http://www.kimkat.org/amryw/1_vortaroy/geiriadur_catalaneg_cymraeg_LLOP_au_1715k.htm

Gwefan Cymru-Catalonia
La Web de Gal·les i Catalunya

Geiriadur Cataloneg-Cymráeg
(ar gyfer siaradwyr Cymráeg)
Diccionari català-gal·lès
(per gal·lesoparlants)

au - azimut

Adolygiad diweddaraf
Darrera actualització
2005-02-06 :: 2005-03-28 :: 2005-06-04

au
1 aderyn (ffurf lenyddol)
2 aus dodefnod

au!
1 (anogaeth) Au, va! Dere!

auca
1 [tudalen ar ffurf comig, â lluniau sydd yn adrodd stori, a chwpled odlog o dan bob llun]
2 fer tots els papers de l’auca bod yn was bach i bawb (“gwneud holl rannau’r tudalen comig”)

aücs
1 gweiddi, mwstwr

audaç
1 beiddgar

audàcia
1 beiddgarwch

audible
1 hyglyw, clywadwy

audició
1 gwrandawiad

audició
1 prawf (= prawf wrandawiad mewn theatr), clywelediad

audiència
1 cynulleidfa
2 gwrandawyr
3 gwylwyr
4 gwrandawiad
concedir-li una audiència rhoi gwrandawiad i
5 siambr gwrandawiad
6 llys barn

audiòfon
1 teclyn clyw

àudio-visual
1 clyweledol

auditiu
1 clyw

auditor
1 archwilydd

auditori
1 awditoriwm, clywedfa
2 cynulleidfa

auge
1 uchafbwynt

arribar al seu màxim auge cyrraedd ei uchafbwynt (“cyrraedd i’w uchafbwynt uchaf”)
La seva carrera va arribar al seu màxim auge quan va rebre el premi Nobel de la pau

Cyrhaeddodd ei yrfa ei uchafbwynt pan dderbyniodd Wobr Heddwch Nobel

augment
1 cynydd
augment proporcional cynydd cymesurol

augmentar
1 cynyddu

augmentar
1 cynyddu

augurar
1 rhagddweud, darogan

àugur
1 awgwr = swyddog crefyddol yn hen Rufain a ddehonglai
argoelion fel sail i benderfyniadau cyhoeddus

auguri
1 darogan

aula
1 darlithfa
2 ystafell ddosbarth
companya d’aula cyd-ddisgybl (= merch)
company d’aula cyd-ddisgybl (= bachgen)

aura
1 awel
2 cymeradwyaeth
3 aura popular cymeradwyaeth gyffredinol

aurèola
1 corongylch = (mewn lluniau o saint Cristnogol neu o’r duwiau Cristnogol) cylch o olau o gwmpas y pen yn arwydd o ogoniant neu sancteiddrwydd
2 cylch = llewyrch a welir weithiau o gwmpas yr haul neu’r lleuad
o blygiant y golau gan ronynnau rhew

auri
1 euraidd

aurícula
1 awrigl = cyntedd y galon, siambr uchaf y galon

auricular
1 clywedol

auricular
1 ffôn glust

aurífer
1 eurddwyn = yn dwyn aur

auriga
1 cerbydwr = gyrrwr cerbyd dwy olwyn a dynnir gan geffyl
(fel yn hen Rufain)

Auriga
1 Awriga = cytser yn yr hémisffer gogleddol
rhwng yr Arth Mawr ac Orion, ar fin y Llwybr Llaethog

aurora
1 toriad dydd, gwawr

aurora borealis
1 Goleuni’r Gogledd

aürt
1 cnoc

auscultar
1 clustfeinio = gwrando â stéthesgôp (meddygaeth)

auspici
1 arwydd, argoel (yn enwedig un ffafriol)

