Geiriadur Catalaneg ar gyfer siaradwÿr Cymraeg

http://www.theuniversityofjoandeserrallonga.com/kimro/amryw/1_vortaroy/geiriadur_catalaneg_cymraeg_LLOP_esp_1678k.htm

Gwefan Cymru-Catalonia
La Web de Gal·les i Catalunya

Geiriadur Cataloneg-Cymráeg
(ar gyfer siaradwyr Cymráeg)
Diccionari català-gal·lès
(per gal·lesoparlants)

ESPACIAL - ÉSSER

Adolygiad diweddaraf
Darrera actualització
2005-02-06 : 2005-05-16

espacial
1 gofod
2 taith ofod

espadat
1 serth
L'ermita de Sant Antoni Abat està situada al cim d'un turó espadat.
Saif meudwyfa Sant Ántoni Abad ar ben bryn serth

espadat
1 dibyn, llechwedd, rhiw
Vam pujar fins el capdamunt d’un espadat rocallós
Dringasom hyd ben rhiw serth
Es troba dalt d'un espadat amb una magnífica vista
Saif ar ben rhiw â golgyfa gyda’r harddaf

Espadella
1 trefgordd (l’Alt Millars) (enw Castileg: Espadilla)

espai
1 lle = helaethrywdd
2 pellter
3 cyfnod
4 rhaglen deledu; rhan o raglen deledu, adran
Divendres 1 d’octubre a les 21.00 hores serà l’estrena del nostre espai al mitjà televisiu amb un primer programa sobre el cotxe d’hidrògen que el passat 23 de setembre va arribar a Barcelona procedent d’Alemania
Ddydd Gwener y cyntaf o Hydref am naw o’r gloch bydd cychwyn ein hadran ni â’n rhaglen gyntaf ar y car húdrogen a gyrhaeddodd ym Marselona o’r Almaen ar y trydydd ar hugain o fis Medi
5 colofn mewn papur newydd
6 gofod
7 ardal, cylch
Formen un consorci per protegir l´espai al massís de l´Ardenya-Cadiretes
Maent yn ffurfio cyfungorff i amddiffyn yr ardal ym mynydd-dir Ardenya-Cadiretes
8 espai aeri awyrle = awyrgylch uwchbén gwladwriaeth o dan reithiant
neu reolaeth y wladwriaeth honno

espaiar
1 lleoli, gosod (gan adael digon o le rhwng...)

espaiós
1 eang, helaeth

espalmador
1 brwsh (Ynysoedd Balearig) [Cataloneg Canolog raspall]

espant
1 braw

espantadís
1 ofnus

espantall
1 bwgan brain

espantaocells
1 bwgan brain

espantar
1 gyrru braw ar, brawychu, dychryn
2 dychryn i ffwrdd

espantós
1 brawychus
2 syfrdanol
3 gorliwiedig

Espanya
1 Sbaen / Castilia
2 l’Espanya profunda Perfeddion Sbaen, rhannau o’r wladwriaeth Gastilaidd sydd yn dangos nodweddion gwaethaf pobl Castîl
Tot allò que fa olor de català desperta, en l’Espanya profunda, el fervor en contra
Popeth sydd yn sawru o fod yn Gatalan yn achosi, yn nyfnderoedd Castilia, angerdd yn ei erbyn

3 l’Espanyes Sbaen / Castilia / Y Gwledydd Castileg
fer les Espanyes mynd i fyw i Gastilia, mynd i weithio i Gastilia, ennill eich bywoliaeth yng Nghastilia, geneud arian yng Nghastilia

Els de la televisió, que un cop promocionats i ben peixats des d'aquí
- també amb els nostres diners, després se'n van a fer les Espanyes
Pobl y teledu, ar ôl cael enw (“bod wedi eu hyrwyddo”) a gyrfa fras (“a chael eu bwydo’n dda”) yma - â’n harian ni, i’r fargen - sydd yn mynd wedyn i wneud arian yng Nghastilia

Va marxar a fer les Espanyes (ia viure a Madrid) Aeth i ffwrdd i fyw i Gastilia (yr oedd yn byw yn Madrid)

anar a les Espanyes mynd i Gastilia

Des de quan Benidorm forma part de les Espanyes?
Ers faint y mae Benidorm yn rhan o Gastilia? (rhan o’r Gwledydd Catalaneg yw Benidorm, yng nGwlad Falensia)

espanyol
1 Sbaenaidd [= Castilaidd]
2 Sbaeneg [= Castileg]

espanyol
1 Sbaenwr = dinesydd gwladwriaeth Sbaen
2 Sbaenwr = un sydd yn Gastilaidd o ran diwylliant, iaith ag agwedd
fer-lo espanyol gwneud Castiliad ohono
Mentres quedi gent com tu no ens podran fer espanyols Tra mae pobl fel ti fyddan nhw ddim yn gallu gwneud Castiliaid ohonon ni

