A Welsh Grammar - Historical and Comparative. 1913. John Morris-Jones (1864-1929). 2654e Gwefan Cymru-Catalonia.

12-09-2017


0001z Yr Hafan / Home Page

..........2659e Y Fynedfa yn Saesneg / Entrance Page to the English Section

.....................0010e Y Barthlen / Plan of the website

.....................................1274e Cyfeirddalen yr Adran Ramadeg / Grammar Section Main Page

.................................................2414e Y Gyfeirddalen i .... / Contents Page of "A Welsh Grammar" (John Morris Jones 1913)

..................................................................y tudalen hwn / this page

(delw 003) .. ..

Gwefan Cymru-Catalonia La Web de Gal·les i Catalunya Gramadegau Cymraeg A Welsh Grammar - Historical and Comparative John Morris-Jones (1864-1929) 1913 TUDALENNAU 453-477

(delwedd 4666)

.....

2644e Part 1: Pages i-xxvii

2645e Part 2: Pages 1-49 §1- §41

2646e Part 3: Pages 50-99 §41- §75

2647e Part 4: Pages 100-149 §75- §99

2648e Part 5: Pages 150-199 §99- §120

2649e Part 6: Pages 200-249 §120- §148

2650e Part 7: Pages 250-299 §148- §165

2651e Part 8: Pages 300-349 §165- §189

2652e Part 9: Pages 350-399 §189- §209

2653e Part 10: Pages 400-452 §209- §224

2654e Part 11: Pages 453-477 (mynegai / index)

Gweler hefyd / Vegeu també / See also: https://en.wikisource.org/wiki/A_Welsh_Grammar,_Historical_and_Comparative
.....



Gall fod ambell wall yn y testun electronig, er ein bod wedi ei archwilio’n ofalus ddwywaith o leiaf 2006-12-11 / There may be an occasional error in the electronic text, although we have gone through it carefully at least twice 2006-12-11

