Geiriadur Catalaneg-Cymráeg / Diccionari de català i gal·lès - d07-m04-2005 - Catalan-Welsh Dictionary

http://www.theuniversityofjoandeserrallonga.com/kimro/amryw/1_vortaroy/geiriadur_catalaneg_cymraeg_LLOP_di_1908k.htm

Gwefan Cymru-Catalonia
La Web de Gal·les i Catalunya

Geiriadur Cataloneg-Cymráeg
(ar gyfer siaradwyr Cymráeg)
Diccionari català-gal·lès
(per gal·lesoparlants)

DIA - DNI

Adolygiad diweddaraf
Darrera actualització
2005-03-09

dia
1 dydd, diwrnod
2 plat del dia (mewn bwyty) pryd arbennig y dydd

Aquella dona és mes lletja que un dia sense pa Mae hi’n hyll fel pechod (“mae’n hyllach na diwrnod heb fara”)

3 ser de dia bod yn ddydd

Aixeca't del llit, que ja és de dia Cwyd o’r gwely, mae’n ddydd [ja erbyn hyn]

dia a dia
1 beunydd

diabetis
1 clefyd y siwgwr

diable
1 diafol
2 diafol = cymeriad mewn cárnifal

3 l’advocat del diable dadleuydd y diafol

fer d’advocat del diable bod yn ddadleuydd y diafol

diabòlic
1 dieflig

diaca
1 diagon

diada
1 dygwyl = dydd gwyl
2 La Diada de Catalunya Dygwyl Catalonia, 11 Medi
Hefyd: La Diada

3 la diada de Reis Ionawr 6, dydd gwyl Ystwyll, y Serennwyl

dia de Reis
1 Ystwyll (6 Ionawr)

diadema
1 diadem
2 coron

diafàn
1 meinweol
2 trylöyw
3(dŵr) glöyw

diafragma
1 llengig, díaffram

diagnòstic
1 (adj) diagnostig
2 (eg) diagnosis

diagnosticar
1 diagnosio, gwneud diagnosis o

diagonal ansoddair
1 lletraws, croeslin

diagonal
1 lletraws, croeslin
2 la Diagonal enw heol ym Marselona; cafodd yr enw ei adfer ar ôl marw’r unben Ffasgaidd Franco yn 1976; yr oedd y gormeswyr Castilaidd a feddiannodd y ddinas yn y flwyddyn 1939 wedi rhoi arni yr enw Castileg “Avenida del Generalísimo Franco”.
Del campus nord fins a la parada de metro de la Diagonal
O Gampws y Gogledd hyd at orsaf fetro y Diagonal

diagrama
1 díagram

dialecte
1 tafodiaith

dialèctic
1 dialectegol, dilechdidol

dialèctica
1 dialecteg, dilechdid
2 ymresymiad

diàleg
1 trafod
2 trafodaethau, trafod
3 sgwrs

diàlisi
1 diálisus

diamant
1 deimwnt

diàmetre
1 tryfesur, diamedr

dialogar
1 ymddiddan, trafod

diana
1 nod, targed

diantre
1 diantre! Mam annwl!

diapasó
1 (Cerddoriaeth) (= cytgord, hármoni) cyfangerdd
2 (Cerddoriaeth) cwmpas, cyrhaeddiad
3 (Cerddoriaeth) bysfwrdd (ffidil, ayyb)
4 trawfforch

diapositiva
1 tryloywlun, sleid

diari
1 papur newydd, newyddiadur

diari
1 beunyddiol
2 durant dotze hores diàries am ddeuddeg awr bob dydd

diarrea
1 dolur rhydd, rhyddni, y clefyd rhydd

diatriba
1 geiriau hallt

dibuix
1 llun

dibuixant
1 arlunydd

dibuixar
1 tynnu llun, tynnu lluniau, darlunio

dic
1 morglawdd

dicció
1 llefaru, ynganu

diccionari
1 geiriadur

dicotomia
1 deubarthiad

dictador
1 unben

un sanguinari dictator unben gwaedlyd
2 el dictador (yn aml) yr unben milwrol Franco

dictadura
1 unbennaeth
2 l'última (per ara) dictadura yr unbennaeth ddiwethaf (am y tro)

dictamen
1 adroddiad [= adroddiad gan arbenigwyr]
2 barn
3 barn gyfreithiol
4 dywediad

dictaminar
1 dyfarnu
2 rhoi barn

dictar
1 arddweud (llythyr, testun)
2 cyhoeddi (deddf)
3 traddoi dedfryd, rhoi dedfryd
4 dweud, awgrymu
5 gorchymyn

dictat
1 arddywediad
2 gorchymyn
3 els dictats de la consciència gofynion cydwybod

dictatorial
1 unbenaethol

dicteri
1 sarhâd

dida
1 llaethfam
engegar (algú) a dida peri i rywun hel ei bac, cael ymadael â rhywun (“gollwng (rhywun) i laethfam”)
2 nani

didàctic
1 didactig = yn dysgu gwers foesol (cerdd, ayyb)

didal
1 gwniadur
2 llond gwniadur
3 cwpan mesen
4 gwydryn bach

didalera
1 bysedd y cŵn, bysedd cŵn

didorta
1 clematis

dièresi
1 didolnod

diesi
1 (Cerddoriaeth) llon

dieta
1 deiet, lluniaeth
2 posar a dieta rhoi (rhywun) ar ddeiet
3 lwfans treuliau
4 lwfans ymgynnal
5 dieta d'assistència lwfans gweini
6 lwfans teithio
7 (Meddygaeth) tâl galw allan (ar gyfer meddyg)

dietari
1 agenda = nodlyfr ar gyfer nodi cyfarfodydd, ayyb
2 dyddiadur

dietètic
1 lluniaethol

dietètic
1 maethegwr

dietètica
1 maetheg
2 (arwydd siop) cynhyrchion lluniaethol
3 maethegwraig

dietista
1 maethegwraig

dieu
1 dywedwch (< dir = dweud)

difamació
1 enllib

difamador
1 enllibus

difamador
1 enllibiwr
2 heliwr cles, taeniwr straeon, hen glep, un o deulu’r glep

difamar
1 enllibio

difamar sense proves enllibio; pardduo enw rhywun neu rywrai yn ddidystiolaeth (“difenwi heb brofion”)

Per què va fer aquella acusació sense proves? És allò de difama que sempre queda alguna cosa.