3 Sbaeneg (= iaith) [= Castileg]

espanyola
1 Sbaenes

espanyolada
1 [rhywbeth nodweddiadol o Gastiliad sydd yn gefnogwr gwladwriaeth Castilia]

Ultimament els de CiU només els sento desgastar a ERC i dir espanyolades
Yn ddiweddar, dim ond clywed CiU yn blino ERC a dweud “espanyolades” yr wyf i

espanyolisme
1 Sbaenigrwydd = cred fod rhaid hybu iaith, diwylliant a meddylfryd y Castiliaid a’u gwthio ar genhedloedd eraill a ystyrir yn israddol gan y Castiliaid
L’espanyolisme està posant pals a les rodes a la nova constitució europea
Mae Sbeinigrwydd yn rhoi strocen o dan pob olwyn cyfansoddiad newydd Ewrop

espanyolista
1 Sbaenigwr, Sbaeneiddiwr / Castileiddiwr = un sydd yn hybu iaith, diwylliant a meddylfryd y Castiliaid am iddo dybio eu bod yn rhagori ar iaith a diwylliant gwledydd neu bobloedd eraill; un a sydd o blaid eu gwthio ar genhedloedd eraill a ystyrir yn israddol ganddo;
2 (ans) Sbaeneiddiol / Castileiddiol, Sbaen-hyrwyddol / Castilia-hyrwyddol

espanyolitis
1 enw clefyd honedig: y llid Castileiddio, clefyd sydd yn peri i le fynd yn Gastilaidd ei chymeriad, neu i berson fynd yn Gastilaidd ei feddwl a’i ymddygiad

De tan estar a Madrid s'ha encomanat d'espanyolitis
Oherwydd iddo fod cymaint ym Madrid mae e wedi ei heintio gan y llid Castileiddio

Si hi ha algu que pateix espanyolitis ets tu
Os oes rhywun yn dioddef o’r llid Castileiddio, ti yw e

espanyolització
1 Castileiddio, Castileiddiad = gwneud rhywbeth yn Gastilaidd ei gymeriad
El que em preocupa és l’espanyolització de la política catalana (Avui 2004-01-29)
Yr hyn sydd yn fy mhoeni yw Castileiddio gwleidyddiaeth Catalonia

espanyolitzar-se
1 cael ei Gastileiddio = mynd yn Gastilaidd ei gymeriad
Catalunya s'esponyalitza Mae Catalonia yn cael ei Chastileiddio

espaordir
1 gyrru ofn ar

espaordir-se
1 bod ag ofn ar

esparadrap
1 (Meddygaeth) plaster glynog
emmordassat amb esparadrap a la boca wedi cau ei geg â phlaster glynog

espardenya
1 esgid, sandal [esgid ganfas ac iddi wadnau rhaff]

espargir
1 gwasgaru, taenu

esparracar
1 rhwygo (papur, brethyn)
El vestit del pobre home estava esparracat
Roedd dillad y dyn truan wedi ei rwygo

esparracat
1 rhacsog

espàrrec
1 asbaragws, esbarag, merllys
Au, ves a fregir espàrrecs..! Bacha hi! Cer i grafu! (“dos i ffrïo merllysiau”)

Esparreguera
1 trefgordd (el Baix Llobregat)

espart
1 gwellt esbarto
cordill d’espart llinyn gwellt esbarto

espartà
1 Sbartiad
2 Sbartiad (ffigurol)

espartà
(ansoddair)
1 Sbartaidd
2 Sbartaidd (ffigurol)

esparver
1 gwalch glas

esparverar
1 gyrru ofn ar, brawychu

espasa
1 cleddyf

2 espases rhawiau (cardiau)

3 estar entre l'espasa i la paret bod â’i gefn / â’i chefn wrth y wal

4 batre’s a espasa ymladd â’ch gilydd â chlefyddau

5 fil d'espasa min cleddyf, awch cleddyf
caure a fil d'espasa cael eich lladd â’r cleddyf
matar (algú) a fil d'espasa lladd (rhywun) â’r cleddyf
passar (algú) a fil d'espasa lladd â’r cleddyf

