http://www.theuniversityofjoandeserrallonga.com/kimro/amryw/1_vortaroy/geiriadur_catalaneg_cymraeg_LLOP_l_1137k.htm
0001z Tudalen Blaen / Pàgina principal
..........1863k Y Porth Cymraeg / La porta
en gal·lès
....................0009k Y Gwegynllun
/ Mapa de la web
..............................1798k
Geiriaduron / Diccionaris
........................................1794k Geiriaduron ar gyfer
siaradwyr Cymraeg / Diccionaris per als gal·lesoparlants
..................................................0379k Mynegai i’r
Geiriadur Catalaneg / Índex del diccionari català
............................................................y tudalen hwn /
aquesta pàgina
|
|
Gwefan Cymru-Catalonia L-LUXORIÓS |
Adolygiad diweddaraf |
l’
1 y fannod “el” o flaen llafariad, neu h + llafariad – ar wahân i
“i” gytseiniol, “u” gytseiniol
(1)
l’avi = y tad-cu
(2)
l’hotel = y gwesty
(3)
o flaen “i” gytseiniol el iogurt =
yr iogwrt
(4)
o flaen “u” gytseiniol el uoquenc
2 y fannod “la” o flaen llafariad, neu h + llafariad
l’arqueòloga yr archaeologydd
(gwraig)
3 o flaen y llythyren ‘s’ mewn llythrenw
l’SDEUB (Sindicat Democràtic
d’Estudiants de la Universitat de Barcelona)
4 o flaen estronair âg s gychwynnol
l’subway de Nova York
l’
1 mewnosodiad = el ef
2 (pan gychwynnir y frawddeg â gwrthych y ferf)
L’últim missatge teu l’he llegit tot
Rwyf wedi darllen dy neges olaf i gyd
‘l
1 rhagenw = el ar ôl
llafariad
Mira’l! Edrych arno!
la
(l’) bannod
1 yr, y = enw benywaidd unigol
(1)
o flaen cytsain
la natura = natur
la vida = y bywyd
(2)
o flaen “i” gytseiniol a “u” gytseiniol
la hiena, la uoquenca
(3)
o flaen “i” lafariad ddiacen a “u” lafariad ddiacen
la universalitat, la intenció
(4)
o flaen enwau llythrennau
la ema = “m”, la hac = “h”
(5)
o flaen geiriau eraill â llafariad gychwynnol
la host
a la una am un o’r gloch
la ira = y dicter
(6)
o flaen y rhagddodiad negyddol “a-“ la
anormalitat
la
pronom
1 hi = ffurf enwol yr un / y
ferch / y wraig
la del cinquè pis y ferch sydd yn byw ar lawr pump
2 (rhagenw) = la ar ôl llafariad
hi = ffurf wrthrychol
Mira-la! Edrych arni!
3 gwrthrych heb ei ddiffinio
ballar-la bod traed moch ar
.....ballar-la grassa bod
byd braf ar un
.....ballar-la magra bod
byd caled ar un
pelar-se-la wancio, halio,
mastwrbio
palmar-la (Castileb) mynd i wlad y gwaddod, marw
label
(eg)
1 labelwm
laberint
(eg)
1 lábrinth, dyrysfa
2 dryswch
labial
(ans)
1 gwefusol
labialitzar
(b)
1 gwefusoli
làbio-dental
1 gwefus-ddeintiol
labor
(eb)
1 llafur
2 brodwaith
labor de ganxet gwaith crosio
laborable
(ans)
1 gweithiol
dia laborable diwrnod gwaith
2 âr
laboral
1 gwaith
accidént laboral damwain gwaith
laborar
1 llafuro
2 trin (y tir)
laboratori
1 labordy
laboriós
(ans)
1 diwyd (person)
2 (gwaith) caled
laboriositat
(eb)
1 diwydiant
laborisme
(eg)
1 llafuriaeth; mudiad llafur
laborista
(ans)
1 Llafur = yn perthyn i’r Blaid Lafur
laborista
(eg)
1 cefnogwr y Blaid Lafur
2 aelod o’r Blaid Lafur
els laboristes y llywodraeth Lafur
el govern laborista y llywodraeth
Lafur
laca
(eb)
1 lacer
2 chwistrell wallt
lacai
1 gwas troed
1 crafwr
laceració
(eb)
1 llarpiad, archolliad, cymriwiad
1 difrod
lacerar
1 rhwygo, llarpio, archolli
2 difetha, difrodi
lacònic
(ans)
1 cryno, swta
lacrar
1 selio (â chwyr)
lacre
1 cwyr selio
lacrimal
(ans)
1 dagreuol
lacrimogen
1 sydd yn peri dagrau
gas lacrigomen nwy daggrau
lactació
1 llaetha, llaethiad
lactant
(ans)
1 sydd yn bwydo â’r fron
lacti
1 llaethog
làctic
1 llaethog
lactosa
1 lactos
lacustre
(ans)
1 llyn (cymhwysair)
conca lacustre basn â llyn
(“basn llynnaidd”)
la conca lacustre de Banyoles és un paratge natural exclusiu a
Catalunya
Mae’r basn â llyn yn Banyoles yn lle natur na cheir ond yng Nghatalonia
Ladurs
1 trefgordd (el Solsonès)
laic
(ans)
1 lleyg
ensenyament laic
addysg séciwlar
laic
1 lleygwr
l’altre dia
1 y dydd o’r blaen
lama
1 lama
lament
1 galarnad
2 galaru
Els laments no serveixen per a res
A wnaed a wnaed (“nid yw galarnadau yn dda i ddim”)
lamentable
(ans)
1 gwarthus
és lamentable mae’n warthus
2 lamentablement yn
anffodus
lamentació
(eb)
1 galaru
2 tristwch
lamentar
1 galaru
2 lamentar de, lamentar per cwyno am
lamentar que teimlo’n flin
Han lamentat sempre que el dictador
morís sense haver estat destronat
Maent wedi teimlo’n flin erióed i’r unben farw heb gael ei ddymchwel
làmina
1 dalen
làmina de coure dalen gopr
làmina d’acer dalen ddur
2 llun (mewn llyfr)
laminador
1 melin rolio
laminar
1 laminadu, haenellu, haenennu
2 rholio
làmpada
1 lamp
lampista
(eg)
1 gwneuthurwr lampiau
2 plymer
3 trydanwr
lampisteria
1 gweithdy plymwr
Lançac
1 trefgordd (la Fenollada)
landa
1 rhos
-làndia
1 olddodiad a ddefnyddir i fathu ffugenwau
...a/ guirilàndia “Gwlad yr Estron”, “Tir yr Estron”
Hi ha un bon grapat d'imbècils
barcelonins contents de que la ciutat sigui guirilàndia al preu que sigui
Y mae dyrnaid go lew o dwpsod Barselona sydd
yn hapus bod y ddinas yn mynd yn rhyw “Wlad yr Estron”, costied a gostio
...b/ quillolàndia “Gwlad y Castilegwr”, “Tir y Castilegwr” - y rhannau o Gatalonia lle y mae getos y Castiliaid
TARDDIAD: o enwau gwledydd fel Finlàndia (Y Ffindir), Islàndia (Ynys yr Iâ), Tailàndia (Gwlad y Tai)
lànguid
(ans)
1 swrth
làpida
1 beddfaen
2 tabled
lapidació
1 llabyddiad
lapidar
1 llabyddio
lapidari
(ans)
1 maenol
lapidari
(eg)
1 gemydd, un sydd yn torri, caboli ac ysgythru gemau
Lapònia
1 Gwlad y Saami (“Lapiaid”)
lapó
1 un o’r Saami (“Lapiad”)
lapse
(ans)
1 sydd wedi gwneu camgymeriad
lapse
(eg)
1 lapse de temps ennyd
lapsus
1 llithriad
lapsus linguae
1 llithriad tafod
la qual
1 yr hon
laringe
1 corn gwddf, laruncs
larinx
1 laruncs
larva
1 larfa
larva de mosquit larfa mosgito
Un peix que menja larves de mosquit
ajuda a reduir la malària (Avui 2000)
Pysgodyn sydd yn bwyta larfâu mosgito yn helpu lleiháu malaria
lasciu
(ans)
1 anllad, tinboeth
lascívia
1 anlladrwydd
2 trachwant
làser
1 laser
Lasquarri
1 trefgordd (la Baixa Ribagorça)
lassar
1 blino
lassitud
1 blinder
lat
1 llydan
lata
(eb)
1 niwsans
latent
(ans)
1 cudd
lateral
(ans)
1 ochrol
lateral
(eg)
1 lôn gyfochrog (mewn heol lydan)
latifundi
1 ystâd fawr
latifundista
1 perchennog ystâd fawr
latitud
(eb)
1 lledred
latria
1 addoliad
latrina
(eb)
1 geudy
2 lle budr
3 carthffos
laudable
(ans)
1 canmoladwy
Laura
1 Lowri
laudes
1 “laudes”, rhan o’r gwasanaeth mewn eglwys Gatholig ar ôl y weddi
foreuol
lava
1 lafa
lavabo
(eg)
1 toiled, ty bach, lle chwech
ççNo és costum que els personatges de pel.lícula vagin al lavaboççç (Avui 1995-11-10)
Nid yw’n arferol bod cymeriadau ffilmiau yn mynd i’r tŷ bach
2 basn ymolchi, powlen ymolchi
lavanda
1 lafant
2 dŵr lafant
lavativa
(ans)
1 énema
lavatori
(eg)
1 seremoni golchi traed deuddeg o dlodion a wneir Dydd Iau Cablyd
Lavorsí
1 trefgordd (el Pallars Sobirà)
2 (gwaith) ffwrdd-â-hi, diofal
laxant
(ans)
1 carthydd, moddion gweithio, peth i’ch gweithio
laxant
(eg)
1 carthyddol, rhyddhaol
laxar
1 llacio
2 rhyddháu’r ymysgaroedd, gweithio rhywun, clirio rhywun
3 laxar-se rhyddháu’r
ymysgaroedd, cael ei weithio, cael ei glirio
Té molt de restrenyiment i s’ha de laxar
Mae wedi ei rwymo a bydd rhaid iddo gael ei glirio
lecitina
1 lécithin
lector
1 darllenydd
2 darlithydd cynorthwyol
lectura
1 (gweithrediad) darllen
Els dos llibres d’en Xavier Roig haurien
de ser de lectura obligada abans d’anar a votar.