(delwedd 2585) (tudalen 453)	I. MODERN AND MEDIEVAL WELSH Mn. W. (= Modern Welsh) forms are printed in roman type; Ml. ‘W. (= Middle Welsh) forms in italics. Forms which survived and developed regularly in the Mn. (= Modern) period are given in Mn. (= Modern) spelling; thus for Ml. W. (= Middle Welsh) deveit see under defaid. Italicized forms include those which became obsolete, or are replaced by re-formations in the Mn. (= Modern) period. But some forms, such as llaðoð, are italicized because quoted from Ml. (= Middle Welsh) texts, so that italics do not necessarily imply that a form is not Mn. (= Modern). For pl. (= plural) nouns not included, see the sg. (= singular); for the spv. (= superlative) of adjectives see the pos. (= positive) or cpv. (= comparative); for verbal forms see the 1st sg. pres. ind. (= singular present indicative) or the v.n. (= verbnoun) In cases of irregular flexion all stems are represented in the index. The words ae arranged in the order of the present Welsh alphabet, thus : a b c ch d dd e f ff g ng h i l ll m n o p ph r s t th u w y. Ml. W. (= Middle Welsh) k under c; ð under dd; v and fv under f; under ng; ** (sign which is unreproducible here; = g with a tilde); ** (sign which is unreproducible here; = modified r) under rh. Early Ml. W. (Middle Welsh) t (≡ð) under dd; i (≡ y) under y; u (≡ w) under w ; w (≡ w), here printed vv, under f. The reference is to pages. a ‘ah’ 450 a ‘who’ 48, 56, 277, 284-5, -7, 288 a (aff.) 277, 429 a (interr.) 424-5 a, ac ‘and’ 20, 66, 69, 162, 440-1 â, ag ‘with’ 162, 409-10 â, ag ‘as’ 241, 409, 447 a ‘of’ 401, 409 ab 179, 184 aber 132, 263 Abermaw 59, 61 aberth 363 abostol 93 a-breið 438 acw 38, 401, -4 ach 133, 204, -16 ach (prep.) 401, 410 ach (intj.) 67, 450 achadw 53 a chan 420 achar 132 achas 132, 175, 263 achen 151 achlân 61-2, 434 ach law 410, -9 achles 151, 268 achos 86, 95, 98, 212, 216, 413, 443 achreadwyr 166, 189 achub 86, 96 achubeint 325 achupvy- 328 achwyswn 98, 212 ad- 263 adain 205, 210-2 adan 399-400 adanedd, 77, -9, 210-1 adar 79 adara 383 adaren 218 adaw 381-2, -8 adcorssant 326 adeg 71 adeilad 39, 226, 390, -1, -6 adeiladaf 382 adeiladu 390 adeilaf 382 adeilws 326 adeilwt 113 adenydd 210-2, 216 aderyn 92, 213, -8 adewssynt 328 adfer 320, 332 adferaf 74, 147, 380 adflas 263 adfyd 122 adladd 263 adlais 263 adlam 263 adnabod 353-7 adnabûm 356 adnapo 328 adnebydd 354 adolwg 452 adolwyn 392, 452 adrawð 321 adref 150, 437 adrodd 183, 385, 388 adw-aen, -en 32, 113, 183, 353-6 adwaeniad 354, 356 adwaenost 353, 355, -7 adweini 355 adwyth 144 adyn 122, 151 add- 263 Aðavv 22 addail 263 aðawadoeð 328 addef 133, 263 addewid 232 addfain 132, 263 addfed 115 addfwyn 132, 166, 263 aðoeð 360, -5, -7 addoer 263 addurn 214 addwyn 45 addysg 133 ae (interr.) 424-5 ae ‘whether’ 425, 441-2 aed 35, 329 aeddfed 115 aelwyd 81, 114, 166 ael-yn-ael 62 aer 164 aeron 222 aeth 338, 360, -4, 367 aethnen 150 aethpwyd 327, 338 Aethwy 107, 114 af 74, 359-61, 364-7 ____________________________
(delwedd 2586) (tudalen 454)	afiaith 33, -4 aflan 264 afles 125, 264 afon 203 225 avory 437 afrad 264 afraid 264 afryw 264 ag 69 ag ‘of’ 409 agalen 187 agarw 132, 263 agatfydd 440 agattoeð 440 ager 131, 151 agerw 53 agor 151, 388 agoraf 380 agori 388 agoriad 151 agoryd388 agos 245, 434 agwrdd 240 agwyðawr 97, 179, 189 angall 64 angau 64, 170 angel 23, 91, 168, 215 angen 64, 70, 151, 170 angerdd 131, 151, 168 angharad 16 angharedig 264 anghenus 64, 187 angheuod 207 angheuol 169, 187 anghred 63 angladd 268 aho 360, 366 ai (interr.) 424-425 ai ‘whether’ 441 aifft 117 ail 90, 154, 258-9 Aifft 117 ais 139, 219 alarch 91, 196, 216, 225 alaw 196 Albanwr 208 Albanyeit 93 all- 263 allan 70, 434 allfro 153, 263 allt 167, 188 alltrawon 108 alltud 185, 228, 263 allwedd 150, 160, 189 allwydd 151 am 89, 398-400 am- 263 amaeth 3 amarch 64 amau, see ameu ambell 262, 312 amcan 160, 264 amcana 322 amkaneu 73 amkawð 142, 264, 378 amdan 399, 420 amdanaf 399-400 amdanan 399 amdo 113, 165, 263 amddifad 16 amddiffyn 111-1, 263 ameu 70, 264, 387 amgen 243, 250 amgenach 250 amgorn 263 amgyffred 265 amgylch 58, 263, 413 Amhadawc 184 amharod 264 amherawdr 16 amherodres 224 amheuthun 65, 397 Amhredudd 184 aml 262, 312 amlaw 419 amliwiog 264 amlwg 240 am na 449 amnaid 136, 160 amraint 264 amranneu 170 amrant 151, 198, 216 amrosgo 141 amryw 112, 262, 264, 303 amrywiaeth 226 amrywio 120 amserach 251 amuc 70, 338, 371 