http://www.theuniversityofjoandeserrallonga.com/kimro/amryw/1_vortaroy/geiriadur_caerfallwch_llythyren_p_2543e.htm

Yr Hafan / Home Page

..........1864e Y Porth Saesneg / English Gateway to this Website

.....................0010e Y Gwegynllun / Siteplan

..............................0417e Geiriaduron / Dictionaries

........................................1813e Geiriaduron yn Saesneg / Dictionaries in English

...................................................2526 Cyfeirddalen i Eiriadur CAERFALLWCH / Orientation page - CAERFALLWCH’s Dictionary

.................................................................Y Dudalen Hon / This Page

..

Gwefan Cymru-Catalonia La Web de Gal·les i Catalunya Geiriadur Saesneg a Chymraeg Caerfallwch (1850) Caerfallwch’s English-Welsh Dictionary (1850) LLYTHYREN P LETTER P

..

Caerfallwch oedd ffugenw Thomas Edwards (1779-1858), a anwyd ym mhentref Caerfallwch (heddiw Rhosesmor SJ2168) yn Sir Y Fflint. Fe’i haddysgodd ei hun pan oedd yn brentis cyfrwywr yn Yr Wyddgrug; wedyn yn y flwyddyn 1803 symudodd i fyw i Lundain i weithio fel clerc. Edmygai’r geiriadurwr hynod William Owen-Pughe, y cyhoeddwyd ei eiriadur Cymraeg-Saesneg mewn rhannau pan oedd Caerfallwch yn ei arddegau diweddar ac ugeiniau cynnar. Yr oedd Caerfallwch yn awyddus i greu geirfa Gymraeg ar gyfer meysydd masnach, diwydiant, a’r gwyddorau. Ni dderbyniwyd y rhan fwyaf o’i fathiadau; serch hynny, mae dyrnaid ohonynt yn eiriau hanfodol yn y Gymraeg heddiw (pwyllgor, buddsoddi, safon, cyngerdd, nwy, hirgrwn). Nid oes fawr o werth i’w eiriadur erbyn heddiw, ond yr ŷm ni wedi ei atgynhyrchu ar ffurf testun electronig er mwyn gwneud yn fwy hysbys gyfraniad Caerfallwch i eiriaduraeth yn y Gymraeg. Caerfallwch was the pseudonym of Thomas Edwards (1779-1858), who was born in the village of Caerfallwch (now Rhosesmor SJ2168) in the county of Y Fflint, north-east Wales. Self-educated, he was a saddler’s apprentice in Yr Wyddgrug before moving to London in 1803 to work as a clerk. He was an admirer of the eccentric lexicographer William Owen-Pughe, whose Welsh-English dictionary had been published in parts when Caerfallwch was in his late teens and early twenties. Caerfallwch was keen to create Welsh vocabulary in the fields of commerce and industry and the sciences. Most of his creations were not taken into the language - a handful though are now indispensible words in the modern language (pwyllgor = committee, buddsoddi = invest, safon = standard, cyngerdd = concert, nwy = gas, hirgrwn = oval). His dictionary is of little value today, but we have reproduced it in electronic text so that Caerfallwch’s contribution to Welsh lexicography is better known.

(llun 3255k)

_______________________________________________

(x332) (llun 3632)

P, fel byrâd o'r Lladin, post, a arwydda wedi; megis P.M. post meridiem, wedi haner dydd, olnawn

P.S., (postscript) olysgrifen, olscrif

Pabular, a. ymborthol

Palulation, s. ymbawr, gogawr; ymborthiad; pesgiad

Pabulum, s. ymborth

Pacated, a, heddychedig, heddychig

Pacation, s. dyhuddiad, heddychiad

Pace, s. cam, camre, cerdded, trodiad, sang, sangad, banciad, cerddediad; tuth; cam o dair, neu o bump troedfedd;

A tottering pace,—i gam o gain

On a foot pace,—ar y cam

Idle pace,—gogerdded

A light pace,—tuth ysgafn

A skipping, or bounding pace,—Ilamre

Pace, v. a. camu, sangu; camfesur, camfesuro, rhygyngu

Pacer, s. rhygyngfarch

Pacha, s.parthlyw, parthlywydd (ynTwrci), dinlyw, dinaslyw

Pacific / Paciferous, a. heddus, heddychus, tangnefyddus, heddychol, dyhuddgar; tawel, llonydd; gwar, tyner, hynaws, tirion, llariaidd, caruaidd

Pacification, s. heddychiad, tangnefeddiad, dyhuddiad, dyheddiad; arwar

Pacificator / Pacifier, a. heddychwr, tangnefeddwr

Pacificatory, a, dyhuddol, dyheddol, heddychol, heddychiadol

Pacified, a. dyhuddedig; difeiriog

Pacify, v. a. dyhuddo, diddigio, heddu, tangnefyddu, heddychu; cymodi, dyheddu, llonyddu, tawelu, gostegu, dylofi

Pacing, a. rhygyngog

Pack, s. swp, sypyn, trwl, beichyn, byrnaid, pwn, cnud, cniw

A pack of children,—cnud o blant

Pack of cards,—cnud o ganliau
Pack of hounds,—cnud o fytheuaid, cnud o gwn, archwys