6 tall d'espasa min cleddyf, awch cleddyf
caure a tall d'espasa cael eich lladd â’r cleddyf
matar (algú) a tall d'espasa lladd (rhywun) â’r cleddyf
morir (algú) a tall d'espasa lladd (rhywun) â’r cleddyf
passar (algú) a tall d'espasa lladd â’r cleddyf

6 retre l'espasa gollwng eich cleddyf

A
batre’s a espasa ymladd â’ch gilydd â chlefyddau
a fil d'espasa â min cleddyf, ag awch cleddyf
a tall d'espasa â min cleddyf, ag awch cleddyf

BATRE
batre’s a espasa ymladd â’ch gilydd â chlefyddau

CAURE
caure a fil d'espasa cael eich lladd â’r cleddyf
caure a tall d'espasa cael eich lladd â’r cleddyf

ENTRE
estar entre l'espasa i la paret bod â’i gefn / â’i chefn wrth y wal

ESTAR
estar entre l'espasa i la paret bod â’i gefn / â’i chefn wrth y wal

FIL
fil d'espasa min cleddyf, awch cleddyf
caure a fil d'espasa cael eich lladd â’r cleddyf
matar (algú) a fil d'espasa lladd (rhywun) â’r cleddyf
passar (algú) a fil d'espasa lladd â’r cleddyf

MATAR
matar (algú) a fil d'espasa lladd (rhywun) â’r cleddyf
matar (algú) a tall d'espasa lladd (rhywun) â’r cleddyf

MORIR
morir (algú) a tall d'espasa lladd (rhywun) â’r cleddyf

PARET
estar entre l'espasa i la paret bod â’i gefn / â’i chefn wrth y wal

PASSAR
passar (algú) a fil d'espasa lladd â’r cleddyf
passar (algú) a tall d'espasa lladd â’r cleddyf

RETRE
retre l'espasa gollwng eich cleddyf

TALL
tall d'espasa min cleddyf, awch cleddyf
caure a tall d'espasa cael eich lladd â’r cleddyf
matar (algú) a tall d'espasa lladd (rhywun) â’r cleddyf
morir (algú) a tall d'espasa lladd (rhywun) â’r cleddyf
passar (algú) a tall d'espasa lladd â’r cleddyf

espasada
1 ergyd cleddyf

espasme
1 sbasm

espaterrant
1 syfrdanol
2 eithriadol, nodedig
tenir un èxit espaterrant i sense pal·liatius
(perfformiad) bod yn llwyddiant ysgubol

espaterrar
1 gwneud argraff
2 synnu
3 dychrynu

espaterrat
1 wedi synnu

espatlla
1 ysgwydd
2 ysgwydd = darn o gig
3 espatlla de xai ysgwydd cig oen
4 posar l’espatlla helpu (“rhoi’r ysgwydd”)
5 carregar-se (alguna cosa) a l'espatlla ysgwyddo baich
6 arronsar les espatlles codi gwar
7 ample d’espatlles llydan eich ysgwyddau
8 carregat d’espatlles cefngrwm
9 donar-li (a algú) les espatlles troi oddi wrth (rywun) (“rhoi’r ysgwyddau i rywun”)

espatllar
1 difetha, andwyo
Tot el que toca ho espatlla Mae e’n difetha popeth y mae yn ei gyffwrdd
Tinc l'ordinador mig espatllat Mae rhy aflwydd ar fy nghyfrifiadur (“mae gen i’r cyfrifiadur hanner difethedig”)
2 anafu, anffurfio (person)
3 cawlio, cyboli; = gwneud llanastr o

espatllar-se
1 torri i lawr (peiriant)
2 pydru
3 methu (cynllun)
4 torri (tywydd)
El temps s'espatlla Mae’r tywydd yn torri

espatllat
1 wedi ei ddifetha, wedi torri i lawr (peiriant)
Tinc l'ordinador mig espatllat Mae rhyw aflwydd ar fy nghyfrifiadur (“mae gen i’r cyfrifiadur hanner difethedig”)

espatllera
1 cefn (cadair)
2 barrau pared (campfa)

espàtula
1 sbátwla

espavilar
1 peri i losgi o’r newydd (tân)
2 deffro (ffigwrol)
3 tocio (cannwyll)
2 peri i fywiogi

espavilar-se
1 deffro, cyffrói = dihuno o syrthni

espavilat
1 effro
2 cyflym ei feddwl

espècia
1 sbeis
2 sesnin

especial
1 arbennig
2 anghyffredin
3 priodol
4 arbennig = ffafriol (preu)