Fe ddylid gorfod y pleidleiswyr i ddarllen y ddau lyfr o waith Xavier Roig
(“fe ddylent fod yn ddarlleniad gorfodol”) cyn mynd i fwrw pleidlais
2 darlleniad
2 deunydd darllen
3 sala de lectura ystafell
ddarllen
legació
1 cenhadaeth
2 legació diplomàtica llysgenhadaeth
Sagnant
atemptat contra la legació d’Austràlia a Jakarta. La potent explosió
d’un cotxe bomba, col·locat davant l’ambaixada d’Austràlia, va provocar almenys
nou morts i uns 182 ferits
Ymosodiad
gwaedlyd yn erbyn llysgenhadaeth Awstralia yn Jakarta. Lladdwyd o leiaf naw o
bobl gan ffrwydriad enfawr bom car, oedd wedi ei gosod o flaen llysgenhadaeth
Awstralia, a chafodd 182 eu clwyfo.
legal
1 cyfreithlon
2 (amser) safonol
3 (person), cywir, geirwir
legalitat
1 cyfreithlondeb
legalització
1 cyfreithloniad
2 dilysu, dilysiad, gwiro, gwiriad
legalitzar
1 cyfreithloni
2 (dogfen) dilysu
legat
1 llysgennad, legat
legatari
1 etifedd
legió
1 lleng
legionari
1 llenfilwrol
legionari
1 llengfilwr
legislació
1 deddfwriaeth
la nostra legislació ein deddfau
legislador
1 sy’n deddfu
legislador
1 deddfwr, deddfroddwr
legislar
1 deddfu
legislatiu
1 deddfwriaethol
legislatura
1 tymor seneddol, oes senedd
durant la primera legislatura
(plaid) yn ystod ei dymor seneddol cyntaf
En una democràcia és bo anant canviant
de govern, si cal cada dues legislatures
Mewn democratiaeth y mae’n dda newid llywodraeth o bryd i’w gilydd, os bydd
rhaid ar ben bod dau gyfnod seneddol
2 sesiwn corff deddfol
legítim
1 cyfreithlon, cyfreithus
2 gwir
legitímament
1 yn gyfreithiol
legitimació
1 (plentyn) cyfreithloniad
2 cydnabyddiaeth swyddogol (cymhwyster)
legitimar
1 cyfreithloni
estar legitimat per bod o fewn eich
hawl i
legitimitat
1 cyfreithlondeb
2 dilysrwydd
lema
1 arwydddair
2 slogan
Lemna
minor
1 = verdet llinad, llinad
y dŵr bwyd, yr hwyaid
lenitat
1 tynerwch
lenitiu
1 lliniarol
lent lents (lenta, lentes)
1 araf
lent lents
1 lens
2 lens de contacte lens
gyfwrdd (f) plural: lensys cyffwrdd
lentitud
1 arafwch
lepidòpters
1 Lepidoptera, pili-palas a gwyfynnod
leporí
1 yn perthyn i’r ysgyfarnog
2 llavi leporí
lepra
1 gwahanglwyf
leprós
1 gwahanglwyfol
leprós
1 gwahanglaf
leri-leri
1 bu ond y dim i
les
1 bannod y, yr (lluosog, benywaidd)
les
1 hwy, nhw = ffurf enwol
2 hwy, nhw = ffurf wrthrychol
lesbiana
1 lesbiad
lesbianisme
1 lesbiaeth
lesió
1 clwyf, anaf, anafiad
2 (ffigurol), clwyf
lesionar
1 anafu, clwyfo
letal
1 marwol
letàrgia
1 syrthni, cysgadrwydd
letàrgic
1 swrth, digychwyn
letó
1 Latfiad
2 Latfeg
letó
1 Latfaidd
2 Latfeg
letona
1 Latfes
leucèmia
1 lewcemia
leucòcit
1 léwcosut, cell wen
Leviatan
1 lefiathan
levita
1 (enw gwrywaidd) diacon
2 (enw benywaidd) cot â chynnfon
levitació
1 ymddyrchafael
levitat
1 ysgafnder
lexema
1 lecsem
lèxic
1 geirfaol, geiregol
lèxic
1 geirfa
2 geiriadur
3 geirfa
4 rhestr o eiriau
lexical
1 geirfaol
lexicògraf
1 geiriadurwr
lexicografia
1 geiriaduraeth
lexicogràfic
1 geiriadurol
lexicòleg
1 geiriadurol
lexicologia
1 geiriaduraeth, geiriadureg
li
1 iddo
2 iddi
liana
1 liana
libació
1 diod-offrwm
Líban
1 Líbanus
libanès
1 Libaniad
libar
1 sipian
2 sugno
3 profi
libel
1 enllib
libel.lista
1 dychanwr, goganwr
2 gwawdiwr, gwatwarwr
libèl.lula
1 gwas y neidr
liberal
1 rhyddfrydol
2 hael
3 breiniol
arts liberals celfyddydau breiniol (o’u cymharu â arts mecàniques)
4 goddefgar
liberal
1 Rhyddfrydwr
liberalisme
1 Rhyddfrydiaeth
liberalitat
1 haelioni
liberalització
1 rhyddfrydoliad
liberalitzar
1 rhyddfrydoli
libi
1 Libiad
Líbia
1 Libia
libidinós
1 tinboeth
libido
1 libido
liceu
1 addysgfa
2 lycée, ysgol uwchradd
3 el Liceu, el Teatre del
Liceu - y ty ópera ym Marselona
lícit
1 cyfreithlon
licitació
1 cynnig (mewn ocsiwn)
sortir a licitació rhoi ar ocsiwn
De les cinquanta-cinc obres que van sortir a licitació, divuit van quedar-se
sense comprador
O’r pum deg pump o beintiadau oedd wedi eu rhoi ar ocsiwn, bu deunaw heb brynwr
licitar
1 cynnig am (mewn ocsiwn)
licitud
1 cyfreithlondeb, cyfiawnder
licor
1 gwirod
licorera
1 cwpwrdd gwirodydd
líder
1 arweinydd (gwleidyddiaeth)
2 tîm ar ben tabl cynghrair
lífting
1 (ffug-Seisnigaeth) newid gwedd
lífting facial newid gwedd
fer-se un lífting facial cael newid
eich gwedd
Berlusconi es fa un lífting facial amb
vista a les eleccions europees del juny (Avui 2004-01-17)
Berlusconi yn cael newid ei wedd ar gyfer yr etholiadau Ewropeaidd ym Mehefin
ligni
1 coediog
lignit
1 coedlo
lila
1 leilac = blodyn
2 leilac = lliw
3 (ansoddair) o liw leilac
lilà
1 leilac = blodyn
2 leilac = lliw
lil.liputenc
1 Lilipiwtaidd
limbe
1 llafn (rhan lydan o ddeilen)
limfa
1 gwaedlyn, lumff
limfàtic
1 lumffatig
liminar
1 cyflwynol
límit
1 pen
2 ffin, cyffin
límit forestal coedlin
3 cyfyngiad
límit de velocitat cyfyngiad
cyflymder
4 sense límits diderfyn,
diddiwedd
5 posar un límit gosod
terfyn
6 no tenir límits bod heb
derfynau
limitació
1 cyfyngiad
limitar
1 cyfyngu
limítrof
1 cyffiniol
limpid
1 clir
limpidesa
1 clirdeb
lineal
1 linear
dibuix linear llinlun
lingot
1 ingot
lingüísta
1 ieithydd
lingüístic
1 ieithyddol
lingüística
1 ieithyddiaeth
línia
1 llinell
2 tirar una línia tynnu
llinell
3 línia aèria cwmni
hedfan
4 en línia recta mewn
llinell syth
5 línia fèrria rheilffordd
6 explicar una cosa en línies
generals esbonio rhywbeth yn fras
7 llinell (o destun)
8 (achyddiaeth) llinach
la línia masculina llinach y meibion
9 en línia directa yn
uniongyrchol
10 ffigwr (corff tenau)
guardar la línia cadw’ch ffigwr
11 linía del partit
pólisi plaid
12 a primera línia ar flaen y gad
Que per molts anys et tinguem a primera línia! Gobeithio y byddi di ar
flaen y gad inni am flynyddoedd lawer!
liniment
1 eli
linòleum
1 leino
linx
1 lincs
linxament
1 lynsio
linxar
1 lynsio
Sóc el blanc de les seves crítiques. Però m’és igual. La gent que linxi a qui volgui.
