http://www.theuniversityofjoandeserrallonga.com/kimro/amryw/1_vortaroy/geiriadur_caerfallwch_llythyren_d_2531e.htm

Yr Hafan / Home Page

..........1864e Y Porth Saesneg / English Gateway to this Website

.....................0010e Y Gwegynllun / Siteplan

..............................0417e Geiriaduron / Dictionaries

........................................1813e Geiriaduron yn Saesneg / Dictionaries in English

...................................................2526 Cyfeirddalen i Eiriadur CAERFALLWCH / Orientation page - CAERFALLWCH’s Dictionary

.................................................................Y Dudalen Hon / This Page

..

Gwefan Cymru-Catalonia La Web de Gal·les i Catalunya Geiriadur Saesneg a Chymraeg Caerfallwch (1850) Caerfallwch’s English-Welsh Dictionary (1850) LLYTHYREN D LETTER D

..

Caerfallwch oedd ffugenw Thomas Edwards (1779-1858), a anwyd ym mhentref Caerfallwch (heddiw Rhosesmor SJ2168) yn Sir Y Fflint. Fe’i haddysgodd ei hun pan oedd yn brentis cyfrwywr yn Yr Wyddgrug; wedyn yn y flwyddyn 1803 symudodd i fyw i Lundain i weithio fel clerc. Edmygai’r geiriadurwr hynod William Owen-Pughe, y cyhoeddwyd ei eiriadur Cymraeg-Saesneg mewn rhannau pan oedd Caerfallwch yn ei arddegau diweddar ac ugeiniau cynnar. Yr oedd Caerfallwch yn awyddus i greu geirfa Gymraeg ar gyfer meysydd masnach, diwydiant, a’r gwyddorau. Ni dderbyniwyd y rhan fwyaf o’i fathiadau; serch hynny, mae dyrnaid ohonynt yn eiriau hanfodol yn y Gymraeg heddiw (pwyllgor, buddsoddi, safon, cyngerdd, nwy, hirgrwn). Nid oes fawr o werth i’w eiriadur erbyn heddiw, ond yr ŷm ni wedi ei atgynhyrchu ar ffurf testun electronig er mwyn gwneud yn fwy hysbys gyfraniad Caerfallwch i eiriaduraeth yn y Gymraeg. Caerfallwch was the pseudonym of Thomas Edwards (1779-1858), who was born in the village of Caerfallwch (now Rhosesmor SJ2168) in the county of Y Fflint, north-east Wales. Self-educated, he was a saddler’s apprentice in Yr Wyddgrug before moving to London in 1803 to work as a clerk. He was an admirer of the eccentric lexicographer William Owen-Pughe, whose Welsh-English dictionary had been published in parts when Caerfallwch was in his late teens and early twenties. Caerfallwch was keen to create Welsh vocabulary in the fields of commerce and industry and the sciences. Most of his creations were not taken into the language - a handful though are now indispensible words in the modern language (pwyllgor = committee, buddsoddi = invest, safon = standard, cyngerdd = concert, nwy = gas, hirgrwn = oval). His dictionary is of little value today, but we have reproduced it in electronic text so that Caerfallwch’s contribution to Welsh lexicography is better known.

(llun 3225g)

(x112) (llun 3412)

_______________________________________________

(x113) (llun 3413)

_______________________________________________

(x114) (llun 3414)

_______________________________________________

(x115) (llun 3415)

_______________________________________________

(x116) (llun 3416)

_______________________________________________

(x117) (llun 3417)

_______________________________________________

(x118) (llun 3418)

_______________________________________________

(x119) (llun 3419)

Defensive, s. diffyniad, amddiffyniad; cadwraeth

Defensive, a. diffynol, amddiffynus, ymddiffynol, differiol, diffwynol

Defer, v. oedi, addoedi, gohirio, dyoedi

Deference, s. parch, bri; edmygedd, hynawsedd, ymostyngiad, dymroddiad

Deferment, s. oediad, addoediad

Defiance, s. beiddiad, her, heriad, aws, baidd, hew, orn, ornedd

Defiance to thee,—her iti, hew iti

Deficiency, s. diffyg, byrdra, pall, gwall, meth, nam

Deficient, a. diffygiol, byr, anghyflawn, gwallus, aballus

Deficit, s. diffyg, pall, gwall, angen

Defier, s. beiddiwr, ornydd, beiddur

Defile, s. culffordd, rheslwybr; bwlch

Defile, v. halogi, diwyno, budreddu, llychwyno, budrau, llygru, meflu, aflanâu; diforwyno

Defiled, a. halogedig, aflan, halog

Defilement, s. halogiad, halogedigaeth, llygriad, diwyniad, budrâd, budreddiad, aflanâd, mefl

Defiler, s. halogwr; treisiwr

Definable, a. darluniadwy, damlygiadwy

Define, v. amlygu, darlunio, eglurâu; damlygu, pennodi, nodi; penderfynu

Defined, a. darluniedig; hysbysiedig, pennodedig, damlygedig

Definer, s. darluniwr, damlygydd

Definite, s. damlygiad, egluriad

Definite, a. diau, dilys, dir; terfynol, pennodol

Definiteness, s. dilysrwydd, terfyniad

Definition, s. darnodiad, darluniad, dynodiant, amlygiant, egluriad; pennodiad, dosbeniad; penderfyniad

