http://www.theuniversityofjoandeserrallonga.com/kimro/amryw/1_vortaroy/geiriadur_caerfallwch_llythyren_o_2542e.htm

Yr Hafan / Home Page

..........1864e Y Porth Saesneg / English Gateway to this Website

.....................0010e Y Gwegynllun / Siteplan

..............................0417e Geiriaduron / Dictionaries

........................................1813e Geiriaduron yn Saesneg / Dictionaries in English

 

...................................................2526 Cyfeirddalen i Eiriadur CAERFALLWCH / Orientation page - CAERFALLWCH’s Dictionary

.................................................................Y Dudalen Hon / This Page

 

 


..





 

Gwefan Cymru-Catalonia
La Web de Gal·les i Catalunya


Geiriadur Saesneg a Chymraeg Caerfallwch (1850)
Caerfallwch’s English-Welsh Dictionary (1850)

 

LLYTHYREN O
LETTER O


 

..

 

Caerfallwch oedd ffugenw Thomas Edwards (1779-1858), a anwyd ym mhentref Caerfallwch (heddiw Rhosesmor SJ2168) yn Sir Y Fflint. Fe’i  haddysgodd ei hun pan oedd yn brentis cyfrwywr yn Yr Wyddgrug; wedyn yn y flwyddyn 1803 symudodd i fyw i Lundain i weithio fel clerc. Edmygai’r geiriadurwr hynod William Owen-Pughe, y cyhoeddwyd ei eiriadur Cymraeg-Saesneg mewn rhannau pan oedd Caerfallwch yn ei arddegau diweddar ac ugeiniau cynnar. Yr oedd Caerfallwch yn awyddus i greu geirfa Gymraeg ar gyfer meysydd masnach, diwydiant, a’r gwyddorau. Ni dderbyniwyd y rhan fwyaf o’i fathiadau; serch hynny, mae dyrnaid ohonynt yn eiriau hanfodol yn y Gymraeg heddiw (pwyllgor, buddsoddi, safon, cyngerdd, nwy, hirgrwn).

 

Nid oes fawr o werth i’w eiriadur erbyn heddiw, ond yr ŷm ni wedi ei atgynhyrchu ar ffurf testun electronig er mwyn gwneud yn fwy hysbys gyfraniad Caerfallwch i eiriaduraeth yn y Gymraeg.

 

Caerfallwch was the pseudonym of Thomas Edwards (1779-1858), who was born in the village of Caerfallwch (now Rhosesmor SJ2168) in the county of Y Fflint, north-east Walest. Self-educated, he was a saddler’s apprentice in Yr Wyddgrug before moving to London in 1803 to work as a clerk. He was an admirer of the eccentric lexicographer William Owen-Pughe, whose Welsh-English dictionary had been published in parts when Caerfallwch was in his late teens and early twenties. Caerfallwch was keen to create Welsh vocabulary in the fields of commerce and industry and the sciences. Most of his creations were not taken into the language - a handful though are now indispensible words in the modern language (pwyllgor = committee, buddsoddi = invest, safon = standard, cyngerdd = concert, nwy = gas, hirgrwn = oval).

 

His dictionary is of little value today, but we have reproduced it in electronic text so that Caerfallwch’s contribution to Welsh lexicography is better known.

(llun 3255q)

  

_______________________________________________

 (x319) (llun 3619)

_______________________________________________

 (x320) (llun 3620)

_______________________________________________

 (x321) (llun 3621)

_______________________________________________

 (x322) (llun 3622)

_______________________________________________

 (x323) (llun 3623)

_______________________________________________

 (x324) (llun 3624)

_______________________________________________

 (x325) (llun 3625)

_______________________________________________

 (x326) (llun 3626)

_______________________________________________

 (x327) (llun 3627)

_______________________________________________

 (x328) (llun 3628)

 



Ossuary, s. asgyrnfa, esgyrnle, asgyrndy, esgyrnfa



Ost / Oust, s. clwyd odyn frag, bragsychyr


Ostensible, a. dangosadwy; tybygol, ymddangosol

One in an ostensible situation,—arswyddog

An ostensible office,—arswydd


Ostensive, a. dangosiadol; ymddangosol, dangosedigol

Ostent, s. ymddangosiad, dull; conedd, balchedd

Ostentation, s. balchddangosiad, gwagymddangosiad, gwagogonedd, gwagfolach, rhodres, balchedd, balchineb, conedd, rhyodres, gorwychder; ffrost

Ostentatious, n. dangosiadus, ceinfalch, coegfalch, gwagfolachus, mawrfalch, ymddangosgar, gwagogoneddgar, bostiawr, rhodresus, rhodresgar

Osteocope, s. esgyrnboen

Osteology, s. esgyrndraith, esgyrneg

Ostiary
, s. ceg afon, aber

Ostler, s. marchwas; ostler

Ostracism, s. alltudaeth, aethwladiad, ffwyrad, ffwyr


Ostracize, v. a. alltudio, aethwladu, ffwyro

Ostrich, s. estrys

Oswestry, s. Croesyswallt

Otacoustic, s. clywadyr

 

Otalgia / Otalgy, s. clystboen


Other, pro. arall, all, llall

One another,—eu (eich, ein) gilydd

From one evil to another,—o ddrwg bygilydd


Otherwise, ad, yn, os, neu pe amgen, amgen, onide, onite, neu, pyna, attoedd, oni bai, hyny, mewn modd arall, yn wrthwyneb

Or otherwise,—ai ynte

Otosole, s. clywadyr

Otter, s. dyfrgi, dwrgi

Otto, s. breilnur, rhosnur

Ottoman, a. perthynol i'r Tyrciaid

Oval, a. ar ddull ŵy, ŵyddull, ŵyaidd, ŵyfal, hirgrwn, hirgylch

Oranous, a. yn mag ŵyau

Ovary, s. hadgell ; ŵynth

Ovate, a. hirgrwn, hirgylchol, ŵyaidd

Ovation, s. isradd o orfoledd, isorfoledd

Ouch, s. boglyn, Ecs. xxviii. 13.