Pack, v;. a. sypynio, rhwymynu, byrnio, pynio, pynorio; baichglymu

To pack away,—hwntbrysuro, ffwrio

Package, s. bwro, trwsa; pynordal

Packcloth, s. llïain pynio, pwnlïan

Packet, s. sypyn, trwlyn; llythyrgod; llythyrlong

Packhorse, s. pynfarch

Packsaddle, s. panel pwn, ysdarn, ystrodur, sadell, pynoreg

Packthread, s. edau rwymo, pwnlinin

Pact / Paction, s. cytundeb, cyfamod; cyngrair

Pad, s. clustogan, gob, gobell, sachell, corfarch, crynfarch

Pad / Padder, s. lleidr traed, fforleider, pedleidr

Pad, v. a. troedio; byrgamu; gobellu, sachellu; pedladrata

Padar, s. brasflawd, breisgion; rhwtion

Padding, s. tewad; sachelliad

Paddle / Paddlestaff, s. rhodl, rhodyl, llwyar, rhodol, rhail; rhwyf; rhawffon

Paddle, a. rhodli, rhodoli, rhwyfo; yslotian

Paddlebox, s. llwyargrwth, rhwyfgrwth

Paddler, s. rhodlwr, rhodolydd; yslotiwr

Paddock, s. parcyn; llanerch, glaslanerch; llyffant mawr

Padlock, s. clo egwyd, egwyddglo, rhwyglo, dôlglo

Paean, s. can o orfoledd, oroian, mawlgan, molgan: see Pean

Piedagogue, s. ysgolfeistr; plantathraw, corddysgedydd: see Pedagogue

Paidobaptism, s. bedydd plant, plantfedydd: see Pedobaptism

Pagan, s. anghredyn, anghristyn, anfoesyn; allddyn, anifeilddyn

Pagan / Paganish, a. cenedlig, digred

Paganism, s. anghristiaeth, gau grefydd

Page, s. tudalen; gwasan, gwesyn, gwastrodyn

Page, v. a. tudalenu

Pageant, s. coeglun, coegrodres, coegwychedd, gwagrodres

Pageant, a. coegwych, coegfalch, gwagfalch, rhwysgfawr, dangosiadus

_______________________________________________

(x333) (llun 3633)

Pageantry, s. coegwychder, conedd, gwagrwysg, coegrodres, gwychedd; gorhydri

Paginal, a. tudalenol

Pagod / Pagoda, s. geudduw yr Indiaid; delwdeml, geudduwfa

Pail, s. crwc, ystwc, paeol; ystên

A milk pail,—cunnog, cunnog odro, ystên odro
A covered pail,—celwrn

Pailful, s. crycaid, celyrnaid, ystyciad, cunnogiad, ystenaid

Pain, s. poen, penyd; poenedigaeth, gwewyr; nychiant; brwyn, cûr, aeth, adloes; gwŷn, dolur, gwaew, gnif, gni, gloes, nych, gŵst; gofid; llalur; cosp
A dull pain,—mallboen, mallwaew
Gnawing pain,—mallgno
Languishing pain.—nychwaew, nychboen
Pricking pain,—brwyn
Great pain,—arfrwyn
Severe pain,—taerboen
Extremely painful,—tragloesol
Pain from a sting,—colias
Heavy pain,—dwysgur

Pain, v. a. poeni, dolurio, gwynio, gloesi, nychu; gofidio, dolurio; anesmwytho

Painful, a. poenus, poenfawr, aethlawn, aethus, nychlyd, aethol, brwyn, enaele, dolurus, gofidus; llafurus, dygyn

Painfulness, s. poenusrwydd, cyni, cystudd, poendod; llafurusrwydd

Painim, s. anghredyn, anghristyn

Painless, a. diboen, diloes, dinych

Painstaking, a. trafferthus, llafurus, poenus, poenfawr, ymboenol

Paint, s. paent; lliw

Paint, v. a. paentio; lliwio, arliwio; darlunio

Painted, a. paentiedig, lliwiedig

Painter, s. darluniwr, arliwydd, paentiwr; cydraff, cwchgydraff

Painting, s. paentiad, arliwiad; darlun

Pair, s. pâr, cwpl, dau
The married pair,—deuwedd

Pair, v. cymharu, deuo, cyplu; cydio; uno

Pairing, s. cypliad, cymhanad

Palace, s. Ilŷs, plâs, breinlys, breninlys

Palacious, a. arddeichog, godidog, rhiol

Palanquin, s. math o gadair neu gerbyd a arferir yn China; ysgwyddglud

Palatable, a. chwaethus, blasus, chwaethol, danteiddiol

Palatableness, s. blasusrwydd, chwaeth

Palatal / Palatiel, a. gorchfantol, taflodol

Palatal, s. taflodai, gorchyfant lythyren

Palate, s. taflod y genau, gorchyfant, gorcharfan; chwaeth, archwaeth; blas, blasiad,
archwaethiad; blys

Palatial, a. plasaidd; gorwych, godidog, mawreddus

Palatinate, s. breiniarllaeth, breinfa, teyrnliarllaeth

Palatine, s. teyrniarll, breiniarll

Palatine, a. breiniarllaidd, gorfreintiol

Palayer, s. pylafer, clebar, baldordd; llol; ffiloreg, manson

Palayer, v. llolian, bragaldian, gwagsiarad

Pale, a. gwelw, gwynwelw, dyddon, gwynlas, canwelw, llwydaidd, llwyd; glaswelw,
glasog; glâs
Pale yellow,—Ileb, llebliw
To grow pale,—gwelwi, dyddfu
Pale blue,—gwelwlas
Pale black,—gwelwddu
Pale red,—gwelwgoch
Pale white,—gwelwgan, glaswyn
A pale hue,—gwelw
Pale complexion,—gwedd Iwyd