amwc 70, 371 amws 196-7 amwyn 371, 392 amwys 70 amwyth 371amyd 264 amygaf 338, 371 amynedd 136, 188, 226 an ‘our’ 274-5, 281 an- (neg.) 264 anad 411-2 anadreð 25 anaml 58 an-aml 264 anawdd 58, 63-64 anaws 247 andaw 104, 160 andawaf 381 andwyo 106, 160 aneirð 64 anfad 149, 264 anfon 154, 269, 385, 388anvonassit 328 anvonet 327 anfonheddig 264 anfwyn 264 anffurvaw 23 an-hawdd 58, 247, 264 anhawsaf 270 anheddu 188 anhrefn 63 anhrugarog 264 anhydyn 241 anhyfryd 269 anian 269 anifail 209 anlan 264 anllad 149 anllygredig 181, 264 anmyneð 136, 268 annat 411-2 annedwydd 264 annedd 78, 269 anner 151 annerch 269 annoeth 171 annog, -os 394 annwfn 160, 180 annwyd 45 annwyl 45, 71, 160, -4 annyn, 151 annyoðeivyawdyr 256 anodd 94, 247 anoddun 13, 126 anoethach 439 anoew 64 anos 247 anrhaith 63, 187, 218, 269 anrheg 93, 149, 210, 269 anrhegaint 325 ansawdd, -odd 94 ânt 67, 359 anudon 98 anwariaid 238, 270 anwedig 187, 202 anwir 264 ap 184 apêl 50 ar 88, 398, 400 ar (dem.) 298-9 ar- 89, 124, 190, 264 aradr 126, 166 araith 34, 79, 127, 387 arall 300-1, 304-5 araul 63 archaf 79 archen 161 archfa 146 archoll 156, 264, 266 ar draws 419 ardreth 264 arddaf 153-4, 393 arddelw 51, 388 ardderchet 22 ardderchogrwydd 118 artuad 327 arddwrn 227 aredig 393 areithio 387 aren 168, 220 arf 198, 216, 218 arfaethu 386 arfer 320 arveroð 325 arfod 236 arfog 256 arfogaf 383 arfogi 388 arfordir 264 ar frys 438 ar fyr 438 arffedog 226, 333 argae 264 arglwydd 45, 186, 202 arglwyddes 224 arglwyddiaeth 230 arglwyddiaidd 256 ar gyfair 418 ar gyfyl 419 ____________________________
(delwedd 2587) (tudalen 455)	argyweða 333 ar hir 438 arhoaf 180, 343, 382 arhoes 325 arhosaf 343, 382 arhosodd 64 archwaeddont 176 ar hyd 415 ar hynt 438 arian 93, 129, 167, 169, 197, 221, -5 ariangar 257 ar iawn 438 ar led 438 arlwy 44, 387 ariwydd 186 ar led 438 ar llwrw 414-5 armerth 264 arnad 398 arnabunt 398-400 arnaf 398-400 arnal 398 arnan 399 arnaw 188, 398 arnei 98, l88, 398 ff. arnodd 399 arnunt 13, 398 ff. aro 343, 452 arofun 13, 154, 266-7 aroglau 146, 199 ar ol 417 aros 64, 78, 343, 391 arswydo 387 artaith 264 arth 81, 146, 149 aruthr 434 ar waeth 438 arwain 86, 152, 392 arweðaf 392 arweðud 336 arweiniaf 392 arwestr 140 arwydd 45, 80, 122 arwyddocâ 322 ar y cyntaf 439 arynaig 115 asen 139, 217 asen ' she-ass' 224 asgell 226 asgloff 263 asgwrn 87, 91, 138, 140, 196, 227 asseu 107-8, 114 assw 28, 107-8, 113 astrus 138 aswy 107-8, 113, 140, 156 asyn 197, 224 at 66, 398-400 atad 398 ataf 399, 400 atai 398 atal 186 atbawr 183 atcoraf 159 ateb 30, 70-1, 182, 263, 377, 385-6 atebaf 377 atebud 324 atgas 183, 263 atgno 263 atnewyðwys 183 atsein 184 attan 399 atwaen, -en, see adw- atweinat 357 athech 132, 175 athoe 338, 360, -5, 367 athra-on, -won 40 athrawiaeth 226 athrawon 108, 118, 201, 211 athrist 58, 150, 175, 263 athro 94, 108, 211 athrugar 150, 264 aur 69, 106, 221, 225 awch 'your' 274-275, 281 awdr 233 awdur 105, 118, 208, 233 awdurdod 226 autyl 17 awn 36 awr 95, 118, 199 awydd 45, -7, 104, 118 awyr 45, -7 ba 289-90 baban 207, 222 bach 156, 236 bachgen 224 bachgennes 224 bad 198 baedd 114 bai 157 baich 118 baidd 322 Balchnoe 107 balch 237 ban 'high' 236 ban 290, 445 Bangor 23, 225 baniar 203 banu 28, 108, 113 bara 225 barcut 222, -5 bardd 66, 103, 167, 195 barddoni 232 barddoniaidd 256 barf 17, 18, 167, 227 barvawt 397 barfwyn 21 baru 157, 227 barn (v.) 320. -2 barna 322 barrug 113 barus 158 barwn 208 bath 163, 228 baw 69, 104, 157, 221 bawaf 251 bawd 69, 163 bawdd 321 bawhet 242, 251 bawn 347-50 bechan 120, 156, 241 bedyddio 27 bedyddir 40 bedd 22, 199, 203 beichiau 18 beiddgar 256-7 beiïd 341 beirdd 90, 117, 195 beirn 320 beirv 369 bendigedig 54, 396 Bendigeidfran 57, 179 bendigus 326 bendith 160, 186, 189 benthyg 159 benyw 108, 112, 222-3 berw 53 berwch 40 berwi 80, 128, 387 beth? 290, 294 beth (adv.) 311, 434 beudai 197 beudy 106 Beuno 108 beunoeth 436 beunydd 436 bi, bid 346-50 bilaen 208 bint 329, 339, 348-350 biw, bu 130, 197 blaen, -af 250, 418 blaenllym 252 blaidd 199, 209 blawd ' flour' 77, 148 blawt 76 Blegywryt 180 blew 104, 157, 213 blif 180 blinder 204, 226 blino 387 blith 76, 148 blith draphlith 24, 62 blodeuyn 215, 222 bloesg 69 blota 383, 394 blotai 232, 383 blwng 238 blwydd 206, 238 blwyddyn 205, 212, -4, 220, -6, 227 blynedd 166, 205 blynyddoedd 187, 199, 204-5 blys 147 bo 347-50 bob ail 260 bob ddau 260 bob gannwr 260 bod = bob 308 bod 83, 90, 348, 350, 391, -5 bod Feirig 72 bodlon 160, 185, 257 Bodorgan 179 bodwrog 179 boddfa 231 boiwst 71 boly 177-8 bôn 89, 157, 166 27, 154 ____________________________