Pam wnaeth e’r cyhuddiad yn ddidystiolaeth? Achos o ymofyn enllibio am fod rhywbeth yn fownd o lynu yw e.
2 difrïo

difamatori
1 enllibus

diferència
1 gwahaniaeth
2 anghytundeb
3 gwahaniaeth = swm rhwng rhif is a rhif uwch
pagar la diferència talu’r gwahaniaeth
partir la diferència rhannu’r gwahaniaeth
Si el trobeu més bé de preu us tornarem la diferència
Os dewch chi o hyd iddo am bris is fe roddwn ni’r gwahaniaeth yn ôl i chi

diferenciació
1 gwahanrediad

diferencial
1 gwahaniaethol
2 gwahanol

diferenciar
1 gwahaniaethu
En què es diferencien? Sut maen nhw’n wahanol i’w gilydd?

diferent
1 gwahanol

diferentment
1 yn wahanol

diferir
1 gohirio
2 gohirio (dedfryd)
3 gohirio (dyddiad cau)
4 bod yn wahanol i

difícil
1 anodd
difícil d'entendre anodd deall
2 (person) anodd eich trafod, anodd eich trin
3 (sefyllfa) anodd
temps difícils caledi, adfyd, adeg ddrwg, cyni
4 annhebyg

difícilment
1 gyda chryn drafferth
2 bron na
3 difícilment compatible yn anghydnaws

dificultar
1 rhwystro
2 gwneud yn anodd

dificultat
1 anhawster
2 gwrthwynebiad
3 tenir dificultats amb cael trafferthion â

dificultós
1 anodd
2 llawn helynt
2 (person) anodd

difondre
1 lledu, taenu, lledaenu
2 datguddio, dadlennu
3 cyhoeddi (newyddion)
4 rhoi ar goedd

Apunteu-vos els arguments per defondre'ls a altres llocs

Gwnewch nodyn o’r dadlau i’w roi ar goedd mewn llefydd eraill
5 (arogl) gollwng, rhyddháu
6 (golau) cynhyrchu

difondre's
1 ymdaenu

difracció
1 diffreithiad

difractar
1 diffreithio

diftèria
1 difftheria, y clefyd coch

diftong
1 deusain

diftongar
1 deuseinoli

difuminar
1 gwywo
2 (llun) pylu

difuminar-se
1 diflannu

difuminat
1 pwl, aneglur

difunt
1 marw
2 diweddar = marw
el difunt ministre y diweddar weinidog

difunt
1 un marw
2 celain

difús
1 aneglur
2 (golau) gwasgarog, ar chwâl
3 (knowledge) cyffredin, ar daen, ar led
4 (arddull), geiriog

difusió
1 lledaeniad, ymlediad
2 cylchrediad

digerible
1 treuladwy

digerir
1 treulio
2 (Cemeg) toddi, ymdoddi
3 (brawdegau negyddol) peidio â derbyn

digest
1 crynodeb

digestió
1 treuliad

digestiu
1 teuliadol
aparell digestiu sustem dreulio

dígit
1 digid

digitació
1 byseddiad

digital
1 digidol
impressions digitals olion bysedd

digital
1 bysedd y cŵn
2 digitalis

digitar
1 (Cerddoriaeth) byseddu

diglòssia
1 diglosia

dignament
1 yn deilwng, â theilyngdod
2 yn addas
3 yn barchus, ag anrhydedd

dignar-se
1 ymostwg, ymblygu
2 digneu-vos a (fer alguna cosa) (Gwnewch) (rywbeth) os gwelwch yn dda

dignatari
1 urddolyn

digne
1 teilwng
2 addas
3 digne de = teilwng o
4 haeddionol
un digne càstig cosb haeddianol
5 urddasol

dignificar
1 urddasu

dignitat
1 urddas, teilyngdod
2 hunan-barch
3 swydd
És la tercera persona que encarna la més alta dignitat governmental del país des de la restauració democràtica
Ef yw’r trydydd i lenwi swydd fwyaf pwysig y llywodraeth oddi ar adferiad y sustem democrataidd

digraf
1 deugraff

digressió
1 gwyriad, crwydrad

digui!
1 Beth ych chi am ei ddweud? (“Gwedwch”)

digui'm!
1 (wrth ateb ffôn) Helo. (“Gwedwch wrthyf”)

dijous
1 dydd Iau
2 (adf) el dijous ddydd Iau

dijous Gras
1 dydd Iau o cyn y Grawys

dijous Llarder
1 dydd Iau o cyn y Grawys

dijous Sant
1 dydd Iau Cablyd

dilació
1 oediad

dilapidació
1 gwastraff

dilapidar
1 gwastraffu

dilatació
1 llydaniad, llediad
2 mwyhâd
3 hwyhâd

dilatador
1 lledol, lledagorol, amledol

dilatador
1 lledwr

dilatar
1 llydanu, lledu
2 mwyhâu
3 hwyhâu
4 gohirio

dilatar-se
1 llydanu, lledu
2 mwyhâu
3 hwyhâu
4 bod yn hirwyntog

dilatat
1 eang
2 niferus
3 hirfaith
4 hirwyntog

dilatori
1 araf, hwyrfrydig

2 maniobra dilatòria tacteg arafu, tacteg arafol, distryw oedi

dilecció
1 hoffter

dilema
1 dilema, cyfyng-gyngor

diletant
1 diletánt

diligència
1 diwydrwydd
2 gofal
3 cyflymder
4 tasg
fer diligències gwneud busnes
fer un diligència mynd ar neges
5 (cyfraith) gweithrediad penderfyniad llys barn
6 (cyfraith) camau
diligències prèvies ffeil; (dogfennau cefndirol yn cynnwys ymholiadau ynglyn â chyhuddiadau)

obrir diligències penals contra (algú) cychwyn achos yn erbyn (rhywun)

Un jutjat obre diligències penals contra el president de la Diputació de Castelló (El Punt 2004-01-17)