Pale, s. pawl, cledr, cledren, cledrbawl; palis

Pale, v. paliso, amgau, amgledru, cledru, pawlgau, polgau

Palecheeked, a. bochlwyd

Pale-eyed, a. Ilygadbwl, Ilygadlwyd

Palefaced, a. piglas, wyneblwyd, gweblwyd, gweblas, disliw, llwyd

Palefence, s. pawlgae, cledrgae, polgae

Paleness, s. gwelwedd, gwelwder; glesni, glesid; llwydedd

Paleology, s. hynafiaetheg

Paleous, a. cibog, cibynog; eisinog, rhuchiog

Palestric, a. ymdrechol, gwrol, pybr, cadarngryf

Palette, s. lliwfwrdd paentiwr, lliwar

Palfrey, s. crynfarch, rhwyddfarch, palfre, gwilwst; rhianfarch

Paling, s. amgledr, palad, cledriad, palisiad

Palinode, s. gwrthgân, gwrthganiad

Palisade / Palisado, s. palis, cledregae; gwalc

Palisade, v. paliso, cledru, amgledru, amgau, polgau, pawlgau

Palish, a. gowelw; llwydaidd

Pall, s. cwnsallt; urddwisg; clorwisg, eloren

Pall, c. diflasu; llwfrâu; gwanâu; gwaethu, gwaethygu; esru

Pallet, s. gwely bychan, gwelyan

Parliament, s. gwisg; cwnsallt

Palliard, s. godinebwr, puteiniwr

Palliate, v. a. esgusio, esgusodi, lledguddio, esmythâu, ysgafnâu

Palliation, s, esgusiad, esgusodiad; ysgafnâd

Palliative, s. esgusodai; esmwythai, llinarai

Palliative, a. esgusol, esgusodol; esmwythâol

Pallid, s. gwelw, glaswyn, llwyd

Pallidity / Paleness / Pallidness, s. gwelwedd; llwydedd; glesni

Pallmall, s. math o chware â phêl a gordd

_______________________________________________

(x334) (llun 3634)

Palm, s. palf, pawen, cledr llaw, ceuedd llaw; lled llaw; llawf; angad

Palm, v. a. palfu; cudd-dwyllo, twyllo

Palm / Palmtree, s. balalwyf, balwyfen, palmwydden, palmidwydden

Palmated, a. palfedig, llofedig

Palmer, s. twyllwr, hocedwr; pererin

Palmerworm, s. prf y gwinwydd, deilbryf, blewog amldroed

Palmetto, s. math o balmwydd

Palmiferous, a. palmwyddog

Palmipede, a. cyfandroed, palfdroediog, fel troed gŵydd

Palmister, s. llawddewin, palfddewin

Palmistry, s. palfddewiniaeth, llawddewiniaeth; ffugdyngediaeth

Palm-Sunday, s. Sul y blodau

Palmy, a. palmwyddog; buddygol, buddygoliaethus

Paloeontology, s. maeniadeg, maeniadaeth, maenblanigion, maenfilod, &c.

Palpability / Palpableness, s. hydeimledd; amlygrwydd, eglurder

Palpable, a. hydeiml, teimladwy neu ei ganfod, hynodol, eglur, amlwg, tra gwybyddus; dibryd

Palpation, s. teimlad

Palpitate, v. a. dychlamu; dyheu; curo; tysmwyo, ymchwyfan

Palpitation, s. dychlamiad, tysmwy, tysmwyad, neuedd, euriant, curiad y galon

Palsical / Palsied, a. parlysaidd, gwywheintiol

Palsy, s. parlys, haint y giau, gwywhaint

Palter, v. ysgoi, gochelu; gwastraffu

Paltriness, s. distadledd, ansylwedd, gwaeledd, gorwaeledd

Paltry, a. distadl, gorwael, diober,dirmigus; distal; salw, gwael

Pamper, v. a. pesgi, gorbesgi, mwythuso, gorlenwi, mwythborthi, mwythfeithrin; gwancio, bolera

Pampered, a. mwythog, mwythig, mwythus, mwythlawn

Pampered steed,—pasgfarch

Pampering, s. mwythusiad

Pamphlet, s. llyfran, llyfryn ,

Pamphleteer, s. llyfrenydd, llyfrynwr

Pan, s. bugeilior

Pan, s. padell; pan

A little pun or pannakin —padellan, padellig

Earthen pan,—priddban

Dripping pan,—toddionyr

Brass pan,—presban

Copper pan,—efyddan

Pattypan,—mwythanban

Frying pan,—ffriban

Warming pan,—twymban

Panacea, s. cyfaredd; holliachyr, olliachydd

Panado, s. uwd bara can, baracanuwd

Pancake, s. cremog, cremogen, crempog, cramwyth

Pancratic / Pancratical, a. gordrechus, argampus, gorgampus

Pancreas, s. cyndedyn, cefndedyn

Pandemonium, s. cythreulgor, cethernlys, cythreulblas

Pandect, s. llwyrdraith, llwyrdreithawd

Pandemic, a, perthynol i'r bobl neu y wlad oll, ollberthynol; ollchwaenol

Pander, s. llatai, ceisydd putanod, llotai, putanai, puteinlogwr

Panderism, s. llateiaeth, lloteiaeth

Pandiculation, s. ymystwyriad, ymystyniad

Pandora, s. cyfddonai

Pandurated, a. sylch, sylchedig, rhychog, rhigolus, rhigolog

Pane, s. cwar, pedryn, pedroryn; rhyngsaid

Panegyric, s. arwyrain, molawd, moledd, erwawd, gwawdgan, anerchwawd, arwawd, darfawl, ceinfawl, darfoledd