especialista
1 arbenigwr, arbenigwraig

especialitat
1 arbenigedd, arbenigrwydd

especialització
1 arbenigiad

especialitzar-se en
1 arbenigo mewn

especialment
1 yn arbennig

espècie
1 math
2 espècies cilfanteision
3 pagar en espècie = talu mewn nwyddau yn hytrach nag arian; talu cilfanteision

especier / especiera
1 groser

especieria
1 siop groser

específic
1 arbennig
2 priodol, penodol
3 pes específic dwysedd cymharol

específic
1 ffisig, cyffur
2 cyffurdy, man lle paratóir cyffuriau meddygol

especificar
1 penodi
2 rhestru
3 especifar que gosod

espècimen
1 esiampl, enghraifft, sampl

espectacle
1 golygfa
2 sioe, perfformiad (theatr)
3 espectacles adloniant (theatr, símena, soieau)
sala d’espectacles theatr

espectacular
1 golygfaol
2 trawiadol, aruthrol
En vint anys s’han produït canvis espectaculars
Mewn ugain mlynedd mae newidiadau aruthrol wedi digwydd

espectador
1 edrychwr
2 gwyliwr = un sy’n edrych ar ffilm
3 dia de l’espectador diwrnod yng nghanol yr wythnos pan fydd
tocyn sínema yn rhatach na’r pris arferol

espectre
1 drychiolaeth
2 sbectrwm (ffiseg)

especulació
1 dyfaliad
2 breuddwydio
3 hapfasnach (economeg)

especular
1 dyfalu

espèculum
1 sbécwlwm

espeleòleg
1 ceubyllwr, ceubyllwraig

espeleologia
1 ceubylla

espelma
1 cannwyll
2 aguantar l'espelma rhianweini (yn llythrennol, dal y gannwyll)

espenta
1 gwthiad

espenyar
1 taflu oddi ar glogwyn

espera
1 arhosiad
2 sala d’espera ystafell aros
3 tenir espera bod yn amyneddgar
4 no tenir espera bod brys ar
5 a espera ar gredyd

esperança
1 gobaith
2 disgwyliad
3 rhagolwg
4 donar esperances cynnig gobatih (rhywbeth), byw mewn gobaith (gwneud rhywbeth)
5 tenir l’esperança de gobeithio
6 posar les esperances en rhoi’ch gobaith yn (rhywbeth)
7 esperança de la vida disgwyliad einioes
8 estar en estat de bona esperança bod yn magu esgyrn bach (“bod mewn cyflwr o obaith da”)
9 Mentre hi ha vida hi ha esperança Tra bo bywyd y mae gobaith
perdre l'esperança colli gobaith
CiU no és un partit sobiranista però mai no es pot perdre l'esperança.
Dyw CiU ddim yn blaid sydd yn cefnogi annibyniaeth wleidyddol ond ni ddylid colli gobaith

Esperança
1 enw merch

esperançador
1 gobeithiol

esperanto
1 Esperanteg

esperantista
1 (ansoddair) Esperanto = sydd yn hybu’r iaith Esperanteg
el moviment esperantista a Catalunya y mudiad Esperanto yng Nghatalonia
2 (enw) Esperantydd = un sydd yn hybu’r iaith Esperanteg

esperar
1 aros
esperar (alguna cosa) aros (am rywbeth)

Un bon dinar, fa de bon esperar
(Dywediad) Mae cinio da yn werth aros amdano
(“Cinio da + yn gwneud + o aros da”)

2 gobeithio am
3 disgwyl
4 cwrdd, erbyn
5 anar a esperar (algú) mynd i erbyn (i rywun)

6 fer-se esperar cadw (rhwyun) gwneud i rywun aros, cadw rhywun yn aros, bod yn hwyr

T'has fet esperar, eh? Rwyt ti wedi ein cadw ni’n aros, wyddost ti (fy nghadw i, ayyb); Rwyt ti wedi cyrraedd yn hwyr, wyddost ti

Us heu fet esperar, però ha valgut la pena Rych chi wedi ein cadw ni’n aros, wyddoch chi (fy nghadw i, ayyb), ond mae hi wedi bod yn werth y drafferth