Fi yw targed eu beirniadaethau. Ond does dim ots gen i. Gad i bobl lynsio
pwy bynnag a fynno ei lynsio
lípid
1 lipid
liquar
1 hylifo
liqüefacció
1 hylifiad
liquen
1 cen, cen y cerrig
líquid liquíds
2 hylif
líquid liquíds
1 hylif
liquidació
1 hylifiad
2 (busnes) ymddatodiad
3 talu dyled
4 arwerthiant clirio
5 (cwmni) entrar en
liquidació diddymu ei hun
6 vendre per liquidació gwerthu’r
cwbl
7 (gwleidyddiaeth) llofruddiaeth
liquidar
1 hylifo
2 (busnes) ymddatod
3 talu (dyled)
4 diddymu cwmni
5 gwerthu’r cyfan (o nwyddau er mwyn cael arian)
6 (gwleidyddiaeth) llofruddiaeth, lladd gwrthwynebwyr gwleidyddol
liquiditat
1 hylifedd
lira
1 lura, telyn fach
2 lira (arian Eidalaidd)
líric (ans)
1 telynegol
2 cerddorol
lírica
1 barddoniaeth delynegol, canu telynegol
liricisme
1 teimlad telynegol
2 (difrïol) ffrwd
liró
1 pathew
2 ffŵl
liró (ans)
1 stupid, stupid
2 fer tornar liró = hala
yn benwan
lis
1 lili
2 fflwr-dy-lis
Lisboa
1 Lisboa (Lisbon)
literal
1 traducció literal
cyfieithiad llythrennol
literari
1 llenyddol
literalment
1 yn llenyddol
literari
1 llenyddol
literat
1 llenor
literatura
1 llenyddiaeth, lên
liti
1 lithiwm
litigar
1 ymgyfreithio
litigi
1 achos llys
2 anghydfod
3 en litigi yn y fantol
litografia
1 lithograffeg
litoral
1 arfordirol
litre litres
1 litr
litúrgia
1 líturgi
lívid
1 gwelw
lividesa
1 gwelwder
llac llacs
1 llyn
2 cyfenw: Llac (hen
orgraff: Llach)
llaç llaços
1 bwa
2 magl
3 (rhaff) dolen redeg
4 dolen, cyswllt
llaçada llaçades
1 bwa (addurniad yn y gwallt, ayyb)
llacuna llacunes
1 llyn = llyn bach
2 gwagle
La Llacuna
1 trefgordd (l’Anoia)
lladella lladelles
1 crancleuen, lleuen gedor
Lladorre
1 trefgordd (el Pallars Sobirà)
lladrar
1 cyfarth
lladre lladres
1 lleidr
tractar (algú) de lladre galw
(rhywun) yn lleidr
A Setcases tots son lladres (dywediad) Yn
Setcases (trefgordd yn El Ripollès) lladron yn nhw i gyd
L´ocasió
fa el lladre (“y cyfle a wnaiff y lleidr”)
Mae pob peth wrth lygad lleidr
2 (plwg trydan) addasydd
lladregot
1 mân-leidr
lladruc
1 cyfarth
llaga
1 briw
posar el dit a la llaga rhoi’ch bys
ar friw, bwrw rhywun yn ei wendid (“rhoi’r
bys yn y briw”)
llagasta
1 trogen
llagosta
1 cimwch yr afon
2 ceiliog y rhedyn, jac y jwmper
3 locust
(la) Llagosta
1 trefgordd (el Vallès Oriental)
Llagostera
1 trefgordd (el Gironès)
llagostí
1 corgimwch
llagotejar
1 gwenieithu
llagoter
1 gwenieithus
llagoter
1 ffalsiwr
llàgrama
1 (Cataloneg Traws-Birinéw), deigryn, [= llàgrima]
llàgrima
1 deigryn
plorar a llàgrima viva wylo yn hidl,
llefain y glaw, crïo llond eich bol (“llefain + deigryn byw”)
llàgrimes de cocodril dagrau
crócdeil, dagrau gwneud, dagrau cogio, dagrau rhagrithiol
2 amb els ulls plens de llàgrimes â’ch llygaid yn llawn
dagrau
llagrimejar
1 llefain
2 (llygaid) dagrau yn lleithio eich llygaid
llagrimós
1 dagreuol
2 sydd yn achosi dagrau
Llaguarres
1 trefgordd (la Baixa Ribagorça, Franja del Ponent)
(Yn Aragon)
La Llaguna
1 trefgordd (el Capcir)
llagut
1 cathfad
llama
1 lama
llamàntol
1 cimwch
Llambilles
1 trefgordd (el Gironès)
llamborda
1 fflagen
2 popl
llambregada
1 cipolwg, cip
llambregar
1 cael cip ar
llaminadura
1 danteithyn
llaminer
1 â dant melys, hoff o bethau melys
llamp llamps
1 mellten, llucheden
com un llamp fel mellten i bren
llampada
1 fflach
llampant
1 sgleiniog; fel petái’n newydd sbon
2 (lliwiau) gorliwgar, gorwych
llampec llampecs
1 mellten = draig, llucheden
com un llampec fel mellten i bren
2 fflach
3 (ansoddair) sydyn
una visita llampec ymweliad sydyn
llampegar
1 melltio
llana llanes
1 gwlân
tenir llan al clatell bod yn hawdd
eich twyllo
cabdell de llana
pelen o wlân
Llanars
1 trefgordd (el Ripollès)
llança
1 gwaywffon
2 rompre un a llança per
brwydro dros
Llança
1 trefgordd (l’Alt Empordà)
llançada
1 ergyd â gwayffon
2 clefyd gwayffon
llançador
1 taflu (cynhwysair)
llançador
1 taflwr
llançadora
1 taflwraig
2 gwennol
llançaflames
1 gwn tân
llançament
1 lansiad, lansio
2 tafliad,lluch
llançar
1 bwrw, taflu
després de ser llançat al mar wedi
ei daflu i’r môr
2 (roced), lansio
3 (cynnyrch), lansio
4 gadael allan
5 gollwng
va llançar una exclamació de sorpresa gollyngodd
ebwch o syndod
6 yn enwau taflyddion teflynnau neu dân
llançabombes, llançacoets, llançagranades,
llançamíssils, llançatorpedos
or emitters of flames, smoke llançaflames,
llançafum
llançar-se
1 ymdaflu
llanceta
1 fflaim
llanda
1 cylch metel am gasgen
2 cylch metel am olwyn
llaner
1 gwlân
la indústria llanera y diwydiant
gwlân
llaner
1 masnachwr gwlân
llaneria
1 cynhyrchu nwyddau gwlân
2 nwyddau gwlân
3 siop nwyddau gwlân
llangardaix
1 madfall, genau-goeg
llangor
1 syrthni, nychdod
llanguiment
1 syrthni, nychdod
llanguir
1 nychu
llanta
1 cylch metel am gasgen
2 cylch metel am olwyn
llanterna
1 llusern
2 tortsh
llàntia
1 lamp olew
2 staen (olew, saim)
llantió
1 lamp = lamp bach
llanut
1 gwlanog
2 twp
llanxa
1 cwch modur, cwch gwib
llaor
1 canmol
llapis llapis
1 pensil
2 llapis de color : creon
llar
1 aelwyd = pentan
2 aelwyd = cartref
llard
1 bloneg, blonegen
Llardecans
1 trefgordd (el Segrià)
llardó llardons
2 crofen, tonnen (= croen brown crimp o gig moch rhost
llardós
1 seimllyd
llarg llargs (llarga, llargues)
1 hir
transportista de llarg recorregut
gyrrwr lorri hirdaith
2 maith
lluita llarga brwydr faith
3 al llarg de ar hyd, yn
ystod
4 anar per llarg para am
amser maith
5 passar de llarg (1)
mynd heibio (2)
methu
6 saber-la llarga bod yn
beniog
llarg (eg)
1 hyd
2 de llarg a llarg o un
pen i’r llall
llarg (adf)
1 am yn hir
parlar llarg siarad yn hirfaith
llarga
1 a la llarga yn y
pen-draw
2 (iaith gyffredin) gwraig dal
llargada (eb)
llargades
1 hyd
llargària
1 hyd
llargarut
1 tal a thenau
Era el més llargarut de la classe Fe
oedd y talaf yn y dosbarth
2 hir = hir iawn, hir hir
llarg-metratge
1 ffilm = ffilm hir, yn hytrach nag un fer a llai pwysig
llarguesa
1 haelioni
llarguissament
1 yn hir ac yn faith
llast
1 balast
2 (ffigurol), balast
llàstima
1 trueni, piti
fer-li llàstima (a algú) bod yn druenus (i rywun)
Em fa llastima quan sento els governants actuals que se senten
"orgullosos" d'haver lluitat contra Franco... jo, no veig els fruits
de la seva lluita per enlloc
I mi mae’n druenus clywed ein
llywodraethwyr presennol sydd yn teimlo’n “falch” am iddyn nhw frwydro yn erbyn
Franco... Alla i ddim gweld ffrwythau eu brwydr yn unlle.
llastimós
1 truenus
llatí
1 Lladin
llatí vulgar Lladin gwerinol
llatinista
1 Lladinwr
llatinoamericà ansoddair
1 (cymhwysair) América
Ladin; Lladin-Americanaidd
les democràcies llatinoamericanes llywodraethau democrataidd América
Ladin
llatzeret
1 clafdy =
2 lle cwárantin, lle diheinbrawf; lle y cedwir person
o anifail y gall fod yn gludwr haint i weld a fydd sumtomau’r clefyd yn
ymddangos
llauna llaunes
1 tùn
Els pèsols són de llauna Pys tùn
yw’r rhain (“o dùn y mae’r pys”)
2 tùn coginio
3 tunplat
4 ysgrif neu araith sydd yn hirfaith, yn ddiflas ac yn undonog
4 fer la llauna bod yn niwsans
fotre la llauna bod yn niwsans
llauner
1 plymer
llaurada
1 arddiad = y weithred o aredig
2 tir wedi ei aredig
llaurador llauradors;
llauradora (eb) llauradores
1 aradwr, aradwraig
2 ffermwr, ffermwraig (Cataloneg y De)
llaurar
1 aredig (també: troi, cochi; Gal.les del Sud: moelyd, cochi)
2 llaurar en arena aredig
tywod, cicio tin caseg farw, hela sofol haidd
3 fer llaurar dret (algú) gwastrodaeth
(rhywun), cadw (rhywun) dan reolaeth (“gwneud i rywun aredig yn syth”)
Llaurí
1 trefgordd (la Ribera Baixa)
llaüt llaüts
1 liwt (f)
2 *cathfad (llestr un hwylbren a gŵyl fawr)
llautó
1 efydd
2 veure-se-li el llautó gweld
trwy ffalster un
llavar
1 golchi (Deheubarth Gwledydd Catalonia)
llavi llavis
1 gwefus, min
2 llavi inferior gwefus
isaf
3 llavi superior gwefus
uchaf
4 pintar-se els llavis rhoi
minlliw
5 no obrir els llavis peidio
â dweud gair (“ni + agor y gwefusau”)
6 no mossegar-se els llavis siarad
yn blwmp ac yn blaen (“ni + cnoi’r gwefusa”)
llavifès llavifesos; llavifesa, llavifeses
1 â bwlch yn eich gwefus
llavor llavors
1 hedyn, had
llavorer llavorers; llavorera, llavoreres
1 gre
2 cavall llavorer march
gre
llavors
1 yno = wedi hynny
2 y pryd hynny
3 os felly
4 des de llavors ers
hynny
llebeig
1 gwynt = gwynt twym o’r de-orllewin
llebre llebres
1 ysgyfarnog
2 aixecar el llebre gadael
y gath o’r cwdyn (“codi’r ysgyfarnog”)
3 més poruc qu’un llebre llwfr
iawn (“mwy ofnus nag ysgyfarnog”)
4 donar-li gat per llebre (a
algú) twyllo (rhywun) (“rhoi cath fel ysgyfarnog (i rywun”)
llebrer llebrers
1 milgi