Panegiric / Panegirical a. arwyreiniol, moliannol, darfoledig, darglodus; gwawdus, arwawdus, erawdus

Panegyrist, s. arwawdydd, darfolydd, arfolur, moliannwr, molydd, arwyreinydd

Panegyrize, v. a. ceinfoli, arfoli, arwawdio

Panel, s. rheithrôl, rheithrestr

Panel, s. rhyngsaid; pedryn

Panel, v. a. rhyngseidio; pedrynu

Pang, s. gloes, gloesboen, pang, gwaew, lloes, gwasgfa, poen; gwewyr

Extreme pang,—diiloes, tragloes
Pangs of death,—gloesion augeu
Pangs of travail,—gweywyr esgor

Severe pang,—taerloes

Pang, v. a. gloesi, gloesio, pangu

Panic, s. dychryn, arswyd, braw, echrys, echryndod

Pannade, s. carlam; carlamiad

Pannage, s. ffrwythau'r goedwig, mês, &c.; mesobr; mesfraint, hawl i fesa

Pannel, s. ystrodyr, pynioreg, sadell, panel, ystarn

Pannier, s. cefngawell, marchgawell, ysporthell, crowyn

Panoply, s. llwyrarfogaeth, ollarfogaeth, llwyrgrudr

Panorama, s. cylcharluniad, cylcharlunfa

Pansophical, a. hollbwyllol, ollbwyllol

Pansophy, s. ollddoethi, ollddoethmeb; hollbwyll, ollbwyll

Pant, v. dyheu, dyheuo, dyheued, neuo; peuo ; dychlamu; hiracthu

Pantaloons, s. llodrau; digrifwas, ysgentyn

Pantamorphic, a. olldumiol, ollddulliol

Pantechnicon, s. hollnwyddfa, nodachfa

_______________________________________________

(x335) (llun 3635)

Panter, s, rhwyd

Pantheon, s. teml yr holl eilundduwiau, geudduwfa

Panther, s. math o lewpard; mannogfil

Pantile, s. cafnbeithynen, pantheithen

Panting, s. neuad, neuant, dyheuad, pae, peuad; chwyfan, dyne

Pander, s. ceidwad y bara; pobydd

Pantofles, s. esgidiau nos, lllopanau

Pantograph, s. ollgraffyr, hollgyflunyr

Pantometer, s. olltfesurydd

Pantomime, s. ymystumiwr, dynwaredydd, mudwageddwr, digrifyn; mudchware, mudwegi, mudwatwariad

Pantry, s. bwydgell

Panurgy, s. hollfedredd, ollfedrusedd

Pap, s. uwd, uwd peilliaid; bywyn; diden, teth, didi, bron.

Papa, s. tad, tada

Papal, s. pabwth, pebyd, pabogaeth.

Papal, a. pabol, pabaidd, pabog

Papaverous, a. pabïog, pabiol; pabiaidd

Paper, s. papyr

Paper, a. o bapyr; tenau

Paper, v. a. papyro

Papermaker, s. papyrydd, papyrwr

Papermill, s. melin bapyr

Papermoney, s. arian papyr, mwnai papyr; ced-ddyl; dyl cyfnewid

Paperstainer, s. papyrliwydd

Papery, a. papyraidd

Paphian, s. putan, puten

Papilio, s. pila, ilir, eilir, cloyn byw

Papilionaceous, a. eilirog, iliraidd

Papilla, s. diden, y ddiden

Papillary, a. didenol, didenog, didenaidd, tethog, tethol

Papish, s. Pabyddiaeth

Papist, s. Pabydd

Papistical, a. Pabyddol, Pabaidd

Papistry, s. Pabyddiaeth

Pappous, a. goflewog:, panog

Pappus, s. goflew, pan

Pappy, a. suddlyd, meddal; llaidd, plydd

Papula, s. pyloryn, gôryn, pwmpl

Papulous, a. pwmplus, pisgyrnol

Par, s. cyfartaledd, cyfnerthedd; cydbwys, cydwerth, cyfrdal

Parable, s. dammeg, cyffelybiaeth, ammeg, adameg

Parabolic / Parabolical, a. dammegawl, cyffelybiaethol

Paracentesis, s. olp, olpiad, camfridiaeth

Parachronism, s. camamseriad, camfrudiaeth

Parachute, s. disgynell

Paraclete, s. dadleuwr, eiriolwr; y dyddanydd

Parade, s. rhodres; coegrodres; balchedd, conedd; arddangosiad; ymddangosfa; camas, rhodfa, rhodle

Paradise, s. paradwys, nefoedd, gwynfa, gwenydfa
Bird of paradise,—iar wynt

Paradisical, a. paradwysol, paradwysaidd, nefolaidd, gwynfaol

Paradox, s. amrydyb, anghyfdyb, amgendyb

Paradoxical, a. anhydyb, anghyfdybus, anghyfdybiol, amrydebol

Paragoge, s. argymeriad

Paragon, s, cynllun perffaith; digymharon,
digyffelybyr, llywy; cyfaill, cydymaith