auster
1 gerwin, llym

austeritat
1 gerwindeb, llymder

austral
1 deheuol

Austràlia
1 Awstralia

austràlia
1 Awstralaidd

austràlia
1 Awstraliad, Awstrales

Austria
1 Awstria

austríac
1 Awstriaidd

austríac
1 Awstriad, Awstries

autarquia
1 awtarchiaeth = ?hunanlywodraeth

autèntic
1 gwir

El PP no aprovarà les esmenes perquè no li interessa ni una mica. Aquesta és l’autèntica realitat.
Ni fydd y PP yn rhoi sêl eu bendith i’r gwelliannau am nad yw o’r diddordeb lleiaf iddynt. Dyna’r gwir plaen amdani

diuen que l’autèntica raó va ser perquè...

maen nhw’n dweud fod y gwir reswm am hyn yw
2 dilys = o darddiad diamheuol

No es dubta en absolut del fet que siguin documents autèntics (El Punt 2004-01-15)

Mae y tu hwnt i amheuaeth taw dogfennau dilys ydynt (“Ni amheuir o gwbl y ffaith fod...”)
3 cywir, manwl
4 i’r carn

autenticitat
1 gwirder

auto
1 car

autoengany
1 hunan-dwyll

viure amb l’autoengany byw celwydd, byw dichell, rhagrithio byw = byw dan ffugio eich bod yn wahanol i’r hyn yr ych chi mewn gwirionedd, byw mewn sefyllfa afreal dan beidio derbyn y sefyllfa fel ag y mae hi (“byw â hunan-dwyll”).

autoaprenent
1 hunanddysgwr

autobiografia
1 hunangofiant

autobús
1 bws/bys

autocar
1 coetsh

autoclau
1 áwtoclaf, adweithydd = llestr cryf wedi ei selio ar gyfer adweithiau cemegol o dan bwysedd uchel
2 diheintydd = cyfarpar at ddiheintio offer llawfeddygol trwy gyfrwng ager o dan bwysedd uchel

autocràcia
1 awtocratiaeth, unbennaeth

autòcrata
1 arweinydd ag awdurdod absoliwt a di-gyfyngiad

autocrític
1 hunanfeirniadol

mostrar-se autocrític bod yn hunanfeirniadol

autocrítica
1 hunanfeirniadaeth

Feu autocrítica si us plau Byddwch yn hunanfeirniadol os gwelwch yn dda

autòcton
1 (ansodair) brodorol

la població autòctona y boblogaeth frodorol

autòcton
1 brodor

els autòctons del pais brodorion y wlad

autodenominar
1 eich galw eich hun

autodenominat
1 hunanhonedig

autodeterminació
1 hunanlywodraeth, ymreolaeth, annibyniaeth

El nou estatut ha d’incloure el dret d’autodeterminació

Mae rhai i’r statud newydd gynnwys yr hawl i hunanlywodraeth

autodeterminar-se
1 hunanlywodraethu, ymreoli

Ni PP ni PSOE poden estar d'acord que ens autodeterminem, no fos cas que perdessin la seva gallina dels ous d'or

Ni all na’r blaid PP na’r blaid PSOE gytuno ini gael ymreoli, rhag ofn iddynt golli’r wydd sy'n dodwy'r wyau aur

auto de xoc
1 car clatsh

autodidacte
1 hunanddysgedig

autofinaçament
1 hunanariannu

autogen
1 hunangenhedlol

autogir
1 awtojeiro = cerbyd hedfan sydd yn cael ei gynnal yn yr awyr gan lafnau llorweddol cylchdroadol di-bwer

autògraf
1 llofnod

autòmat
1 robot

automàtic
1 awtomatig

automatisme
1 awtomatedd = cyflwr o fod yn awtomatig

automòbil
1 hunansymudol

automòbil
1 car

automobilisme
1 rasio ceir

automobilista
1 gyrrwr car

automotor
1 hunansymudol

automotor
1 trên dîzl, rheilgar
2 carij dîzl

autònom
1 ymreolus

autonomia
1 ymreolaeth (cyflwr)
2 ymreolaeth (ardal)