llebrós llebrosos; llebrosa, llebroses
1 gwahanglwyfus
2 gwahanglaf
llec llecs; llega, llegues
1 lleyg
2 anwybyddus
llec llecs; llega (eb)
llegues
2 lleygwr, lleygwraig
lledó lledons
1 cylchonen = ffrwyth y gylchonwydden
2 Lledó cyfenw
Lledó d’Algars
1 trefgordd (el Matarranya)
Lledó d’Empordà
1 trefgordd (l’Alt Empordà)
lledoner lledoners
1 (Celtis australis) “cylchonwydden” (yn ôl y geiriadurwr Silvan)
llefiscós llefiscosos; llefiscosa,
llefiscoses
1 gludog
2 llysnafeddog
3 llithrog
la pell llefiscosa del peix croen
llithrog y pysgodyn
lleganya
1 môl (Arfon, Ceredigion: moel) = mwcws sy’n glynu yn y llygaid ar
ôl cwsg hir
llegenyós llegenyosos; llegenyosa,
llegenyoses
1 molog, â llysnafedd yn y llygaid
llegar
1 cymynnu, cymunroddi
llegat llegats
1 cymynrodd
2 etifeddiaeth
3 cennad y Pab, legat
llegenda llegendes
1 chwedl
tenir una llegenda negre (person hanesyddol)
bod iddo’r enw o fod yn ddyn ysgeler (“bod ganddo chwedl ddu”)
2
arysgrifiad
3 allwedd
llegendari llegendaris; llegendària,
llegendàries
1 chwedlonol
llegible llegibles
2 darllenadwy
llegir
1 darllen
2 llegir la mà d’algú darllen
cledr llaw un
3 (berf heb wrthrych)darllen
4 llegir entre ratlles darllen
rhwng y llinellau
llegítima llegítimes
1 cyfreithran = rhan etifeddiaeth y mae rhaid ei chymynroddi i
berthnasau agos
llegua llegues
1 (mesur) lig, milltir Ffrengig
Això es veu d’una llegua lluny Mae
mor amlwg â’r dydd, Mae mor amlwg â llaid ar farch gwyn (“gwelir hyn o lîg o
bellter”)
llegum llegums
1 ciblys, plisgrawn
2 llysiau: llegums
llei lleis
1 deddf
2 cyfraith
deixar fora de la llei anghyfreithloni
3 les lleis del mercat
cyfraith y farchnad
4 math
5 gronyn = y rhan leiaf
6 hoffter
7 ymroddiad, ffyddlondeb
8 no tinc llei de pa does
gen i ddim bara o gwbl
9 de bona llei dibynadwy
10 llei natural ?deddf
natur
11 llei d’embut treched
treisied, gwannaf gweidded
22 llei marcial deddf
filwrol
13 d’acord amb la llêi yn
ôl y gyfraith
14 segons la llei yn ôl y
gyfraith
15 estar per sobre de la llei
bod uwchbén y gyfraith
16 una llei de pomes que no
m’agrada math o afal nad wyf yn hoff ohono
17 de dreta llei a bod yn
fanwl gywir
lleial lleials
1 ffyddlon, teyrngar
lleialtat
1 ffyddlondeb, teyrngarwch
Lleida
1 trefgordd (el Segrià)
lleidatà lleidatans; lleidatana, lleidatanes
1 Lleida (cymhwysair)
lleidatà lleidatans; lleidatana, lleidatanes
1 un o Lleida
lleig lleigs; lletja, lletges
1 salw (De Cymru), hyll (Gogledd Cymru)
Aquella dona és mes lletja que un dia
sense pa Mae hi’n hyll fel pechod
(“mae’n hyllach na diwrnod heb fara”)
2 anhyfryd
fer lleig bod yn ddolur llygad
3 anghwrtais
Mirar la correspondència dels altres és
una cosa lletja
Mae edrych ar ohebiaeth pobl eraill yn rhywbeth anghwrtais / yn rhywbeth na
ddylid ei wneud
Llei General d'Educació
1 “Deddf Gyffredin Addysg”, 1970-1990. Yn y cyfnod hwnnw fe rennir addysg plentyn yn
bump:
______________________________________
(ysgol fabanod)
..a/ Preescolar (oedran 4 - 6).
______________________________________
(ysgol gynradd)
..b/ Educació General Bàsica (EGB)
“Addysg Gyffredin Sylfaenol” (oedran 6 - 14).
______________________________________
(ysgol uwchradd)
..c/ Formació Professional (FP1,
FP2) “Hyfforddiant Gwaith” (oedran 14 - 19).
..d/ Batxillerat Unificat Polivalent
(BUP) “Bagloriaeth Unedig Amryfalent”(oedran 14 - 17).
..e/ Curs d'Orientació Universitària
(COU) (17 - 18) “Blwyddyn Ogwyddo tua’r Brifysgol”
______________________________________
lleixa lleixes
1 shilff
lleixiu
1 lleisw
llemosí llemosins; llemosina, llemosines
1 Llimotges, Ocsitania (cymhwysair)
llemosí llemosins; llemosinallemosines
1 un o Llimotges, Ocsitania (cymhwysair)
llenç llenços
1 cynfas
llenca llenques
1 llain (tir)
2 tafell (ham)
3 (paper) stribedyn
llençar
1 taflu
2 taflu i ffwrdd, (Gogledd Cymru: lluchio)
3 llençar-se pel dret
Quan li dóna la gana, es llaça pel dret.
Pan fydd arni’r awydd gwneud rhywbeth, aiff yn ei blaen yn ddymdrói
4 Que llenci la primera pedra aquell que
estigui net de culpa
Tafled y garreg gyntaf yr hwn sydd yn ddifai
Qui estigui net de pecat que
tiri la primera pedra
Tafled y garreg gyntaf yr hwn sydd yn ddifai
Cymharer: Aquell de vosaltres que no
tingui pecat, que comenci a tirar pedres (Joan 8:7)
Yr hwn sydd ddibechod ohonoch, tafled yn gyntaf garreg ati hi (Ioan 8:7)
llenceria llenceries
1 siop leiniau
2 lánjyri, lingerie, dillad isaf
3 lleiniau (“llinos”)
llençol llençols
1 cynfasen
llenega llenegues
1 [math o fadarchen]
llenegar
1 llithro (Ynysoedd Catalonia)
llengota
1 gweithred o roi’r tafod allan
2 fer-li una llengota (a
algú) rhoi eich tafod allan (ar rywun)
llengua llengües
1 tafod
2 iaith
Una llengua no es perd perquè els que no la saben no l’aprenen, sinó perquè
els que la saben no l’usen.
Ni chollir iaith am fod y sawl nad yw yn ei gwybod ddim yn ei dysgu, ond am fod
y sawl sydd yn ei gwybod ddim yn ei defnyddio
3 tafod (tir)
4 no tenir pèls a la llengua bod
yn ddi-blewyn-ar-dafod (“ni + bod gennych ddim blew ar y tafod”)
5 iaith
la nostra llengua our language
6 tenir la llengua llarga bod
yn dafod i gyd
7 males llengües pobl
faleisus, clecwn
8 treure la llengua rhoi
eich tafod allan
9 treure la llengua (ci) estyn
ei dafod allan
10 treure un pam de llengua bod
â’ch gwynt yn eich dwrn
11 fer petar la llengua cloncian
12 tenir-ho a la punta de la
llengua bod gan un ar flaen y tafod
13 frenar la llengua brathu
eich tafod
14 moderar la llengua brathu
eich tafod
15 ser fluix de llengua bod
yn frac eich tafod
16 llengua materna mamiaith
17 llengua morta iaith
farw
18 llengua viperina tafod
fforchog
19 llengua viva iaith fyw
20 llengua d’oc Ocsitaneg
(“iaith y [gair] oc” - yn Ffrangeg “oui” yw “ie”, yn Ocsitaneg “oc” yw’r gair
cyfatebol)
21 la llengua de Cervantes Castileg
(“iaith Cervantes”)
la llengua de l’opressor Castileg;
Ffrangeg (“iaith y gormeswr”)
Va dir quatre paraules per agrair el premi
i ho va fer ho endevineu : en la llengua del opressor
Dywedodd rai geiriau i ddiolch am y wobr a hynny a wnaeth yn - dyfala! - iaith
y gormeswr
llenguado llenguados
1 lleden
Llenguadoc
1 Lengadóc
llenguadocià llenguadocians; llenguadociana,
llenguadocianes
1 Lengadóc (cymhwysair)
llenguadocià llenguadocians; llenguadociana; llenguadocianes
1 Lengadociad, un o Lengadóc
llenguallarg llenguallarg; llenguallarga,
llenguallargues
1 siaradus
llenguatge
1 iaith = gallu i siarad
2 iaith = arddull
3 iaith gwrs
4
Tinc la
sensació que vivim tenallats pel llenguatge políticament correcte
Vigila el teu llenguatge que dista molt de
ser política i descaradament correcte.
llengüeta llengüetes
1 tafod bach
2 (esgid) tafod
3 fflap
4 (mantol) nodwydd
5 corsen; corsen ddirgrynol (= llafn symudol mewn rhai offerynnau gwynt, megis
clarinét)
llengut llenguts; llenguda, llengudes
1 siaradus
llentia llenties
1 ffacbysen, corbysen
fer alguna cosa a canvi d’una
culleradeta de llenties
gwneud rhywbeth yn gyfnewid am gawl ffacbys (“gwneud rhywbeth yn gyfnewid
am llwy fach o ffacbys”) - cael rhywbeth diwerth yn dâl am eich ymdrechion
llenya
1 cynnud, coed tân
llenya per cremar cynnud i’w losgi;
iawn i’w fynnu
Darrere dels nostres polítics hi ha una
població encesa, i amb llenya per cremar.
Y tu ôl i’m gwleidyddion y mae cenedl
sydd wedi gwylltio, ac iawn i’w fynnu ganddynt
fer llenya al bosc mynd
i’r coed i gasglu cynnud
estellar llenya
torri coed tân
2 crasfa
3 afegir llenya al foc megino’r
tân, rhoi mawn ar y tân, rhoi ychwaneg ar y tân (= dweud rhywbeth i beri i
anghydfod fynd yn boethach)
tirar llenya al foc megino’r tân, rhoi mawn ar y tân, rhoi ychwaneg
ar y tân (= dweud rhywbeth i beri i anghydfod fynd yn boethach)
4 fart de llenya curfa
donar-li (a algú) un fart de llenya rhoi
curfa i rywun
rebre un fart de llenya cael curfa
4 fer llenya (“castell”, tŵr
pobl) chwalu wrth i’r twrwyr ei godi neu ei ddadwneud
llenyataire llenyataires
1 cynudwr
lleó lleons
1 llew
2 Lleó Y Llew
3 part del lleó cyfran y
llew
4 valent com un lleó dewr
fel llew
lleona lleones
2 llewes
lleopard lleopards
1 llewpart
llepa llepes
1 llyfwr tin
llepada llepades
1 llyfiad
llepaire llepaires
1 llyfwr tin
llepar
1 llyfu
2 llepar-la (pidyn) ei
lyfu fe, (gwain) ei llyfu hi
llepar-li
1 llyfu ei...
2 llepar-li la mà (a algú) llyfu llaw (rhywun)
El gos se’m va acostar i em va llepar la mà Daeth y ci ataf a
llyfodd fy llaw
3 llepar-li
el cul (a algú) llyfu tin (rhywun)
Quan deixarem de llepar-los el cul? Pryd y byddwn ni’n rhoi’r gorau i lyfu eu
tinau?
llepar-se
1 llyfu’ch...