7 esperar una criatura disgwyl plentyn, bod yn feichiog; magu esgyrn bach
esperar un fill disgwyl plentyn, bod yn feichiog; magu esgyrn bach
esperar un nen disgwyl plentyn, bod yn feichiog; magu esgyrn bach

berf heb wrthrych
8 aros
9 (berf heb wrthrych) gobeithio
10 esperar en Déu ymddiried yn Nuw

esperar-se
1 aros
2 disgwyl
D'aquest diari et pots esperar de tot (“o’r newyddiadur hwn gelli ddisgwyl popeth”) Fuasai dim y mae’r papur hwn yn ei wneud yn fy synnu (wrth sôn am bôl piniwn wedi ei gyhoeddi ganddo sydd yn amlwg yn un ffug)

esperar el seu moment
1 aros eich cyfle (“aros am ei foment”)

esperit
1 ysbryd = ewyllys neu symbyliad person
2 ysbryd = enaid person
3 ysbryd = drychiolaeth
4 gwirod
5 ysbryd = ymdeimlad o ymroddiad
6 esperit d’equip ysbryd tîm
7 ysbryd = anian
8 person
un gran esperit un haelfrydig
9 Em regira l’esperit mae hi’n codi cyfog arno i
10 presència d’esperit parodrwydd meddwl
11 d’esperit crític beirniadol o ran anian
12 esperit esportiu ysbryd chwarêyddol

esperitat
1 wedi ei feddiannu gan ysbryd
2 un wedi ei feddiannu gan ysbryd
3 córrer com un esperitat mynd fel cath i gythraul
4 cridar com un esperitat gweiddi fel ynfytyn

Esperit Sant
1 Ysbryd Glân

esperma
1 sberm, had
la poca quantitat d’espermes al semen
annigonedd y sbermau yn yr hadlif

espermatozoide
1 (Bioleg) antherosóid

espermatozou
1 sbermatasöon
fecundar l'òvul amb un espermatozou mascle ffrwythloni’r wy â sbermatasöon gwrywaidd

esperó
1 sbardun
2 symbyliad

esperonar
1 sbarduno
2 symbylu
3 calonogi
A aquests assassins de dretes els donen ales i els esperonen convidant-los a la TV
Maent yn rhoi hwb i ac yn calonogi’r llofruddiaid asgell-dde hyn trwy eu gwahodd i ymddangos ar y teledu

esperpent
1 (Castiliaeth) hurtrwydd
Finalment no haurà d'arribar a l'esperpent d'un judici
Yn y diwedd ni fydd rhaid iddo (i’r achos) fynd i’r llys - fe fyddai’r fath beth wedi bod yn hurtrwydd

esperpèntic
1 hurt, chwerthinllyd, grotésg

espès
1 tew, dwys

espesseir
1 = espessir

espessir
1 tewháu, dwysháu

espessir-se
1 tewháu, dwysháu
2 mynd yn solid
3 (tywyllwch) mynd yn ddwysach

espessor
1 tewdra, dwysedd
2 twpdra

espet
1 penhwyad

espetec
1 clec
2 clindarddach

espetegar
1 clecian
2 clindarddach

espeternec
1 ?clindarddach (tân)

espeternegar
1 cicio allan (plentyn dig)
2 clindarddach (tân)

espí
1 draenen wen
2 espí negre draenen ddu
3 porc espí ballasg

espia
1 sbïwr, sbïwraig

espiadimonis
1 gwas y neidr

espiar
1 sbïo ar
2 espiar l'ocasió aros am gyfle

espiera
1 twll sbio

espieta
1 sbïwr
2 hysbyswr

espifiar
1 colli (nod)
2 bwnglera
espifiar-la gwneud cawl ohoni

espiga
1 tywysen (gwenith)
2 sbigolyn (blodyn)
3 pèg = holen bren
4 pen saeth (gweadau)

espigar
1 tywysennu (gwenith)
2 ffurfio sbigolion (blodyn)

espigar-se
1 saethu i fyny (blodyn)

espigat
1 aeddfed (planhigyn)
2 tal (llanc)

espigó
1 tywysen (gwenith)
2 sbigolyn (blodyn)
3 morglawdd (môr)
4 polyn

espígol
1 lafant

espigolar
1 lloffio (gwenith)
2 casglu (gweddillion un) (ffig)

espill
1 drych (Cataloneg y Gogledd-ddwyrain) (Cataloneg Canolog: mirall)

espina
1 draenen
2 fer-li mala espina (a algú) codi amheuon (rhywun) (“gwneud draenen ddrwg i rywun”)
El diari tindrà un nou propietari aviat. En part sembla una gran notícia... No sé, però em fa mala espina
Bydd perchennog newydd ar y newyddiadur cyn bo hir. Mae’n ymddangos i raddau fel newydd da iawn. Ond wn i ddim, mae’n gwneud imi ameu.
3 espina dorsal asgwrn cefn
4 (Botaneg) calaf
5 amheuaeth

espinac
1 pigoglys, sbinais

espinada
1 asgwrn cefn

espinar
1 pigo

Espinàs
1 cyfenw
< espina draenen

Espinelves
1 trefgordd (Osona)

espinguet
1 sgrech
2 un uchel ei gloch / ei chloch

espinós
1 dreiniog, pigog, dreinllyd
2 (problem) anodd, dyrys
El tema va ser una mica espinoset Roedd y mater braidd yn ddyrys
2 (eg) (Gasterosteus aculeatus)
Catàleg ictiologic de s'Albufera, Mallorca. Gasterosteus aculeatus. Espinós. Cátalog o bysgod ym morlyn s'Albufera, Maliorca....