(delwedd 2588) (tudalen 456)	bonedd 64, 166, 221-2 boneddigaidd 64 boneddigion 236 bonheddig 63-4, 187, 257 bônt 67, 347 bord 228 bore 8, 33, 71, 100, 163, -4 boreeu 199 Botffordd 184 bradas 325 bradw 53 bradychaf, -u 383 braenu 148, 165 braf 180 brag 147 braich 18, 229 braidd 436 braint 163, 229 braisg 117 braith 90, 241 brân 196, 225 branos 215 brat 72, 199 brathu 144 brau 155 brawd ‘brother' 75, 128, 189, 209-10 brawd 'judgement' 94, 157, 199, 210 brawdmaeth 59 bre 86, 163 brer 180 breichiau 18 breinia 322 brenhines 199, 224, 233 brenhinoedd 64, 114 brenin 15, 63-5, 163, 170, 171, 205, 227, 233 breniniaethau 64 bresych 222 breuan 88, 105 breuant 95, 158 breuddwyd 132 breyr 35 bri 165 briallu 216, 222 brig 157, 227 briger 158 brith 90, 146, 157, 175, 241 brithottor 324 brithred 232 Brithwyr 6 briw 42, 69 briuhaud 323 bro 85, 147, 163, 178, 203 broder 49, 75, -9, 94, 194, 209; -yr 216 brodiau 199, 210 brodorion 75, -9, 209 bron 136, 218, (adv.) 419 bronfraith 225 bronn, see bron brwd 84, 239 brwnt 238 brwydr 69 brwyn 43 brwynog 233 brych 146, 151, 157, 239 Brychan 165 Brycheiniog 92 Brydein 4 bryn 14, 226, -7 bryncyn 221 Bryngwyn 59 Brython 5, 175 Brythoneg 4 bu, see biw bu (v.) 105, 347, 350 buan 83, -8, 110, 245 buarth 109 buassynt 328 buchedd 226 buches 231 budr 18, 157, 234, 242 budrog 226 budron 41 buel 349 buelin 227, 333 bugail 103, 205, 212 bugeiles 39 bûm 36, 67, 347, 350 bun 221 bustach 91, 196 bustl 140 buwch 69, 210 bwbach 207, 226 bwch 133 bwch gafr 225 bwlan 207 bwlch 238 bwrdd 226, -8 bwrw 145, 157, 178, 387 bwth 207 bwthyn 207, -14 bwy 289 bwyall 100 bwyd 157, 225 bwydaf 383 bwydo 383, -7 bwyf 347, 350 bwystfil 209 bwyta 384-5 bwyta 'eats' 321 bwytâf 384 bwyty 321 by 289-90 bychan 156, 234, 241, 245 bychydic 311-2 byd 83, 204, 227 bydysawd 94 bydd 83, 346, 350 byddaf 335, 346, 350, 380 byddaint 325 biðan 324 byddar 234, -7, 256 byðhawt 323, 346, 348, 350 byðif 346 byddin 227 byðinawr 210 bynnag 293-4 byrr 87, 129, 156, 239 byrrach 70 byth 435 bytho 347-50 byw 69, 83, 110, 112, 120, 130, 394-5 bywied (eqtv.). 395 bywiog 120 bywyd 72, 120, 232 cabl 186 cad 198, 227 cad (vb.) 327, 344 cadair 8, 166, 199 cadarn 91, 149, 234 cadarnhaf 384 cadau 104 cadeirfardd 56 cadeiriol 20 cadernid 232 Cadfan 189 cadfarch 261 cadr 160, 185, 234 cadw 52-3, 387-8 cadwaf 319, 381 Cadwallon 88 cadwn 40 cadvid (v.n.) 391 cadwyn 45-6 cadd 342, -4 cae 69, 165 caead 72, 116-7 caeênt 341 cael 344, 389 caem 69 caentach 389 caer 203, 210, -6 Caer Dyf 91, 177 caeriwrch 157 Kaerllion 165 caeth 90, 125, 175, 237 caethion 215 caethiwed 226 caf 344-5 cafas 325, 337 cafn 156 kafreiht 16 caff-ael, -el 157, 344, 389 caffaf 323 caffat 327, 344 caho 344 caiff 323, 344 cain 115 cainc 117, 158, 170, 200, 210, 216, -8 cais (v.) 321-2 Calan 30, 71, 221, 225 calch 17, 18, 225 caled 126, 235, 242 caledi 231 kallonneu 73 calon 25, 30, 66, 71-2 call 236 callawr 167 callestr 137 cam ' step' 157, 169, 202, 214 cam (adj ) 66, 168, 262 camel 209 camfa 179, 231 camlyeu 119, 202 camre 33, 214 ____________________________
(delwedd 2589) (tudalen 457)	can, see cann cân 68 can (vb.) 320, 372 canaf 48, 372 cana-on, -won 40, 118, 211 canasant 30 candryll 112, 122 caneint 325 caneitio 184 canfed 259, -60 canfod 351-2 canfu 351 canfûm 356 canfyddaf 351-3 canhator 324 canhebrwng 264 canhoeð 352 canhorthwy 16, 163, 264 canhwi 328 canhwyllau 187 canhwyllbren 203, 228, -9, 270 caniad 30, 48, 226 caniadau 54 caniatáu 70 canlyn 264 canllaw 94, 264 canmwy 259 cann 68, 168 cann 'with' 65, 405 kann 'since' 443 cannaid 256 cannli- 190, 264 cannoedd 70, 258 cannu 31, 66, 71, 168 cannwyf 352 cannwyll 45-6, 182, 187, 199 can och 451 canodd 372 canon 218 canpunt 60 canpwyt 328, 338 cans 55-6, 443 cant ‘100’ 66, 77, 123, 127, 169, 204 cant 'sang' 67, 326, 337, 372 cânt 67, 344 cantor 30, 301, 233 cantores 233 cantref 30 canu 30, 31, 66, 71, 122, 386 kany(t) 443 canys 55-6, 443 cap 199 car, see carr câr 68, 209, 216 car (vb.) 317, 320, 339 Caradog 189 caradwy 319 caraf 127, 317-9 carai 100, 335 carasai 336 karassam 336 carawr 324 carbunck 20 cardota 383, 394 carech 336 caredig 252, 319, 396 caregos 215 carem 336 cares 224 Carfan 165 karhei 336 karher 339 karhont 189, 339 cariad 93, 208, 223-6, 232 carit 113, 324 carn 80 Carnedd Ddafydd 