
Arem. DREIST (ven. dreet'): deux dreiat an ster (veni altra stellas) Boh.
146, 9. a vezo vaillant dreist eant guez (erit fortis plns quam centies) 86,
IS. dreiat pep re, dreiet pep pen (nltra quemvis) 90, 2. 122, 9. 154, 9.
dreiet pqp natitr (sapra omnem nataram) MJ. 66 b. Interdam DREIS ante
consonas: drtit pep tra (sapra omnem rem) MJ. 23 b. 30 a. drei» pep re (altra
quemTis) 36b. 40b. 93a.
Cam pron. vaS. non inrenimus ezempls; hod. dreittovn (snper me) ete.
RWNG (inter, cam), praepositio propria cambricae dialeoti, pro qua cw nice et
aremorice intre, entre adhibetur, adinngit sibi y (di), ut aliae.
Exempla e Mab. : dyuot aoruc y lUw rwng deutroet owein dan y hori (Tenit leo
inter pedes O. sab mensa) 1, 88. yua rwng dieter allU tarau ymptiA y Uygot
awnaeth (tanc inter iram et indignationem ferire mnres eoepit) 3, 155.
ynkerdet ual yrwng deugae (proficiscentes inter dno firaticeta) 2, 60. y
tly»nu y rwng deugluat twrch trwyth (pretiosa inter aares apri T. T.) 2, 239.
Remotio ab aliquo significatur
addita odi: ody rwng y vam (a raatre sos, matri saae ablatas; <= y wrth)
Mab. 2, 232.
Cnm pronominibns soffizis: tangneued y ryngtaw agwenhwyuar (paz inter eum et
G.) Mab. 2, 31. ahynny ynhuatyng y ryngtaw ar madaoy (et id elua inter eam et
paerum, E»ctam est) 2, 54. lUft oe» ryngtiU aneb o naft yasyd o go ryat
ac/iedymdeithas (non est iater eam, Enitam, et quenquam, nia amor et t^
miiiaritas) 2, 28. penn y rygthi a choryf (capnt cenri inter eam, feminam, et
corpas) 1, 294. mi auydaf wrth dygyghor di ynllawen gan dyuot yngyfredi» ar y
iaumder y rynghom (ego ero seoundam taam consiUam libenter constitam de
aequitate inter nos) 2, 21. dwy vorwyn yn dyuot. adyegyl vawr y ryngtmU (dnae
paellae venientes, et lanz magna inter eas) 1, 248. kyfrane wayd y ryf tunt
hediw (pagna erit inter eos hodie) 1, 290.
GURTH, GWRTH (hih. Jrith in compositis, Jri eztoa
compoaitMmem) a^ nificatione plane consentit cnm hib. praep. fri.
Exempia cambrioa: gurt paup (gl.
consistes; i.e. contra quemris, ho stem) gl. Ox.
39\ ymadrawd mor warthaedic a hwnnw wrth tor mal oioas (s
|
|
|
|
|
(delwedd F9346) (tudalen 683)
|
IV. 2. PRAKPOSmONKS BBITANinCAS. («*6.
647) 683
t»m rndis quam iste contra Tinim ut O.) Mab. 1, 11. heb yr iarllea wrth lunet
(dixit comitissa ad Lunetam) 1, 19. morynyon yngvmiavi wrth ffenestr,
yngwniaw paK wrth ffene»tyr (puellae. acu operantes ad fenestrum, sucntes
sericum ad fe nestram) 1, 1. 4. gwreie arthur pan uu hardaf eiryoet duw
nadolic neu duic pasc wrth offeren (mulier A., cum fnit maxime omata nnquam
die nataliciorum vel die paschae ad missam) 1, 4. duM awyr ua weleia i
eirmoet wm well nothidi torth wreie ... ae wrth hynny heb hi yr hynn aallafi
o waret iiti mi cugwnaf (deus scH, me non Tidisse nnquam puerum moliorem te
in molierem; et propterea, iaquit illa, quod potero auxilii tibi ego id
fociam) 1, 14. achwneallt o bali ym danaw . . . wrth hynny nys atwaenat neb
or ttu «/ (et pallium e serico circa eam, . . propterea nemo ez agmine gnorat
illum) 1, 24.
Contraria significatio efficitur addita praep. y (— di, de, a, p. 662): mynet
aorue odyno y wrth owein (ire ooepit inde de apnd O., ab Oweno) Mab. 1, 15.
awdost di dim ywrth uahon uab modron aduepwft yn deir noisie y wrth y vam
(scisne tu quidpiam de M. filio M., qui ablatns est tres noctes natus de
matre •na?) 2, 234. Reoentius insnper addita praep. o: eyn torri y bye
oddiwrth i ttttw (antequam firactns est digitus de mann), y Haw i torred y
bya . . . odditrrthi (numns de qua fiactus est digitns) Mab. 3, 345.
Com pronorainibns snffixis: sing. I. pers.: y dywawt y gw du wrthyf (dixit ▼ir niger ad me) Mab. 1, 7. 2. pers. :
grettaw wrthyt (salns tibi) 1, 239. ynteu ttoyd
gwrthgloeh wrthyt ti (ipse erit echo Tersns te, pancis respondebit tibi) 1,
6. t«ir liyned yr amter hwnn y deuthum i y wrthyt ii (tree annos abhinc abii
ego a te) 1, 25. 3. pers. masc. : diflannu aorue y ttew ywrthcao (abire
coepit leo ab eo) 1, 31. Fem.: ttawen uu y iarttee wrthi (laeta foit
comitissa erga eam, Lnnetam) 1, 20. Plnr. 1. pers.: wrthym sine dnbio; sed
non legi exem plnm. 2. pers.: greataw duw wrthych (salntatio dei Tobis,
salntandi formula) 2, 28. 8. pers.: ttawen uu y iarttee wrthunt (laeta fuit
comitissa erga eos) 1, 20. a rynnawd ywrthunt y gwelwn wr (et prope ab eis
ridebam Timm) 1, 3.
Gornice eadem significatione semper infectnm WORTH vel ORTH. Satis erunt haec
exempla: rag own "^e droy» worth meyn 5« dochye (prae timore, ne pes
tuns contra lapides feratur) P. 14, 3. worth pylat sor (ad Tersns P. ira)
110, 1. rag pur gerense worth mab den (propter merum amo rem erga filium
hominis) 227, 4. worth ih&s ef a gowsas (ad lesum ille dixit) 92, 1. ord
an grows, worth an grows, worth an grovs (ad crucem, affigere) 179, 2. 4.
180, 1. worth y drey» ha worth y ben ha war ol y gorf yn weth (ad eius pedes
et ad eins caput et super omne eius corpns nna, posnit aromata Nicode mas)
236, 3. worih an les y a dollas ij dott (secundum latitndinem illi foramnt
dao foramina) 178, 2. yen marreg worth y hanow y a yrghys (militi eius no
mine ilK mandamnt) 218, 2. Cnm infinitiTo: ythew serifys bos eleth worth
"^e wyye (est scriptum esse angelos te servantes) 14, 2; cf. p. 538. De
curtatis formis wos, wo, ow Tideas ibid. et p. 190.
Formola 5« worth (= cambr. y wrth): lauarmo da a the Je worth an dremus
(rerba boua quae Teniunt a yiro probo) P. 12, 2. y fe danvenys je worth an
tas eleth dy (missi snnt a patre angeli ad enm) 18, 4. 50 worth an beth an
meyn ma Jynny pu an ommettys (de sepulcro hunc lapidem nobis quis detertitP)
253, 4. ihyworth owpen (de capite meo, auris abscisa est) D. 1145.
|
|
|
|
|
(delwedd F9347) (tudalen 684)
|
684 (647. 648} IV. 2. PRARP08ITIONB8
BBITAimiCAB.
Cum proa. aaEF. (saepius athyworth"): sing. 1. pers.: goaleuv) orthyfvtf
(mihi ausculta) D. 496. cole worthyf iHar mynnyth^ ot^aff mar mynnyth coll
(si rig mihi auscultare) D. 129. P.
175, 4. pan dra a toovente se Je wor^aff ve (quid quaevis tu de me?) 80, 1.
2. pers. : mur a gereme tcorjya (multum amoriserp te) 115, 3. njf an pernas
Je woryya (nos eura emimua a te) 105, 2. 3.
pers. masc. neutr.: orto Ihus i% gomua (ad eum lesua dixit) 80, 4. worto faH
nawitgo ylenys (ei arte erat adhaercus, vestis) 176, 3. Ih&s toorto n
verat (I. id cob spexit, mulieres flere et clamare) P. 168, 2. deyis ua ve Je
toorto yuias ne/ (vA non sumeiEetur de eo regnum caeli) 23, 4. kyns denas a
thyworto (antequam ab eam ab eo) O. 1401. Fem.: aban gohte toorty hy (quoniam
auscoltasti illi, mulieri) O. 269. a dyworty (ex ea; fenten f., fons) O. 773.
Plur. 1. per».: go vyn tcorthyn (pete a nobis) D. 591. y a y^ bones kechys
gans tus tear/orth <&«• vorthyn (ii possunt sumi per homines in
itinere de nobis) D. 2294. 2. pen.: yrua thymmo mur dysyr a woth/eg ortheugh
an guyr (est mihi magnom deside rium aciendi e vobis venun) R. 195.
thyvsMtheugh my a (a vobia ibo) R. 1171. 3. pers.: worte den ua leoslewys
(nemo anscultet iis, verbis) D. 454. y« wrt» vn lam beghan y Jeth (ab iis
spatium parvnm abiit, a discipolia) P. 53, 3.
Aremorica eiusdem praepositionis forma est OZ, OUZ (hod. non •ervata nisi
ante pron. suff., praeterea transiens in oe^h, ottc^h)^ excuss» r pro os,
mtrr, eadem significatione.