Oven, s. ffwrn, poban

Oven fuli,—ffyrnaid


Over, pr. & ad, ar, uch, uwchben, dros, tros, rhy, trosodd, daruwch, goruwch, tra, gor, uwch, uchod, ucho, goruch

To place over,—gorddodi

Over and above,—cyda, heblaw

Over against,—ar gyferyd, erbyn, dyrag

To turn over,—gorthroi

Give over,—gad heibio, paid, bydd lonydd

Over night,—tros nos

Spread that over the table,—taena hwna hyd y bwrdd

Over me,-—trosof, trostof
Over thee,—trosot, trostot
Over him,—troso, trosto
Over her,—trosi, trosti
Over us,—trosom, trostom
Over desire,—rhychwant
Over you,—trosoch, trostoch
Over them,—trosynt, trostynt


Overact, v. gorwneuthur 

Overalls, s. pi. uchglos, arlodrau, arglos

Overanxious, a. rhyofalus, rhybryderus; gorawyddus

Overawe, v. a. cadw tan ofn, dychrynu, arswydo

Overbalance, v. a. gorbwyso,  gorfantoli, traphwyso

Overbear, v. a. tra-arglwyddiaethu, gorfynu, gorthrechu, gorgoddi, gorthrymu; balchreoli

Overbearing. a. meistrolgar, gorgawdd, gorgoddol, gorthrymus

Overbid, v. gorgynnyg, trachynnyg

 

Over-big, a. rhyfawr, anferth, gorfawr

Overboard, ad. tros y bwidd, allan o'r llong, i'r môr


Overboil, s. gorferw

Overboil, v.. a. gorferwi, rhyferwi

Overbold, a. gorddrud, rhyhy, talgryf, haerIlug, rhyfygus, beiddiol

Overborne, p. gorchfygedig

 

0verbulky, a. rhysum; gorfras

Overburden, v. a. gorlwytho, llethu

Overbusy, a. rhybrysur, gorbrysur

Overcare, s. gorofal, dirbryder  

Overcareful, a. gorofalus, rhyofalus

Overcareless, a. rhyesgeulus

Overcast, v. a. cibdduo, gorthoi, gorhuddo, cymylu, tywyllu; rhydaflu, crymbwytho

Overcast, a. gorchuddiedig, gorthoedig

Overcautious, a. gorofalus, rhyofalus

Overcharge, v. a. gorlwytho, gordyru; gorlenwi; gorofyn, gorbrisio 

Overcharge, s. gorlwyth; gorthal, gorbris

Overcloud, v. a. gorlenu, gorhulio

 

Overcloy, v. a. gorddigoni; gorlenwi

Overcome, v. a. gorchfygu, gorfod, gorthrechu, gormeilio, trechu, athrechu, gorfodu; gorchafu

Overcomer, s. gorfodog, gorfodwr

Overconfident, a. rhyhyderus

Overcover, v. a. gorlenu, gorhulio

Overcredulous, a. gorgoelus, rhygoelus

Overdaring, a. gorddrud, rhyfaidd

Overdo, v. a. trawneyd, gweithio gormod, gorweithio, traweithio

 

 

_______________________________________________

 (x329) (llun 3629)

_______________________________________________

 (x330) (llun 3630)

_______________________________________________

 (x331) (llun 3631)

_______________________________________________

 (x332) (llun 3632)

 

 Oxgang, s. âr ddiwrnod, cyfar o dir, erw

Oxidated, a. ysedig, hyrydig

Oxide, s. rhwd, rhydni, hyrwd, yson
Oxide of iron,—haiarnrwd

Oxygen, s. ufelai; bywyr


Oxymel, s. męl a gwinegr, surfęl

Oyer, s. clywed
A court of oyer and terminer,—llŷs clyw a dosparth, prawflys

Oyes, int. clywch; gosteg

Oylet; see Eyiet

 

Oyster, s. llymarch, wystrysen: pl. llymeirch, wystrys

 

Oziers, s. manhelyg, merhelyg, ysgewyll

 

__________________________________________________________________________

 

Adolygiadau diweddaraf – darreres actualitzacions - latest updates: 2006-10-16

 

Ble'r wyf i? Yr ych chi'n ymwéld ag un o dudalennau'r Gwefan "CYMRU-CATALONIA"
On sóc? Esteu visitant una pŕgina de la Web "CYMRU-CATALONIA" (= Gal·les-Catalunya)
Where am I? You are visiting a page from the "CYMRU-CATALONIA" (= Wales-Catalonia) Website
Weř(r) ŕm ai? Yuu ŕa(r) vízďting ř peij frňm dhř "CYMRU-CATALONIA" (= Weilz-Katřlóuniř) Wébsait


CATALONIA-CYMRU