Definitive, a. terfynol, penderfynol, pennodol; eglur, diau

Deflagrate, v. a, llosgi, hylosgi

Deflagration, s. llosgiad, dyfflamiad, hylosgiad, hyfflam, hylosg

Deflect, v. n. gwyrgamu, camlwybro, gwyro

Deflection / Deflexure, s. gw^yrad; enciliad, cyfeiliorn

Defloration, s. diflodeuad, difloeniad; llathrodd, diforwyniad, trais, treisiad

Deflour, v. a. treisio, llathruddo, diforwyno; diflodeuo, difloenu

Defloured, a. ireisiedig, llathruddedig

Deflourer, s. halogwr, treisiwr, llathruddwr

Defluous, a. llifiannaidd, llifiannus, llifeiriol; disgynol, nawslifiad

Defluxion, s. llifiannad, llifeiriad, llifiant; dyferwst, nawslifiad

Defoedation, s. halogiad, aflanâd

Defoliation, s. anneiliad; anneiliawd

Deforcement, s. traisattaliaeth, camoresgyn, traisattafael, camattaliaeth

Deform, v. a. anffurfio, gwrthuno, aflunio, hagru, hyllu, anharddu, anferthu, aflunieiddio, hagru

Deformation, s. anffurfiad, afluniad, hagriad

Deformed, a. afluniaidd, anferth, gwrthun, hyll, hagr, digliw; cam; anffurfaidd, anffurfiol, anolygus, anagweddol, aneirian

Deformity, s. aflunieiddrwydd, anffurfiaeth, anwympedd, anferthwch, gwrthuni, hagredd, hylllrwydd; gwyrni, cemi; ana

Defraud, v. a. twyllo, camgolledu, camattal; somi, hocedu

Defrauded, a. twylledig

Defrauder, s. hocedwr, twyllwr

Defraudment, s. twyllofaint

Defray, v. a. costddwyn, traulddygu, digostio

Defrayer, s. traulddygwr

Defrayment, s. digostiad, costddygiad

Deft, a. twt, tlws, trefnus, hardd, taclus

Deftly, ad. yn dwt, yn drefnus

Deftness, s. harddwch, destledd, glendyd

Defunct, a. marw, wedi marw

Defunction, s. angau, angeu, tranc

Defy, v. a. beiddio, arfeiddio, annog, dirannog, herio, llafasu; dirmygu

I defy thee,—her iti, hew iti

I defy thee thy worse,—her gwaethaf iti

Degeneracy, s. dirwyiad, afrywiaeth, llygriad; salwedd

Degenerate, v. dirywio, afrywio, dadrywio; anfoesogi; gwaethygu

Degenerate, a. dirywiol, afrywiol, diryw, dirywiog; dirinwedd, llygredig, dadryw, dadrywiol, afryw; bâs; dirmigus

A degenerate kind,—gôryw, lledryw

Degenerated, a. dirywiedig, dadrywiedig

Degenerateness, s. dirywiaeth, afrywiogiad, dirywiad, llygriad; salwedd

Degenerous, a. dirywiog, diryw; has; dirmygus, dirmigus

Deglutinate, v. dadludo; llacáu

Deglutination, s. dadludiad

Deglutition, s. darlynciad

Degradation, s. difreiniad, diurddiad, diraddiad; iselder; gwaelder, salwedd; dirmig, difrïad, dianrhydeddiad

Degrade, v. a. diraddu, diurddo, diurddasu, difreinio, iselu, dirmigu, difrïo

Degree, s. gradd, urdd; sefyllfa; (un o'r 360 graddau cylch)

Honorary degree,—gradd fygedol

In a greater degree,—yn rhagor

A man of degree,—graddwr

The first degree,— cynradd

To divide into degree's—graddïo, graddori

By degrees,—o radd i radd

To confer degrees,—urddoni

_______________________________________________

_______________________________________________

(x120) (llun 3420)

_______________________________________________

(x121) (llun 3421)

_______________________________________________

(x122) (llun 3422)

_______________________________________________

(x123) (llun 3423)

_______________________________________________

(x124) (llun 3424)

_______________________________________________

(x125) (llun 3425)

_______________________________________________

(x126) (llun 3426)

_______________________________________________

(x127) (llun 3427)

_______________________________________________

(x128) (llun 3428)

_______________________________________________

(x129) (llun 3429)

_______________________________________________

(x130) (llun 3430)

_______________________________________________

(x131) (llun 3431)

_______________________________________________

(x132) (llun 3432)

_______________________________________________

(x133) (llun 3433)

_______________________________________________

(x134) (llun 3434)

_______________________________________________

(x135) (llun 3435)

_______________________________________________

(x136) (llun 3436)

_______________________________________________

(x137) (llun 3437)

_______________________________________________

(x138) (llun 3438)

_______________________________________________

(x139) (llun 3439)

_______________________________________________

(x140) (llun 3440)

_______________________________________________

(x141) (llun 3441)

_______________________________________________

(x142) (llun 3442)

_______________________________________________

(x143) (llun 3443)

_______________________________________________

(x144) (llun 3444)

_______________________________________________

(x145) (llun 3445)

Adolygiadau diweddaraf – darreres actualitzacions - latest updates: 2006-10-16

Ble'r wyf i? Yr ych chi'n ymwéld ag un o dudalennau'r Gwefan "CYMRU-CATALONIA"
On sóc? Esteu visitant una pàgina de la Web "CYMRU-CATALONIA" (= Gal·les-Catalunya)
Where am I? You are visiting a page from the "CYMRU-CATALONIA" (= Wales-Catalonia) Website
Weø(r) àm ai? Yuu àa(r) vízïting ø peij fròm dhø "CYMRU-CATALONIA" (= Weilz-Katølóuniø) Wébsait

CATALONIA-CYMRU