0305 Testunau yn Gymráeg - “Twÿll Dÿn” /
textos en gal·lès - “Twÿll Dÿn”/ Welsh
texts - “Twÿll Dÿn”/ Welsh teksts - “Twÿll
Dÿn”
http://www.kimkat.org/amryw/1_testunau/sion_prys_035_twyll_dyn_1_0305kc.htm
0001z
Yr Hafan
..........1861c
Y Fynedfa yn Gatalaneg / Entrada en
català
....................0008c Y Gwegynllun / Mapa de la web
..............................0969c Y
Gyfeirddalen i Gywaith Siôn Prys / llistat dels textos en llengua gal·lesa en
aquesta web
.................................................aquesta pàgina / y tudalen hwn
|
|
Gwefan Cymru-Catalonia
|
Adolygiad
diweddaraf - darrera actualització 18 06 1999 |
0305kc Y
tudalen hwn yn Gymraeg
xxxxx
Twÿll Dÿn [tuilh DIIN]
Un trosset de **’Twÿll Dÿn’ (1982), una transcripció feta pel periodista i autor Lÿn Ebenezer dels monòlegs de l’humorista Eirwÿn Pontshân (m. febrer 1994). Copyright de l’editorial **’Y Lolfa’, Tal-y-bont, Ceredigion, Gal·lès Central.
El títol complert és **’Twÿll Dÿn (tuilh DIIN), o Gwÿmp Adda tan yr Ugeinfed Ganrif’ - l’enganyifa de l’home, des de la caiguda d’en Adam fins al segle vint’. Aquí hi ha un joc de paraules, ja que sembla l’expressió **’twll tin’ (tulh TIIN) = forat del cul
Aquí exposem tres versions - (1) forma col·loquial (la forma original del llibre, però amb uns petits retocs a l’ortografia) (2) forma col·loquial amb formes estàndards (3) forma estandarditzada. Així es pot apreciar les característiques del gal·lès parlat de Ceredigion, una parla meridional. (Hi ha dues grans divisions dialectals - el gal·lès del nord, i el del sud. El dialecte del sud tenia dues divisions - el dialecte del sud-oest, és a dir, la zona de l’oest de la ciutat d’Abertawe; i el dialecte del sud-est, ara gairebé perdut del tot com a consequència de l’anglicització de la zona en els últims cinquanta anys. El gal·lès de Ceredigion és molt típic de la llengua del sud-oest).
(1) Seicoleg
Rw i’n hoffi mÿnd nôl
weithe ar hÿd hen lwÿbre hanes. Olrhain hanes Cymru, ontefe. Hyfrÿd iawn. Ond
dewch nôl **’da fi nawr ymhellach bÿth, i Wlad Groeg, brasgamu nôl drw’r
canrifodd, fel petái, at ddyddie’r meddylwÿr mowr ymron beder canrif cÿn Crist.
Un dÿdd dyma ryw sbrigÿn o fyfyriwr yn mentro gweud wrth Socrates, yn ddigon
haerllug i weud wrth athronÿdd mwÿa’r bÿd,
“Socrates”, mynte fe, “dwÿt
ti’n deall dim.”
Diawl, **’na i chi foi
dig’wilÿdd, **’na i chi foi powld. Ond aath Socrates ddim yn grac o gwbwl.
Gollodd e mo’i dymer
“Wÿt ti’n iawn”, mynte
Socrates, “wÿt ti’n berffeth iawn. Dydw i na ti yn deall dim. Ond y gwahanieth
mowr rhyngddon-ni ÿw hÿn - rw i’n gwbod hynnÿ a tithe ddim.”
Dyna i chi ddÿn odd yn
deall pethe. Dyna i chi ddÿn yn defnyddio seicoleg. A ma seicoleg yn beth mowr.
Roodd Socrates yn deall, yn **’i adnabod **’i
Ond cÿn mÿnd mlaan i’r
sêt fowr i annerch dyma rÿw hen foi yn **’y ngalw i i’r naill ochor ac yn rhoi
cyngor i fi.
“Eirwÿn,” mynte fe, “cofia
hÿn. Nid yr hÿn wÿt ti’n **’i weud sÿ’n bwÿsig, ond yr hÿn wÿt ti’n peidio’i
weud.”