espinyolar
1 digaregu (ffrwythyn)

espionatge
1 ysbïaeth

espira
1 sidell
2 trôell

Espirà de Conflent
1 trefgordd (el Conflent)

Espirà de l’Aglí
1 trefgordd (el Rosselló)

espiració
1 allanadliad

espiral
1 tro = ar ffurf trôell

espiral
1 tro, tröell

espirall
1 twll awyr, agorfa; twll mewn wal adeilad i gael awyru tu mewn yr adeilad

espirar
1 chwythu
2 anadlu allan

espiritisme
1 ysbrydeg

espiritista
1 ysbredegydd

espiritual
1 ysbrydol

espitllera
1 agen = agen mewn wal castell er mwyn i’r golau cael goleuo’r tu mewn, neu i saethu ohoni

esplai
1 adloniant
2 ymlaciad
3 arllwys y cwd

esplaiar
1 arllwys, gollwng (emosiwn)

esplaiar-se
1 ymlacio
Al parc els gossos poden esplaiar-se a gust, defecar, orinar, trepitjar la gespa, tot al seu plaer
Yn y parc y mae’r cŵn yn gallu ymlacio fel y mynnon, cachu, piso, sathru’r glaswellt, y cyfan wrth ei phleser

esplanada
1 gwastadedd

esplanar
1 leflu

esplèndid
1 gwych, ardderchog
2 hael

esplendor
1 disgleirdeb
2 anterth

esplendorós
1 gwych, ysblennydd, ardderchog

esplendorosmant
1 yn ysblennydd, yn wych, yn ardderchog
Ells (els castellans) ja tenen una llengua esplendorosament protegida
Mae ganddyn nhw (y Castiliaid) yn barod iaith sydd wedi ei hamddiffyn yn ardderchog

esplet
1 cynhaeaf, cnwd
2 digonedd

espluga
1 ogof

l’Espluga Calba
1 trefgordd (les Garrigues)

Espluga de Francolí
1 trefgordd (la Conca de Barberà)

Esplugues de Llobregat
1 trefgordd (el Barcelonès)

espoleta
1 ffiws

espoli
1 eiddo mynach marw
2 = espoliació

espoliació
1 amddifadedd
2 anrhaith, ysbail

espoliar
1 (person) dwyn oddi ar
Israel hauria de reclamar als europeus el patrimoni jueu espoliat (Avui 2004-01-16)
Dylai Israel hawlio gan yr Ewropeaid eiddo’r Iddewon a dducpwyd ganddynt
2 (lle) ysbeilio

Espolla
1 trefgordd (l’Alt Empordà)

espolsador
1 glanháu (cymhwysair)

espolsador
1 cadach, dwster

espolsadora
1 cadach, dwster

espolsar
1 tynnu lluwch
2 glanháu

espolsar-se
1 cael gwared o

espona
1 echwyn gwely
2 ochr

Esponellà
1 trefgordd (el Gironès)

esponerós
1 (tyfiant) tew, (planhigion) yn dynn yn ei gilydd, yn glòs at ei gilydd

esponja
1 sbwng

esponjat
1 cacen melys sbyngaidd o wynnwy a sudd lewmn. Hefyd: bolado

espònsor
1 noddwr

esponsoritzar
1 noddi

espontani
1 digymell

espora
1 sbôr = had (rhedyn, etc)

esporàdic
1 achlysurol

esporgar
1 tocio

Esporles
1 trefgordd (Mallorca)

esport
1 chwaraeon
2 sbort, chwarae = gweithgarwch corff er mwyn adloniant
3 els esports = chwaraeon, mabolgampau

esportista
1 chwaraewr, mabolgampwr, sbortsmon

esportiu
1 (clwb), (newyddiadur), chwaraeon
2 chwareyddol = yn gweddu i chwaraewr, teg
esperit esportiu ysbryd chwareyddol
3 diari esortiu newyddiadur chwaraeon

esporuguir
1 hala ofn ar, gyrru ofn ar

esporuguir-se
1 cael ofn

espòs
1 gŵr = dyn priod

esposa
1 gwraig = merch briod

esposar
1 priodi
2 (berf heb wrthrych), priodi

Espot
1 trefgordd (el Pallars Sobirà)

es pot saber què...?
1 A ddywedwch wrthyf beth...?