Exempla: nedoff oz nep re disleal (non sum iniostus in quenquam) Boh. 144,
20. it breman oz an tnou (ite nunc ad vallem versns, deorsum) 144, 23. duet
omp da comps en breff oz Devy (venimus ad loquendum breviter ad Davida gium)
184, 12. Item deflexa paulum significatioue vel versa in contrariam: ma mir
... oz pechet (scrva me a peccato) 16, 14. miret oz tm pechedou (serrare a
peccatis) 28, 16. ma mir ouz langour ha sourcy (serva me a langnore et sol
licitadine) 90, 17. doe guir roen bet eals penet so distro vn tro ouz an
broit (deus, rex vere mnndi, mnltum cruciatns quod est averte aliquando ab
incdis regionis) 190, 25. Quamquam plemmque sententiae mntatio significatur
addit» prsep. di: maz oieimp frano dianc diouz pep anquen (simns liberi,
secori sh omni sollicitndine) 28, ^21. diouz guin tnua abstiny (a vino
abstineas) 70, 10. m a quemyat diout he hol stat (valedico omni eins
condicioni, mnndi) 28, 9. psU ere diottch ma yotdl (remotissime a voluutate
mea; diouch at hod.) MJ. 42 b; vel duplici a di: a diota e penn ez staguet hy
(snpra capnt eins affigite eam, ta bulam) MJ. 138b.
Cnm pron. snff.: sing. 1. pers.: ozi/ truez hot bezet, oziff truhez koz besd,
oiui/ truhez hoz bezet (erga me habete misericordiam) Bnh. 120, 2. 194, 19.
196, 19. oue^ bout digraee discaecun (adversos me esae immitem queBvk) 4, 17.
2. pers.: ou^it ez senti/ (tibi oboediam; hod. quoque seiiti oe'K) MJ. 95b.
3. pers. masc: noz beiet dout da comps outaff (nolite dabitare loqui oob eo)
Buh. 36, 7. me meute ana/ dioutaff (habeo dedecas ab eo, homine) 58, 19. Fem.:
yt daguitty da comps outy try guer Qte ad eam dictnm ei tria verba) 34, 22.
me men gousout diouty (scire volo ab ea, puella) 34, 20. Plar. 1. pen.: perae...otuomp guer ne leuerez (cur
nobis verbum non dida?) 56, 9. 2. pers.: ozoeh spes ez con/essi/ (vobis vere
confitebor) 140,| 17. ouzoudi en hot drsm memem clem (apud vos in vestro
contpectn conqueror) 38, 15. 3. pers., caiM
|
|
|
|
|
(delwedd F9348) (tudalen 685)
|
rV. 2. PBABPOSmONES BBITAMMIUAE. (648.
649) 685
«zempliim noa iiiTeiiimus, aine dabio ouU, dioute vel (secundam varietatem
dialeoti) onto, diouto.
CANT (respondens tam hib. eon, lat. cum, quam gracco xaTd), vetastior forma
britannica, servata in notationibus de mensoris (cf. appendicem), atquc eadem
fere in Voc. cans (pro cant, ut naua in codem pro nant, vallis; cf. p. 153),
iu recentioribus libris ckmbricis aesimilata t transit in CANN, CAN,
plerumque destituta c. Quae fonua per omnes dialectos in^rebruit aate prono
mina solBxa, mututa vocali abi locas est infectioni.
Exempla cambr. e L. Land.: dy aperpuU neuynn y guy ar hyt guy a hajren ean y
ehoretou Aat discynua y loggou bet apen murie (cf. 200: gvy ar i hit evm
eoretibua, 216: uiee ar i hit eutn coretUms auis, 226: bet imor hafren eum
core tUm» euie et anfraetUms navium cum applicatione Itbera in ostio Taroci)
1S5. trui ir coit dirgtunret dir elaud ar ihit bet i guy eann i ehoretou
dirgnairet bet poNt anhuc (per silvam deorsom ad fossam, secandnm eam osque
in G. flaviam cam piscinis eius deorsam nsque ad vallem A.) 157. E Leg.: ua
guenelynt dym namyn kan y kaghar e/ (ne faciant quidquam nisi cam consilio
illias) 1, 7, 17. am y ea/ael can gur [a dan tueU] (propter depreheneionem
eius cum viro sab lodice), o kei/ hy y gur gan gureic arall (si deprehenderit
ea maritum cam alia mnliere) 2, 1, 89. E Mab.: ar ymdidan a vynmtm gan wyr
aehan viraged agaffumA (et colloquiam quod volebam cum viris et cum muUeribus
capiebam) 1, 10. ean dy ganhyat (cam venia tua) 1, 275. mi a roda/ nawd iU
gan kynn (dabo tibi veniam hac condicione) 2, 19. eUhruan uu gan otoein hynny
(et aegrom foit Oweno illod) 1, 37. hoffach vu gan owein y borthant no i^n
gynon (praestantior visa est O. ceua qoam C), hoffach uu gan ovoein meint y
gurr du no chan gynon (mmor visa est O. magnitado viri nigri quam C.) 1, 13.
Coninngitur haec praepositio sicut praecedens cum praep. y (di) : y kan e
bremyn, y kan e brenynee (a rege, a regina) Leg. 1, 1, 4. ath. annerch y gan
ereint, achan dy annereh e/ amkymheUawd i hyt yma. y wneuthur dy ewyUys di
amgodyant dy vorwyn y gan y corr (saiutatio tua a Gerontio, et cum saluta
tione tua ipse me compnlit huc ad satisfaciendum tibi ob laesionem puellac
toae a pygmaeo) Mab. 2, 24.
Cum pronominibus suffixis exempla: sing. 1. pers.: hyn adyweda/ ytti vot
yntebie genny/ (hoc dico tibi, esse verisimile mihi), dywedut aorugum inneu
bot ynda gennyfi (dixi equidem videri bonum mihi) Mab. 1, 4. 5. ahir uu
genyfi y MO» honno (et long» visa est mihi nox illa) 1, 6. agollea y genny/
meint teir htynad (qui abiit a me abfainc tres annos) 1, 21. 2. pers.:
chwetUeu o lys arthur gennyt (nuntios e curia A. tecum, adfers) 1, 20. os da
genhyt (si bo nam tibi videtur) 2, 383. gweU yw gennytti (melius videtor
tibi) 1, 6. 3. pers. maec.: ae ymdeith ydaeih ar deuoareh gantaw (et
processit et duo equi cum eo) 1, 10. nyehollet oen eiryoet ganthaw (non
amissus est agnos unquam ab eo, pa store) 2, 215. aehymryt gwaet y widon ae
gadw ganthaw (et sumere sanguinem ttrigis et snvare eum secum) 2, 247. Fem.:
aphob un yn drigyaw ar hyt yn kdewyn. ae yny eetwng genti (et unusquisque,
mus, ascendens secundam cala mmB, et deflectens eam secum) 3, 155. panuu uarw
y gwr e/ a edewi» genthi dwy iarUae^ (com moreretor maritus eins, is reliquit
ei duos comitatus) 1, 28. mt arodqf itt heb y brenhin vym merch yn briawt a
ftanner vy brenhinyaetlt
|
|
|
|
|
(delwedd F9349) (tudalen 686)
|
686 (649. 650} lY. 2. PBAEPOSITIONBS
BRITANNICAB.
gentJn (dabo tibi, inquit rez, filium meam in matrimonium et dimidiom regni
md cum ea) 1, 291. entw akemerho meychteu ykenthy hy (is qui sumpscrit Tsdei
ab illa) Leg. 2, 1, 28. Plur. 1. pers.: nyt dec ac ngt digrif genhym (non pol
cbrum nec decorum secundum nos) Mab. 2, 247. adrwc yw gennym ni (et aegnm
uobis est) 1, 37. dy gyrch di gennym ni (reni ta nobisciun) 2, 213. y Mkt
(neein y gennym (abiit O. a nobis) 1, 21. 2. pers.: nauit amgeled gentaech
mynet yno (nolite vereri ire illac) 2, 215. 3. pers.: drwc vyd gantunt
(aegnim erit eis) 1, 14. aef ymdidan aglwei gantvnt (hoc narrari audiebat
apud eos) 2, 38. peleidyr godeuawe gantynt (bastilia longa apud eos), gwctew
gantynt antei trauil y veint (hasta apud eos immensae magnitudinis) 1, 24.
247.
Coraice uno exemplo excepto et aremorice semper iam deatituta c, oom. 6ANS (»
gant, p. 153), arem. GANT (ven. get).
Corn.: greg can$ gur (axor), gur gans gmeg (maritas) Voc. 7*. gaiu Ud droH y
tcwff^an (com latronibus finivit, obiit) P. 186, 4. gan» meur a faltury
(magna cum falsitate) 35, 4. yn groujyn gani kentrow fattia (in cmce chiTii
fixus) 2, 4. gaua peder ha iowan nanayv boa soper paryt (per Petnun et lohia
nem nanc parata est cena) O. 700.
Cam pron. avtS.: sing. 1. pers. : deugh geneff (renite mecom) P. 63, 3. tt a
vyth . . . ^[n] paradis genama (ta eris in paradiso mecom) 193, 4. yma ggiuf
flowrya tek (sunt mihi flores palcri) D. 258. 2. pers.: my a gynea, me a
genet (ibo tecam) O. 191. 461. prag ua Jone genua (cur non veniunt tecum?) P.
78, 2. <m flolon ymu genua (cor meum est tecam) 172, 2. 3. pers. masc:
ganao o tewlya (per eum erat statutum) 7, 3. Fem. : genay preat ij venyn len
eua (cum ea praesto emt duae mulieres fideles) 167, 1. boa Jeju '^ wuli gynay
(esse deo fiMuendum cui ea, asina) 27, 4. Plar.
1. pers.: genen cregia neb ea den glan yw (nobiscom qui est suspensus, bomo
purus est) 192, 2. 2. pers.: genough me nvm
byth tngt (robiscum non habebo stare) 37, 2. 3. pers. : dry ganae (afferre
secum, asinam eos iussit) 27, 3. ganua y an hombronkyua (sccam ipsi enm
daxemnt) 76, S. ganae oynment (cum iis, Mariis tribns, nnguentom) 252, 3.