225-6 caro 98, 339 carodd 337 carp 199 carr 68, 79, 137 carrai 87, 165 carreg 20, 137, 197 carr yr ên 136 cartref 184, 228 caru 105, 319 caruaidd 256 carw 80, 196 carwn 333 karwy 98, 339 carwyf 339 cas 127, 214, 236 caseion 214 cashâdd 342 cast 67 castoll 91, 1961 216, 226 caswir 262 Cateyrn 182 catrawd 94 catwyf 328 cath 133, 207, 222 cathil 17 cathl 150 catholig 53 cau 36, 69, 386 caul 69 cawad 38, 83, 126 cawd 327, 344 cawdd 127 cawell 226 cawg 118 Cawlwyd 114 cawn 'stalks' 213, -8 cawod 28, 38 cawr 85, 105, 191, 202, 210, -6 cawsant 344 cawssoeð 328, 344 cayu 36 cebyðyaeth 16 cedwis 325 kedwy 45 cedywch 323 cefais 344 kevel 447 cefn 18, 164 cefnder(w) 109, 216, 224 cefnderweð 114 keffy 344 ceffyl 197, 199 cegin 92, 128, 227, 233 ceidwad 41, 93, 233 ceifn 102, 109, 209 ceigheu 170 ceiliagwydd 97, 225 ceiliog 97, 199, 225 keimat 169 ceiniad 208 ceiniog 39, 115 keint, -um 327, 337, 372 ceir 'cars' 117 ceir (v.) 117, 344 ceirch 115 ceisio 387 ce(i)thiwa 322 keithiwet 93 cêl 333 celaf 79 celain 210-2, 215 celfydd 148, 240 celfyddyd 213 celwrn 125 celwydd 47, 153 celwyddog 89 Kelynnawc 54 cellt 149 kemerrws 326, 372 cenadwri 226 cenau 106, 108, 211 cenedl 63-4, 87, 185, 226 cenedlaethau 17, 64, 65 kenedloeð 17, 64 cenfigen 16 kenhadeu 63, l88, 199 cenhedloedd 63, 187 kenhittor 324 kenhyn 406 ceni 319 cemif 319 cennad 188, 222 kennadeu 63 kennhyadu 38 cennyw 352 cenwch 93 ceny 319 ker 410 ceraint 209, 216 cerais 336 cerdd 196, 203 cerð (v.) 322 cerdda 321, -2, -9 kerðawð 325 cerdded 390, -6 cerðws 326 ceri 112 ceri (impf.) 334 cerid 335, -9 ceriff 323 cerir 316-7 cerit 324 cern 87, 136 cerrig 110-1 certh 236 cerwch 323, 333 cerwyn 46 cerydd 92 cesair 177 ket 446 ketymdeith 16 ceulo 95, 115, 165, 387 ceunant 115 ceuntost 327, 372 couri 106, 202 cewri 106, 203, 210 keyrydd 35, 93, 203, -10 ci 76, 96, 128, 156, 219, 224 ____________________________
(delwedd 2590) (tudalen 458)	cib 96 cica 383 cicai 227 cig 221, -5, -7 ciglef 371 cigleu 104, 338, 371-2 cil 39, 76, 227, 419 cilia 322 ciliaf 39 cilyassant 326 cilydd 111-2, 169, 306 cini-o, -aw 94, 99, 229 cist 227 ciwdod 42, 188-9, 194 ciwed 42, 188, 194, 231 claddedigaeth 226 claddu 156 claðws 326 claear 100 claer 100, 191, 385 claerwyn 237, 241, 252, 270 claf 234 clafdyeu 197 clai 225 clais 156, 266 clarcod 207 clas 327 cledion 54, 235 cledd 156 cleddau 109, 217 cleddyf 109, 156, 177, 217, 264 cleðyvawr 210 cleddyfod 177 226, 230 clefyd 199 clêr 226 clindarddach 389 clo 108, 113 cloch 215 clod 80, 89, 329 clodfawr 252 cloff 67, 263 : clog 66 clonnau 54 clorian 229 clud 227 clun 227 clust 23, 80, 139 198 clustog 226, 233 Clustyblaidd 59 cluttawd 323 clwyd 43 clybod 371-2 clybu 371 clyd 76, 791, 239 Clynnog 54 clyw 102, -7, 112, 120 clywaf 107, 315, 371-2 clywch 341 clywed 17, 28, 120, 371 klywi 324 clywn 341 clywspwyt 328, 371 clywssont 326 clywysbwyt 371 cnawd 17 cnawdol 72 cneua 383 cneuen 213 cnewyll 105 cnoc 66 cnyw 108 coch 67, 234-5 cocha 322 cod 227 codaf 382 codes 325 codi 382 codo 328 coed 31, 32, 98 coeden 219 coedydd 203 coegddall 97 coeg-yn, -en 224, 228, -9 coel 182, 221 coelcerth 59 coel grefydd 57 coes 176, 228 Coetmor 94, 183, 208 cof 265 19 cofiwn 42 coffa, -u, -af 384 cog 225 côl 180 coloven, 17 colofn 90, 180, 227 colomen 207, 222 colyn 25, 71-2, 177 coll 136, 216 coll 'loss' 264 collassam 326 collassynt 328 colled 326, 231 colled (v.) 327 collen 213, -6, 226 colles 325 confessorieit 208 Conwy 44, 87 conyn 213 côr 159 Corannyeit 208 cored 159 corff 23, 24, 87, 167 corn 87 Corneu 107, 114 Cornwy 107 corr 87, 137 corrach 207, 229 corsen 219 corun 120 cosb 67, 87, 142 cosba 322 cosbaf 380 cosbedigaeth 226 côt 66 crach 144, 156 crafangk 20 crafu 143, 156 crafwr 233 craff 143, 156, 236 cragen 197, 214 craidd 145, 157 craig 137, 216 craith 127 cramwyth 137 crane 207 crasu 137 creadigol 20 creadur 208, 232 creas 325 cred 221 credadun 13, 122, 220, 397 credadwy 396 credaf 133, 319 cred-doe 113, 328 crediniol 55, 220 credu 386 crefydd 229 cregin 111 creifion 222 creto 113 crettoch 329 creulyd 240, 257 crib 158, 227, -9 cribin 227, 233 cristion 214 crochanaid 226 croen 31, 165, 196 croes 196 croesawu 388 crogen 137, 197, 214 cromlech 120 cronfferf 241 cronni 95, 388 croth 67 croyw 32 crud 13, 14 crug 83 crwm 239 crwnn 90, 159 crwth 151 crwydr 214 crwydrad 41, 396 crwydredig 396 crwydro 183 crwydryn 213 crych 144, 239 cryd 13, 14 crydd 49, 125, 200, 233 cryddionach 215 cryf 239 cryfdwr 226, 231 cryfhâf 384 cryg 110, 156, 239 cryman 221 cryndod 226, 231 crynfa 231 crynho-af -i 384 cu 179, 236, 265 cudd 103 cuddygl 96, 177 cul 234 cun 221 cun (adj.) 236 cur 227 curo 387 cusan 230, 392 cw, cwd, cwð 291, 294 cwbl 18, 186, 262, 309 -10 cwch 207 cwd 227 kweirywyt 54 cwhwfan 159 cŵl 125 cwm 168 cwmwd 88 cwmwl 88 cŵn 75, 88, 219 cwningen 213, -7 cwpan 229 cwrr 210, 410 cwrw 148, 225 cwrwgl 165 ____________________________