A paragon of the female sex,—rhianon

Paragram, s. geirdro, mwysair

Paragrammatist, s. geirdroydd, mwysai, myseiriwr

Paragraph, s. gwahanran, gwahanbwnc; dosbarthnod (¶)

Paraleipsis, s. crybwylleb

Parallax, s. amgenedigaeth; sef yr amgeniad rhwng gwir ac ymddangosol le'r haul neu ryw seren

Parallel, s. cyfochriad; cyfatebiad; cyfrediad; tebygiad

Parallel, a. cyfochr, cyfystlys, cyfochrog;
amhafal

Parallel, v. a. cyfochri; cyfateboli

Parallelism, s. cyfochredd, gogyfartaledd

Parallelogram, s. gogyfartalred, gogyfartaledd, gogyfartalrwydd

Paralogism, s. gauresymiad, geuddadledd, twyllreswm, twyllgasgliad

Paralogize, v. a. geuddadlu, gwrthresymu

Paralogy, s. geuddadl, gwrthreswm

Paralysis, s. haint y giau, parlys, gwywhaint

Paralytic, a. claf o'r pariys, parhsol

Paralyze, v. a. marweiddio; merwinio; nem

Paramount, a. goruchel, uchaf, penaf; uchelfalch, godidog
Lord paramount—penarglwydd, goruchdeyrn, goruchlyw, pendawd

Paramour, s. cariadfab, cariad, gordderchwas, gordderch, gordderchwr

Parannymph, s. gwas prïodas; noddur

Parapet, s. canllawfur, gwalcfur, gwalc

Paraphernalia, s. argyfrau, argyffreu, argyfreu; argyfrau gwraig

Paraphrase, s. allair, arallair, alleiriad, amgenair

Paraphrase, v. a. alleirio, amgeneirio

Paraphrast, s. alleiriwr, alleirydd

Paraphrastical, a. alleiriog, amgeneiriol

Paraselene, s. rhithloer, geuloer

Parasite, s. gwenieithwr, truthiwr; bolerwr; truthfolerwr

Parasitical, a. gwenieithgar, truthiol

_______________________________________________

(x336) (llun 3636)

Parasol, s. heulrod; huanlen

Parasynexis, s. anghyfreithgwrdd

Parathesis, s. atddodiad; ymsang mewn ymadrodd

Parboil, s. goferw, lledferw

Parboil, v. a. gorlenwi, lledferwi

Parcel, s. rhan, cyfran; tywysgen, bwrn, bwrnel

Parcel, v. a. rhanu, dyranu, amranu, byrnu, byrnelu

Parceners, s. cydetifeddesau, cydberchenogion tir, &c

Parcenery, s. cydfeddianiad, cydetifeddiad

Parch, v. crasu, deifio, cresu, greidio, golosgi, crasboethi, rhostio, twyro

Parched, a. cras, craslyd, caled, twyr, greidiog; gorsych, crasedig, golosgedig, deifiedig, wedi ei losgi, sech

Parchedness, s. crasrwydd, crasineb, crinedd

Parching, s. crasiad, dargrasiad, twyrad; crinad, greidiad

Parchment, s. crasgroen, ysgrifgroen, memrwn
Roll of parchment,—corn o femrwn

Pard, s. math o lewpard; mannogfil

Pardon, s. maddeuant, maddau, pardwn, cyreifiant, cyraf; trugaredd

Pardon, v. a. maddeu, cyreifio, pardynu, maddau

Pardonable, a. maddeuadwy, maddeuol, dileadwy, cyreifiadwy

Pardoned, a. maddeuedig

Pardoner, s. maddeuwr, pardynwr

Pare, v. didoni, didonenu, digrawenu, pilio; digroeni, diflisgo, ysgio; tocio, lleiâu

Pared, a. didonedig, piliedig, ysgiedig

Paregoric, s. llinarai, esmwythai

Paregoric, a. llinarol, esmwythaol, llonyddol, tynerol

Parenchymatous, a. ysbyngus, ysbyngol, meddal

Parenesis, s. gwiwfawl, gwiwglod; cynghor, ynogiad, annogiad

Parenetic, a. cynghorol, ynogaethol, annogaethol; rhybuddiol

Parent, s. tad, neu fam; rhiant, rhi; achos, aig, gwreiddyn: pl. rhieni, rhiaint
First parent,—cyndad, cynri

Parentage, s. gwelygordd, gwehelyth, bonedd, âch ; tadogaeth, rhianiaeth; cyff

Parental, a. perthynol i rieni, tadol, rhieiniol; tyner

Parenthesis, s. gwahansang, ymsang, rhyngfrawdd; cromfachau ( )

Parenthetic / Parenthetical, a. rhyngfrawddol, gwahansangol

Parenticide, s. lladdiad rhieni; rhileiddiad

Parentless, s. dirieni, diriaint

Parer, s. pilyr; piliwr

Parergy, s. peth disylwedd, disylweddyn, dioberyn

Parget, s. cymrwd, plastr; paent

Parget, v. a. cymrydu, plastro

Pargeter, s. plastrwr, cymrydur

Parhelion, s. rhith-haul, ffughaul

Parietal, a. muriol, paredol

Parietalia, s. creuanesgyrn, clolesgyrn, siolesgyrn, penesgyrn

Parietine, s. murnddarn, darn o wal

Paring / Parings, s. pilionen, crawen, pil, ton, tonen; pilion, ciniach, naddion, creifion; ysbwrial; ysgythrion

Parish, s. plwy, plwyf
Parish Jurisdiction,—plwyfogaefh
To settle in a parish,—plwyfogi, plwyfoli
Parson of the parish,—person y plwyf.