Aremorica exempla: gant ('cnm') Cath. an tut gant earantez kae airir» nez
gant guir fez am bezo (populus cum amore et nobiles cum rera fide enmt mihi)
Boh. 34, 7. 8. autrou gant brut hoz aaludaff (domine, oam honore te sa loto)
178, 1. maz pliehe gant doe (si placeat deo) 18, 4. gaia doe «o eren gour
kemennet (a deo protinus imperatum est) 4, 4.
Composita praep. digant respondens item lat. a: digemt roen glen ez gati»
naff. digant roen bet me impetro (a rege terrae peto, a rege mondi impetrabo)
Buh. 132, 13. 190, 21. nem boe netra digant alan (non habui quidquam ab
Alaao) 166, 17. «0» mat degant doe (boua nox a deo) MJ. 48b.
Cam pron. suff.: sing. 1. pers.: deuat guenef, detue gueneff (reni SieeaB)
Bub. 14, 14. 126, 22. gtieU ue gueneff ('mallem') Cath. pan a diguen^ (quaodo
discedit a me) MJ. IbOa. aet eo digueneff ma cleffet (abiit a me morbas mrai)
Bnh. 198, 6. 2. pers.: guenez eerten ez off prenet (per te certo sum
redeBptos) 10, 15. anedindy duet guenede (nonne Tenerunt ii tecnm,
apportati?) 158, & 3. pers. masc: mar deux gantaff (si est apud eam,
argentum) 10, 20. marpHg gantafi' («i placet ei, deo) 12, 5. e fioll goat aya
digantaf (omnis eius sangnii exit ab eo) MJ. 108 a. me yelo eguit . . .
eafi'out vn mai digalltjff (ibo ad aoci>
|
|
|
|
|
(delwedd F9350) (tudalen 687)
|
rV. 2. PRAkPOSmOMBS BBITANNICAB.
(660.651) gg?
juendnm bonom ab eo; cf. hod. coitiog. gathti) Bob. 194, 16. Fem.: vn mab
vaillant «o ganty (puer potens est apud eam, in eius utero) 74, 21. jrret eo
panti dispanictff (tempus est ei, Nonitae, decedere, mori) 138, 17. Plur.
1. pers.: deux gueneomp (veni nobiscnm) 208, 4. eheuut. .gueneomjmy en ti/
nian (■laneta nobiscum in hac domo)
112, 16. 2. pers. : ma opinion voa yueneoch (opinio
mea erat Tobiscom) 14, 18. duet gueneoch, rae ua achape Jiffueneoeh (reniat
robiscum, ne evadat a vobis) MJ. 70 a. me yel gueneochuy (ibo vobie cnm) Boh.
76, 10. ez ve pret mardeo hep sy gueneochvy utudiet (esse teuiftus, cre
diderim, si sine dubitatione studiis vos dedistis) 116, 1. 3. pers.: yt
ijante (it« com iis, oammis) MJ. 86 a. quemeret arehani digante (sumere
argentum ab iis) 61 b. Hodie spreta fere infectione ganen (tiec. gattin),
ganez, ganeonip (trec. ga nemp), ganehoe^h (trec. ganac^h); ven. tamen genein,
genentp; item geUton, getlte, oomog. gatha, gat/ie pro leon. ganthaA, gantho.
CINT (ante, de tempore)
vetustior forma britannica, servata in cambr. adv. kjfnt, antea (p. 619),
superl. kyntaf, primus, cf. hib. <M, cHa, cctne, cambrice •emper aaaimilata
t transgreditur in KYNN, EYN.
Gambrica exempla: kyn e aeythuet vuUydin (ante septimnm annom) Leg.
2, 1, 9. ^niitc kyitn y noe (id ante noctem, attolit granum formica) Mab. 2,
236. Cnm infinitivis saepius: kynn dy gyehwynnu (ante profectum tuum, uutequom
profectns es), kynn y dyuot ef (ante illins adventum) Mab. 1, 238. 240. cin
circhu taf (cfL p. 695) L. Land. 247. kyn bod aehaus ydau ahy (antequam rem
habet ipee com ea) Leg. 2, 4, 9. aehynn eudyttot , . . ydoeth un (et ante
eorum adven ton, amtequam renirent, venit aliquis) Mab. 2, 23.
Corn. KYNS (p. 153), etsi magis adverbii (antea) vice
fongitur, interdum temcB praepositionis locnm obtiuet: kyns pen trydytlt, kyn
pen try dyt/t (antc finem tridni) D. 347; 1761. 2863. kyn» pen tytftyn (ante
finem hebdomadis) R. 30. kyua vyttyn (ante matntinum) O. 1644. Cnm
infinitivo: kyua boe vn not tre memy (antequam praeterierit nox) D. 890. keua
mos egf (antequam is, bibe) O. 2294; com adverbio: kyua lemmyn (antequam
nunc, adhuc) D. 1413.
Arem. KENT: quent (ante) Cath. dre graee diuin predintinet quent comance an
bet (divina gratia praedestinatum ante initium mundi) Buh. 78, 24. quent try
dtz (ante tridanm) MJ. 78 b. quent an dez (ante diem) 189a. quent ann no» du
(aate noetem atram) 113b. quint abardahez (ante vesperum) 156 a. quent ae
(aate hoo, potins) lOa. 31b. 36b. 74b. 77a. 93b. 94b. 187b. Cum inf.: quent
bemt dez anezy (ante quam fit dies) 61 a. quent forgaff an bet (ante
Cabricatio nem mnndi) 69 b. quent ehanaff (priusquam cuncteris) 98 b. quent
bout enoret (aatequam honoretur) 109 b. quent eren dan ntaro (antequam cum
ducerent ad aortem) 115a.
His praeposiUonibus adnameruida est vox cambrica NES (usque ad ; con atmcta
cam infinitivo: donec, nisi; cf. ne$, neaaf, propior, proximns, p. 299):
mytwygcret ny dtytgcf hun lonyd ne$ gwybot chwedyl (per fidem meam, non
dormiam somnum plenum, donec sciam nuntium) Mab. 1, 284. net dyuot gilenu'
hin urenhin ffreinc ny helir twrch trtoyth vyth hebdaw (donec veniet 6. rex
Fnmcorum, non capietur T. T. sine eo onquam) 2, 226. nyt aruaeth kafel
Uefrith y batep nes kaffel bothcu riunon (uon potest capi luc rccens cuivis,
uisi sumau
|
|
|
|
|
(delwedd F9351) (tudalen 688)
|
688 (651.658) IV. 2. PRABPOSmONES
BRITAKNICAR.
tar lagoenae R.) 2, 225. ny cheffir mabon vytA m» cafftl eidoel (non
inTaiietur M. unquam, donec inveniatur E.) 2, 226.
C o rn i c a e propria cst praepositio RYP, RYB (secandom, iuxta, e lat
ripaT)'. ryp ihem cryst gorrys (iuxta I. Chr. positus, latro) R. 266. me a
goak ryp y pen (dormiam iazta eius caput) R. 418. ryp erou» I/iSa y Jeae vn
den (iuxta fflrncem lesa erat homo) P. 208, 1. f^/> an gew a rcsas Je
jetole (secundum hastain fluxit ad manus, sanguiB) 219, 2. Pedyr ... a drohas
ryb em pen sewem oium aneje (P. abscidit de capite anrem anius ex eis) 71, 2.
an tjeu-on onan ... a ros ryb an scovem box Je giHst (e ludaeis anus dedit
secundum aurem pUgam Christo) 81, 1. Cam
pron. suff. inTenitur: ynplas va onrua rybon (loco qui est hic prope nos) D.
^O.
4. Praepositiones bisyliabae: eithir, guetig (gwedy), hervoyd etc.
EITHIR (hib. echtary lat eatra, praeter), cambrica praepositio tam simplex
invenitar quam comitantibus di, odi,
Exempla e Mab.: sef aoruc goresgynn y kyuoeth eithyr yr vn ty kwnn (ra «tare
coepit ditionem extra anam hanc domam, excepta uua hac domo) 1, 252. rac
gtoybot oneb dyeithyr y brenhin ae gyghorwyr (ne sciretur a quoquam praeter
regem et consiliarios eius), ef aedeicis y koll longeu ar yweilgi allan
dyetiky vn long (ipse reliquit omnes naves in mari excepta uua navi) 3, 300.
myiiet arthur odieithyr yllys (ire A. extra cariam) 2, 8. adeuy di yn
gyuartoyd ymi odieithyr y dref (veniesne ta comes mihi extra oppidam?) 2, 47.
Cum infini tivo: eithyr bot yntoell kyweirdeb ybwyt. . . aweleis t, awelei,
yno (aisi quod eiat melior paratio cibi quem vidi, quem yidebat, ibi) 1, 5. 15.
Comice et aremorice perisse videtur haec praepositio.
GUETIG, GUETI, GWEDY (post), cambricae formae, quarum vetustior adverbialiter
ponitur (cf. p. 619) in cod. Lichfeldensi: rodetit eleu guetig e^ut tres
uache (leg. rodet di eleu? dntas Elcnno postea equas etc.), nibe cas igridu
di medichat guetig hit did bratU grtfiat guetig nis min i tutbvlc (phrases'
in fine chartae decementis litem, eandem nunquam postea esse reditorum
afBrmantes) App. L. Land. p. 271; ac fortasse inter notuta cod. Ox. de
mensuris (iu app. faoiiu operis): guorennieu guotig (adfnndere postea?).