3 (gwladwriaeth Castilia) is-lywodraeth
4 (gwladwriaeth Castilia) tiriogaeth is-lywodraeth

autonòmic
1 is-lywodraethol = yn perthyn i sustem o ranbarthau â rhai pwerau wedi eu datganoli o’r llywodraeth ganolog
El model autonòmic era una manera de lligar curt les legítimes pretensions de reconstrucció de les nacions històriques de la península ibèrica
Roedd y sustem o is-lywodraethau yn fodd i rwystro dyheadau cyfreithlon i ailgodi’r cenhedloedd hanesyddol yng Ngorynys Iberia

autonomisme
1 rhannu gwlad yn rhanbarthau is-lywodraethol
L’autonomisme ens ha fet més dependents del centre polític
Mae’r sústem o is-lywodraethau wedi ein gwneud yn fwy ddibynnol ar y canol (hynny yw, canol y wladwriaeth, Madrid) yn wleidyddol

autopista
1 traffordd
2 autopista de peatge traffordd doll

autoproclamar-se
1 eich datgan eich hun

autòpsia
1 awtopsia, difyniad

autor
1 awdur
2 cyfarwyddwr (ffilm)
3 cyflawnydd, gweithredydd

4 rhywun sydd yn creu rhywbeth

Quin pintor noruec és l’autor del quadre “El crit”? Edward Munch

Pa arlunydd Norwyaidd wnaeth y darlun “Y Llef”? Edward Munch

autoretrat
1 hunanbortread, hunaddisgrifiad

Hi ha insults que no són més que autoretrats

Y tegell yn galw “tinddu” ar y crochan (“y mae sarhadau nad yw’n fwy na hunaddisgrifiadau”)

autoritari
1 awdurdodaidd, awdurdodyddol

autoritat
1 awdurdod

autorització
1 awdurdodi, awdurdodiad

autoritzar
1 awdurdodi

autoritzat
1 awdurdodedig

autoscola
1 ysgol yrru

autoservei
1 siop hunanwasanaeth

autostop
1 lwcdeithio, bodio

autosuggestió
1 hunanawgrymiad

autovia
1 heol fawr

auxili
1 cymorth, help

auxili!
1 cymorth! help!

auxiliar
1 cynorthwyol

indústria auxiliar diwydiant cynorthwyol, yn cynnwys cwmnïoedd sydd yn cynhyrchu ar gyfer rhyw brif ddiwydiant

El 50% (cinquanta per cent) de la indústria auxiliar de l’automòbil està en mans de multinacionals i corre el risc de traslladar-se a països de costos més baixos (El Punt 2003-12-27)

Mae hanner cant y cant o’r diwydiant cynorthwyol yn y sector cynhyrchu ceir yn nwylo cwmïoedd cydwladol ac y mae perygl iddynt symud i wledydd eraill â chostau cynhyrchu is

auxiliar
1 cynorthwy-wr, cynorthwywraig

AV
1 Associació de Veïns = cymdeithas preswylwyr, cymdeithas sydd yn mynegi barn trigolion rhyw gymdogaeth wrth yr awdurdod lleol

aval
1 gwarant
2 llofnod gwarantwr

avalador
1 sydd yn gwarantu

avalador
1 gwarantwr, gwarantwraig

avalar
1 gwarantu
2 bod yn warantwr dros
3 bod yn atebol am

avalista
1 canolwr = un sydd yn llofnodi dogfen i ddweud bod rhywun yn deilwng o fod yn ymgeisydd mewn etholiad

avall
1 i lawr
2 aigües avall i lawr yr nant, i lawr yr afon

3 més avall que yn is na

estar més avall que les rates de claveguera bod yn is na llygod y garthffos (wrth sôn am wehilion cymdeithas)