Llýs barn yn cychwyn achos yn erbyn cadeirydd Cyngor Taleithiol Castelló
7 coetsh fawr

diligent
1 diwyd
2 buan

dilluns
1 dydd Llun
2 el dilluns (adf) ddydd Llun
3 fer dilluns aros gartref o'r waith ar ddydd Llun
4 dilluns al matí bore dydd Llun

dilluns de Pasqua
1 Llun y Pasg

dilucidar
1 esbonio, egluro

dilució
1 gwanhâd
2 glastwreiddiad

diluir
1 gwanháu
2 glastwreiddio = gwanháu trwy ychwanegu dŵr
3 (ffigwrol), glastwreiddio = gwanháu

diluvi
1 dylifiad
2 el Diluvi Y Dilyw

dimanar
1 tarddu o, codi o

dimarts
1 dydd Mawrth
2 el dimarts (adf) ddydd Mawrth

dimarts de Carnestoltes
1 Mawrth Ynyd

dimecres
1 dydd Mercher
2 el dimecres (adf) ddydd Mercher

dimecres de Cendra
1 Mercher Lludw

dimensió
1 maintioli
de grans dimensions mawr; o faintioli mawr
de petites dimensions bach; o faintioli bach
La grua era de tipus manual, de petites dimensions
Un bach a weithir â llaw oedd y crên
2 dimensions hyd a lled, maint

diminut
1 bychan, mân
2 bychanigol

diminutiu
1 bychanigyn

dimissió
1 ymddiswyddiad
2 presentar la dimissió rhoi rhybudd ymddiswyddo
acaba de presentar la dimissió vista la impossibilitat de reformar la institució Mae e newydd roi rhybudd ymddiswyddo gan ei bod yn amhosibl diwygio’r sefydliad
3 demanar-li la dimissió

dimissionari
1 ymgiliol ??

dimitent
1 sydd yn ymadael â’r swydd

dimitir
1 (berf â gwrthrych), rhoi'r gorau i (swydd), ymddiswyddo o
2 (berf heb wrthrych), ymddiswyddo

dimoni
1 cythraul, diafol, ellyll, demon

el dimoni dels pastorets y diawl yn nrama'r Geni

Parlen d’ell com si estiguin parlant del dimoni dels pastorets

Maent yn siarad amdano fel pe buasai’n siarad am Satan ei hun
2 (ffigwrol) cythraul

dimonial
1 dieflig

dinada
1 pryd o fwyd, cinio

Dinamarca
1 Denmarc

dinàmic
1 deinamig

dinàmica
1 deinameg

dinamisme
1 (persona) deinamigrwydd, egni, ynni, grym
2 dunamiaeth

dinamita
1 dúnamit, déinameit

dinamitar
1 dunamitio, deinameitio

dinamo
1 déinamo

dinamòmetre
1 dunamomedr

dinar
1 cael cinio

dinar fora de casa mynd allan i giniawa, cael cinio mewn bwyty

dinar
1 cinio = pryd o fwyd am hanner dydd

Què hi ha avui per dinar? (El Punt 2004-01-26) Beth sydd i ginio heddiw?

dinar nadalenc cinio Nadolig

dinar
1 dinar (darn arian)

dinastia
1 llinach, teyrnach, brenhinlin, brenhingyff, teyrnlin

dinàstic
1 breninlinol, llinachol

dindi
1 gall dindi
2 polla díndia = iâr dwrci, twrcen

diner
1 arian

Tot es mou pel diner Popeth a wneir, am arian a wneir
2 diners arian
fer diners gwneud arian

fer diners a palades gwneud arian fel gro, gwneud arian fel slecs, gwneud arian fel y mwg, gwneud arian fel ar eu hochrau
tenir diners llargs bod yn graig o arian (“bod gennych arian hir”)

La salut no es compra amb diners “ni ellir prynu iechyd ag arian”
3 (= denari) denariws, ceiniog

dinerada
1 ffortiwn

dineral
1 ffortiwn
pagar un dineral de quartos talu ffortiwn

diners
1 arian

dinosaure
1 déinosor

dinou
1 pedwar ar bymtheg, un-deg-naw
el dia dinou y pedwerydd dydd ar bymtheg

dinovè
1 pedwerydd ar hugain

dins (arddodiad)
1 oddi mewn
2 yn, mewn
3 yn ystod
dins el segle 15 yn ystod y bymthegfed ganrif

dins (adferf)
1 tu mewn, oddi mewn
dins o fora tu mewn neu tu faas, yn y ty neu tu faas i’r ty^

dins el marc de
1 yng nghyd-destun

diocesà
1 esgobaethol

diòcesi
1 esgobaeth

diòptria
1 diopter

diorama
1 diorama

diploma
1 diploma

diplomàcia
1 diplomyddiaeth = gweithred o gynrychiloi gwladwriaeth i gynnal perthynas rhwng gwladwriaethau
2 diplomyddiaeth = gyrfa diplomyddion
3 tringarwch, tact, doethineb

diplomat
1 cymwystredig, â diploma

diplomat
1 un cymwystredig, un sydd â diploma ganddo

diplomàtic
1 diplomyddol
el cos diplomàtic y diplomyddion

diplomàtic
1 diplomydd

dipòsit
1 storfa
2 dyddodyn (mwynau)
3 gwaddod, dyddodyn /cemeg/
4 (banc) arian cadw
fer un dipòsit rhoi arian ar gadw
5 canolfan (cerbydau)
dipòsit de màquines de tren sied locomotifau
6 tanc (hylif)
dipòsit de gasolina tanc petrol
7 dipòsit municipal de vehicles corlan geir cyngor y ddinas / cyngor y dref

dipositant
1 adneuwr

dipositar
1 gosod
2 rhoi i gadw
3 rhoi o'r neilltu
4 dweud yn gyfrinachol wrth
5 rhoi arian sr gadw mewn banc

dipositar-se
1 (dernynnau mewn hylif) gwaelodi

dipositari
1 ymddiriedolydd

dipositari
1 ymddiriedol
2 derbynnydd

dipositaria
1 (arianeg) ymddiriedolaeth

dipsomania
1 dipsomania

dípter
1 dwyadeinog , dwyasgellog

dípter
1 cylionen

díptic
1 diptych (= paentiad)

diputació
1 dirprwyaeth
2 pwyllgor

diputació provincial
1 haen o’r weinyddiaeth o dan reolaeth llywodraeth Castîl “cyngor y dalaith”)

diputar
1 ystyried
2 dirprwyo
3 galluogi

diputat
1 dirprwy, cynrychiolydd
2 aelod seneddol
diputat a Corts aelod yn Senedd Castîl
el diputat per Lleida yr aelod dros (dref) Lleida
exdiputat cyn-aelod seneddol