Praepositionis loco invenitur in priv. eccl. Land.: dy eceluy* veliau hac dir
eacip oll gueti ef (ecclesiae velian et episcopis omnibns post enm), yn
yscumvnetic yr neb ai U>rro Jmc ay dimimio y brywnt hunn hae ef hay plant
guety ef (excommunicatos is qui vel {regerit vel despexerit hoc privilegium,
tam ipse quam eius liberi post eum) L. Land. p. 113. In Mab.: gwedy y gamat
goleuhau aoruc yr aioyr (post tempestaten clarescere coepit aSr) 1, 13. gwedy
Ueueryd nac udunt (post locutionem non iis, post denegationem iis faotam) 2,
240. Cam infinitivo: gwedy fo y lluoed achlan (poetquam fogemnt copiae
cunctae) 2, 240. gwedy Ilad y gwyr hyHny. y rodea yr eil kyttarth (postquam
occidit viros illos, dedit alterum congressum) 2, 243. guiedy goruot amafi
(postquam snperavit me) 1, 25. gwedy blinaw yn ymlad (postquam defessos est
pagnando) 1, 259; cf. pp. 538. 545.
Com. WOSE, WOGE (semel xBege)'. wose try deyth ha hanter (post tre» dies et
dimidium) R. 226. woge aoper (post cenam^ D. 834. wose henua evyn (postea
bibamus) O. 2626. wege henua y fynnua (postea voluit) O. 2828. «o*t lumma^
woge hemma, woge henma (posthao) O. 1026. 1427. D. 1327. wose tiy
|
|
|
|
|
(delwedd F9352) (tudalen 689)
|
IV. 2. PRABPOSmOKKS BRITAKiaCAB. («52.
663) 689
%« ihy ihefen (post me tibi «d id interdicendam, i.e. poBtquam ego tibi id
interdixi) O. 280. = epius oum iiiE (p. 538.)
Aremorica fonua 60UDE: goude ('post') Cath. dtiet eo diff eonsol am loulace
goude hir tpacc (Tenit mihi Bolaciom post longam spatiam) Bah. 12, 23. goude
ma angoea (post angorem meam) 12, 14. Com aiticalo: gouden poanyou da bout
louen (post dolores ut sit laeta, Nonita) 146, 2. Gom infiaitiTo: goude hout
(postquam foit) MJ. ]6b. 76a. 114b; cf. p. 538.
HERWYD (secundnm, apnd) cambrice: herwyd y kauarwydyt pedweryt mab idaw
(secandum hiBtoriam quartijis filius ei, erat) Mab. 3, 297. ae ymauael
gacmwri yndi hitheu. hentryd gwaltt y phenn (arripi a G. ipsa, strix,
capillis capitis) , yua ydymauaelawd goreu mab euttenniin yndaw hervoyd
gwallt y penn (tanc arripnit 6. fil. C. eom capillifl) 2, 247. 248. hyapya yw
gennyfi y deuy di ae e/ herwyd y avwyneu (persaasam mihi est te Tentaram cum
eo secandum eius habenas) 1, 259. herwyd vyggallu i (pro &caltate mea) 3,
153. Gum in finitiTO: yn porthi ni herwyd bot yn ryd udunt hwy y kyfoeth ar
wlat (alentes nos, eraot monachae, quia erat libers ipsis porro potestas et
terra) 1, 252.
Com, HERWYTH {herweth): herwyth y volungeth ef ... yfyth guryt (secon dum
iUius Toluntatem fiet) O. 1320. ol an bytma rak iugge pup ol herwyth y ober
(ad indicandum oninem hunc mundum, e sno quemque opere) D. 816. her wyLh agae
laha ha concyant guregh y iuggye (secondam Testram legem et con scientiam
iadicate eum) D. 1978. dettt mei miterere herweth the grath haA pyte
(secondam gratiam et misericordiam taam) 0. 2253.
SubstantiTi herwyd exempla cambrica et comica infra proferentor.
Arem. HERYEZ: heruez ('secandam') Csth. hervez an teriptur (secandum
scripturam) MJ. 167 b. hervez an langour (secundam languorem) 126 a. hervez
nui etper (secundum spem meam) 24 b. heruez an fez (secundum fidem, bapti
zare) Bnb. 98, 16. 100, 10. vn mereh heruez he dereh guerehet (paella
eecandam aspectum suum Tirgo) 18, 16. leanet heruez hot leaten
(sanctimonialis secandum legem Testram) 20, 13.
Addo his comicas et aremoricas praeposifciones INTRE, ENTRE (inter), AWOS,
EYIT (ratione habita, propter, csasa).
Gom. INTER, = epius YNTRE: ynter benenat (inter mulieres) P. 172, 1. yntre en
ejewon (inter Indseos) 181, 2. yntre an mor han tyryow (inter mare et terras)
O. 26. ynire du ha pehadur aeord dd ve kemeryt (inter denm et pec catorem
concilistio quomodo snmpts est) P. 8, 2. yntre dew (in duss, partes sdsBun
est) 209, 3. yntre myU dam (in mille frasts, frsngi) 166, 3.
luncts pronominibus sofBxis interponit dh: yntretho hay gowethe (inter enm et
eius Bodales) D. 1288. en de^yow . . . a Je tur yntr^on (dies Tenient certo
inter nos) P. 169, 2. me a thybarth ynterthogh (distribnam inter tos) D.
2325. lemmyn ol cret yntrethough (nunc omnis pax inter tos) R. 2433. Intrtf}e
. . . gar hmt tpeme a ve dif^gthiyt (inter eus coroua spinsram est parata) P.
138, 1. y on kemerea hag an tentyt yntnf^e (ipsi eam corripuenint et
revinaemnt inter se) 70, 1. ef a ranneu yntrtr^a (dirisit inter eos, Tinum)
45, 1.
Arem. ENTRE (hod. e^e, sed leon. etre): entre an nou men brat ques eomp ny
tra (inter daos hos lapides magnos quaeramus locum) Buh. 148, 1. entre re mat
da ebutaff (inter bonos homines ut delecteris) 104, 12. Cum ar
ZlOSS, OKAMM. CBI,T. Eo. U. 44
|
|
|
|
|
(delwedd F9353) (tudalen 690)
|
690 (SS3 654) IV. 2.
PRABPOSmOllBS BBITAHinOAB.
ticulo: entren priladet aanet voa heman (inter praelatos Banctos erat hic)
208, 19. laetet etren bedie (inlEunatos inter habitatores mundi) 160, 11.
Com pronominibus suffixis: vn arall ekoaeomp entromp (alium eligsmiu iater
nos) Buh. 182, 16. breman joeuaeomp entromp glan (nonc delectemnr inter nos
bene) 188, 20. entroch peueh mat eo a grataff (inter tos pacem bonim opto)
202, 12. malloz doe yoez entreze (maledictio dei etiam inter eos, nammos!) MJ. 86 a. Hod. etrezomp etc.
Com. AWOS (eemel awei) : awoa an tae dev an ne/ (propter patrem deom
oaelestem) O. 480. atoot dev (per denm) O. 2564. aaoa ovn bonee lethyt, cm
dout bonet lethya (propter timorem ne occidatur, ne occidar) D. 886. 2806.
atow an beya (propter mnndam) R. 2471. Paulatim mututa significatione: ouo» d
ow galloa byth ny allaf (per omnem meam potentiam neqoaquam possom) D. 53. me
an guytl^ eur deth ha noe cnooi y dyaeiplya (coatodiam enm ceito die nocteque
invitis eius discipolis) R. 391. ty a verow aur eowal aaoa the ika nay^
veatry (moriaris oerto nihilominas etiam inyito deo tao aat eios potentii) O.
2738. OuIftinfinitiTo: kentrow jewy why ny fyU awoa boa elaff y Jeule (cliri
vobis non deerant quia aunt aegrae eius manas) P. 158, 2. amoa dampnye as
denma (ut damnemos himc bpminem) 94, 4. awoa guthyll wheyll mar tea^ (nt
facina opas tam lere) 155,8.
Arem. E6U1T (evit): eguit <m» f« he neuezhat... a gr\f (propter fidem, cam
fide renovabo eam, vitam) Buh. 14, 2. mir ua gruy da damnaiioii eg>«t
madou bet (cave ne facius damnationem tdV» propter boua mundi) 166, 8. tiat
loezn dti me ao eruel (in bestius nigras sum cfndelis) 32, 4. eguyt glat
(fortan«r ram causa) MJ. 94 a. eguyt gobr e droue (pro iil,eroede malitiae soae)
83b. <R< hon aabder (nostrae
salutis causa) 3b. euit ae ('groinde') Cath. Saepius cam infinitivo: eguyt
doen ma poan (ad portandnm sup{4iciam meum) 87 a. egmt «« em deacuez dezaff
(ad me monstrandam ei) Buh. 194, 1;5. euit guelet, euit qveUn, euit ten, euit
prezee (ad videndam, instituendum, legewomi praedicandnm) fij.
Exempla praepositionis cum pronominibus suffixis :>. «^i^^H/^ %* fl'
^" cina (erga me sine dubio gratiosus) MJ. 140 b. aanet devy^fPP^*
eguidoff (sanctt Davidagi, ora pro me) Buh. 198, 13. egmdot Jeau men aup^
(*«» 0«»» ^*»"" imploro) 194, 21. bout eolUt eguythy (perire
propter eau, mWi»"") ^ ^**' hoz boa golennet eguetou (poposceratis
deiis, feris), ua galaesdeV^ '9*'^ '"^ mon (ut non posses ta propterea
sermooinari) Boh. 34, 2. 74, 2.
Coiyiicae piopria praep. TROGHA, TROHA (versus ; an^PO"**®'^ mine tro et
coni. Aa?): fyatyn trogha parathya (festina ad paradisi# ▼<"""/
^' 332. adam ke yn mea an wlua
troha ken pow (A., exi e regione ad^'"'* W" versus) O. 344. Cum articulo: fyatynyugh trohan darua (fe8tinat|*" fottm
versns) O. 349. atop an wethen troghan dor (flecte arborem ad so™ ^*™'*^
O.201.
Denique arem. DAVED, DAVE (ad): quae gant dUigancc ^ ^*^}*^ dave Juzua (i cum
diligentia et gressa callido ad ludam) MJ. 88» '"' ^''"' dave Lucifer
(v. 1. davet, eo ad L.) 96 b.