espremedora
1 gwasgydd

esprémer
1 gwasgu allan
2 gwasgu
esprémer el galet gwasgu’r glicied
3 ymelwa ar

esprimatxat
1 tenau

esprint
1 sbrint

espuma
1 = escuma

Espunyola
1 trefgordd (el Berguedà)

espurna
1 gwreichionyn
2 tipyn bach, ticyn bach

espurneig
1 gwreichioni

espurnejar
1 gwreichioni
2 pefrio

esput
1 poer

esquadra
1 mintai = cwmni o filwyr
2 mossos d'esquadra heddlu talaith Sbaenaidd Catalonia

esquadró
1 sgwadron
esquadró volant carfan wib

esquarterar
1 torri i fyny

esquàter
1 sgwatiwr

és que
1 y gwir yw...

esqueix
1 (planhigyn), toriad
2 (ffêr/swrn/migwrn), ysigiad

exqueixada
1 math o salad ag ysgadenen

esqueixar
1 rhwygo
2 (berf â gwrthrych), ysigo

esqueixat
1 wedi ei rhwygo/ei rhwygo
2 wedi ei hysigo/ei ysigo

esquela
1 (newyddiadur), datganiad
2 hysbys marwolaeth

esquelet
1 sgerbwd

esquella
1 cloch fuwch

esquema
1 díagram
2 braslun

esquena
1 (corff), cefn
una punyalada a l’esquena cyllell yn y cefn, brad, bradwriaeth
2 cefn, rhan ôl
3 caure d’esquena cael eich syfrdanu
4 caure d’esquena cael eich dychrynu
5 donar-li l’esquena (a algú) troi’ch cefn ar (ar rywun)
6 girar-se d'esquena (a algú) troi’ch cefn (ar rywun)
7 tirar-s’ho tot a l’esquena dim hidio ffeuen am ddim
8 viure amb l’esquena dreta byw heb weithio, bod mewn oferswydd (“byw â’r cefn yn syth”)
després de un any i mig de viure amb l’esquena dreta ar ôl bod flwyddyn a hanner yn byw heb weithio
9 passar-li la mà per l’esquëna (a algú) boddháu rhywun (“symud eich llaw ar hyd cefn rhywun”)
10 rompre’s l’esquena treballant eich lladd eich hun wrth weithio (“torri’ch cefn wrth weithio”)
11 parar l’esquena aros am gerydd (ar ôl gwneud rhywbeth sydd yn haeddu cosb neu gerydd)

esquenadret
1 diog
2 da-i-ddim
3 (eg) pwdryn, diogyn, rhywun diwerth, rhywun diffaith
Què farem amb aquesta colla d'inútils i esquenadrets?
Beth a wnawn ni â’r bagad hwn o fwdrod â rhai da i ddim?

esquer
1 llith = bwyd i atynnu pysgodyn, etc

esquerda
1 crac
2 agen, hollt
3 hollt = diffyg cytundeb
la preocupació per l’esquerda tan profunda que s’ha obert entre ERC i CiU
y pryder am yr hollt mor ddwfn sydd wedi ei ymagor rhwng pleidiau ERC a CiU

l’Esquerda
1 trefgordd (la Fenollada)

esquerdar
1 cracio
2 (berf â gwrthrych) rhwygo

esquerp
1 garw
2 swil
3 anghymdeithasol

esquerra
1 y llaw chwith
2 y chwith = ochr y llaw chwith, yr aswy
3 (Gwleidyddiaeth) l’esquerra yr adain chwith,
y Chwith = pleidiau Sosialaidd neu Farcsaidd
4 a l’esquerra ar y chwith, i’r chwith
5 esquerres y chwith gwleidyddol
16 novembre 2003. El poble de Catalunya ha votat: Esquerres 1.808.433 vots. Dretes 1.408.765 vots.
16 Tachwedd 2003. Mae pobl Catalonia wedi pleidleisio. Y Chwith - 1,808,433 o bleidleisiau, y Dde 1,408,765 o bleidleisiau

d’esquerres adain chwith o ran agwedd wleidyddol, yn perthyn i blaid wleidyddol adain chwith
És una revista d’esquerres Cylchgrawn adain chwith yw ef
dir-se d’esquerres dweud eich bod ar y chwith yn wleidyddol
Et dius d'esquerres però admires algun personatge que no és d'esquerres
Rwyt ti’n dweud dy fod ar y chwith ac eto i gyd rwyt ti’n edmygu ambell un nad yw ar y chwith
ser d’esquerres bod ar y chwith, bod yn gefnogwr plaid adain chwith, bod yn aelod plaid adain chwith
Per què hi ha gent que es passeja per aquest web assumint que aquí tothom ha de ser d'esquerres?
Pam y mae pobl sydd yn ymwéld â’r wefan hon yn meddwl y dylai pawb yma fod ar y chwith (yn wleidyddol)?