dir
1 dywediad

dir berfberf
1 dweud / deud / gweud
2 digui dwedwch
és a dir hynny yw, hynny 'di
3 i dic (pan ddefnyddir ymadrodd sydd yn disgrio rhywun yn ffurfiol ond nad yw’n dangos y wir sefyllfa)
Aquest senyor, i dic senyor, ha resultat ser un groller, maleducat, pesseter i hipòcrita.
Mae’r gŵr boneddig hwn – nad yw’n ddim o’r fath ac yr wyf yn ei alw felly trwy gwrteisi yn unig (“a dywedaf ŵr bonheddig”) – wedi dangos ei fod yn dafotrwg, yn anghwrtais, yn grafangus, ac yn ddauwynebog
4 dir la seva mynegi barn
Quant de temps durarà el nou govern? Ningú no sap. Els ciutadans ja hi diran la seva, cada vegada que els toqui fer-ho
Am faint o amser pariff y llywodraeth newydd? Does neb yn gwybod. Bydd y pobl yn mynegi eu barn bob tro y daw hi’n bryd (= bob tro y cynhelir etholiad) (“bob tro y mae’n ddyletswydd wneud felly”)
5 dir mentider a galw rhywun yn gelwyddog, galw rhywun yn gelwyddgi
Sis anys de presó per haver dit mentider a Fidel Castro (El Punt 2003-12-27)
Chwe blynedd yn y carchar am alw Fidel Castro yn gelwyddgi

6 per no dir (“er mwyn peidio â dweud”)

..a/ fformiwla a ddefnyddir wrth ychwanegu cyfystyr at ryw air neu ymadrodd

Els nacionalistes espanyols són una mica poca-soltes per no dir curts de gambals

Y mae’r cendlaetholwyr Sbaenaidd yn lled hurt a nerpan

..b/ fformiwla a ddefnyddir wrth ychwanegu at ryw air neu ymadrodd o radd fwy

os nad, neu hyd yn oed

sovint, per no dir sempre yn aml os nad bob amser

però és potser un pèl — per no dir molt — avorrit ond y mae braidd yn ddiflas, neu hyd yn oed diflas iawn

Ja se sap que ser original avui dia és molt difícil, per no dir un miracle

Mae’n hysbys ei bod heddiw’n anodd iawn i fod yn wreiddiol, neu’n wyrth yd yn oed

la majoria... per no dir tots y rhan fwyaf... os nad y cwbl

La majoria de paraules que en castellà comencen per ch en català ho fan per x, per no dir totes.

Mae’r rhan fwyaf, os nad y cwbl, o’r geiriau sydd yn dechrau â “ch” yn Gastileg yn cyfateb i rai ac “x” yn Gatalaneg

un home més aviat baix, no gaire agraciat per no dir lleig

dyn lled fyr, ddim yn olygus iawn, neu hyd yn oed hyll

un home de pensament conservador, per no dir clarament reaccionari

dyn â meddylfryd ceidwadaol, neu hyd yn oed hollol adweithiol

per no dir una altra cosa os dyna’r yw’r gair iawn [hynny yw, peth gwaeth yw mewn gwirionedd] (“er mwyn peidio dweud peth arall”)

els taxistes - gent que destaca per la seva tossuderia per no dir una altra cosa...

y gyrrwyr tacsi - rhai sydd yn nodweddiadol am eu hystyfnigrwydd, os dyna’r yw’r gair iawn

6 dir-li (a algú) (alguna cosa) galw (rhywbeth ar rywun)

A mi se m'ha dit imbècil a la trobada Fe ddywedodd rhywun yn y cyfarfod taw twpsyn wyf fi

dir-li de tot galw pob enw dan haul arnoch

Quan et diuen de tot els que pensen al revés que tu és que alguna cosa fas bé

Pan yw y rhai sydd yn meddwl y gwrthwyneb i ti yn galw pob enw dan haul arnat mae’n dangos dy fod yn gwneud rhywbeth yn iawn

7 dir (alguna cosa) per (algú) dweud (rhywbeth) dan gyfeirio at (rywun)

Segur que el del cafè - que sense cafè no és ningú, afrontar el dia sense ell pot ser una veritable tortura - ho dius per mi! I si no ho dius per mi, explico el meu cas!

Rw i’n sicr dy fod yn siarad amdana i wrth sôn am un y coffi - nad yw’n ddim heb goffi, wynebu’r dydd hebddo gall fod yn artaith iddo o ddifri. Ac os nad wyt ti’n siarad amdana i, rw i’n mynd i esbonio fy sefyllfa innau

8 ho digui qui ho digui pwy bynnag a’i dywedo

No crec que cap partit polític pugui romandre inactiu quan se li diu molt clarament que és corrupte, ho digui qui ho digui

Nid wyf yn meddwl y gallai’r un blaid wleidyddol aros yn ddisyflyd pan ddywedir yn blaen ei bod yn llygredig, pwy bynnag a’i dywedo

dir enw gwrywaidd
1 dweud = gweithred
2 a tot dir iawn
En Lluís és simpàtic a tot dir Mae Lluís yn fachan piwr iawn
3 el dir de la gent yr hyn a ddywed pobl
Fa massa cas del dir de la gent Ddylai hi ddim credu hen gleps y bobol (“mae hi’n sylwi ormod ar yr hyn a ddywed pobl”)
4 dull siarad
Té un bell dir Mae hi’n siarad yn bert
5 mynegiant = arddull
6 al seu dir yn ôl yr hyn a ddywed
7 ser un dir bod yn eiriau yn unig, heb fod yn wir

dir-se
1 bod o'r enw
Em dic Núria Núria yw 'yn enw i

dir les coses pel seu nom
1 galw rhywbeth wrth ei enw, galw rhaw yn rhaw

direcció
1 cyfeiriad
en direcció a tua
en la direcció a tua
2 ffordd
3 cyfeiriad post
4 arweiniad, rheolaeth
5 rheolaeth, rheoli, trefnu

la direcció de les festes de Cadafal trefnu’r gwylmabsantau yn Cadafal
6 arweinyddiaeth
7 swydd rheolwr cwmni
8 bwrdd rheolwyr
9 swydd golygydd, golygyddiaeth
10 swydd arweinydd cerddorfa
11 pencadlys, prif swyddfa