Cum pron, sufF. : duy pret da
donet dauedou (veniet tempa3***^®°° me, ex animi deliquio; leg. dauedof) Bnh.
60, 7. ny aya oarae f'^ ^^^ ergo ad cum) MJ. 47 b. mar en quemennhe daeedaf
(si id roga^ *"■) ^
|
|
|
|
|
(delwedd F9354) (tudalen 691)
|
IV, 2. PIUBP. VOMmAI.B8 (UMBRKUB.
(fiSi. 666) 691
2^ dagutttjf (itead eam) Boli. 34, 22. iroet eo em brtU em studi dont
dauedoueh hky m tyman (cecidit in animum, in stndium menm ire ad yos in haac
domnm) 20,3. daeedoch ohetu ez duy (ad to«, ecce, Teniet) MJ. 49a. monet u»
nebeut davede (ire panlnlnm ad eos) 225 b. B. Praepositiones nominales.
Frequentia sunt britanniea quoque nomina, quae fnngnntur mnnere prae
positionum, plemmq^e aocedentibnB praepositionibns Teris.
Cambrica einsmodi nomina ant ipsa cam snbstuitiTis (nimimm ingene tiTO
positis) ooninngnntur, ant interpositis particulis.
1. Goninncta snbstantiTis quaedam, ut hit, hyt, hyd (longitndo), ac snpra
memoratnm henoyd, quibus addi posse yidentur adiectiTa, ut cer, ger, geir
(ad; hib. gait, Tioinns), ipsa per se praepositionum loco ponnntur. Vocis
hoius ger exempla mox cnm substantiTis membra corporis designontibns loco
praepositionum positis (com bronn^ Ucm) afferentur; relicnamm vocum exempla
qoaedam tam nudamm quam innctamm cum Teris praepositionibns hoc loco
tradentur.
HIT (longitndo, praep» usque ad) sine praepositione Tera iam in cod. LichE:
hU did braut (nsque ad diem indicii; Mab. 2, 212. 238: hyt dyd bramt) App. L.
Land. p. 271. Frequens eadem tox unda in L. Land.: hit tr hebaue HMw» (usqoe
ad fidoonis lapidei) 75. hit nant y elauorion (usque in Tallem leprosorom)
.U^ ^ <'^'* (usque in tergnm) 146, quamquam in his descriptio ■ibns saepios inTeniuntur coninnctae kit tn, hit bet. Ante Terba praecedit for mola kit pan
(nsque ad enm, i.e. doneo), cuins locnm tenet behit pan, behet fon L. Land.
p. 70 , ac frequens in codem libro bet pan (cf. conionctiones).
Qoae Tox BET, orta ut Tidetur e snbst. hit,* quocum oongmit nsu et
significaitione, aate substantiTa iuTenitur in L. Laad.: bet nant ireilin,
bet ge benni 75. 116, ba rit ir motn 150, bet tal ir brinn 164, frequentius
iuncta .bet in, bet i, bet ar. Forma plenior ante snbstantiTnm in codem extat
p. 115: bAet tal ir foe (usque ad frontem fossae), et pp. 166. 220: a
glaaguem behet louem, behet louguem (a OL usque L.), iamque in ood. Lichf. :
behet. hirmain, behet eamdubr (nsque ad longnm lapidem, ad cnrvam aquam) App.
L. Land. pp. 272. 278, eadem in notatis de mensuris: bdmit .hiitham ir eguin
(u8que'ad extremam nngnem) gl. Ox. 23*. Nec diiFert signifioatione dhitun,
cihitun hi in iadem glossis: hor eHt eihiuiun h^orr (ab ulua nsque in palmam)
ueque ad arhm pugni bes ett houboit cikiiun ceng ir eaceir (nsque ad artum
femoris), quae dcfiaithnies redennt in L. Land.: o nant ir eguic echitinant
dirkeith tir rud (a talle eervae nsque in Tallem eto.) 69. tal ifoe cihitan
clouurie diclour (frons foBue usque ad G.) 115. Quibnsenm conferenda sunt
aremorica vetusta cohiton A»(asque ad), eoihiton (seonndnm) infira sequentia.
Praepositionibns ar etwi prsemissis substantiTo hit significatur lat. aeem'
Niinimin e tbrnrala pe hil, pa hit
(qu« longitodise), quM soluta eztat iu Mab. i vyliyt byn Mc y iycA yma (quacmique
longitn^e, quamdiu fneris hic) 3, 304. f»%< bymMc y ktrdti vdly ^Uffldiu
pergebat ita) 3, 864. Contracta pyt, byt ibidem 8, 804: fn/t y bu dy glot
ympedryuol V ieUqf (quoasqos fnit {^oria toa dilatita oique ad remotMmum). M*
|
|
|
|
|
(delwedd F9355) (tudalen 692)
|
692 (6&6-667) IV. 2. PRABP.
HOimrAUS OAlfBBIOAB.
dum (i.e. ad, in longitadinem): ar hit duifrut ... di bUrin mordve arhit
mordwe .. . ar/iit i nant ntordue (secundam D., M. flavios, vailes) L. Land.
116. d* blain nant tauel ar hyt yr ttant bft hffni lyfni ynyhyt bet y lyn or
hyt yr fymi bet etc. (ad oiiam vallis T., secondum vallem asque ad L.,
BecTmdum L. nsque ad iacum, secundum lacum usque etc.) 138. dinant ar y hyt
bet mor hafren (ad Tallem, secundum eam osque in mare Sabrinae) ibid.
Frequens ibidem est adverbii looo formula nihit, inhit (minus accurate
scripta?) pro «n i kit, yn y hyt, cnm pronomine possessivo, significans
porro^ idem quod intratu, artraut. Ar hyt (secundam, per) in Mab.: auon
regedavce ar hyt y glynn (amnis fltiens in longitudinem vallis, per yallem)
1, 3. edrych ar hyt y Uofft (circumspicere per cnbiculum) 1, 15. ket-det
aorugant ar hyt y dyd hyt vcher (profecti sunt per diem neque ad vesperam) 1,
31.
Plura alia sant einsdemmodi snbstantiTa, spatiam vel tempus definientia, cum
sua quodque praepositione, quae vix unquam omittitar, ut erbyn (oppo sitio,
oocursus), ymyl (latus), yrtlys (margo, latas), ol (vestigium), ueha/, gttar
tha/ (fivanmum, saprema pars), lle (locos), maeB (campus), btaen (apex, caco
men), plith (mediam), tt-au» (directio, positio ulterior), iylch (circnitos).
Pto nomina infignntur possessiva.
Cnm praep. ar: licat arganheU ar trau» ir eoit (fons A. trans silvam) L Land.
164. »«f aorue y corr yua y tharaw ar ffrowyll aoed ynylaw ardratn y hwyneb
ae Uygeit (tunc coepit pjgmaeus eum caedere flagello, quod erat in ipsivs
manu, per faciem eius et oculos) Mab. 2, II. ydodit y gyUell yny gwein ar
draws y Uifdwr (ponebatur caltellus in vagina trans torrentem) 2, 209. y ker
daeeant ar traws maes mawr argygroee hyt yn ryt y groee ar ka/ren (procesae
ront per planitiem magnam A. nsque ad vadum cracis ad Sabrinam) 2, 377. y
kerdei ar drawe yr ynyt or mor (prooedebat per insnlam a mari) 3, 265. yn y
lle ar ol hynny (in loco post id, statim postea) 1, 23. llenlUem arudutf y
vreckan . . . a gobennyd ixr umrtha/ y UenUiein (linum supra tegmen et
pahriBsr supra linteum) 2, 374.
Cum praep. ean: fford gan yttly» yr auon (via secondam flavinm) Mab. 1, 3.
marchavjcfford gan ysUy» y fforett (via equestris Becnndum silvam) 1, 237.
Idem sabstantiTom cum praep. yn significat ad marginem, ad.
Cum praep. yn plura: kerda yn erbyh yr allt uehot (perge contra saltan
sursum) Mab. 1, 7. yn eu herbyn ydeuth peredur (obviam eis ivit P.) 1, 237.
yn ymyl y ffynnaum y mae ttech (ad latus fontanae est lapis), llech uamur yn
y hymyl (lapis marmoreas in eius latere) 1, 8. yn yttlys y coet ydoed Uynn
(ad marginem silvae erat lacus) 1, 244. emeUtith duv> ift yn Ue <bf
lauur (male dictio dei tibi loco laboris tui, pro eo quod fecisti) 1, 293.
dwy yaeyd yny viae» adwy yny ol (duo ante id, agmen, et duo post id, signa;
ystondard) 1, 30. kei yn eu blaen (C. ante eos, praecedebat; germ. an ihrer
spitze) 1, 267. brwnne yinpHth dtouyr (coquere in media aqua) 3, 301. ef
awelei bebyU ymplith y pebt/Ueu ereUl (vidit tentorium inter cetera tentoria)
1, 279. gwedy y dyuot ympUth y gt nedy l (post eius adventnm inter cognatos
suos) 1, 26. dodi golicython ygkylt^ y tan (pouere frusta camis ciicum
ignem), yn gvmre yny gylch (ludens circiis eum, leo) 1, 31. a chael yny uedwl
yn herwyd gweledigaeth ua ryteeleei eiryod mab atfiat kyndebycket (et capere
in mentem suam, secundum aspectnm,
|
|
|
|
|
(delwedd F9356) (tudalen 693)
|
IV. 2. PBABP. MOMINALSS OUIBRIOAB.
(666-658) 698
qoam se vidisse filium ac patrem seque Bimiles) 3, 32. gauael gadam ayeueUt
ar gedytndeith ynhenoyd ymlad aphrovedigaeth y gorff achadw kywirdeb wrthyt
Htheu (capdone forti cepieti sodalem secimdum id, qood pugnavit et tempta rit
corpus saom et Berravit integritatem erga te) 8, 15. agtoedy fo y lluoed
aehlan. mynet arthur ae wyr yn eu gusyd yny Uong (et pofltquam fugerunt
copiae conctae, ixe A. et homines eins corum se, pergere, ad navem; yn eu
gtoyd, in praesentia rus, oorum se, oE hib. fod) 2, 240. Eodem pertinent y
maee (in campum, foras) et ymyton (in medinm, intra) post verba motionis, in
quibus propter statom dorum praepositio y Bapponi nequit, atque ymyvm (in
medio) |»o yn mywn.