Parishioner, s. plwyfwr, un plwyfog, un plwyfol: pl. plwyfwyr, plwyfogion, plwyfolion

Parisyllabic, a. cyfsilliadol

Paritor, s. rhingyll, gwysiwr

Parity, s. cymeintioli, cymeintiolaeth, cyfartaledd, cyfartalrwydd, cydraddolrwydd, cydraddwch

Park, s. hyddgae; ceufaes, parc

Park, v. a. parcu

Park-keeper, s. parcydd, parcur

Parlance, s. siarad, parliad, com

Parle / Parley, s. cylafaredd, cynnadledd, siarad, parliad, ymddyddan

Parle / Parley, v. cynnadlu, cydymddyddan, cyflafaru, parlio, ymgomio; siarad

Parliament, s. senedd, parlament
Parliament house,—senedd-dŷ, seneddlys

Bill in Parliament,—ceisddeddf yn y senedd, ysgiifraith
Acts of Parliament,—deddfau seneddol

Dissolution of Parliament,—dadgysoddiad y senedd
Prorogation of Parliament,—addoediad y senedd, gohiriad y seiiedd

Parliamentary, a. seneddol, parlamentol

Parliament-man, s. seneddwr, parlamentwr

Parlour, s. palawr; gwestfa, gwestgell

Parlous, a. llymgraff, cyfrwysgall, craff, ystrywgar, cyfrwys; pert, ffel; llym; ysmala, gwagsaw

Parlousness, s. craffder; llymder; pertrwydd

Parmesan, s. caws Parma yn Ital

Parochial, s. plwyfol, plwyfog

Parody, s. gwawdeiriad, trawswawdiad

Parol, a. geiriol, ar air

Parole, s. gair; gwystlair; addewid

Paronomasia, s. argyfenw

Paronomous, a. tebyg o enw, tebystyr, gogyfystyr

Paronychia, s. ewinor; bysbloryn

Paroquet, s. corgrwmbigog, math o barot

Parotid, a. glyfoerol; poerol
Parotid gland,—glyfoeren

_______________________________________________

(x337) (llun 3637)

Parotis, s. glyfoeren

Paroxysm, s. cyrch, chwiwgyrch; chwiw; llewyg, gloes, poethgyrch, gorfrydiant

Parricidal / Parricidious, a. tadleiddiadol

Parricide, s. tadladdiad; tadleiddiad

Parrot, s. crwmbigog, yr aderyn parot

Parry, v. trusio, gwrthdroi; gyrdroi

Parse, v. dosparthdreiglo, geiriau

Parsimonious, a. cynnil, arbedus, anhylad, anhael, llawgaued, crintach, cyrrith

Parsimoniousness / Parsimony, s. crintachrwydd, cynnilwch, cyrrithrwydd, cybyddiaeth, cynnildraul

Parsley, s. perllys

Parsnep, s. panas, moronen, panasen
Wild parsnips,—moron y moch, panas y moch

Parson, s. offeiriad, periglor, gweinidog plwy, glwysog

Parsonage, s. perigloriaeth, glwysogaeth; glwysogfa, periglorfa, offeiriadfa

Part, s. rhan, cyfran, darn, dryll, ysgar, esgar; peth; parth, parthed, parthred; tu, plaid, ochr

Specific part,—rhâl

Middle part,—canolbarth; craidd

Aliquot part,—cydrau: pl. cydrain

Component part,—sill

Elementary part,—slllt

Distinct, or particular part,—gosbarth, gwosbarth
Constituent part,—cysail, rhan gyfansoddol

Two parts,—deubarth
'To take a part,—dysbleidio

Of one part,—unparth

In part,—llug

For the most part,—canmwyaf
On his part,—o ei barthred, o'i barthred

On the part of Owen,—o barthed Owain

Part, v. a. rhanu; gwahanu, parthu, ysgaru, ymwahanu, ymadael, deoli

Partable, a. rhanadwy, parthadwy, darnadwy

Partage, s. rhaniad; ymadawiad; ysgariad

Partake, v. cydranu, cyfranu, cyfranogi, cael rhan

Partaker, s. cyfranog, cyfranogwr, cydranwr

Partaking, s. cyfranogrwydd

Parted, a. de, esgaredig, ysgaredig, han, rhanedig, parthedig

Parterre, s. gwullardd, llysieubarth, gwullbarth, blodeufa

Partial, a. rhanol, parthol, hanerog; arbleidiol, pleidiol, pleidgar, untuol, tueddol, anunion

Partialist, s. pleidgarydd, pleidwr

Partiality, s. meddgarwch, tueddrwydd, pleidgarach, tueddoldeb

Partialize, v. ochri, pleidio, arbleidio; derbyn wyneb; barnwyro

Partially, ad. dueddgar, yn bleidgar; yn rhanol, o ran

Partible, a. rhanadwy, parthadwy

Participant, s. cyfranogwr, cyfranogydd, cyfranawr: pl. cyfranorion, cyfranogion

Participant, a. cyfranog, cyfranol

Participate, v. cyfranogi, rhanu

Participation, s. cyfranogiad, cydraniad, cyfraniad, cyfranogaeth

Participative, a. cyfranogadwy

Participial, a. rhangymeriadol, rhangymerol

Participle, s. rhangymeriad, cyfranai

Particle, s. rhenyn, dernyn, arsill, mymryn, rhonyn, tib, ith, as, tip, timyn, gronyn, yffl, temig, dryllyn; dos, mer, merad, meryn, dafn, defnyn; geiryn
Broken particles,—malurion
Flying particles,—Iluwchion
Particles,—ticynau, ithion, rhwtion, of, tibion
Small particles,—hilion, tipynau, rhonas, sorod, mŵnws