direccional
1 cyfeiriadol

directament
1 yn uniongyrchol

directe
1 uniongyrchol
2 rhag blaen
3 (rheilffordd), yn ddi-stop
4 (rhaglen), byw
emissió en directe rhaglen fyw

directiu
1 rheolaethol
2 gweinyddol
3 (eg) rheolwr
4 (eg) gweithredwr

director
1 rheolwr (cwmni)
2 cyfarwyddwr
3 prifathro (prifathrawes - directora)
4 (Prifysgol) pennaeth coleg
5 (Prifysgol) warden neuadd breswyl
6 (carchar) rheolwr
7 (newyddiadur), golygydd
8 swyddog y wasg
9 golygydd papur newydd;
cartes al director llythyrau at y golygydd

directori
1 gorchmynion
2 bwrdd rheolwyr

directriu
1 safon, canllawiau

dirigent
1 arweiniol

dirigent
1 arweinydd

màxim dirigent arweinydd (plaid wleidyddol) (“prif arweinydd”)
2 arweinydd (pen llywodraeth)
3 rheolwr

dirigible
1 llywiadwy

dirigible
1 balŵn llywiadwy , awyrlong

dirigir
1 cyfeirio
2 edrych tuag at
3 rhedeg (cwmni)
4 bod yn ben (ar blaid, ar wrthsafiad)
5 llywodraethu
6 golygu (papur newydd)
7 arolygu (astudiaethau)
8 tywys
9 llwyo (awyren)
10 (Cerddoriaeth) arwain
11 cynhyrchu (ffilm)

dirigir-se
1 dirigir-se a mynd tuag at
2 dirigir-se a siarad â

dirigit a
1 ar gyfer

diriment
1 (dadl) sydd yn troi’r fantol
2 olaf, terfynol (barn), (penderfyniad)

dirimir
1 torri (dadl)
2 diddymu, annilysu (cytundeb)
3 diddymu (priodas)

dirimi un matrimoni diddymu priodas

4 gorffen

dirimir-se a bufetades mynd yn ffrwgwd

L’enfrontament entre militants del PP a l’agrupació d’Elx durant l’elecció de compromissaris per al congrés provincial es va dirimir a bufetades i que va obligar a intervindre la policia local.

Aeth yn ffrwgwd y gwrthdaro rhwng aelodau’r PP yng nghangen Elx y blaid yn ystod ethol dirprwyon ar gyfer y gynhadledd daleithiol a bu raid i’r heddlu lleol rhoi pen arno (“i’r heddlu lleol ymyrryd”)

disbarat
1 peth twp i’w ddweud
2 peth twp i’w wneud
fer un disbarat gwneud peth twp
3 syniad ffôl

disbauxa
1 anlladrwydd, anfoesoldeb
2 coll ymataliaeth
3 rhialtwch, miri, sbri, difyrrwch; (llên: cyfeddach)

disbauxat
1 anllad
2 gwyllt

disc
1 disg
2 disgen
3 (rheilffordd) signal
4 (ffôn), deial
5 disg = record

disceptació
1 dadl
2 ffrae

disceptar
1 dadlau

discernible
1 canfodadwy

discerniment
1 craffter, dirnadaeth
2 pwyll, crebwyl, doethineb

discernir
1 canfod
2 gwahaniaethu

disciplina
1 disgyblaeth

disciplinar
1 disgyblu
2 hyfforddi
3 drilio (milwriaeth)

disciplinari
1 disgyblaethol

disciplinat
1 disgybledig

discòbol
1 taflwr disgen

discografia
1 recordiau y mae artist wedi eu gwneud

discol
1 di-reolaeth
2 (plentyn), direidus

3 gwrthryfelgar, anufudd

Catalunya - el pais discol que no s'acaba de sotmetre a l'estat espanyol
Catalonia - y wlad wrthryfelgar sydd heb ymddarostwng i wladwriaeth Castilia

disconforme
1 estar disconforme anghytuno

disconformitat
1 anghytundeb

discontinu
1 bylchog, ysbeidiol, annilynol

discontinuació
1 ataliad, diwedd

discontinuar
1 atal

discontinuïtat
1 ataliad

discordança
1 anghytgord

discordant
1 aflafar, amhersain

discordar
1 bod allan o diwn
2 anghytuno (de = â)
3 bod yn wahnol i
4 (barnau) gwrthdaro

discorde
1 anghytun

discòrdia
1 anghytgord
poma de la discòrdia asgwrn y gynnen

discórrer
1 meddwl am (rywbeth)
2 (berf heb wrthrych), meddwl
3 siarad

discoteca
1 díscotec, disco
2 llyfrgell ddisgiau
3 casgliad disgiau

discreció
1 pwyll, synnwyr
2 doethineb

discrecional
1 dewisol

discrepància
1 anghysondeb
2 anghytgord, anghytundeb
Hi ha fortes discrepàncies entre els dos líders
Mae pethau’n ddrwg rhwng y ddau arweinydd, Mae’r ddau arweinydd yn ffaelu â chytuno ar nifer o bynciau

discrepant
1 anghyson
2 yn anghytuno

discrepar
1 bod yn wahanol i
2 anghytuno

PSC (El Partit Socialista de Catalunya) i ERC (Esquerra Republicana de Catalunya) discrepen sobre qui ha de presidir l’àrea metropolitana (Avui 2004-01-13)

PSC (Plaid Sosialydd Catalonia) ac ERC (Chwith Gwerinlywodraethol Catalonia) yn anghytuno ar bwy fydd yn gadeirydd ar yr ardal fetropolitanaidd

discret
1 call, synhwyrol
2 doeth
3 (dillad) sydd ddim yn grand
4 (lliw), tawel

discriminació
1 anffafriaeth
2 detholrwydd = medr i ddethol a dewis yn gymwys

discriminar
1 anffafrio

discriminatori
1 gwahaniaethol
2 anffafriol
tracte discriminatori anffafriaeth, anffafrio, gwahaniaethu, gwahaniaethiad
el tracte discriminatori que rep Catalunya en relació amb la resta de l’Estat de les autovies gratuïtes
y gwahaniaethiad yn erbyn Catalonia o’i chymharu â gweddill y wladwriaeth yn achos y traffyrdd di-doll

disculpa
1 esgus
2 ymddiheuriad

disculpable
1 esgusadwy

disculpar
1 maddeu
disculpar-vos d'haver fet alguna cosa eich maddeu chi am wneud rhywbeth
2 difeuo

disculpar-se
1 ymesgusodi
2 ymddiheuro

discurs
1 araith
fer un discurs gwneud araith
discurs d'obertura araith agoriadol
discurs inaugural araith agoriadol
2 traethawd
3 llafar = gallu i lafaru
4 testun
Noi, sempre parles del mateix, no saps canviar de discurs?
Bachan, rwyt ti wastod yn siarad am yr un peth. Ond elli di siarad am rywbeth arall?