2 llepar-se les ferides llyfu’ch briwiau = ymadfer ar ôl gorchfygiad
Deu estar en un racó llepant-se les ferides Rhaid ei fod mewn rhyw gornel yn
llyfu ei friwiau
3 llepar-se els dits llyfu bysedd,
llyfu eich bysedd
llepissós llepissosos; llepissosa,
llepissoses
1 gludog
2 llysnafeddog
llèpol llèpols; llèpola, llèpoles
1 â dant melys, hoff o bethau melys
llepolia
1 danteithun
llera lleres
1 gwely (nant, afon)
Llers
1 trefgordd (l’Alt Empordà)
Lles
1 trefgordd (la Baixa Ribagorça)
llesamí llesamins
2 jasmin
llesca llesques
1 tafell, sleisen
2 fer-li la llesca digio
wrth
llescar
1 tafellu
llesqueria
1
llest llests; llesta, llestes
1 medrus, pemiog, clefer
2 parod
3 parod = wedi ei orffen
4 Ja està llest! Mae hi
ar ben arnoch-chi
llet
1 llaeth, (Gogledd Cymru: llefrith)
2 lwc
3 semen
4 donar llet (buwch)
llaetha (“rhoi llaeth”)
5 mala llet drwgdeimlad;
tymer drwg
Acumular massa mala llet no es bo per la salut
Nid yw’n dda i’r iechyd bod yn llawn drwgdeimlad
6 estar de mala llet bod
mewn tymer drwg
7 tenir llet bod yn lwcus
8 tenir mala llet bod yn
ymosodol
lletania lletanies
1 lítani = gweddi sydd yn gyfres o flaenweddïau a wneir gan
offeiriad a’r atebion gosod iddynt a geir gan y gynulleidfa
cantar la lletania dels sants canu lítani’r seintiau
2 lítani = rhibidirês, rhestr hir
Però aquesta mena de lletania que s’ha posat de moda "no anem prou bé",
"quines perspectives hi ha?", "què passarà?", no respon a
la realitat
Ond nid yw’r math hwn o lítani sydd wedi
dod yn ffasiynol “dyw pethau ddim yn ddigon da”, “pa ddyfodol sydd?”, “beth
fydd yn digwydd?”, yn cyfateb i wir natur y sefyllfa
3 gwag siarad, geiriau ofer, geiriau gweigion
(en un conversa sobre els
immigrants castellans) No crec pas que dir frases de l’estil de
"Carai, és que haurien d’aprendre el català, no?" o "No volen
parlar en català..." sigui parlar de la qüestió, només són lletanies
(mewn sgwrs am y mewnfudwyr Castileg) Nid wyf yn meddwl fod gweud pethau
fel “Wel mae rhaid iddyn nhw ddysgu Catalaneg, ond oes?” neu “Dyn nhw ddim yn
ymofyn siarad Catalaneg” yn mynd i’r afael â’r broblem (“yn siarad am y
cwestiwn”), dim ond gwag siarad yw hi
lleter lleters; lletera, lleteres
1 llaeth, llefrith (cymhwysair) = sydd yn cynnyrchu llaeth
Una vaca
lletera pot arribar a produir
uns 60 litres de llet diaris.
Gall buwch flith gynhyrchu hyd at 60 o litrau o laeth bob dydd
el bestiar lleter gwartheg
blithion
explotacions de boví lleter ffermydd gwartheg blithion
2 llaeth
el mercat lleter y farchnad laeth
la crisi del sector lleter argyfwng
y diwydiant llaeth / argyfwng y sector llaeth
El 1933, va fundar una empresa lletera a la Normandia Yn 1933 sefydlodd gwmni llaeth yn
Nórmadi
lleter lleters
1 dyn llaeth, dyn llefrith
Mare, mare, el lleter és aquí. Tens diners o he de sortir a jugar al carrer?
(jôc) Mam, mam, mae’r dyn
llaeth yma. Oes gen ti arian neu oes raid i mi fynd maas i’r hewl i chwarae?
El meu avi era el lleter del poble, i cada matí portava la llet i els ous als
convent.
Dyn llaeth y pentref oedd fy nhadcu, ac fe elai bob bore â’r llaeth a’r
wyau i’r lleiandy
lletera lleteres
1 jwg llaeth, jwg llefrith
2 gwraig llaeth, gwraig llefrith
lleteria lleteries
1 llaethdy
lletgesa
1 hylltod
lletjor
1 hylltod
lletós
1 llaethog
lletra lletres
1 llythyren
lletra d’impremta print
lletra gòtica llythyren Othig
lletra inicial blaenlythyren, llythyren flaen
lletra majúscula llythyren fawr
lletra majúscula llythyren fawr fechan
2 ysgrifen
3 llawysgrifen
tenir bona lletra bod gan rywun ysgrifen dda
4 print = llythrennau a wneir gan wasg, gan deipiadur, gan gyfrifiadur
lletra negreta print du, print wynebdu
lletra petita print mân
avisar-li de la lletra petita (a algú) rhybuddio
(rhywun) am y print mân, dweud wrth rywun am ddarllen y nodiadau mewn print mân
ar waelod cytundeb sydd yn cyfyngu arno ac yn esbonio o dan ba amodau na fydd y
cytundeb yn ddilys; (ffigurol) hysbysu (rhywun) am anfanteision rhyw gytundeb
No ens va avisar de la lletra petita Rybuddion
nhw ddim i ni am yr anfanteision
amb lletra ben petita mewn print
mân iawn.
5 celfyddydau
6 ystyr llythrennol
7 dysg
8 lletra de canvi bil
cyfnewid
9 a la lletra i’r
llythyren
10 al peu de la lletra i’r
llythyren
prendre (alguna cosa) al peu de la lletra derbyn (rhywbeth) fel efengyl
No em prengueu tot això al peu de la lletra, eh. Paid â derbyn hyn i gyd fel efengyl
11 geiriau cân
12 la república de les
lletres byd y llenorion, byd llên (“gweriniaeth y llythrennau”)
lletraferit lletraferits; lletraferida,
lletraferides
1 llengar (iaith ben-heol)
2 gŵr llên
lletrat lletrats;
lletrada, lletrades
1 dysgedig, hyddysg
lletrat lletrats; lletrada; lletrades
1 cyfreithiwr
lletrejar
1 sillafu, sbelian
2 (berf heb wrthrych) sillafu, sbelian
lletrero
1 (Castileb) arwydd
A la platge hi havien penjat lletreros aconsellant no malgastar l'aigua de les
dutxes
Ar y traeth yr oedd arwyddion wedi ei rhoi i fyny (“wedi eu hongian”) yn
ein cynghori i beidio â gwastraffu dŵr y cawodydd
lleu lleus
1 ysgafn = heb fod yn drwm
2 ysgafn = heb fod yn ddifrifol
3 ferida lleu clwyf
bychan
lleuger lleugers; lleugera, lleugeres
1 ysgafn = heb fod yn drwm
2 ysgafn = heb fod yn ddifrifol
3 heinif, sionc
4 a la lleugera yn
ddi-feddwl
5 bychan
No tinc ni la més lleugera idea d'aquest
tema
Nid oes gennyf y syniad lleiaf am y pwnc hwn
lleugeresa
1 ysgafnder
2 sioncrwydd
lleure
1 hamdden
2 els meus lleures fy
amser sbâr
lleva lleves
1 cam (mecaneg)
2 (milwriaeth) listio, listiad
llevadís llevadissos; llevadissa,
llevadisses
1 codadwy
2 pont llevadís pont godi
llevadora
1 bydwraig
llevant
1 dwyrain
llevar
1 cario
2 cymryd i ffwrdd
3 pilio (rhusgl, croen)
4 dwyn (ffrwyth)
5 llevar-li el cap torri
pen
6 llevar l’àncora codi
angor
7 llevar la taula
8 (berf heb wrthrych) codi (toes)
llevar-se
1 codi (o’r gwely)
2 llevar-se d’hora codi
yn gynnar (o’r gwely)
llevat
1 ar ei draed (= allan o’r gwely)
ja estic llevat rw i ar ‘y nhraed
llevat
1 berem
llevataps
1 corcsgriw
llevat de
1 ar wahân i, ac eithrio
llevat d’això ar wahàn i hyyny
llí llins
1 llin
Mola de Lli enw mynydd
Llíber
1 trefgordd (la Marina Alta)
llibert
1 dyn rhydd
llibertador
1 (ansoddair) rhyddháol
2 (enw) rhyddhäwr
llibertar
1 rhyddháu
llibertat llibertats
1 rhyddid
Qui té salut i llibertat, és ric i no ho
sap (Dywediad) “mae’r sawl sydd â iechyd a rhyddid yn gyfoethog ac ni ŵyr
hynny”
....en llibertat mewn rhyddid
.........estar en llibertat bod yn rhydd
.........posar (algú) en llibertat gollwng (rhywun) yn rhydd
.........viure
en llibertat byw mewn rhyddid
....llibertat condicional parôl (“rhyddid amodol”)
....llibertat de consciència
rhyddid cydwybod
..........Una societat democràtica ha de garantir la llibertat de consciència
..........Mae rheidrwydd ar gymdeithas ddemocrataidd warantu rhyddid cydwybod
....llibertat
de culte rhyddhâd crefyddol
....llibertat
de fer vaga y rhyddid i fynd ar streic
....llibertat d’empresa menter rydd
....llibertat
d’impremta rhyddid y wasg
....llibertat de pensament
rhyddid meddwl
..........no tolerar la llibertat de pensament methu â goddef rhyddid meddwl
....llibertat de premsa rhyddid y wasg
........Reporters sense Fronteres va ser formada per defensar la llibertat de premsa a escala mundial
.........Fe sefydlwyd Gohebwyr
heb Ffiniau er mwyn amddiffyn rhyddid y wasg ar lefel y byd
....llibertat
sota fiança rhyddid ar fechnïaeth
2 hyfdra
3 llibertats breintiau,
rhyddfreintiau, hawliau
llibertí
1 anllad, trythyll, chwantus, anniwair
llibertí
1 oferwr, puteiniwr
llibertinatge
1 anlladrwydd, trythyllwch, trachwant
llibre llibres
1 llyfr
2 llibre d’apunts llyfr
nodiadau
llibre escolar adroddiad ysgol
llibre d’actes llyfr cofnodion
llibre de capçalera llyfr erchwyn gwely
llibre de cuina llyfr coginio
llibre d’encàrrecs llyfr archebion
llibre en rústica llyfr clawr meddal
3 deixar els llibres
rhoi’r gorau i astudio, rhoi’r llyfrau o’r neilltu
llibrer
1 gwerthwr llyfrau
llibreria
1 siop lyfrau
2 llibreria de segona mà siop
lyfrau ail law
llibreria de vell siop lyfrau ail law
llibreria d’ocasió siop lyfrau ail law
3 llyfrgell (= ystafell mewn tŷ)
4 cwpwrdd llyfrau
llibret
1 llyfr bach
llibreta llibretes
1 nodlyfr
2 llibreta d’estalvis llyfr
cynilon
llibreter
1 llyfrwerthwr, perchennog siop lyfrau, gwerthwr llyfrau
lliç
1 ystof
lliça
1 rhestrau
2 gornest
Lliça d’Amunt
1 trefgordd (el Vallès Oriental)
Lliça d’Avall
1 trefgordd (el Vallès Oriental)
llicència
1 trwydded
llicència d’armes trwydded arfau
llicència de caça trwydded hela
2 caniatâd
3 seibiant milwrol
4 gradd brifysgol
5 anlladrwydd
6 llicència poètica
rhyddid bardd, penrhyddid bardd
llicenciament
1 diswyddo
llicenciar
1 rhoi trwydded i
2 caniatáu
3 rhyddhad, gollyngiad, dadfyddiniad
4 dyfarnu gradd i
5 diswyddo
llicenciar-se
1 graddio
llicenciat
1 graddolyn
llicenciat en filosofia i lletres gradd
BA
llicenciatura
1 gradd brifysgol
2 graddio
2 cwrs gradd
llicenciós
1 anllad
lliçó lliçons
1 gwers
2 (Cristnogaeth) gwers
2 (prifysgol) darlith, dosbarth
3 gwers = rhybudd, esiampl
que ei serveixi de lliçó! bydded
hynny’n wers i ti!