avalot
1 terfysg

antiavalot gwrth-derfysg

policia antiavalot heddlu gwrth-derfysg
2 twrw, sŵn mawr

avalotar
1 tarddu ar

avalotar-se
1 codi terfysg, gwneud terfysg, terfysgu
2 cynhyrfu

avaluació
1 prisiad
2 asesiad

avaluar
1 prisio
2 asesu

avanç
1 cynydd

avançada
1 cynydd

avançament
1 symudiad ymláen, cam ymláen
2 dyrchafiad
3 cynydd
4 pasio

avançar
1 mynd yn ei blaen
2 pasio
3 seguir avançant dal i fynd rhagddo
4 dod ymláen â
avançar una remodelació en el govern
gwneud ad-drefniant cynnar o fewn y llywodraeth

avançar
1 symud (peth) ymláen
2 rhoi ymláen (cloc, watsh)

27 Mawrth - els rellotges s'avançaran una hora a la matinada

27 març - rhaid rhoi’r amser ymláen yn oriau mân y bore
3 talu = talu ymláen-llaw

avant
1 ymláen (Deheubarth Gwledydd Catalonia) (endavant mewn Cataloneg safonol)

avantatge
1 mantais
2 lles

avantatjar
1 bod ar y blaen i
2 rhagori ar
3 curo

avantatjós
1 manteisiol

avantbraç
1 rhagfraich

avantguarda
1 blaengad

avantguarda
1 avant-garde

avantpassat
1 cyndad, hynafiad

avantpassats cyndeidiau, hynafiaid

Un estudi confirma que els neandertals no són avantpassats dels humans (Avui 2004-01-28)

Astudiaeth yn cadarnháu nad yw Neanderthaliaid yn hynafiaid yr hil ddynol

avantprojecte
1 drafft cyntaf
2 avantprojecte de llei papur gwyn = adroddiad swyddogol llywodraeth sydd yn egluro pólisi’r llywodraeth ar rhyw fater a ddaw ger bron y Senedd i’w drafod

avar
1 gwancus
2 cybyddlyd

avar
1 cybydd

avarar
1 lanshio

avarca
1 sandal

avaria
1 toriad (peiriant)
2 difrod

avariar
1 difrodi

avariar-se
1 torri i lawr

avarícia
1 cybydd-dod

avatar
1 trawsffurfiad, newid

2 avatars cyfnewidiadau

3 (Cyfrifiaduron) Sumbol sydd yn cynrychioli rhywun mewn fforwm, gêm ar-lein, ayyb

Què es un avatar? Doncs una petita imatge assignada al vostre perfil d’usuari.

Beth yw “avatar”? Wel, llun bach a ychwanegir at eich manylion personol fel defnyddiwr

avellana
1 cneuen gyll

avellanes fetes miquetes cnau cyll wedi eu torri’n fân (“wedi-gwneud darnau-bach”)

avellaner
1 collen

les Avellanes i Santa Linya
1 trefgordd (la Noguera)

avenc
1 hafn, ceunant
2 ceubwll

avenç
1 cynydd
2 cam ymláen

avenir
1 dyfodol

avenir-se
1 cytuno
2 dod ymláen yn dda

avenir-se molt dod ymláen yn dda gyda’i gilydd

aventura
1 antur
2 menter
3 aventura amorosa carwriaeth
4 a l’aventura ar hap a damwain

aventurar
1 peryglu??

aventurar-se
1 cymryd risg

aventurar-se a (fer alguna cosa) cymryd y risg o (wneud rhywbeth)

Ningú es volia aventurar a seguir endevant amb un temps tant insegur, i vam decidir baixar de la muntanya

Nid oedd neb yn ymofyn cymryd y risg o fynd yn ein blaenau a’r tywydd mor anwadal, ac fe benderfynnon ni ddod i lawr y mynydd

En aquest moment no puc aventurar-me a dir res, perquè encara són projectes

Ar hyn o bryd alla i ddim fentro ‘mhen â dweud rhywbeth am y pwnc am mai amcaniaethau yn unig ydynt o hyd

aventurer
1 mentrus

averany
1 argoel
2 rhagddywediad

avergonyir
1 cywilyddio
2 gwneud i deimlo yn lletchwith

averia
1 (Castilegaeth) toriad i lawr, anghaffael, aflwydd

averia de llum toriad trydan (= tallada de corrent, apagament)

haver-hi avaries de llum (a...) bod oriadau trydan (yn...)