‘Na i chi gyngor mowr,
ontefe, a dw i’n ceisio cofio hynna bob amser. Ac yn amal pan fydda i’n cnoi
cil ar fywÿd, yn meddwl am y peth hÿn a’r peth arall, ma eiliad yn dod pan bo
chi’n dod yn ymwÿbodol o’ch
(2) Seicoleg
Rw i’n hoffi mÿnd nôl
(·yn ôl·) weithe (·weithiau·) ar hÿd hen lwÿbre (·lwÿbrau·) hanes. Olrhain
hanes Cymru, ontefe (·onid e·). Hyfrÿd iawn. Ond dewch nôl (·yn ôl·) **’da
(·gyda·) fi nawr ymhellach bÿth, i Wlad Groeg, brasgamu nôl drw’r (·drwÿ’r·)
canrifodd (·canrifoedd·) , fel petái, at ddyddie’r (·dyddiau·) meddylwÿr mowr
(·mawr·) ymron (·bedair·) beder canrif cÿn Crist. Un dÿdd dyma ryw sbrigÿn o
fyfyriwr yn mentro gweud (·dweud·) wrth Socrates, yn ddigon haerllug i weud
wrth athronÿdd mwÿa’r bÿd,
“Socrates”, mynte fe, “dwÿt
ti’n (·nid wÿt yn·) deall dim.” Diawl, **’na (·dyna·) i chi foi dig’wilÿdd
(·digywilÿdd·) **’na (·dyna·) i chi foi powld. Ond aath Socrates ddim (·ond ni
aeth Socrates·) yn grac o gwbwl (·o gwbl·) Gollodd e mo’i dymer (·Ni chollodd
ddim o’i dymer·)
“Wÿt ti’n iawn (·Yr
wÿt ti yn iawn·) “, mynte Socrates, “wÿt ti’n berffeth iawn (·yr wÿt ti yn
berffaith iawn·). Dydw i na ti . (·Nid wÿf fi, na ti·) yn deall dim. Ond y
gwahanieth mowr (·gwahaniaeth mawr·) rhyngddon ni ÿw hÿn - rw i’n gwbod
(·gwÿbod·) hynnÿ a tithe (·tithau·) ddim.”
Dyna i chi ddÿn oodd
(·oedd·) yn deall pethe (·pethau·). Dyna i chi ddÿn yn defnyddio seicoleg. A ma
(·ac mae·) seicoleg yn beth mowr (·mawr·). Roodd (·yr oedd·) Socrates yn deall,
yn **’i (·ei·) adnabod **’i (·ei·)
Rw i’n cofio caal
(·cael·) gwahoddiad i gymrÿd rhan mewn cyngerdd, a’r cyngerdd hwnnw’n caal
(·cael·) **’i (·ei·) gynnal mewn capel. Roodd (·yr oedd·) lot fowr (·fawr·)
wedi dod at **’i (·ei·) gilÿdd **’na (·yna·) a’r rhan fwÿa **’nÿn-nhw (·ohonÿn
nhw·) wedi dod gan obeithio **’ngweld i’n (·fy ngweld i·) mÿnd dros ben
llestri, yn gneud (·gwneud·) ffwl o’n
Ond cÿn mÿnd mlaan
(·ymláen·) i’r sêt fowr (·fawr·) i annerch dyma rÿw hen foi yn **’y (·fy·)
ngalw i i’r naill ochor (·ochr·) ac yn rhoi cyngor i fi.
“Eirwÿn,” mynte fe, “cofia
hÿn. Nid yr hÿn wÿt ti’n **’i (·ei·) weud (·ddweud·) sÿ’n bwÿsig, ond yr hÿn
wÿt ti’n peidio’i weud (·ddweud·).”
‘Na (·dyna·) i chi
gyngor mowr (·mawr·), ontefe (·onid e·), a dw i’n (·rwÿf yn·) ceisio cofio
hynna (·hÿn yna·) bob amser. Ac yn amal (·aml·) pan fydda i’n (·fyddaf fi yn·)
cnoi cil ar fywÿd, yn meddwl am y peth hÿn a’r peth arall, ma (·mae·) eiliad yn
dod pan bo chi’n (·pan fyddwch chi yn·) dod yn ymwÿbodol o’ch
(3) Seicoleg
Rw i’n hoffi mÿnd yn
ôl weithiau ar hÿd hen lwÿbrau hanes. Olrhain hanes Cymru, onid e. Hyfrÿd iawn.
Ond dewch yn ôl gyda fi nawr ymhellach bÿth, i Wlad Groeg, brasgamu nôl drwÿ’r
canrifoedd, fel petái, at dyddiau’r meddylwÿr mawr ymron bedair canrif cÿn
Crist.
M’agrada seguir de vegades els vells camins que ens porten al passat. Seguir el rastre de l’història de Gal·les, m’entens el que vull dir? Molt agradable. Pero vine ara amb mi més lluny encara, a Grècia, fent grans passos al llarg dels segles , per dir-ho d’alguna manera, fins els dies dels grans pensadors gairebé quatre segles abans de Jesucrist.