In finium descriptiouibus libri Land. ar troMe et «n froM promiscae signi»
ficant reetaforro. Item pro ar ol legitar yn ol significatione non matata,
prae sertim ctun pronomine infizo: yn ol y twrw/ y daw kawat (post tomaltam
ve niet tempestas) Mab. 1, 8. minneu aaf yth ol ti (ego ibo in tao vestigio,
post te) 1, 237.
Praep. y ante sabBtantiva
quaedam est haad dabie di -(hib. <2o): ae y
ymyl y pi'etin ydeuthum (et ad latas arboris, ad arborem veni) Mab. 1, 8. di
gnartham campuU (ad snmmam C, amnem) L. Land. 70.
Praepositio o praemisea substantivis locom et causam indicantibus: o emil ir
cotr tolleoit (a latere castri T., a cautro T.) L. Land. 179. o mow t gueir
elaud inhit penn i gueirclaud (eztra pratum osque ad initium prati) 257. vyg
harcharu yd ydy» oaehaws marchawe (inoarceratio mea est propter equitem) Mab.
1, 31. hynny oll oth aehawt di (haec omnia tua causa, propter te) 1, 288.
Frequentius quam in lingna hibernica (cf. archetm, arehiunn, tarcenn, pp.
622. 658) praepositionam locum tenent cambrioa nomina membrorom, praemiBsis
item praepoBitionibus tam veris quam nominalibns, ot am, yn, rae, ger, hit,
hyt yn etc Pronomina hio quoque infignntor possessiva. Sabstantiva einsmodi
snnt: penn (oaput), tal (firons), bronn (pectas), Uaw (manns).
PENN: yny del y iarU... om penn y Ue humn (donec circnmveniet co mes honc
locnm) Mab. 1, 252. gwae melyn y» dygwydaw ar penn y linn geyr bron peredur
(puer flavus oadens in caput genn, i.e. in genn, corum P.) 1, 295. gobennyd o
batt codi dan penn y eUn (cervical serici rabri snb etas nhia) 1, 2. yenoden
o eurUin ym penn y tumteU (filnm anro teztum in fine, mar^ne, psUii, ciroam
palliam) 1, 8. hyt ympenn teimoe (usque ad finem triom nootium, per tres
noctes, lignum snppetens) 1, 31. gwneu^r eromglwyt ue^mm y ger «yn (GMsere
eratem concavam sapra lebetem) 3, 210.
TAL: di tal ir oecyn bdiet teU ir fo$ (ad dorsi initium, asque ad fbssam
iiuupientem), bet tal ir brinn ... i tal ir foas (nsque ad oollem, . . ad
fossatai) L. Land. 115. 164. ar tal y
pebyU ef awelei vwyt (in fronte tentorii, ante tento lium, ipse videbat
cibam), dyuot a oruo 'a gostwng ar tal y lin rac bron y umayn (venire et
demittere se in irontem genns soi, in genu, corum pnella; •apra ar penn y
lin) Mab. 1, 239.
BRONN: hit bronn tr alt, dir bronn tr alt (usque ad rnpem) L. Land. 70.
dygwydaw aorue ar petm y iin geyr bronn yr amherodree (cecidit in geua corum
iBperatrice) Mab. 1, 281. ae vu>rw ger bronn owein (et proieoit eum,
capreolom, eonm 0.) 1, 31. y neaeeynt
wynteu attaw hyt ymbron y march (iUi appropin
|
|
|
|
|
(delwedd F9357) (tudalen 694)
|
694 (€58 6(9) IV. 2. FRABP. NOMINALBS
CAMBBICAK.
quabaut ei osque ad equum) 2, 875. rcu bronn arthur (corum A., eztensun
tegmen) 2, 382. rac y vronn^ rac y vron (corum eo) 1, 15. 245.
LLAW: adaw y mareh ar dillat ach y law (reliquit equnm et Testeni prope eum),
doa ger Uaw y gw gynneu (i ad manus yiri illioB, i ad Tinim illum) Mab. 1,
27. gvsr melyn yn seuyll ger eu llau) (vir flavus stans prope eoi) 1, 12.
advyyn bweh ae dodi gerUaw y gerwyn (et afiFerre hirciuD. enmque locare prope
lebetem) 3, 210. bet islau rit i motn mdin (usque infra yadum lapidia flavi)
L. Laud. 260. kawg aoed iilaw y drrn (lanx quae erat infra portim) Mab. 1,
272. y dodtt ialluo y teubi (ponebantar iufira familiam; ad vetbnm: infra
manam familiae) 1, 276. udilaiw hynny y gwelei maekwy yn eisted ar hen» cruc
(supra illad vidit inTenem sedentem in oolle, in capiteconis) 1,274.
2. Sabstantiva cambrica, quae cnm particalis sequentibat praepositionum loco
ponantur. Sapra sunt memorata qoaediun, ut J^ yn, bet in, het ar (usque ad).
Frequentiores sant formulae, ant significantes lat. versuSf antlat. ex
adverao, in quibus sabstantiT» qoaedam absolate vel com praepositionibus
posita tu, parth (latus, regio), eyuarvfyneb (fiusies opposita), sequitur
particula a, ae (praep. cum an coni. atque?"). Addo sabstantiTom iyt
(coniunctio, societas), quo significator lat uua cum non solom postposito o,
ae^ sed etiam praemisso pron. possessiTO y.
Formolae significantes lat. vereut: cecin ir allt ipenn i elaud tu ha tai {t
tergo saltus ad caput fossae ad firontem Tersus) L. Land. 260. kyuodi aorue
t» ar gaer (sorrexit ad castmm Tersns), a thu ar Ue hwnnw y kyrchwye peredvr
(et ad illnm locum Torsus perrexit P.) Mab. 1, 245. 246. ee/ aorue y umoy»
yua troaei penn y march tu ar marehawe . . . athroeei penn yuareh aorueparth
ar marehawo (Tertere caput equi sni ad equitem Tersns, ipsa, ipse) 2, 10. 11.
parth ac yno ydafi (illuc ibo) 1, 275. ynteu adeuth parth a dyfrynn auon
(ipse Tenit ad vallem Tersus fluminis) 1, 273. apharth ar gcur ydeutiwm (et
ad castnim versus ivi) 1, 3. Adnotanda est propiia constraotio atiiasque
sabstantavi eain ac att (praepositione addita post coninnctionem): yn dyuot
ar hyt y dyffryn te ac attat (Teniens per Tallem ad te Tersus), yn dyuot ar
hyt y dyffryn parth oe attaf (ad me Tersus) Mab. 1, 8. 9. hyt dywetto . . .
parth ae attat ti (quidquid dixerit adversus te) 1, 270. ar gwua tMeUi parth
ae att y brenhin (et paer int ad regem versus) 1, 289.
Formulae respondentes lat ea advereo, eonira:. e/ awelei yny mor gyuev' wyneb
ar iir (prospiciebat is in mare oppositom terrae), wynt adoethant raedtat
ynywelynt mon gyuarwyneb ac loynt ^rocedebant illi porro, doneo videbaot
Monam contra se) Mab. 3, 265. 269. In L. Land. idem significatur snbst meir
sequente genetiTo, antecedentibus praepp. i, aryguo: gvlich irgnairet arikit
Ut ieiueir pouinua deuui (G. deorsum, secondum eam usque ad regionem oppo'
sitam loco quietis D.) 149. arhyt i/r oehyr bet ar eyueyr blain Ofnbran (aecm
dum curvaturam nsque ad regionem oppositam fonti C.) 133. arhit eeein di
uinid bet imein ar ciueir nant trineint (secondnm dorsnm snrsnm nsque ad la
pides ex adverso vallis T.) 187. Frequens tamen in codem est formuls fe«»
arciueir sequente particula ae (recte oppositns, e regione, germ. gerade gegen
uber): or ford maur di blain ir betguoa. ar hU ir betguoe. ar hU ir pant dir
gnairet . . . ar hit i ford maur diuinid bet penn arciueir ha penn i betquot
(s Tit
|
|
|
|
|
(delwedd F9358) (tudalen 695)
|
lY. 2. PBABP. N0MINALB8 OAIIBBICAB.
(660. 661} 695
magna ad fontem B. anmis eto. .. seccmdam viam magnam sorsom usque ad Mgionem
recte oppositam ortoi amni» B.) 197. 198. aper cat/rut m pui ar ihit diuimd
bet perm arciutir ha drech dindim (ostium C. in G., sccundum eum snrsum uaque
ad locom recte oppositnm dorso D.) 200. ar hit ir allt in hit b«t i petm
areiueir hagetum ir pant (secondum saltum porro usque in regionem recte
oppositam ostio yallis) 234. bet penn areiueir ar tnein adinant (usque ad
loeom e regione lapidum A.) 199. minffui nihit diuinid bet penn ardueir ar
pant «m eeein (M., secundam enm sursnm usque ubi recte opposita est Eeuix in
dorso) 231. Ibidem tamen sine particula: penn arciueir erue 246. bet penn
arciueir lann mihacgel 250. o penn arciueir aper fintnaun euirdil 258. hit
penn guooiueir ^pant 149.
Formulae pro lat *uua cumi yn gorymdeith yggt ar amherawdgr (ambulant nua cum
imperatore) Mab. 1, 21. e/ a gywhMwye yr ewiged ygift ar geifyt ymyum (ipse
compulit cervas uua cum capris intra, domnm) 1, 286. ae ygyt ae e/ ewein (et
uua cum illo O.) 1, 1. Pronomen posseseiTum esse praece dens y demonstrat ae
combinatum oum coniunctione a (et): gwedy y dyvot ymplith y genedyl ae gyt
gyfedetekwyr (cnm yenisset inter oognatos atque uua inter UkJiiliares) Mab.