Avui hi ha hagut avaries de llum a Igualada Heddiw bu toriadau trydan yn Igualada

avern
1 uffern

aversió
1 atgasedd

avés
1 arfer, arferiad

avesar
1 avesar a cyfarwyddo (rhywun) â...

2 estar avesat (a alguna cosa) bod yn gyfarwydd â (rhywbeth), bod wedi arfer â

estar força avesat (a alguna cosa) bod yn gyfarwydd iawn â (rhywbeth)

És pur cinisme, a la democracia mai hi han estat avesats (wrth sôn am y Partit Popular, plaid agell dde sydd yn uchel ei chloch am ddemocratiaeth er nad yw yn y bôn yn gytûn â sustemau democrataidd) M’an sinigiaeth bur, dyn nhw ddim erióed wedi arfer â democratiaeth

Ja estem avesats a les seves lamentacions i no li fem cas

Erbyn hyn rŷn ni’n gyfarwydd â’i storïau torcalonnus a dŷn ni ddim yn rhoi sylw iddo

avesar-se
1 ymgyfarwyddo, dod i arfer â

avet
1 pren ffyr

avet nadalenc pren Nadolig
A Barcelona hi ha 205 punts de recollida d’avets nadalencs, però, malgrat això,
la majoria –dels 170.000 venuts– van a parar als contenidors

Ym Marselona mae deucant a phump o lefydd casglu prennau Nadolig, ond serch hynny, mae’r mwyafrif - o’r cant a thrigain a deg o filoedd a werthwyd - yn diweddu yn y cynhwysydd ysbwriel

a veure
1 gad imi weld

avi
1 tad-cu, taid
2 avis hynafiaid
els nostres avis pensaven que... roedd ein hynafiaid yn meddwl fod...
3 henwr

àvia
1 mam-gu (Gogledd Cymru: nain)
2 tia àvia hen fodryb (chwaer y fam-gu)

Avià
1 trefgordd (el Berguedà)

aviació
1 awyrenwriaeth = hedfan awyrennau
2 awyrlu

aviador
1 awyrwr = aelod o’r awyrlu

aviat
1 yn gyflym
2 yn fuan = cyn pen fawr o dro
3 més aviat yn hytrach
4 tan aviat com cyn gynted â

aviciar
1 difetha (plentyn)

aviciar-se
1 codi arferion drwg

aviciat
1 wedi eich difetha
un nen rei aviciat bachgen wedi ei ddifetha

(“rei” = brenin, a ddefnyddir wrth siarad â phlentyn bach)

avicultura
1 cadw dofednod

àvid
1 gwancus

avidesa
1 gwanc

avinagrar-se
1 (gwin) suro, mynd yn finegr
2 (person) suro

avinença
1 cytundeb
2 cyfaddawd
3 dêl

avinent
1 rhadlon, hynaws

avinent
1 cyfléus
2 fer avinent atgoffa

avinentesa
1 cyfle

avinguda
1 coedlan = heol â choed
2 (afon) llif

Avinyó
1 tref yn Ocsitania (Ocsitaneg - Avinhó; Ffrangeg - Avignon)
2 trefgordd (el Bages)

Avinyonet de Puigventós
1 trefgordd (l’Alt Empordà)