4 recitar la lliçó dweud
rhywbeth fel petái wedi ei ddysgu ar y cof
llicorella
1 llechen
Llierca
1 enw afon
lliga
1 cynghrair (gwleidyddiaeth)
2 (chwaraeon), cynghrair
lligabosc
1 gwyddfid
lligacama
1 gardas, gardys
lligada
1 clymu, clymiad
lligador
1 clymwr (ysgubau, etc)
lligadura
1 penwisg, het
lligall
1 bwndel
2 wad, topyn
3 paced
lligam
1 dolen, rhwym
lligament
1 gewyn, tewyn
lligar
1 clymu
2 rhymo (i gadw rhywun rhag dianc)
lligar-li les mans i els peus (a algú) rhwymo (rhywun) draed a dwylo
Els regionalistes van cobrar de Madrit
per mantenir-nos lligats i ben lligats
Cafodd y rhanbartholwyr eu talu gan Madrid i’n cadw wedi ein rhwymo - a
wedi ein rhwymo’n sownd
lligat i emmordassat wedi’ch clymu a’ch safnglói
3 lligar-li la llengua rhoi
taw ar rywun (“clymu y tafod i rywun”)
4 clymu, rhwymo (anifail wrth bostyn)
5 (saws) tewychu, gwneud yn dew
6 cysylltu
lligar dues lletres cysylltu dwy
lythyren
lligar dues notes cysylltu dau nodyn
7 rhoi gorfod ar
lligar (algú) per un jurament rhoi
(rhywun) ar ei lw (“clymu / rhwymo rhywun gan lw”)
lligar-se
1 (saws) tewychu, mynd yn dew
2 cysylltu â’i gilydd
Ens lliga una llarga amistat Mae cyfeillgarwch
hir rhyngddynt
3 dod ymláen yn dda gyda’i gilydd
4 (lliwiau) gweddu
5 lligar-se amb dod yn
gyfeillion â
lligat
1 lligat a = sownd wrth
lligat
1 (cerddoriaeth) darn cyflusg
2 (argraffu) llythyren ddyblyg
llim
1 mwd, llaid, llaca
llima
1 ffeil (= offeryn)
menjar com una llima bwyta fel ceffyl, bwyta fel petáech ar lwgu,
bwyta fel petáech wedi dod o warchae
2 (Cataloneg y De) lemwn
3 leim
suc de llima sudd leim
llimaç llimaços
2 malwoden
llimada
1 ffeiliad, caboliad
llimador
1 ffeiliad
llimadures
1 naddion (haearn, etc)
llimar
1 ffeilio
2 caboli
llimbs
1 limbo
llimella
1 bilwg
Llimiana
1 trefgordd (el Pallars Jussà)
llimó
1 lemon
llimona llimones
1 lemon
suc de llimona sudd lemon
2 Llimona cyfenw
llimonada
1 sudd lemon
2 lemonêd
llimoner
1 pren lemons
llinar
1 cae llin, gardd lin
Llinars del Vallès
1 trefgordd (el Vallès Oriental)
llinatge
1 ach
de llinatge de... o hil..., yn
ddisgynnydd i...
alt llinatge pendefigaeth, bonedd
2 cyfenw
3 math
4 el llinatge humà yr hil
ddynol, dynioliaeth
llinda
1 capan drws, lintel
llindar
1 trothwy, stepan
2 trothwy, (ffigurol)
al llindar de ar drothwy
viure per sota del llindar de la pobresa
byw mewn tlodi, byw’n dlawd (“byw o dan drothwy tlodi”)
estar al llindar de
les noces bod ar fin y briodas, bod y noson cyn y briodas
llinosa
1 had llin
llinya
1 lein bysgota
lliri
1 lili
lliri de maig eirlys
liri blanc lili wen
anar amb el lliri a la mà bod yn ddiniwed (“mynd â’r lili yn y llaw”)
Ella anava massa amb el lliri a
la mà Roedd hi’n rhy ddiniwed
Hem de ser una mica mal pensats per tothom d'entrada, en aquest món no
es pot anar amb el lliri a la mà
Rhaid inni fod dipyn yn ddrwgdynus o bawb ar y dechrau, yn y byd hwn thâl hi ddim bod yn ddiniwed
Llíria
1 trefgordd (el Camp de Túria)
llís
1 llyfn
2 (gwallt) syth
3 (môr), tawel
4 (person), teg, cywir
5 (lliw), plaen
6 anar llis mynd yn syth
lliscada
1 llithriad
lliscar
1 llithro
lliscós
1 llithrig
llisor
1 llyfnder
llisquent
1 llithrig
llista llistes
1 rhestr
apuntar (algú) en una llista rhoi
enw (rhywun) ar restr
El senyor Josep del colmado, el que s’havia passat mitja vida rere el taulell i
t’apuntava en una llista si devies una pesseta (Avui 2004-01-25)
Josep y siop, hwnnw oedd wedi treulio hanner ei fywyd tu ôl i’r cownter a
byddai’n rhoi dy enw ar restr os oedd arnat ddimai iddo
2 stribed
3 rhestr o enwau
passar llista darllen cofrestr (i
weld pwy sydd mewn dosbarth)
contestar a la llista ateb y
gofrestr
4 llista de fusta astell,
estyllen
5 llista negra rhestr ddu
= rhestr o bobl annerbyniol
Hi ha llistes negres i no es va convidar persones crítiques amb la
política de la
Generalitat
Y mae rhestrau duon ac ni
wahoddwyd pobl sydd yn feirniadol o’r Gyffredinfa (= llywodraeth Catalonia)
6 llista de correus post i’w gasglu
7 llista electoral rhestr etholwyr
8 llista d’espera rhestr
aros
9 llista de pagaments rhestr gyflogau
10 lista de preus rhestr brisiau
11 ser un més de la llista bod un arall dinod
12 llista d’èxits rhestr
y ffefrynnau, caneuon ar y brig
13 (rhestr o enwau’r chwaraewyr a ddewiswyd i chwarae mewn gêm)
Pitxi Alonso inclou Guardiola en la
llista per al partit de diumenge contra l’Equador
Pitxi Alonso yn cynnwys Guardiola yn y tîm (“yn y rhestr”) ar gyfer y gêm ddydd
Sul yn erbyn Écwador
14 passar a la llista dels
aturats colli’ch swydd, cael eich rhoi ar y clwt (“mynd i restr y rhai
di-waith”)
llistar
1 rhesennu, streipio
llistat
1 rhesog, streipiog
llistó
1 astell, estyllen
llit llits
1 gwely
A bona son, no hi ha llit dur (Dywediad) (“I
gwsg da nid oes gwely caled”) (pan fyddwch yn cysgu’n sownd wedi blino yn lân,
nid yw’n bwysig i chi os yw’r gwely’n galed neu’n feddal)
Si vols estar ben servit, fes-te tu mateix el llit (Dywediad) (“os wyt
yn mynnu bod wedi’ch geini’n dda, gwna di dy hunan y gwely”) Os wyt ti’n ymofyn
fod gwaith wedi ei wneud yn dda, gwna fe dy hunan
2 (gardd) gwely
3 gwaelod (cert, etc)
4 gwely (afon, môr)
llitera
1 gwely (llong, trên
2 bync
(la) Llitera
1 comarca (rhan o Ogledd Catalonia o dan reolaeth gwladwriaeth
Ffrainc)
lliura (eb)
lliures
1 punt
2 lliura esterlina punt
Lloegr
3 pwys
lliurador
1 sydd yn dosrannu
lliurador
1 dosrannwr
2 tynnwr (un sy’n tynnu arian o’r banc)
lliurament
1 dosraniad
2 cyhoeddiad
3 lliurament de premis cyfarfod
gwobrwyo
lliurament de trofeus
cyflwyno troffïau
lliurar
1 achub
2 rhoi
3 anfon
4 cyhoeddi
5 tynnu
lliurar-se
1 ymostwng, eich ildio’ch hun
lliurar-se a la policia eich rhoi’ch
hun yn nwylo’r heddlu
L’acusat diu que és innocent i que es va lliurar a la policia sota amenaces
Mae’r cyhuddiedig yn dweud ei fod yn ddieuog ag iddo roi ei hun yn nwylo’r
heddlu wedi cael bygythion
lliurar-se a la justícia eich
rhoi’ch hun yn nwylo’r gyfraith
lliurar-se a l’enemic eich ildio’ch
hun i’r gelyn
2 lliurar-se a l’estudi ymrói i astudio, ymgysegru i astudio
3 lliurar-se a la beguda dechrau
diota, mynd i yfed, mynd i hel diod, ymrói i’r ddiod
4 lliurar-se a un vici
ymrói i ryw ddrwgarfer, ymbleseru yn rhyw drwgarfer
5 dianc
Ens hem lliurat d’una de bona Bu
ond y dim inni ddianc
lliurat
1 ardynedig, tynedig (banc ayyb sydd yn talu i rywun sydd yn tynnu
arian o gyfrif banc)
lliure lliures
1 rhydd
2 lliure empresa menter
rydd
3 yn ddiflewyn ar dafod
4 Aquest seient no està
lliure (“nid yw’r sedd hon yn rhydd”) Dyw’r sedd ‘ma ddim yn wag
5 rhydd, ar gael = heb fod yn brysur
tenir el dia lliure bod gennych
ddiwrnod rhydd
Estàs lliure? Ych chi ar
gael? Ych chi’n rhydd?