1, 26, in quo ezemplo sine particula ac eadem formula est adverbii loco. In
hodiema lingoa aliter yersum adv. yn nghyd (simul, nna; cyd oom praep. ^n).
Nominalibus his praepositionibus addendae snnt quaedam formolae frequen tioris
USU8 in libro Landavensi, infinitiyi coniuncti cum praep. di Unu, di oirchu
(recentius y gyrchu, ad procedendnm, ad quaerendum, i.e. recta ad, yersus),
em circhu (ante quaerendum , i.e. ante): ar kit ir ford bet diar ir allt
iniaun di linu dir luin maur (secandum yiam nsque ad summitm saltum recta pro
cedenti ad fruticetam magnom) 251. dinant baehlatron maliduo nant bacldatron
iuinid in traus digirchu blain nmt dutdn (ad yallem B., secnndum B. sm-sum
traos dorsom qoaerenti fontem amnis Dubini) 74. gulible inihit dirgnairet . .
. Mwwn di eirehu hentre/ merehiiir (G., seenndnm eum deorsum recta ad H. M.)
174. dir ard tmi ir douciuiui. ar hit irard nihit ny bron irait di circhu bMn
mmt humir (ad saltnm yersus ad ortnm yallis H.), iniaun iuinid dicurchu ir guoun
breith ar oeein i minid (recta sursnm eunti ad paludem variegatam) 175. 187.
Similiter: di oirchu trodi 218. di circhu ir pant inicecin 231. diuinid
dieird^ bronn ir alU 282. dieirehu penn gueirclaud 253. Idem ijifinitiyus cum
praep. cm (iynn, kint, p. 651): naht du dirgnairet bet pemn diaein inidair
cin eirehu te/ (ad Dnbim amnem deorsum, donec defluit in tenram ante T., ante
quam peryenius in T.) 247.
Tandem yerbnm substantiyum ipsum ezpletiye additum yidetur Y8 yel solom:
yegwer» yd wy/ yn ieiuaw aoldwi vygeUdy/ (per spatium sum quaerens, dudam
quaesiyi qui layaret gladium meum) Mab. 2, 229; yel cnm praep. yr: kanye
gweleei yr yatalym (quamquam eos non yiderat dudum) 3, 13 sq. am ua toelei»
yr yt eeith mlyned undyn (quia non vidi per septem annos quemquam hoBJaem) 8,
157.
Cornioa et aremorioa snbatantiva
vel adiectiv» codem modo quo cam brica praepositionam loco ponuntar, aut ips»
cum snbstantiyis coniuncta aut iaterpositis particalis.
|
|
|
|
|
(delwedd F9359) (tudalen 696)
|
696 (691) IV. 2. FRABP. NOiayALBS
OOHNICAB.
Cornica cam piaep. ym yn mytc (in medio, inter), yn ereya (ja^ medio), yn
kerghen (in circaitOf circs), yn henoyth (penes, ioxta) : yn meth eronow
(inter lora) P. 131, 2. yn my$e y abestely (inter apostolos saos) 27, 1. yn
eycM myJt (inter nos) D. 1374. yn ayes myak, In agis myth (inter tos) R.
1401. P. 75, 1. yn cres an eky (in media domo) O. 2481. yn erea almayn (in
media Germania) R. 2148. yn kre» an wast (oirca mediam oorpas) D. 1889. yn
ergys an ebren (in mediis nabibae) O. 1245. yn ereys an dire, yn erys an dre
(in media orbe) O. 2282. 2300. dyeth fast vye rum chal y uos yn kerghen map
gai (miseria magna esset per malam meam, eam esse, vestem, circa filiom nudi)
D. 2131. an queth a fue yn kerghyn iheau (vestem quae fuit oirca lesom) R.
1937. an boveua ... vs yth kerghyn (tonicam istam quae est circa te) R. 1922.
hedre n> yn y gerghen queth ihesu (quamdiu erit circam eom Testis I.) R.
1864. hedre vo yn the hencyth fythys ne/re ny vethyth (qoamdia erit penes te,
Tirga, non quam saperaberis) O. 1464. it aga herwyth y jese vn marrey (penes
eos erat miles quidam) P. 217, 1. Ez his sine praep.: meak ov pobel (inter
popalam meam) O. 1594 ; herwyth y. sapra p. 689.
A formala cambrica yn erbyn (in occorsam) differt comica erbyn , i.e. «r pyn,
intromittens pronomina possessiva inter atramque rocem: erbyn est rag y welas
y eth (obviam Christo ad eam yidendam illi iTerunt) P. 29, 2. mar ktut den
uyth er ow fyn (si loquitar quisquam adyersus me) R. 1919. miallcr^...e(^
erjebyn (maledictio Toniet contra te) P. 66, 3. mur a dus o cuntuUya erybyn
Jg guhu^^as (maltam popali erat congr^^tas contra eam ad eam accasandnra) 88,
4. kymmya eawsys erybyn (quotquot dixerant adTersas eum) 100, 1. mar myn
eraganpyn ny coua (si Tolt contra nos loqui), mar a leuer den vyth er agna
pyn why tra vyth (si loquitor quisquam contra tos quidquam) D. 1663. 180.
eraga Jyn . ..vn ger ny Uuery (contara eos ne unum quidem yerbom loquebatur),
eraga fyn ua gewsyth (quod contra eos non dicis) P. 96, 4. 120, 2. Pro er
praep. tcar: may halle doys war y byn (at posset Tenire ei obTiam) 171, 2.
Formalae comicae cum praep. o, war etc.: euiter abard tat (gl. patmos), abarh
mam (gl. aTuncalas), modereb abarh mam (gl. marteitera), abetrh tat (g^
amita; i.e. a barth, a parte patris, matris) Voc. 7*. a dryff tua (a tergo,
cUun popalo) P. 79, 4. war lyrgh anken (post aeramnam) 236, 4. war lyrgh
hetma (post hoc, postea) 91, 3. war lyrgh y arhadow (seoondam eius imperimn)
247, 4. warlergh the gussultyow (secundum consilia toa) O. 2269. war the
lergk (post te) R. 1170. O. 1434. war aga lergh (post eos) O. 1641. «ar y
lyrgk mur a hi (post eam, lesum, moltom agminis) P. 163, 3. dre/en an virtu
(propter Tirtutem) 68, 1. dre/en ov bos noeth (quia nadas som) 0. 259.
Formolae oicrtA (intus, intra), adro (circa), agy (intos, intro) poscunt
praep. yn, dhe : meeter brat a berth yn wlas (magnus sacerdos in terra,
Caiphas) P. 89, 1. a berth yn dri, aberth yn crows (in oppido, in orace) 30,
3; 151, 1. 185, 1. aberth yn beth, tAerth yn beythy aber yn beth (in
sepulcrom) R. 311. 2063. 2108. iJ>e7th yn beth (in se pnlcro) R. 514. an
trfewon debel Je Ik&s esens a dro (ludaei mali oirca leaom erant) P. 140,
4. a dro Jy gorf y trylyas sendall (circa corpus eios TolTit tin donem) 232,
3. gueth esa a dro "^o^o (Telamen erat circa eum) 140, 3. adro thdho
(circa eum) O. 2101. 2500. adro thethy (circa eam) O. 778. agy then yet gor
tie ben (intra portam pone caput tnum), trygys agy theth wlua (moratns in
regiooe
|
|
|
|
|
(delwedd F9360) (tudalen 697)
|
IV. 2. PBABP. NOMINALBS ARBMORIOAK.
(861 -66S) 697
toa) O. 743. 1483. agy thi ewhe an ger/th Qutr» Tesperam diei) R. 275. pan
veugh agey then eyte (cam eritis intra orbem) D. 627.
Pro cambr. hit, bet, hyt cornice adhiberi solet formola byt yn: I eth ... byt
yn pylai (illi iverunt asque ad Pilatum) P. 98, 1. byi yn pen (osque ad
capat, extremitatem, claTorom) 178, 3. bys yn tnont a galtary (asque in
montem Ctdvariarum) 162, 1. byt yn ienualem ke (HieroBolyma i) O. 1928. bys
yn y ehjf (asque in domam eias) D. 648. bye yn meneth (asque ad montem) 0.
1303. De tempore tamen sine praep. dictam inTenimas: bys deth fyn, bys deyth
fyn (asque ad diem extremam) D. 724. R. 416. by» gorfen bys, byt gorfen bey»
(aeque ad finem mandi) R. 178. O.
584; cE bye venai^y, by» venytha p. 621.
E nominibus membrorom codem asu, quo cambrica sapra memorata, cor nice
saepius est pen (capat): y thens "^e ben dowlyn, y ee Je ben dewlyn
(ceci deront in genas) P. 137, 1. 196, 1. war ben
dou)Iyn...ow eo^e ^ genua ca dens) 171, 3. nu^ "feth war ben y Jewleyn
(at caderet in geno» srs) 54, 4. hag eth arta Je beay war ben gleyn (et irit
rorsos oratam in genibos) 56, 2. war ben vn meneth (in montem, eam daxit) 16,
1. Kay yll iroy» a ve gorri» poran war ben y geU (et onus eios pes est
positus recte saper alterum) 179, 3.
Aremorica nomina praepositionam loco sola posita vel praemissa praepo sitione:
serviehaff doe guir roen ster het ma amser a prederaf (senrire deo Tero r^
stellnmm longitadinem temporis mei, per tempas meum, cogito) Bah. 190, 15. a
het deec bloaz goaz oz goaz eza diff (e longitudine decem annorum, per decem
annos peius peiasque fit mihi) 118, 16. tma ann eaquep hep repo» ahet. nos
ouz da gortos (sant episcopi sine requie per totam noctem te expectantes) MJ.