(delwedd 2591) (tudalen 459)	cwsg 396 cwyd 382 cuitin 324 cwymp 43, 69 cwyn 43, 44, 69, 156 cwyn ‘supper' 99 cwynfan 389 kuynhivv 319 cwyno 44, 89, 389 cwynofain 389 cvinovvant 389 cwyr 45, 99 cwys 127 cy- 244, 265 cybydd 88, 96, 115, 161 cybyddiaeth16 cychwyn 46, 86, 141 cyd (eqtv.) 348 cyd (conj.) 279, 446 cyd-264 cyd gynulliad 57 cydnabod 355 cydnabyddaf 355 cydnabyddiaeth 57 cydwybod 264 cydymaith 16, 220 cyfa 181 cyfair, cyfer 33, 418 cyfanheddu 188 cyfar 265 cyfarfod, -fu 353 cyfarws 113 cyfeddach 389, 394, -6 cyfeillach 336, 230 kyfeillt 167 cyfeiriad 418 kyveryw 353 cyf-iawn, -ion 94 cyfieith-io, -u 387 cyflawn 125, 244, 265 cyflea 322 cyfled 248, 251 cyfliw 243, 351, 265 cyflog 229 cyflogi 388 cyflym 265 cyfnesaf 149 cyfnewidial 392 cyfnither(w) 207, 224 cyfodaf 319, 382 cyfoed 252 cyfoedion 238 cyfoeth 28 cyfoethog 21, 252 cyfoethogion 238 cyfr- 190, 265 cyfraith 148 cyfran 16, 125, 265 cyfred 252 cyfref 252 cyfrgain 265 cyfrgoll 265 cyfrgolla 322 cyfri 180 cyfrinach 230 cyfrwng 403, 420 cyfrwys 47, 265 cyfryw 12, 252, 262, 303-4 cyfurdd 251, 265 cyfuwch 249 cyfyd 238 cyfyng 110 cyfyl 159, 419 cyfyrder(w) 223 cyff 24, 67, 175 cyffaith 34 cyffelyb 91, 241 cyffredin 183, 265 cyffroi 36 cyffylog 233 cyngaws 106 cynghanodd 226, 265 cyngheussaeth 106 cynghorion 65 cynghrair 229 cyngor 65, 226 Cyngreawdyr 166, 168 cyhafal 265 cyhoedd 14, 51, 98 cyhuddo 141, 265 cyhyd 51, 248 cylch 413-4 cylchyna 321 cyll 213, -6 cyll (v.) 68, 320 cyllell 91, 167, 196 cyllyll 112 cymaint 169, 249, 251 cymanfa 226 cymar 64, 210, 233 cymdeithas 39 cymedrawl 187 cymer 320, 332, 339 cymeraf 79, 281, 372-3, 380 cymered 329 cymerwn 335 cymersant 326 cymerth 87, 327, 372-3 kymerwys 337 cymerwn 189 cymharu 64 cymhedrawl 187 cymhellodd 187, 325 cymod 265 kymoneð 252 Cymraeg 4, 34-5, 50, 70, 226, 231 Cymraes 85, 224, 231 Cymro 85, 168, 196 Cymru 13, 221, 225 Cymry 4, 13, 196 cymryd 79, 151, 372-3, 391 cymydog 226 cymydoges 233 cymynnaf 86 kymyrth 24, 87, 326, 373-3 cymysg 241, 265 cymysgu 142 cyn 'as' 87, 181, 243-5, 447 cyn (prep.) 412 cyn (conj.) 446 cŷn 91, 103, 201 cynafon 211 cynawan, -on 38, 211 Cyndaf 161 cyndyn 237, 241 cynddail 265 cynddaredd 261 cynddelw 265 cynddrwg 244, -6 cyneddfau 187 cynefin 30 cyn faer 265 Cynfelyn 261 cynfigen 16 cynffon 246 cynhadledd 226 cynhaeaf 116-7, 265 cynhaliaeth 187 cynhaliwyd 63 kynhellis 187, 325 cynhesu 169 cynhorthwy 16 cynhyrchol 187 cyn i 421 cyni 168 Cynlas 181 cynllwst 139 cynna 246 cynnal 16, 58 cynnail 320 cynnar 115, 245, 256 cynne, -eu 168 cynnes 63 cynnh- 265 kynnic 387 kynnigywyt 328 cynnud 168 cynnull 113 kynnullyð 319 cynnwrf 265 cynnyrch 127 cynos 88, 215 cynt 245, 435 cyntaf 16, 21, 137, 170, 258-9 cyntaid 265 cyntedd 78, 170 cyntefig109 cynulleidfa 236 cynuta 383 cynutai 232, 383 kyny(t) 446 cynydda 322 cynysgaeddu 176 cyraeddadwy 396 cyrch (vb.) 321 cyrchfa 231 cyrchwys 326 cyrraedd 410 cyrraidd 320 kyscwyt (v.n.) 390 cysefin 137, 257 cyygadur 208 cysgaf 329 cysgod 141 cysgu 185 cysseð 137 cystal 137, -9, 140, 246, 265 cystlwn 205 cystrawen 104 cysur 201, -8 cyttuun 36 ____________________________
(delwedd 2592) (tudalen 460)	cytûn 36, 50, 119, 264 cythraul 208 cyw108, 112, 223 cywain 392 cyceðei 392 cywion 106 cywir 87, 110, 265 cywiro 385 cywreindab 230 cywydd 36 ’ch 276-81 chwaer 29, 102, 135, 189, 206, 212 chwaerfaeth 59 chwaethach 29, 439 chwaff 67 chwaith 435, -9 chwalu 141, 159 chwaneg 29 chwannen 83, 153, 213 chwant 29, 221 chwar-ae, -e 29, 32, 33, 100 chwardd 84, 320 chwarddaf 393 chwarter 260 chwe 16s, 175 chwech 88, 135, 142, 155, 191 chwechach 249 chwechau 258 chweched 29, 259 chwedl 29, 141, 185, 229 Chwefrol 94, 160, 225 chweg 236, 249 chwegr, -wn 135, 166, 224 chweinllyd 257 chweirð 320 chwennych 322, 383 chwenychaf 29, 30, 142, 383 chwenychu 383 chwerthin 84, 393 chwerw 29, 53, 234 chwerwder 52 chwerwi 387 chwi 29, 135, 271, 273, 280 chwiban 230 chwibanat 390 chwidr 141 chwiliach 389: chwiltath 394 chwinrwth 240 chwioredd 