discussió
1 dadl
2 ffrae

discutible
1 dadleuol

discutidor
1 cecrus, dadleugar

discutidor
1 un cwerylgar

discutir
1 dadlau
2 ffraeo (ynghylch rhywbeth)
3 siarad yn erbyn

discutir-se
1 trin, trafod, trin a thrafod
2 dadlau
discutir-se sobre política dadlau ynghylch gwleidyddiaeth

disenteria
1 dúsentri

disert
1 cwmpasog, crwydrol
2 huawdl

disfressa
1 cuddwisg
2 masg
3 gwisg ffansi
ball de disfrasses dawns wisg ffansi
4 gwisg cárnifal
5 esgus

disfressar
1 cuddwisgo
disfressar-lo de monjo ei wisgo fel mynach
2 celu, cuddio

disfressar-se
1 disfressar-se de monjo eich gwisgo eich hun fel mynach
2 newid eich gwedd

disgraciós
1 anwaraidd, aflednais

disgregació
1 chwalfa
2 gwahaniad

disgregar
1 chwalu
2 gwahanu

disgregar-se
1 chwalu
2 gwahanu

disgust
1 anfodlonrwydd
2 gofid
3 trafferth
La seva filla no li dona sinó disgusts Mae eu merch yn fwrn arnyn nhw
4 sioc
5 profiad annymunol
6 diflastod

disgustar
1 anfoddio, anfodloni
2 poeni (rhywun)
3 boddi blas
4 rhoi sioc i rywun
5 peri i rywun gael profiad annymunol
6 body yn annymunol i
7 digio, hala’n grac

disgustar-se
1 bod yn grac
2 disgustar-se amb cynhyrfu oherwydd, cymryd atoch oherwydd
3 disgustar-se amb bod yn ddicllon, bod mewn pwd (oherwydd)
4 disflasu
5 colli ei flas

disjunció
1 datgysylltiad

disjunt
1 di-gyswllt

disjuntiu
1 anghysylltiol

disjuntor
1 torrwr cylched

dislèxia
1 duslécsia, geirddallineb

dislocació
1 datgymaliad, ysigiad
2 tirlithriad

dislocar
1 ysigo

disminuició
1 cwymp

disminuir
1 (berf â gwrthrych) lleiháu

fer disminuir lleiháu

Ara que es modifiquen les lleis de trànsit per fer disminuir els accidents... (Avui 2004-01-16)

A’r deddfau traffig yn cael eu newid i leiháu damweiniau...
2 (berf heb wrthrych) cwympo

disminuït
1 diffygiol

disminuït
1 disminuït mental = un â nam ar ei feddwl

disparador
1 triger
2 (cámera) clicied caead

disparar
1 tanio, saethu
disparar un tret gollwng ergyd

disparar on no toca saethu at y targedau anghywir; peidio â delio â’ brif broblem, peidio ag ymosod ar y gwir elyn
2 disparar-vos un tret d'escopeta eich saethu chi â dryll pelets / â gwn haels
3 rhoi ar waith
4 (berf heb wrthrych) disparar a saethu ar
5 digio, gwylltio

disparar-se
1 (larwm) cychwyn
S’ha disparat l’alarma Mae’r larwm wedi cychwyn
2 (prisiau) saethu i fyny, saethu lan, saethu i’r entrychion, codi’n aruthrol
El preu de l’habitatge s’ha disparat fins a xifres alarmants
Mae prisiau tai wedi saethu i’r entrychion (“wedi saethu hyd at rifau brawychus”)

disparat
1 fel ergyd
sortir disparat de casa mynd fel ergyd o’r ty

disparitat
1 anghyfartaledd
2 disparitat d’opinions anghytuno

dispendi
1 gwastraff
2 afradlonedd
3 gorwario
el gran dispendi de la Generalitat en personal i publicitat abans de les eleccions
gorwario mawr y Gyffredinfa (Senedd Catalonia) ar staff ac ar gyhoeddusrwydd cyn yr etholiad

dispendiós
1 drud, (Gal.les del Sud: pryd)

dispensa
1 eithriad (de = o)
2 (Cristnogaeth) gollyngiad

dispensable
1 hepgorol

dispensador
1 rhoddwr
2 dosbarthwr

dispensar
1 rhoi allan
2 talu (sylw)
3 rhoi (help)
4 rhoi (croeso)
5 dispensar de eithrio rhag
6 maddeu (camgymeriad)
7 maddeu (person)
8 dispensi! Mae’n wir ddrwg gen i!
9 dispensi que, dispenseu que + (amser amodol) Mae’n drwg gen i am

dispensari
1 clinig

dispers
1 ar wasgar
2 (person) anghofus

dispersar
1 gwasgaru

dispersió
1 gwasgariad

dispersiu
1 gwasgarol

dispesa
1 gwesty

dispeser
1 gwestywr,
dispesera gwestywraig

displicència
1 difaterwch, diffyg brwdfrydedd

displicent
1 difater

displicentment
1 yn ddifater

disponibilitat
1 darpariad

disponible
1 ar gael

disposar
1 rhoi trefn ar
2 paratói
3 disposar de bod gan un, bod ar gael gan un

disposar-se a
1 bod ar fin (gwneud peth)

disposat
1 parod
2 estar disposat a bod yn barod i, gweld y ffordd yn glir i

disposició
1 trefn
2 disposicions fiscals trefn ariannol
3 natur
4 cynllun, trefniant (celfi/dodrefn mewn ystafell)
5 trefn (pensaernïaeth)
6 osgo, ystum y corff
7 sefyllfa
estar en disposició de bod mewn sefyllfa i
8 medr
tenir disposició a bod cymhwyster at (rywbeth) gan (rywun)
9 natur, anian
10 rheolaeth
11 a la vostra disposició (peth) ar gael i'w ddefnyddio gennych
12 rheolaeth, awdurdod;
13 gofyn, archiad (y gyfraith)
segons les disposicions de la llei yn ôl gofynion y gyfraith
14 amod (y gyfraith)
15 disposicions testamentàries amodau mewn ewyllys

dispositiu
1 dyfáis

dispost
1 parod

disputa
1 cweryl, ffrae

disputable
1 dadleuol, dadleuadwy

disputació
1 dadl, ymryson

disputar
1 gwrthwynebu

disputar-se
1 cael ffrae, ffraeo
2 ymryson am..., cystadlu yn erbyn ei gilydd am...
3 disputar-se un premi bod am y gorau i gipio gwobr
4 ffraeo uwchbén (rhywbeth)
disputar-se la possessió (d’alguna cosa) ffraeo uwchbén meddiant (rhywbeth)