61 b Idem eabst. inest in formolis aremoricis vetastis cohito, coifiiton
(secondam, per) et cohiton hi (asque ad), qoae inTeniantar in charta a. 821
sapra memorata (p. 663): do fos matuuor eohtto fos do imhoir (ad fossam
Mataori, secandam fossam ad anmem), do rudfos eoihiton rudfos (ad fossam
rabrum, secandum rabram fossam, 'per rabram fossatam' ibid.), cohiton hifosan
(usque ad fossalam, 'fossatellam asque').
Exempla nominam cum praepositionibus e Cath.: agoez, avoez (*pahun), adreff
('pone' ; hod. adre, trec. adreon), abarz, ebarz ('intra*; hod. abarz% aenep
('adTersus'; sicat hod.), enguichen ('tenus, prope, iaxta*) bb equichen
Ciaxta'; hod. d-kichen), oartro ('circa'; hod. war^dro). Exempla e
carminibus: an bugall am eux maguet soutenet re so am (t. i.em) enep me
gourreet (paevi quos natriTi, sostentaTi nimiom, adTersus me sarrexerant) MJ.
23b. brenum aman a goez an bet (nanc hio corum mando), roy breman a goez an
tut (da ea nnnc corum ho minibus; cambr. yn gwyd) Bnh. 124, 14. 128, 24. a
dref piler nem gtteler quet (posi pilam non Tidebor) 54, 12. an plat a dref
an elezef se (lamina a tergo hoius gladii) 154, 7. a gruif hep gou a parz dou
dez (faciam certo intra bi dnum) 84, 9. dal liufre guen ez querchen (tene
Testimentam candidam circa te ; com. yth kerghyn) 104, 7. me guel maruaillou
hep gou quet voar tro decy (rideo miracula revera circa DaTidagiam), co\dm
guen disquennet de metou (columbam aibam dclapsam in eum) 116, 16. 17. da monet de metou (ad occorrendam ei) MJ. 190 a.
enterret en e metou (sepulta prope eum) 192 b. den tuepect eo en metou (homo
suspectas qui est inter nos) Bah. 74, 5. dibunet en hoz mettou (diTisum penes
tos; cf. 170, 15: dre nep metou, uUo medio, ullo modo) 170, 2.
|
|
|
|
|
(delwedd F9361) (tudalen 698)
|
698 («««• 663) iV. 8. D8
OONIDKCTtONIBUS.
en creit ma ealon, en ereyi ma calon^ en cret8 ma coudet (in medio meo corde)
MJ. 25 b. 193 b. 81b. en creia un bez (in medio sepalcro) 175 b. en ereit ma
bisaig ez eracher (in mediam faciem meam sputabitar), en creit ko ealon (in
me diam cor yestram) 33 a. 39 b. en tal an bez yen (in fironte, prope
sepnknni gelidam) 192 a. en tan equiehen sathanas (in igne inxta satanam)
99b. oz hetn an men man, oz har» an men (post lapidem hanc, in tergo 1.) Bah.
96, 9. 19.
Alia sequitor praepositio: toat ouz lez ma autrou (prope sepalcrom doniai
mei) MJ. 192 b. ^»^ dan mor armoric (prope mare aremoricum; hod. tStt da)
Btth. 148, 21. da arftuett a tost dan mor en vn foreet (ad ezpectandus,
ferus, prope mare in silva) 32, 1; cf. a tost ('cominas') Cath. Oallicanam
palamour ('propter ) Cath. : palamour glan da roen an bet (certo propter
regem mondi) Buh. 6, 24 etc.
Cambrico kU^ behit, bet, byt significanti lat. ad, uaque ad, respondent hmu
aremoricae frequentiores BET, BED vel BEDE (= cambr. bet in, bet i, cora. bya
yn? an = hod. bet ee, i.e. bet ac?): bed patric, bed devy, bede patrieiu,
bede deoy (ad Patricium, Davidi^um) Buh. 6, 15. 196, 11. 2, 3. 198, 10. btde
hibei-don (in Hiberniam) 14, 14. Com articalo bede an, beden: deux bede on la
celeetel (veni ad aulam caelestem) 146, 12. duet . . . beden predicator beden
eador de enori (venite ad praedicatorem, ad cathedram ad enm honorsndam)
76,7.8. doe ha den a voue leuiz itane gant cab anquen beden maru yen (deos et
homo qui defessas fuit adeo magna aeramua nsque ad mortem frigidam) 102, 15.
dinam beden finuez (sine macola usque ad finem) 104, 5. Cam pronominibni
sofBxis bed enkaff (ad eum), bet enhy (ad eam; cf. p. 672); sed etiam bedtc
enhafi (ad eam) Bah. 184, 18. Hod. bete ante consonus, beteg, betek ante to
calee, apud Yenetos tamen et bet et beta, betag; cnm pron. beteg ennoun,
Tenet bet on-me (usque ad me). CAPUT TERTIDM. De coniunctionibus.
Conionctiones quae sententius vel voces non solam copulant, sed etiam
disparant, comparant, opponnnt, et vario modo inzta ponant, in lingois
celticii sicat ceterae particalae aut primitivae sunt, plerumque
monosyllabae, ruiai bisjllabae, aut ez aliis orationis partibns desumptae, ut
e nomine, pronomiBS, praepositionibus, qoae vel p«r se ponuntar vel
coninng^tor inter se. I. Goniunctiones hibernicae.
1. Comnnctiones primitivae vel obscarioris originis, secnndam *» nitatem
significationis dispositae.
|
|
|
|
|
(delwedd F9362) (tudalen 699)
|
IV. 3. OOKlUHOriONKS HIBKBOTCAB. (««3
««*) 699
a. ACUS, DAM (rec. dan', et, etiam). Acus (respondens britannicae oc),
frequentina oeua, etsi indabie affinis est aliis vocibus hibernicis, praep.
oc (prope) et adi. subst. accMy oeut, cotnocu*, comaicaiu (vicinus,
Ticinitas), ob Brinorem tamen perBpiooitatem terminationis hoc loco ponenda
videtur. Plenam •criptionem ocu» (interdnm ocuis) semper ezhibet cod. Cam.,
formam aeu» (com peDdio ac. semel notatam in scotico L. D^r.) plene scriptam
cod. Wb. in uno loco: «itent diagmani fobaithis iscosmuliu» aadnacuil aeu» abdi»
dunni (gl. con sepnlti sumua cnm illo per baptismum in mortem) 3*. In ceteris
locis huius codicis omnibus atque interdum in Sg. (ut 10O’: nomrHa et
nometargnigedar) latinam et plene scriptum inTenitur in medio sermone
hibernico. Plerumque tamen in Sg. sicut in ceteris codicibus hibernica tox
eadem nota significatur qoa latina, 7.
Formae reoentioris IS (a'<, '«), de qua agit O’Don. p. 320, antiquissimum
ezemplnm inTenimns in hymno M^iUfsu: intpirut noeb daittreb areuirp isamanma
(spiritns sanctus ad habitandum corpus nostmm et animum).
EUmdem particulam compositam continere Tidetur SCO, SCEO (cf. sed pro
"^) P* ^)) li^io modo praemissa dnobns substantiTis iungendis in Cam. :
adciam isnaib inscib sco euUs indcecni (discimus in sermombus sapientiae et
cognitionis); sed pariter ac praecedens particula constracta in cod.
hibernico ap. O’Don. 1. c: ^firu maeu mnd seeo ingheua (Tiros, filios,
mnlieres et filias); daplicata ibidem in alio exemplo vetnstiore: i
bK-fiadhnaise fer nerend sceo maeu sceo ingheua (corum hominibus Hiberniae et
filios et filias).
Dam (etiam), diTersa a coni. <ftm, firequens in codicibus: rob6i son dam
leo (gL solebant proferre et plems) Sg. 75\ arecar dam (inTenitur etiam) Sg.
137*. cendae eiuil inso (gl. cymbalam), amelae ciuil dam (gl. cynera) ML 2*.
b. NO, NA (tcI, siTe): comiuidig. liter no sHl. (compositio litterarom vel
syllabamm) Sg. 4'. n6 itlia desill. (gL bisyllaba sint tcI eo plus) 44\
p'oind Jess hitaiff n6 airitiu dbiith (gL cmn huiusmodi, firatre maledico, ne
cibum qui dem snmere, scripsi; i.e. prandere apud eum domi vel sumere eins
cibum) Wb. 9*. ni ar oen fer ua dOs (non pro nno Tiro aut duobus) 4\ m arlog
ua aithi (non ob mercedem aut talionem) 14*. 15^. 24'. am^ ceneel nabelre
isin biuth (nam non est natio aut lingna in mundo) 28\ eonafil dualchi ua
aeeobra eolnidi leu (gL qui sunt Christi, camem cracifixenint; i.e. ut non
sint Titia aut capiditates camales in iis) 20*. testae dinn ua diibsi
(testimonium de nobis tcI de Tobis) 24*. imchloud eeneiuill ua diiU (immutationem
generis tcI declinatio nis) Sg. 31».
e. TRA, DIM (rec. din), DONO (ergo, igitur). Coniunctionis tra scriptio pleua
in solo codice Cr.: anisiu trd isicen (hoc igitur necesse est) 3'. In Wb. et
Sg. firequentis usns, semper notatur compendio 'f, duobus pnnctis siTC
commatis super t suprascriptis: eU> cenil -f (quodcunque est ergo genns),
iesu' aidmd sund 'f asreet (demonstratio est hic ergo, esse legem) Wb. 3\ 3*.
w follu» aain 'f (est manifestom inde igitur), is/olues dun 'f (est
manifestum nobis ergo) Sg. 5*. 40\ Item in ceteris codicibus: iaed inao 'f
tosach indlibuir (id ergo est initium libri) Tr. 2*.
Dtm: eiarudehualatar ilbilre et eenuslabratar nipat ferr de ia/ollus dim nan
md arbriff labrad Hhilre (etsi. audierunt Tarius lingnas et locuntur iis, non
|
B5237: 
yn 
aith δ δ £