A minute particle,—til

There is not a particle of it,—nid oes hyfflyn o hono; nid oes fymryn o hono

A small particle,—timyn, tipyn

Particoloured, a. amliwiog, brithliwiog, amliw, brithliw

Particular, s. gosbarth, gosben, gwosbarth, rhâl, arbenigrwydd; pwnc, pen, dosben

Particular, a. penodol, hysbysol, enwedig, odiaethol; unigol; neillduol, enwedigol;
priodol, arbenig
Particular kind,—parthryw

In every particular,—yn mhob rhâl

Particularity, s. neillduolrwydd, rhaledd, penodrwydd; unon

Particularize, v. penodi, manwlnodi, neillduoli, dosbenu, gosbarthu, gosbenu

Parting, s. gwahaniad; rhaniad; parthiad, parthawd, deoliad, arwaen, ymadawiad,
dead, de; fforchiad; est, ga, gad, yllt

Partisan, s. pleidiwr, pleidydd, cefnogwr; blaenor câdblaid; math o gethr

Partite, a. parthedig, rhanedig.

Partition, s. rhaniad, dyraniad, dosbarth, esran; canolfur; pared, parwyd

Partition, v. a. parthu, dosbarthu, parwydo

Partitive, a. cyfranedig, cyfranedigol

Partlet, s. crychiar; crychdorch

Partly, ad. mewn rhan, a ran, lled, llug; syrn; glas
Partly to know,—brithadnabod, lledadnabod
Partly to relieve,—brithgoelio, syrn goelio
Partly strong,—symgryf, gogryf
Partly welcome,—glasresaw

Partner, s. cydwr, cyfranogwr, rhanogydd, cyfranog, cyfranawr; cyfaill, cydymaith; cymhar; cydwedd

Partnership, s. cyfranogaeth, cyd-driniaeth

Partridge, s. coriar, petrusen, clugiar

Parts, s. pl. doniau, cynneddfau, teithi; parthau, rhanau

_______________________________________________

(x338) (llun 3638)

_______________________________________________

(x339) (llun 3639)

_______________________________________________

(x340) (llun 3640)

_______________________________________________

(x341) (llun 3641)

_______________________________________________

(x342) (llun 3642)

_______________________________________________

(x343) (llun 3643)

_______________________________________________

(x344) (llun 3644)

_______________________________________________

(x345) (llun 3645)

_______________________________________________

(x346) (llun 3646)

_______________________________________________

(x347) (llun 3647)

_______________________________________________

(x348) (llun 3648)

_______________________________________________

(x349) (llun 3649)

_______________________________________________

(x350) (llun 3650)

_______________________________________________

(x351) (llun 3651)

_______________________________________________

(x352) (llun 3652)

_______________________________________________

(x353) (llun 3653)

_______________________________________________

(x354) (llun 3654)

_______________________________________________

(x355) (llun 3655)

_______________________________________________

(x356) (llun 3656)

_______________________________________________

(x357) (llun 3657)

_______________________________________________

(x358) (llun 3658)

_______________________________________________

(x359) (llun 3659)

_______________________________________________

(x360) (llun 3660)

_______________________________________________

(x361) (llun 3661)

_______________________________________________

(x362) (llun 3662)

_______________________________________________

(x363) (llun 3663)

_______________________________________________

(x364) (llun 3664)

Preparatory, a. parotôol, darparol, darparedigol, darpariadol, arddarparol, arparol, arbodus, arbodol, parodol, darmerthol, armerthol, parotôus; blaenorol, rhagflaenorol, arweiniol

Prepare, s. parotôad, parodiad

Prepare, v. paratôi, parodi, darpar, darparu, darmerthu, armerthu, darbod, arlwyo, cyfarpar, arparu, trefnu; hwylio; cyweirio

Prepared, a. arbodol, parod; arparedig, darparwyd, wedi ei ddarparu

Preparedness, s. darparaeth, arparwch, parotôedd, darmerthedd, arparaeth

Preparer, s. darparydd, darpariedydd, parotôwr, armerthwr

Prepense,. a. rhagfwriadol

Prepollence / Prepollency, s. gorfodedd, goruchafiaeth

Prepollent, a. cryfaf, gorfodol

Preponderance, s. rhagorbwys, darbwys, gorbwys, gorfantol, gorthol

Preponderate, v. a. rhagystyried, gorbwyso, darbwyso, rhagorbwyso, gorfantoli

Preponderation, s. darbwysiad, gorbwysiad

Prepose, v. a. cynosod, rhagddodi, cynseilio

Preposition, s. darddodiad, rhagddodiad, arddodiad, cynddawd, rhagddawd, cynddodiad, rhagair

Prepositive, a. rhagosodol, rhagosodedigol

Prepossess, v. a. rhagfeddiannu, rhagfeddu; rhyfeilio ; niweidio, gogwyddo

Prepossession, s. rhagfeddianniad, rhagfeddiant, cynfeddiant; rhagfarn, rhagdyb

Prepossessor, s. rhagfeddiannydd, cynfeddiannwr, rhagfeddiannwr

Prepositerous, a.gwrthdrefnedig,annhrefnus, chwithig, didrefn, llwyrchwith, annaturiol; afresymol; beius