5 disputat entre (gêm) rhwng
El partit de futbol disputat entre les seleccions de Catalunya i l’Equador (El Punt 2004-01-14)

Y gêm bêl-droed rhwng timau Catalonia ac Écwador

disquisició
1 chwiliad manwl

dissabte
1 dydd Sadwrn
dissabte passat ddydd Sadwrn diwethaf

dissecació
1 (anifail) stwffio

dissecador
1 stwffiwr anifeiliaid

dissecar
1 stwffio (swoleg)
2 dyrannu

dissemblança
1 annhebygrwydd

dissemblant
1 annhebyg

disseminació
1 lledaeniad, taeniad, gwasgariad

disseminar
1 lledaenu, taenu, gwasgaru

dissensió
1 anghytundeb

dissentir
1 anghytuno, ymneilltuo, bod o farn wahanol
2 dissentir del fet que (+ modd amodol) anghytuno â’r ffaith fod

disseny
1 dyluniad

dissenyador
1 dyluniad

dissenyar
1 dylunio

dissertació
1 ymdriniaeth

dissertar
1 dissertar sobre areithio ar

disset
1 dau ar bymtheg, un-deg-saith

dissetè
1 unfed ar bymtheg

dissidència
1 anghydffurfiaeth, anghytundeb, gwrthwynebiad

dissident
1 anghydffurfiol, anghytunol, gwrthwynebol

dissimilitud
1 anhebygrwydd

dissimulació
1 rhith, esgus, ffugiad

dissimular
1 ffugio, cymryd ar
2 cuddio
3 goddef

dissimulat
1 dan din

dissipació
1 gwasgariad

dissipador
1 afradol

dissipar
1 chwalu
2 afradloni

dissipat
1 un afradlon

dissociació
1 anghysylltiad

dissociar
1 anghysylltu, gwahanu

dissoldre
1 toddi, datod

El que vol fer el PSOE és dissoldre Catalunya dins d'Espanya.

Yr hyn y mae PSOE (plais Sosoailaidd Castilia) yn ymofyn ei wneud yw toddi Catalonia o fewn Sbaen
2 (senedd) datgorffori = diddymu senedd cyn cynnal etholiad cyffredinol

dissoluble
1 toddadwy, hydawdd

dissolució
1 ymddatodiad
2 toddiant (cemeg)
3 (senedd) datgorfforiad = diddymiad senedd cyn etholiad cyffredinol
4 (priodas) diddymiad = terfyn cyfreithiol ar briodas
5 (cwmni) diddymiad = terfyn cyfreithiol ar fusnes

dissolut
1 afrad, afradlon, ofer

dissolvent
1 toddol

dissolvent
1 toddydd

dissonància
1 amghytseinedd

dissonant
1 cras, amhersain

dissonar
1 bod yn amhersain

dissort
1 anlwc

dissortadament
1 yn anffodus, gwaetha'r modd

dissortat
1 anlwcus

aquesta nostra dissortada pàtria que és Catalunya ein mamwlad anlwcus, Catalonia

dissuadir
1 cynghori peidio, annog y gwrthwyneb

dissuasió
1 angymhelliad, perswâd (i beidio â gwneud rhywbeth)

distància
1 pellter
2 bwlch

distanciament
1 pellter, arwahanrwydd

distanciar
1 rhoi mwy o le rhwng
2 gwahanu

distanciar-se
1 symud i bant
2 ymddieithrio

distant
1 pell

distar
1 bod yn bell o
2 bod rhyw bellter penedol o...
Dista molt? Ydi hi'n bell? Pa mor bell yw hi?
Dista cinc quilòmetres d'aquí Mae hi'n bum cilomedr oddi yma

distendre
1 ymestyn

distendre-se
1 ymestyn

distensió
1 ymestyn
2 esmwythâd (poen)

distès
1 rhwydd, anffurfiol
en un estil molt distèsmewn modd anffurfiol, yn ddidaro

distinció
1 gwahaniaeth
2 marc anrhydedd, bathodyn
2 di-dderbyn-wyneb, yn ddi-dderbyn-wyneb

distingir-se
1 amlygu ei hun

distingit
1 amlwg

distint
1 gwahanol

distintament
1 yn wahanol

distintiu
1 gwahanredol

distintiu
1 bathodyn

distorció
1 afluniad, gwyrdroad

distracció
1 difyrrwch, adloniant
2 amryfusedd,
3 diofalwch, diffyg sylw, esgeulustod
per distracció trwy esgeulustod

distret
1 anystryiol = (person) heb sylwi, heb ymgais i wybod a deall
2 ofer, afradlon (bywyd)
3 difyrrus (gêm)

distreure
1 tynnu sylw rhywun oddi wrth / oddi ar
2 camarwain rhywun
3 (Arian) embeslo
distreure de pagar osgói talu
l’empresa constructora es va distreure de pagar 1.000 milions de pessetes d’impostos
osgódd y cwmni adeiladu dalu mil o filiynau o besetas o drethi
4 difyrru
5 distreure’s eich difyrru eich hun
6 distreure’s ymlacio
em distrec llegint novel·les políciaques yr wyf yn ymlacio drwy ddarllen nofelau detectif

distribució
1 dosbarthiad, dosraniad

distribuïdor
1 dosrannwr

distribuir
1 dosrannu
2 rhannu, rhoi allan

distributiu
1 dosrannol

districte
1 ardal

districte postal
1 ardal bost

distròfia
1 dústroffi, nychdod

disturbi
1 cythrwfl, reiat

dit
1 bys (y llaw)
2 dit gros bys mawr (y troed)
3 dit petit bys bach (y llaw)
4 bys (y troed)
5 llepar-se els dits llifo ei bysedd / ei fysedd

mamar-se el dit sugno’ch bys; bod yn wirion, bod yn hawdd eich twyllo

Es pensen que ens mamen el dit ? (er enghraifft, wrth dderbyn esboniad sydd ddim yn argyhoeddi) Ydyn nhw’n meddwl ein bod ni’n wirion?
6 tropyn (mesur bras)
7 un dit de vi tropyn bach o win