6 anllad
7 rhydd = heb orfodaeth ar (rywun)
Cadascú és lliure de fer el que
vulgui Mae pawb yn rhydd i wneud yr hyn a fynno
8 rhydd = rhydd rhag drethi, di-dreth
lliure comerç masnach rydd
lliure de impostos rhydd rhag
drethi, di-dreth
9 am ddim
Entrada lliure Mynediad am
ddim
lliurea
1 lifrai
lliurecanvi
1 masnach rydd
lliurement
1 yn rhydd
Llívia
1 trefgordd (la Baixa Ribagorça)
lloa
1 clod
2 márwnad
Lloà
1 trefgordd (el Priorat)
lloable
1 canmoladwy
lloança
1 clod
lloar
1 moli, canmol
Déu sigui lloat! Diolch i
Dduw! Diolch i’r drefn! Diolch byth!
Lloat sigui Déu! Diolch i Dduw!
Diolch i’r drefn! Diolch byth!
lloar-se
1 bod yn blês ar
2 eich llongyfarch eich hun
lloba
1 bleiddes, bleiddast
llobarro
1 (pysgodyn môr) (Dicentrarchus labrax)
llobató
1 cenau blaidd
llobera
1 gwâl blaidd, ffau blaidd
Llobera de
Solsonès
1 enw lle
llobetera
1 gwâl blaidd, ffau blaidd
llobina
1 (pysgodyn môr) (Dicentrarchus labrax) = llobaro
llòbrec
1 tywyll
Llobregat
1 enw afon
Llobregat
d’Empordà
1 enw afon
Llobregós
1 enw afon
lloc
1 lle
No hi ha lloc Nid oes lle
fer lloc per gwneud lle i
lloc del crim lle y bu’r drosedd
en algun lloc d’Europa rywle yn
Ewrop
en lloc de yn
lle (rhywbeth)
en primer lloc yn y lle
cyntaf
lloc de treball swydd (“lle gwaith”)
lloca
1 iâr orllyd, iâr glwc, iâr ddeor, iâr ori
Llocnou d’en
Fenollet
1 trefgordd (la Costera)
Llocnou de la
Corona
1 trefgordd (l’Horta)
Llocnou de Sant
Jeromi
1 trefgordd (la Safor)
lloctinent
1 lifftenant
llogador
1 (ty) landlord
llogament
1 gosod (ty)
casa per a llogar ty i’w osod
2 hurio (car, cerbyd)
3 cyflogi (rhywun)
llogar
1 gosod ar rent
2 rhentu
Hem llogat un pis a carrer del pont
Ryn ni wedi rhentu ty^ ar Heol y Bont
3 cyflogi (rhywun)
4 per a llogar ar osod
llogarret
1 pentref
llogater
1 tenant
lloguer lloguers
1 rhent = arian ar gyfer byw mewn fflat, etc
2 tâl huro
3 pagar el lloguer talu’r
rhent
llom lloms
1 cefn
2 meingefn (llyfr)
3 lwyn (cig)
4 rhych (amaethyddiaeth)
Llombai
1 trefgordd (la Ribera Alta)
llombard llombards; llombarda, llombardes
1 Lombardaidd
llombard llombards; llombarda (eb) llombardes
1 Lombardiad, Lombardes
Llombardia
1 Lombardia
llombrígol,
llombrígols
1 bogail
llonganissa,
llonganisses
1 (math o selsigen)
llonguet,
llonguets
1 rholsyn = (bara) rholsyn bach hir
llonza llonzes
1 golwyth
llop llops
1 blaidd
2 llop de mar hen forwr
3 temps de llops drycyn,
tywydd drwg
4 ser fosc com una gola de
llop (tywyllwch) bod mor ddu â bola buwch (“bod yn dywyll fel llwnc
blaidd”)
5 l’interés dels llops per les ovelles (“diddordeb y bleiddiaid yn y defaid”) diddordeb mewn rhywun nad yw er ei
les yntau ond er eich lles eich hun
Des de quan el PP ha tingut interés en el català de València? L’unic interés
que hi ha tingut es el mateix que el dels llops per les ovelles
Ers pryd y mae gan y PP (plaid asgell dde Gastilaidd a gwrth-Gatalanaidd)
ddiddordeb yn y Falenseg? (tafodiaith Gatalaneg a siaredir yng Ngwlad
Falensia). Yr unig ddiddordeb sydd wedi bod ganddi yw’r un sydd gan fleiddiaid
mewn defaid
6 ser un llop amb pell de be bod yn flaidd mewn croen dafad
deixar la pell de be i treure el llop
que porta dins tynnu’r croen dafad â dangos (“tynnu allan”) y blaidd yr ych
chi’n ei ddwyn oddi fewn
7 Ja hem vist que sota la disfressa de Caputxeta hi ha el llop
Rŷn ni wedi gweld yn
barod bod blaidd o dan guddwisg Cadi Cwcwll Coch = ni fydd yr ystryw yn
gweithio
llopada llopades
1 cnu o fleiddiaid
llor
llors
1 = llorer llawryf
(Lauris nobilis)
2 Llor cyfenw
Llorac
1 trefgordd (la Conca de Barberà)
llorejar
1 coroni (â llawryf)
Llorenç del
Penedès
1 trefgordd (el Baix Penedès)
llorer, llorers
1 llawryf (Lauris nobilis)
2 gwobr
3 adormir-se sobre els
llorers gorffwys ar eich clodydd = cyrraedd safle neu fri oherwydd
llwyddiannau yn y gorffennol heb yr un ymdrech i
fynd yn eich blaen a gwella arnynt neu ychwanegu atynt
Lloret de Mar
1 trefgordd (la Selva)
Lloret de
Vistalegre
1 trefgordd (Mallorca)
lloriga
llorigues
1 llurig
llorigó, llorigons
1 cwningen fach
lloriguera,
llorigueres
1 cwningar
2 ffau lladron
llorma, llormes
1 putain (Cataloneg Uwchfynyddol)
lloro, lloros
1 parot
2 hen wrach = hen wraig hyll
A mi no m´extranya gens que li dongui al alcohol. Heu vist la seva
dona? Mare meva, quin lloro
Dw i’n synnu dim ei fod wedi mynd i godi’r bys bach. Ych chi wedi
gweld ei wraig? Duw mawr, dyna i chi hen wrach o wraig.
llosa lloses
1 teilsen
2 llechen, slatsen
3 fflagsen
4 llosa sepucral beddfaen
(“carreg feddrodol”)
5 estar sota la llosa bod
o dan y gwys, bod wedi ei hen gladdu, bod wedi mynd i dŷ ei hir gartref
(“bod dan y llech”)
Llosa de la
Plana
1 trefgordd (la Plana Baixa)
(la) Llosa del
Bisbe
1 trefgordd (els Serrans)
(la) Llosa de
Ranes
1 trefgordd (la Costera)
llosc, lloscs;
llosca, llosques
1 byr eich golwg
llosera,
lloseres
1 chwarel lechi
Lloseta
1 trefgordd (Mallorca)
llossa, llosses
1 lletwad
(les) Llosses
1 trefgordd (el Ripollès)
llot
1 llaid, mwd, baw
llotja, llotjes
1 bocs (theatr)
2 cyfnewidfa (masnach)
3 llotja de columnes
colofnres
Llubí
1 trefgordd (Mallorca)
lluc, llucs
1 blaguryn, eginyn
Lluc
1 Luc
lluç
1 (pysgodyn) cegddu
2 twpsyn
quedar amb cara de lluç
Lluça
1 trefgordd (Osona)
llucar
1 egino
2 gweld
3 edrych ar
4 bwrw ei linyn mesur dros
lluç de riu
1 penhwyad
Llucena
1 trefgordd (l’Alacantí)
http://www.geocities.com/el_tirant/Com_Alcalaten.htm
llúcera (eb)
llúceres
1 (pysgodyn) swtan glas
Llúcia
1 Lleucu
Llucmajor
1 trefgordd (Mallorca)
Lludient
1 trefgordd (l’Alt Millars)
Castileg Ludiente
llúdria llúdries
1 dyfrgi
llúdriga
1 dyfrgi
llüent (ans)
llüents
1 llachar
2 serennog
lluentó
lluentons
1 secwin
lluentor
1 disgleirdeb
lluer
1 (Carduelis
spinus) pila gwyrdd
lluerna lluernes
1 ffenestr do
lluerna lluernes
1 magïen (= larfa ymoleuol pryf tân)
2 (pysgodyn) penhaearn rhesog
llufa llufes
1 cnec distaw
2 (Rhagfyr 28, Gwyl y Gwirioniaid) dol wedi ei thorri allan o bapur
i’w rhoi ar gefn un o ran hwyl
3 fer llufa (cleciwr, tân gwyllt) methu â thanio
llufar-se
1 taro cnec yn ddistaw bach
lluïment
1 gloywder, disgleirdeb
lluir
1 disgleirio
2 tywynnu
3 amlygu ei hun
4 brolio
lluir-se
1 disgleirio = bod yn llwyddiant
2 gwneud ffŵl ohono ei hun
3 gwneud cawl o bopeth
Lluís
1 Lewys
Lluïsa
1 (Louise)
lluïsor
1 llewyrch
2 disgleirdeb
lluit, lluits;
lluita, lluites
1 llwyddiannus
lluita lluites
1 brwydr
la lluita contra la leucèmia y
frwydr yn erbyn lewcemia
la lluita per la democràcia y frwydr
am ddemocratiaeth
2 en plena lluita ar
ganol brwydr
3 lluita de classes
brwydr ddosbarthol
4 lluita a mort brwydr
hyd farw
lluitador,
lluitadors; lluitadora, lluitadores
1 sy’n ymladd
lluitador,
lluitadors; lluitadora (eb) lluitadores
1 ymladdwr
2 taflwr codwm
lluitar
1 ymladd, brwydro
lluitar contra un sistema injust
brwydro yn erbyn cyfundrefn annhêg
lluitar contra el fam ymladd â newyn
el poc interés del govern a lluitar
contra el frau
hwyrfrydedd y llywodraeth i ymladd â llygredd
2 plaid mewn etholiad) ymladd, cymryd rhan
Lluiten per separat tres partits ecologistes Bydd tair plaid
werdd yn cymryd rhan yn annibynnol ar ei gilydd
llum, llums (enw benywaidd)
1 golau dydd
2 la llum de sol golau
haul
3 a la llum de yng
ngolau...