Avinyonet del Penedès
1 trefgordd (l’Alt Penedès)

avió
1 awyren, plên

la cua de fum d’un avió llwybr anwedd awyren

avioneta
1 awyren ddwbl (awyren aden-ddwbl)

aviram
1 dofednod

explotacions amb ramaderia (dividides en set tipus: bovins, ovins, cabrum, porcins, equins, aviram, conilles)

ffermydd ag anifeiliaid (wedi eu rhannu yn saith o fathau: gwartheg, defaid, geifr, moch, ceffylau, dodefnod, cwningod)

avís
1 hysbys
2 datganiad
3 rhybudd

avisar
1 hysbysu, rhoi gwybod i
Els bombers van ser avisats Hysbyswyd y dynion tân

Aviseu una ambulància! Gelwch ámbiwlans!
2 rhybuddio

avisat
1 doeth

avituallar
1 darparu bwyd

avivar
1 bywogi

avivar les flames adfywio’r fflamau

Però aquesta és una política miop i perillosa que només pot avivar les flames

Ond pólisi gibddall a pheryglus yw hon na all ond adfywio’r fflamau

avivar una foguera adfywio coelcerth

avivar-se
1 llosgi yn ddwysach (tân)

avajonera
1 llusen ddu fach

avon
1 = a on i ble

avorriment
1 diflastod

trobar (alguna cosa) d’un avorriment terrible bod yn ddiflas tu hwnt, bod yn ddiflastod llwyr

Competir o no competir, és aquesta la questió?... Vaig conèixer una pedagoga que lloava els avantatges de l’handbol cooperatiu... Els nois i noies que hi van participar, ho van trobar d’un avorriment terrible (El Punt 2004-01-14)

Cystadlu neu beidio â chystadlu, ai dyna’r cwestiwn?...cwrddais ag athrawes oedd yn clodfori rhinweddau pêl-law gydweithredol... yr oedd yn ddiflastod llwyr i’r bechgyn a merched oedd un cymryd rhan
2 ffieidd-dod, atasedd

avorrir
1 diflasu, blino, blino’n lân, blino’n llwyr
El futbol no m’agrada; m’avorreix. Nid wyf fi yn hoff o bêl-droed. Mae hi’n fy mlino’n lân
2 ffieiddio

avorrir-se
1 diflasu

avorrit
1 diflas

avortament
1 erthylu

avortament
1 erthyliad

avortar
1 rhwystro
2 (berf heb wrthrych) erthylu = colli ffetus
3 methu (cynllun)

avui
1 heddiw

l’avui y dwthwn hwn, y dydd heddiw

Per molta gent, només importa el present. L’ara mateix. L’avui

I lawer, dim ond y funud hon sydd yn bwysig. Y dydd heddiw
2 avui al vespre heno
3 avui dia y dyddiau hyn
avui en dia y dyddiau hyn
4 d’avui en quinze bythefnos i heddiw
5 d’avui en vuit wythnos i heddiw
6 És d’avui (newyddiadurwr, ayyb) Un heddiw yw e

No deixis per a demà el que puguis fer avui Heddiw piau hi, nid yfory

No deixis per a demà allò que pots fer avui Heddiw piau hi, nid yfory

Avui
1 enw papur newydd uniaith Gataloneg, (oddi ar 23-4-1976)

avui en dia
1 y dyddiau hyn

axial
1 echelinol

axil.la
1 cesail

axioma
1 gwireb

axiomàtic
1 gwirebol

axis
1 echel

azalea
1 azalea = planhigyn o’r grwp Azalea, rhan o’r genws Rhododendron, ag iddo flodau pinc neu borffor

azimut
1 rhyngoredd = ongl mewn seryddiaeth

Ble’r wyf i? Yr ych chi’n ymwéld ag un o dudalennau’r Gwefan "CYMRU-CATALONIA"
On sóc? Esteu visitant una pàgina de la Web "CYMRU-CATALONIA" (= Gal·les-Catalunya)
Weø(r) àm ai? Yuu àa(r) vízïting ø peij fròm dhø "CYMRU-CATALONIA" (= Weilz-Katølóuniø) Wébsait
Where am I? You are visiting a page from the "CYMRU-CATALONIA" (= Wales-Catalonia) Website

CYMRU-CATALONIA

FI / DIWEDD