8 tenir dos dits de front

tenir dos dits de front bod yn call (“bod â dwy fodfedd / dau fys o dalcen”)

La conclusió és evident per aquells que tenen dos o més dits de front.
Mae’r casgliad yn amlwg i bobun sy’n gall (“y rhai â dau fys / dwy fodfedd, neu ragor, o dalcen”)

Per fi algu amb dos dits de front O’r diwedd - rhywun call!

Ningú amb dos dits de front neb call (“neb â dwy fodfedd / dau fys o dalcen”)

Ningú amb dos dits de front pot negar la unitat lingüística del català

Ni all neb call wadu undod ieithyddol y Gatalaneg [mae gelynion yr iaith yn mynnu bod y Gatalaneg a siaredir yng Ngwlad Falensia yn iaith wahanol]

dita
1 dihareb, dywediad
Dites populars de Setmana Santa Dywediadau wythnos y Pasg

El secret per estudiar amb èxit és estar en una bona forma física. Ja ho diu la dita: mens sana in corpore sano

Bod yn ffit yn gorfforol yw’r gyfrinach i astudio yn llwyddiannus. Ys dywed yr hen air: mens sana in corpore sano
2 cynnig

ditada
1 ôl bys

ditiramba
1 gwingerdd, díthuramb (emyn corawl i Dionusws; deilliodd y ddrama Roeg o’r dñithuramb)
2 molawd, moliant

diumenge
1 dydd Sul
diumenge de Rams dydd Sul y Blodau (“Sul y canghennau”)

diüresi
1 troethlif, diwresis

diurètic
1 diwretig

diurètic
1 diwretig, troethlifol

diürn
1 dydd (cymhwysair)

diva
1 (ópera) prima donna, cantores

divagació
1 crwydrad

divagador
1 crwydrol

divagar
1 crwydro o gwmpas
2 crwydro oddi wrth bwnc sgwrs

divan
1 difán

divendres
1 dydd Gwener
divendres Sant Gwener y Groglith (“Gwener sanctaidd”)
2 fer divendres ymprydio

divergència
1 ymwahaniad

divergent
1 dargyfeiriol

divergir
1 dargyfeirio
2 gwrthdaro
3 anghytuno

divers
1 amryw
2 gwahanol
3 arall
4 amryw, rhai : divërsos, divërses
5 diverses vegades (adferf) lawer gwaith
6 en diverses ocasions (adferf) lawer gwaith
7 a diversos indrets de la ciutat (adferf) mewn gwahanol fannau yn y ddinas

diversificació
1 amryfalaeth

diversificar
1 amryfalu

diversió
1 adloniant
2 hobi
3 trawstyniad (milwriaeth)

diverticle
1 cilfach, cildro, difertñicwlwm

diversitat
1 amrywiaeth

divertiment
1 hwyl, mwyniant

divertir
1 difyrru
2 trawstynnu

divertir-se
1 mwynháu (De Cymru: ar lafar = 'joio)
Que't diverteixis! Hwyl fawr!

divertit
1 difyrrus
2 llawen (gwyl)

diví
1 dwyfol

dividend
1 buddran (masnach)
2 rhannyn (mathemateg)

dividir
1 rhannu

divinitat
1 duwdod
2 duw, duwies
3 merch hardd

divinitzar
1 dwyfoli, duweiddio

divisa
1 arfbais
2 arwyddair
3 divises cyfnewid arian
control de divises rheolaeth cyfnewid

divisible
1 rhanadwy

divisió
1 rhaniad
2 cynghrair
3 adran (milwriaeth)
4 rhwyg (partit/plaid)
5 rhaniad (gwlad)
6 rhaniad llafur

divisional
1 adrannol

divisionari
1 adrannol

divisor
1 rhannydd (mathemateg)

divisori
1 rhannu (cymhwysair)
2 línia divisòria llinell rannu
3 mur divisori pared

divo
1 (Castilegiad) (ffilmiau, etc) seren

divorci
1 ysgariad
2 ymwahaniad (ffigwrol)

divorciar
1 ysgaru
2 ymwahanu

divorciar-se
1 divorciar-se de ysgaru oddi wrth
2 ymwahanu

divuit
1 deunaw, un-deg-wyth

divuitè
1 deunawfed

divulgació
1 cyhoeddiad, cyffrediniad
2 (cyfrinach) datguddiad

divulgador
1 cyffrediniwr
2 (cyfrinach) datguddiwr

divulgar
1 cyffredino, cyhoeddi, rhoi ar wybod
2 datguddio (cyfrinach)
2 rhoi ar led (si)

divulgar-se
1 (cyfrinach) cael ei gollwng, cael ei datguddio
2 mynd ar led (si)

divulsió
1 rhwygiad

dixie
1 la música dixie miwsig dicsi

DNI
1 Document Nacional d'Identitat (dogfen genedlaethol [= gwladwriaethol
Castilaidd] hunaniaeth) cerdyn hunaniaeth

Adolygiad diweddaraf - darrera actualització 09 05 2002 - 2003-10-03 :: 2004-01-12 :: 2004-01-22 2005-02-06 :: 2005-03-09

Ble'r wyf i? Yr ych chi'n ymwéld ag un o dudalennau'r Gwefan "CYMRU-CATALONIA"
On sóc? Esteu visitant una pàgina de la Web "CYMRU-CATALONIA" (= Gal·les-Catalunya)
Weørr am ai? Yuu ørr vízïting ø peij frøm dhø "CYMRU-CATALONIA" (= Weilz-Katølóuniø) Wébsait
Where am I? You are visiting a page from the "CYMRU-CATALONIA" (= Wales-Catalonia) Website

CYMRU-CATALONIA

DIWEDD / FI