Un dÿdd dyma ryw sbrigÿn o fyfyriwr yn mentro dweud wrth Socrates, yn ddigon haerllug i weud wrth athronÿdd mwÿa’r bÿd,
“Socrates”, mynte fe, “nid wÿt yn deall dim.” Diawl, dyna i chi foi digywilÿdd ,dyna i chi foi powld. Ond ni aeth Socrates yn grac (ddig) o gwbl. Ni chollodd ddim o’i dymer.
Un dia un estudiant caganiu es va atrevir a dir-li a en Sòcrates, força descarat per dir-ho al més gran filòsof del món,
‘Sòcrates,’ va dir, **’no entens de res.’ Déu meu, quin noi més caradura, quin noi més atrevit. Però no es va enfadar Sòcrates gens ni mica. No es va posar fet una fera.
“Yr wÿt ti yn iawn “,
mynte Socrates, “yr wÿt ti yn berffaith iawn. Nid wÿf fi, na ti, yn deall dim.
Ond y gwahaniaeth mawr rhyngddon ni ÿw hÿn - rw i’n gwÿbod hynnÿ a tithau ddim.”
‘Tens raó,’ va dir Sòcrates. **’Tens tota la raó del món. Ni jo ni
tu, no entenim res. Però la gran diferència entre nosaltres és aquesta - això
sé, però tu no.
Dyna i chi ddÿn oedd
yn deall pethau. Dyna i chi ddÿn yn defnyddio seicoleg. Ac mae seicoleg yn beth
mawr. Yr oedd Socrates yn deall, yn ei adnabod ei
Vet aquí un home que entenia les coses. Vet aquí un home que feia servir la psicologia. I la psicologia és una cosa molt gran. Sòcrates s’entenia a si mateix, es coneixia a si mateix, i sabia quines eren les seves debilitats, saps? Està bé enganyar una altra persona. Però quan t’enganyes a tu mateix, ja ets acabat
Rw i’n cofio cael gwahoddiad i gymrÿd rhan mewn cyngerdd, a’r cyngerdd hwnnw’n cael ei gynnal mewn capel. Yr oedd lot fawr wedi dod at ei gilÿdd yna a’r rhan fwÿa ohonÿn nhw wedi dod gan obeithio fy ngweld i yn mÿnd dros ben llestri, yn gwneud ffwl o fy hunan.
Recordo rebre una invitació per participar en un concert - un concert que se celebrava en una església. Molta gent s’havia reunit en aquell lloc, i la majoria havien vingut amb l’esperança de veure’m passar de la ratlla, de quedar en ridícul.
Ond cÿn mÿnd ymláen i’r sêt fawr i annerch dyma rÿw hen foi yn fy ngalw i i’r naill ochr ac yn rhoi cyngor imi.
“Eirwÿn,” meddai fe, “cofia
hÿn. Nid yr hÿn wÿt ti’n ei ddweud sÿ’n bwÿsig, ond yr hÿn wÿt ti’n peidio a’i
ddweud.”
‘Dyna i chi gyngor
mawr, onid e, a rwÿf yn ceisio cofio hynna bob amser. Ac yn aml pan fyddaf fi’n
cnoi cil ar fywÿd, yn meddwl am y peth hÿn a’r peth arall, mae eiliad yn dod
pan fyddwch chi’n dod yn ymwÿbodol o’ch
(I’w orffen / Per
acabar)
1. mynte és una forma de **’meddai yntau’ (ell
va dir) - mynte < my’ ynte < mydd ynte < mydde ynte < medde ynte
(·meddai yntau·). Tot i tenir el pronom **’yntau’ = ell, ell mateix, aquesta
forma reduïda es veia com una mena de verb sense pronom, i li segueix **’e / hi’
(ell / ella) o **’ynte / hithe’ (ell mateix / ella mateixa)
DOLENNAU / ENLLAÇOS
http://westwales.co.uk/fflach/spoken.htm
Eirwyn
Caset o’r diweddar Eirwyn Pontshan a recordiwyd
yn Nhafarn Ffostrasol 1997. Athrylith o storiwr a digrifwr. A recording of humorous stories of
the late Eirwyn Pontsian.
Ble’r wyf i? Yr ych chi’n ymwéld ag un o dudalennau’r
Gwefan “CYMRU-CATALONIA”
On sóc? Esteu visitant una pàgina de la Web “CYMRU-CATALONIA” (=
Gal·les-Catalunya)
Weø(r) àm ai? Yùu àa(r) vízïting ø peij fròm dhø “CYMRU-CATALONIA” (=
Weilz-Katølóuniø) Wéb-sait
Where am I? You are visiting a page from the “CYMRU-CATALONIA”
(= Wales-Catalonia) Website
CYMRU-CATALONIA