101, 206 chwith 29, 141, 156 chwithau 272-4 chwychwi 271-3 chwŷd 153 chwydu 143 chŵydd 43 chwydda 322 chwynn 143, 222 chwyrn 43, 87, 146, 149, 239 chwyrnu 44 chwŷs 135 chwŷth 43 chwythaf 29, 44, 144 chwythat 29 d’ 56, 274 da 81, 163, 178, 236, 246, 436, 451 dabre 363, -6, -8 dacw 404, 440 dad- 266 da di 451 dad-i-dad 62 dadleu 17 dadlwytho 266 da (d)da 254-5 , daear 100, 116-7, 147 daed (eqtv.) 246 daed = da yd 32, 408 daeerin 257 daeoni 165 daer 100 daerawl 100 daeth 364 daewch 408 dafad 129, 196 dafn 203, 218 dagrau 74, 104, 200, 210-2, -4, 215, - dagreuoeð 215 dahet 242, 246 daint (sg.) 203, 205, 210, -7 dal, -a, -y 66, 68, 177, 329, 387 dalen 214, 218-9 daliaf 167 daliwyd 327 dalpwyt 328 dall 149, l52, 234, -5, -7 dallt 101, 119 dam- 266 damsang 266 damuna 322 damunet 266 damwain 229, 266 dan 69, 399-400 danai 398 danfon 154, 269 dangos 188, 269, 385, -8 danheddog 187 dannoedd 100, 113 danodd 399 dant 77, 79, 203, 217 danwared 84, 390 dâr 203, 210, 226 dar- 266 darbod 267, 374 darfod 147, 266, 351-2 darfodedig 351 darfodedigaeth 147, 226 darfu 351 darvuan 324, 351 darfyddaf 351-2 darffo 351 darllain 382, 392 darllaw 94 darlleaf 382 darllenaf 382 darmerth 267 darn 79, 149 daroeð 352 darogan 73 darostwng 266 darpar 267, 374 darparan 323 darparedig 396 darstain 267, 380 datgan 266 datgeiniad 233 datsein 184 dathoeð 363, -5 dau 106, -8 dau cannoen 270 daw 210 daw (v.) 99, 362, 364, -8 dawn 82 dawr 373-4 daywch 32, 408 deall 101, 119 dealltwriaeth 63 deau 63; see deh- dechrau 117, 387 dechreuawð 325 dechreuis 325 dechreuspwyt 328 dechreussant 326 dechreuwys 327 dedryd 185 dedwydd 46, 153, 189, 266 deddf 166, 227 deðyw 363-5 defaid 8, 196 defni 203, 388 defnydd 109 defnytadoet 328 defnyn 214, -7, 229 deg 129, 161 degau 258 degfed 259 degle 371-3 dêng 67 dehau 63, 72, 142, 225 deheuig 257 deifio 131 deigr 90, 166, 200, 210-2, -5, 218 deigryn 214, -8 deil 117, 319, 322, -9 deilen 39, 213, 218, -9 deincryd 185 deiryd 375 dêl 68, 363, -5, -6 delir 71 delit (aor.) 327 del-li (v.n.) 388 delw 51-3 delwyf 363, -5 delych 339 delyessit 326 dengar 256-7 dengys 111 dernynnach 215 derw 53, 221, -4, 225 dcrwen 226 derwgoed 52 derwin 257 derwydd 224 deryw, -w 352, 375 destl 140 deuaf 99, 359, 362-9 deubi 362, -4, -8 deubwys 60 deucant 195 deudroed 35 deueint 325 deuent 329 deuhont 363, -6 deun 119 deunaw 94, 258 deunydd 109 deuoedd 258 deuparth 260 deupen 195 deupo 363, -6 deurudd 194 deuth 363, -8 deuthan 324 deuthpwyd 327 deutimm 363 deuwell 259 deuwr 194 dïau 'days', see dieu diawl 28, 37, 153, l67, 220 diben 265 diboen 265 dibrin 265 dibyn 111 dicter 183 dichell 266 dichlais 266 dichlyn 266 dichon 321, 374 dichyn 321, 374 didad 58 didol 186, 265-6 didoli 144 didreftadu 61 didrist 265 dewin 227, 233 dewindabaeth 230 dewissach 251 dewissawð 325 dewr 69 di 'thou' 48, 280 di- 265 diagyr 64 diagk 20 dïail 320 dial (vb.) 320 dialawr 324 dialgar 256 diarhebion 64 diasbad 142 diaabedain 389 dïau 'truly' 187 ____________________________
(delwedd 2593) (tudalen 461)	diddanu 386 diðarbot 373-4 diddawr 373 diðordep 374 diddorol 374 didduw 265 dienghis 325 diengyt 391 dielwha 321 dieu 152, 215, 220 difancoll 185 divanw 53 diferyn 213 difetha 384 difethaaf 384 Difiau 59-60, 115 di frawd 58 difri 180 diffaith 34, 387 diffeithio 387 differaf 372-3 differth 327, 372 differwys 372 diffryt 372, 391 diffuis 23 diffyg 266 diffygio 386 diffygywys 326 diffyrth 326, 372-3 dig 236 digelk 20 digofaint 389 digon 375, 435 digones 375 digonhom 329 digoni 375 digwyddodd 376 dihafal 21 dihangei 187 dihangol 63, 187 dihareb 64 diheu 'days' 187 diheu (adj.) 187 dihysbydd 142 dileër 341 dileu 36, 118 dilit 39 dilyn 111, 391 dilynaf 391 dilyssa 322 dilyw 107 dillados 215 dim 312-5 dimai 207 dimyn 315 din 96 dinas 96, 203, 229 Dingad 191 dillistr 387 dinistrio 387 dinoethi 265 dinustraw 387 dinustyr 387 dïod 99 dioddef 37 dioddefaint 230, 389 dioer 37, 453 dïog 76, 265 diogi 231 diogyn 387 diolch 383, 451 diolwch 383 diosg 140 dir 224 dir- 266 dirboen 266 dirfawr 94, 366 dirgel 266 dirmycid 323 dirmyg 66 dirwest 266 dirwy 44 dis- 266 diskynnawð 325 diskynnent 329 discynnyn 323 diserch 139 disglair 34, 266, 385, -7 disgleirio 385, -7 disgwyl 46 disgyn 7, 185, 266 diso 440 distadl 140, 266 distaw 94, 266 distawu 388 distewi 388 distrych 266 distryw 107, 387 distrywia 322 distrywiaf 106, 120 distrywio 387 disyml 241-2 diwael 265 diwaethaf 251 diwair 58, 115 diwat 370 diwedydd 