esquerrà
1 llaw-chwith
2 y chwith = yn coleddu syniadau pleidiau’r Chwith

Esquerra Republicana de Catalanya
1 (plaid wleiddyddol) Chwith Gwerinlywodraethol Catalonia

esquerre
1 chwith, aswy
al costat esquerre (d’alguna cosa) ar yr ochr chwith (i rywbeth)

esquí
1 sgi
2 sgïo
esquí aquàtic sgïo dŵr
fer esquí aquàtic sgïo dŵr
Fer esquí aquàtic sobre un flotador pot ser molt divertit, però no és fàcil
Gall gwneud sgio dŵr ar fflôt fod yn hen hwyl iawn, ond dyw hi ddim yn hawdd

esquiar
1 sgio

esquiador
1 sgïwr

esqui de fons
1 sgïo traws gwlad

esquif
1 ysgraff

esquifit
1 byr, yn llai nag y dylai fod
2 bychan, cyfyngedig, yn llai nag y dylai fod
Catalunya, cada dia més petita i esquifida Catalonia, yn llai a llai o beth bob gafael (“bob dydd llai a mwy cyfyngedig”)
3 els bigotis esquifits y Ffasgwyr, Ffasgwyr yr unben Franco (“mwstashis byrion”)
una generació que no coneix ni ha conegut la por dels bigotis esquifits
cenhedlaeth nad yw’n gwybod, na sydd wedi gwybod, ofn y ‘mwstashis byrion’

esquilada
1 cneifio, cneifiad
Generalment l´esquilada de les ovelles es fa durant la primavera, que és quan la
llana es troba en millors condicions
Fel arfer yn y gwnawyn y mae cneifio’r defaid pan yw’r gwlân ar ei orau

esquilar
1 cneifio
Primavera arribada, ovella esquilada (dywediad) “gwanwyn wedi cyrraedd, dafad wedi ei chneifio” = pan ddaw’r gwanwyn, mae’n bryd cneifio’r defaid

esquimal
1 êsgimaidd, Inwitaidd

esquimal
1 êsgimo, Inwit

esquinç
1 (cyhyryn), rhwygo

esquinçada
1 rhwygiad

esquinçar
1 (paper) rhwygo
un munt de fulls esquinçats pentwr o dalennau wedi eu rhwygo
2 ysigo

esquirol
1 gwiwer
2 torrwr streic

Esquirol
1 trefgordd (Osona)

esquitllar-se
1 llithro
2 sleifio i ffwrdd

esquitx
1 tasgiad
2 diferyn
3 taeniad

esquitxada
1 tasgiad

esquitxar
1 tasgu
2 taenu
3 gwasgaru

esquiu
1 swil
2 gwrth-gymdeithasol

esquivar
1 osgói
2 esquivar explicacions osgói rhoi ateb i
3 gyrru ar ffo

esquizofrènia
1 sgitsoffrenia

essència
1 hanfod
2 cnewyllyn, calon
3 petrol (Cataloneg Uwchfynyddol) (o’r Ffrangeg essence)

essencial
1 hanfodol
2 sylfaenol

ésser
1 bod

ésser
1 bod
2 bodolaeth

Adolygiad diweddaraf - darrera actualització 15 05 2002 :: 2003-10-28 :: 2004-01-13 :: 2005-02-07 :: 2005-03-09

Ble'r wyf i? Yr ych chi'n ymwéld ag un o dudalennau'r Gwefan "CYMRU-CATALONIA"
On sóc? Esteu visitant una pàgina de la Web "CYMRU-CATALONIA" (= Gal·les-Catalunya)
Weørr am ai? Yuu ørr vízïting ø peij frøm dhø "CYMRU-CATALONIA" (= Weilz-Katølóuniø) Wébsait
Where am I? You are visiting a page from the "CYMRU-CATALONIA" (= Wales-Catalonia) Website

CYMRU-CATALONIA

DIWEDD / FI