4 a la llum d’una candela yng
ngolau cannwyll
5 llum elèctrica golau
trydan
6 donar a llum esgor ar
7 tancar els ulls a la llum marw
(“cau’r llygad i’r golau”)
8 fer llum rhoi golau
9 portar llum a la qüestió
bwrw golau ar y mater
llum, llums (enw gwrywaidd)
1 golau (= lamp)
2 llum de ciutat golau
ochr
3 llum curt goleuadau
wedi’u gostwng
4 llums de fre golau
brêcs
5 llums de carretera (car)
goleuadau llawn
6 llum vermell golau coch
7 llum verd golau gwyrdd
8 apagar el llum diffodd
y golau
9 encendre el llum cynneu’r
golau
10 ser un llum bod yn dwp
11 estar com un llum bod
yn wallgof
12 estar boig com un llum bod
yn wallgof
13 llum de Sant Elm tân
rigin, ellylltan
llumenera, llumeneres
1 golau, lamp
2 seren
3 (person) awdurdod
4 dyn deallus iawn
llumenera,
llumeneres
1 lamp olew
2 gwraig ddeallus iawn
llumeneta,
llumenetes
1 (trychfilyn) pryf
tân, magïen, tân bach diniwed, cannwyll bach las
2 gwraig ddeallus iawn
llumí, llumins
1 matshen
lluminària
1 goleuad, llewychiad
lluminós
lluminosos; lluminosa, lluminoses
1 ymoleuol , disglair
2 dyfeisgar
lluna llunes
1 lleuad (f) lleuadau
2 de mala lluna mewn
tymor ddrwg
3 lleuad (yn Gataloneg, cynrychiola rhyweth amhosibl i’w gael)
la lluna en un cove (“y
lleuad mewn basged”) rhywbeth amhosibl i’w gael, caws o fola ci
demanar la lluna en un cove gofyn am
yr amhosibl
4 lluna de mel mis mêl
celebrar la seva lluna de mel bod ar
eu mis mêl
5 lluna creixent lleuad
ar ei chynydd
6 lluna minvant lleuad ar
ei thraul
7 lluna nova lleuad
newydd
8 mitja lluna hanner
lleuad
9 tenir mala lluna bod
mewn tymer ddrwg
10 fer lluna plena bod
lleuad lawn
llunat, llunats;
llunada, llumades
1 ar ffurf cilgant
llunàtic,
llunàtics; lùnatica, lunàtiques
1 oriog
lluny
1 yn bell
2 al lluny yn y pellter
3 anar llun mynd ymhéll
4 arribar llun mynd
ymhéll
5 de lluny o bell
de lluny estant o bell
6 de lluny o bell ffordd
llunyà,
llunyàns; llunyana, llunyanes
1 pell
llunyania
1 pellter
Llupià
1 trefgordd (el Rosselló)
lluquet,
lluquets
1 matshen swlffwr
llur, llurs
1 eu
llustre
1 sglein
2 graen
3 disgleirdeb
4 pefriad
llustrós llustrosos;
llustrosa, llustroses
1 caboledig
2 disglair
3 pefriog
Llutxent
1 trefgordd (la Vall d’Albaida)
lo
1 ef = ffurf wrthrychol ar el
2 chi = ffurf wrthrychol ar el
lo
1 yr, y = ffurf hynafol ar y fannod el
2 yr, y = ffurf dafodieithol (Cataloneg y Gorllewin) ar y fannod el
LOAPA / LOHAPA
1 Llei Orgànica
d'Harmonització del Procés Autonòmic (LOHAPA o LOAPA)
Prif Ddeddf Unffurfio’r Gyfundrefn Islywodraethol. Deddf gan Lywodraeth
Castilia yn nwylo Sosialwyr Castilia a wnaed yn sgil cais coup d’état 1981 i
foddháu’r sector milwrol oedd yn anghydweld â thrin Catalonia a Gwlad y Basg
fel rhannau arbennig o’r wladwriaeth; diolch i’r ddeddf hon lleihawyd statws y
cenhedloedd hon i’w gwneud yn ddim ond rhanbarthau o Gastilia i bob pwrpas
Lobera de
Solsonès
1 trefgordd (el Solsonès)
lòbul lòbuls
1 llabed
locació
locacions
1 hur
2 en locació ar hur
local locals
1 lleol
2 cartref (chwaraeon)
3 equip local tîm cartref
local locals
1 lle
2 anheddau
3 adeilad
4 els locals y brodorion
(hynny yw, o’u cymharu â dieithriaid)
localitat,
localitats
1 lle (pentref, tref, dinas)
2 sedd
3 tocyn (sínema)(theatr)
No hi ha localitats Mae’r theatr /
sínema yn llawn, Does dim tocynnau ar ôl
localitzar
1 cael hyd i
locaut locauts
1 cload allan
loció locions
1 golchdrwyth
locomoció
1 ymsymudiad
2 mitjà de locomoció
cyfrwng teithio
locomotor,
locomotors; locomotora, locomotores (ansoddair)
1 ymsymudol
locomotora, locomotores
1 locomotif
locució,
locucions
1 idiom, priod-ddull
2 ymadrodd
locutor,
locutors; locutora (eb) locutores
1 cyflwynydd radio/teledu
logaritme
logaritmes
1 lógarithm
lògia lògies
1 loj
lògic, lògics;
lògica, lògiques
1 rhesymegol
lògica, lògiques
1 rhesymeg
lona, lones
1 cynfas
londinenc
londinencs; londinenca, londinenques
1 Llundeinig
londinenc
londinencs; londinenca (eb) londinenques
1 Llundeiniwr, Llundeinwraig
Londres
1 Llundain
longevitat
1 hirhoedledd
longitud
1 hyd
2 hydred
longitudinal
longitudinals
1 hydredol
loquaç
1 siaradus
lord
1 arglwydd o Sais
Loriguilla
1 trefgordd (els Serrans)
los
1 hwy, nhw
2 iddynt hwy, iddyn-nhw
lot lots
1 rhan
2 lot = (ocsiwn) un o’r eitemau i’w gwerthu mewn arwerthiant neu
ocsiwn, yn aml nifer o fân bethau a werthir gyda’i gilydd
loteria loteries
1 lóteri
lotus
1 lotws
‘ls
1 nhw, hwy
lubricar
1 ireidio
lubrificant
(ans) lubrificants
1 ireidiol
lubrificant
lubrificants
1 iraid, saim
lubrificar
1 iro
lúcid lúcids;
lúcida, lúcides
1 eglur
2 yn eich iawn bwyll
lucidesa
1 eglurder
lucidesa
1 iawn bwyll
lucrar-se
1 dwyn mêl i’ch cwch
lucratiu
lucratius; lucrativa, lucratives
1 enillfawr
lucre
1 elw
luctuós
luctuosos; luctuosa, luctuoses
1 trist, pruddglwyfus
lúdic lúdics;
lúdica, lúdiques
1 adloniannol
2 chwaréus, hamddenol, rhydd o dyndra
Yr awyrgylch hamddenol oedd i’w weld y tu allan i’r Neuadd Gynhadledd
The leisurely atmosphere which reigned outside the Congress Hall
ludòpata
1 un sydd yn gaeth i gamblo
ludòpatia
1 cyflar o fod yn gaeth i gamblo
lugúbre lugúbres
1 prudd, galarus, alaethus
lul.lià
lul.lians; lul.liana, lul.lianes
1 yn gysylltiedig â Ramon Llull
lumbago
1 llwynwst, llwyn-gur = poen rhiwmatig yn y meingefn ac o
gwmpas pen uchaf y glun
lumbar lumbars
1 meingefnol
lunar lunars
1 y lleuad (cymhwysair), lleuadol
2 blwyddyn leuadol
3 mis lleuadol
lupa lupes
1 chwyddwydr
lustre
1 lwstrwm = ysbaid pum mlynedd
2 lwstrwm = (hanes) glanhâd defodol pob pum mlynedd
ar ôl y cyfrifiad ymhlíth y Rhufeiniaid
luterà luterans;
luterana, luteranes
1 Lwtheraidd = yn ymwneud ag athrawiaeth Lwther
luterà luterans;
luterana, luteranes
1 Lwtheraidd = yn ymwneud ag Eglwys Brotestannaidd yr Almaen
luterà luterans;
luteranaluteranes
1 Lwtheriad, Lwtheres = dilynwr athrawiaeth Lwther
2 Lwtheriad, Lwtheres = aelod o Eglwys Brotestannaidd yr Almaen
luteranisme
1 Lwtheriaeth = athrawiaeth Martin Lwther,
mai ysgrythur yw unig ganllaw Cristnogaeth; bod ewyllys dyn
yn rhywm wrth bechod; bod cyfiawnhâd (cyflwr dyn o fod yn gyfiawn
yng ngolwg Duw) yn deillio o ffydd yn unig
Luther, Martin
1 arweinydd Almaenaidd y Diwygiad Protestannaidd, mudiad a esgorodd
ar ymwahaniad Protestannaidd oddi wrth Eglwys Rufain
luxació
luxacions
1 datgymaliad (meddygaeth)
luxe luxes
1 moeth
2 llawnder
3 moethus
4 byw yn foethus
5 i’r manylyn lleiaf
Luxemburg
1 Lwcsembwrg
luxós luxosos;
luxosa, luxoses
1 moethus
luxúria
1 trachwant
luxuriós
luxuriosos; luxuriosa, luxurioses
1 trachwantus
Adolygiadau diweddaraf - darreres actualitzacions
11 05 2001 :: 08 10 2002 :: 26 10 2002 :: 2003-10-11 :: 2004-01-13 :: 2005-02-09 2005-04-06
Ble'r wÿf i? Yr
ÿch chi'n ymwéld ag un o dudalennau'r Gwefan "CYMRU-CATALONIA"
On sóc? Esteu visitant una pàgina de la Web "CYMRU-CATALONIA" (=
Gal·les-Catalunya)
Weø(r) àm ai? Yuu àa(r) vízïting ø peij fròm dhø
"CYMRU-CATALONIA" (= Weilz-Katølóuniø) Wébsait
Where am I? You
are visiting a page from the "CYMRU-CATALONIA" (= Wales-Catalonia)
Website