Prepotency, s. gorfodedd, goruchafiaeth, blaenafiaeth

Prepuce, s. blaengroen

Prerequire, v. a. rhagofyn, cynerchi

Prerequisite, s. cynarch, rhagofyniad, cynraid

Prerequisite, a. rhagofynedig, cynreidiol

Prerogative, s. uchfraint, gorfraint, uchelfraint, rhagorfraint, arfraint, cynfraint; rhagoriaeth

Ancient prerogative,—henfri

Royal prerogative,—breninfraint, teyrnfraint

Presage, s. arwydd, rhagarwydd, argoel, armes, rhagargoel, darmain, rhamanta

Presage, v. a. darogann, rhagfynegi, rhagddangos, darogan, arddarmain

Presagement, s. argoel, rhagarwydd, rhagargoel, awydd, argoel, darmain

Presbyter, s. henaduriad, henuriad, hynefydd, henadur

Presbyterian, a. henaduriol, henadurol

Presbyterians, s. pi.henefyddion,henaduron

Presbytery, s. henadunaeth

Prescience, s. rhagwybodaeth, cynwybodaeth, rhagwel, cynsylw

Prescient, a. rhagwybodus; prophwydol

Prescind, v. a. ysgythru, ffwrdeor; byrâu

Prescribe, v. rhagnodi, penodi; rhagysgrifo; gorchymyn ; cyfarwyddo

Prescript, s. hyfforddeb, cyfarwyddyd; cynllun; rheol, canon

Prescription, s. rhagysgrifen, rhagbenodiad; cyfarwyddiad, cyfarwyddeb, cynghor meddyg; hen feddiant

Presence, s. gŵydd, cynwedd, rhagwydd, rhag, presenoldeb, presen, presenolrwydd
Presence of mind,—parodrwydd meddwl
Presence room,—presengell

Beatic presence,—elwydd
Presence chamber,—presenfa, cyfarchfa

In presence,—ger bron, rhag bron, o flaen, argywydd, gerwydd, cynrych, gerwyneb

Present, a. presenol, cynddrychiol, gwyddfodol, cynrychol, cynrych

To make present.—presenu
Present life or state.—presen, y bywyd hwn

At present.—yn bresenol, yn awr, awrhon, einawr, gweithion, weithion
Present worth.—mywerth

One who is present.—presenwr

For the present.—dros hyn o bryd

These presents,—yr ysgrifau hyn, y presenau hyn

Present, s. anrheg, cyflwyn, cyfarwys, goseb, rhodd, gwoseb

Present, v. a. anrhegu, cyflwyno, rhoi, cyfarwyso; ymddangos; cyfeirio, cynyg

To present a gift,—gosebu. cyflwyno anrheg.

Presentable, a. cyflwynady

Presentaneous, a. parod, diaros, dioed, diatreg, chwai

Presentation, s. cyflwyniad; glwysgyflwyniad

Presentee, s. cyflwynur; anrhegur

Presented, a. cyflwynedig, a gyflwynwyd, wedi ei gyflwvno

Presenter / Presentor, s. anrhegai, cyflwynai

Presential, a. cynddrychiol, cynrychiol

Presentiality, s. presenoldeb, cynrychiaeth

Presentialness, s. cynddrychioldeb

Presentiate, v. a. cynddrychioli, cynrychioli

Presently, ad. yn bresenol, yn ddioed, yn fuan, yn ddianod, yn y man, achwaen, toc

Presentiment, s. cyndybiaelh, cynamcan

Presentment, s. cylwyniad; cŵynlythyr, cwyneb; achwyniad

Preservable, a. cadwadwy, ceidwadwy

Preservation, s. cadwriaeth, cadweidiaeth, gwaredaeth, cadwedigaeth, ceidwadaeth

Preservative, s. rhagfeddyginiaeth; cyfaredd; diogelyr; cadwedydd, rhagnawdd

Preservative, a. cadwadol, ceidwadol

_______________________________________________

(x365) (llun 3665)

_______________________________________________

(x366) (llun 3666)

_______________________________________________

(x367) (llun 3667)

_______________________________________________

(x368) (llun 3668)

_______________________________________________

(x369) (llun 3669)

_______________________________________________

(x370) (llun 3670)

_______________________________________________

(x371) (llun 3671)

_______________________________________________

(x372) (llun 3672)

_______________________________________________

(x373) (llun 3673)

_______________________________________________

(x374) (llun 3674)

_______________________________________________

(x375) (llun 3675)

_______________________________________________

(x376) (llun 3676)

_______________________________________________

(x377) (llun 3677)

Adolygiadau diweddaraf – darreres actualitzacions - latest updates: 2006-10-16

Ble'r wyf i? Yr ych chi'n ymwéld ag un o dudalennau'r Gwefan "CYMRU-CATALONIA"
On sóc? Esteu visitant una pàgina de la Web "CYMRU-CATALONIA" (= Gal·les-Catalunya)
Where am I? You are visiting a page from the "CYMRU-CATALONIA" (= Wales-Catalonia) Website
Weø(r) àm ai? Yuu àa(r) vízïting ø peij fròm dhø "CYMRU-CATALONIA" (= Weilz-Katølóuniø) Wébsait

CATALONIA-CYMRU