180 diwedd 42, 251 diwedda 322 diweddaf 251 diweddar 256 diweirdap 230 diwethaf 182, 251 diwrnod 42 diwyccom 329 diwyd 43 diwyllio 167 diwyr 43 dïylch 320 diystyru 38 dlyaf, dlâi 379 dlyet, dled 379 do 430 do ‘comes’ 362, 264, -8 dobry 440 dodaf 332 doded 327 dodrefn 119, l80 doðwyf 363-5 doddyw 363-5 doo 69, 102, 113, 146, 152, 431 doed 35, 363, -6 doedyd 54 doeth 175 doeth (v.) 363, 364, -8 doethinab 226, 230 doethïon 188 doethoch 326 doethoeð 363, -5 doethpwyt 327 doent 330, 363 dof (adj.) 67, 109, 129, 180 dof (v.) 362, -4 dogn 166 dôl 203 dolurus 257 dôr 68, 129 doraf, -wn 374 dorbi 373-4 doro 342 dos 360, -6, -8 dosbarth 267 dothoeð 363, -5 dothwyf 363-5 dowch 363, -6, -8 drachefn 61, 410, 419, 438 draen 90, 164 draenen 213 draenog 233 draig 211 draw 433 dreiniach 215 dreiniog 93 drem 136, 186 drewiant 232 dringhedydd 233 drum 154, 186 drwg 199, 236, 239, 246 drwg drwg 255 drws 129 ____________________________
(delwedd 2594) (tudalen 462)	drycin 30, 182 drych 76-7, 88 drygioni 226, 261 drygwaith 57 dryw 112, 225 du 96, 179, 234-5 ducpwyt 183, 327, 338 duch 339 ducho 440 dug 80, 370 dugum 338, 370 du hun 275 dull 136 Dunawd 14, 94 duog 256 duon 41 duw 69, 80, 83, 112, 114, 129, 220, 451 duwdab 230 duwgwyl 59 duwiau 199, 220 duw Iau 59 duwies 114 duwiol 114 Duwllun 59 Duwmawrth 59 Duw Ofydd 180 Duwsul 59-60 dwfn 96, 129, 156, 164 dwfr 92, 96, 129, 164, 179, 204, 221, -5, -7 dwg 80, 321, 370 dwrn 87, 227 dwthwn 88, 297 dwy 107 dwyawr 94 dwybunt 60 dwyfol 114 dwyfron 194 dwylo 94, 194 dwyn 43, 80, 165, 370, 392 dwyrain 225, 392 dwys 45 dwywes 114 dwyweu 199, 220 dwywaith 259 dy 56, 118, 274, 281 dy- 266, -7 dyall 97, 101 dyat 101 dybi 362, -4 dyblyg 110 dybryd 241, 267 dybu 363, -5, -8 dybyð 362, -4 dycco 328 dychan 267 dychlamu 266 dychleim 117 dychlud 266 dychryn 214, 266 dychwelaf 141, 159 dychweled, -ant 329 dydd 83, 129, 215, -8, 220, -5 dyddbarn 59 dyddbrawd 59, 228 dydd da 451 dyddfu 147 dyddhau 183 dyðo 362, -4, -8 dyðuc 338 Dyfed 109 dyveinw 53 Dyfi 225 dyvi 362, -4 Dyfnawal 190 dyfnder 204, 231 dyfo 363, -6 dyfod 38, 364, -6 dyfod 'said' 369 dyfrhau 183, 384 dyfry 440 diwrissint 323 dyfu 363, -5, -8 dyfyn 266 dyffo 363, -6 dyffryn 169, 183 dygaf 80, 338, 370, 380 dygais 370 dygan 323 dygetawr 324 dygif 319 dygn 166, 239 dygyfor 266 dygynmull 266 dyngo 440 dyhead 390 dyhiryn 111, 267 dylêd 119, 163, 379 dyleinw 53 dyly 491 379 dylyaf 119, 379 dylyet 231, 379 dym- 266 dyma 440, 452 dymchwelaf 141 dymuniad 266 dymuno 154, 387 dŷn 14, 38, 91, 146, 154, 200, -4, 210, -6, 223 dyna 440 dynan 221, -3, 226, -9 dyneðon 214 dynes 223 dyniaðon 214 dynion 27, 71, 95, 200, -4, 210 dynionach 215 dynol 38 dynyawl 38 dyor(fy)ðyn 323 dyppo 363, -6 dyrchaf-ael, -el 267, 345-6, 389 dyrchafaf 345-6 dirchavaud 323 dyrchaif 345 dyrchevid 345 dyre 363, -6 dyred 266, 363, 366, -9 dyrehawr 324 dyrnod 226 dyro 124, 343 dyrraeth 373 dyry 342 dyrys 240 dysdlyt 257 dysgawdr 201, 232 dysgedigion 238 dysgeidiaeth 230 dyt 450 dyw 83, 218, 220 dy-wad, -od (v.n.) 38, 364, -6 dywad ‘said' 338, 369 dywaid 91, 369 dywallaw 266 dywawt 338, 369 dywedaf 21, 110, 319, 369 dywedadwy 396 dywedassam 326 dywedir 316, 333 dywedud 13, 54, 114, 369, 390, -2 dywedwn 329 dywedwydat 114 dywedwydyat 114 dyweddi 266 dywespwyt 185, 328, 369 dywetpwyd 183, 328, 369 dywettut 329 dywod, see dywad ðieithyr, 420 ddim 424, 434 ddwrn tra-dwrn 62 e (aff.) 277 e 'to' 16 e, ed, see y, yd e- ech- eh- 142, 250, 267 eang 63, 237 eb, ebr, ebe 376-7 eb- 267 ebill 201 ebol 175, 128, 201 Ebrill 92, 164 l82, 221 ebrwydd 267 ech-, see -e echdoe 267, 437 echnos 267, 437 echrys 240 edau, edafodd 55, 109, 155, 205, 210, -1, -8 Edeirnion 93, 95 Edern 87 edeu (vb.) 382 edewis 325, 382 edewit (aor.) 327 edewssit 328 edfryd 391 edifar 132 edifarhâ 322 ediiw 42 edlym 241 edn 15, 79, 124, 164, 202 ednaint 202, -6 ednod 206 edrych 16, 385 edrychaf 88 edryd, -f 124 edrydd 321 edryt 391 edwaeth 432 edwyn 353, -5 eddestr 208 eðewis 325 eðewit (aor.) 327 eðyw 176, 360, -4, 365, -7 ef 271, -3, 280 ef (aff.) 427 ef a (aff.) 428 ef a(g) 421-2 ____________________________
(delwedd 2595) (tudalen 463)	efe 271-2 efengyl 111 efenechtyd 60 efo 271-4, 280 efo a(g) 421-2 effaith 71 effro 143 eglwys 7, 45, 202 egor 151 egwyddor 45 egyr 111, 319 enghraifft 117 eh-, see e- eheda 321 ehedaf 380 ehedeg 392, -6 ehedfan 389 ehud 63 e hun 16, 275 ei 30, 274-5 eich 30, 56, 274-5 eiddi 282-4 eiddil 161, 363 eiddo 39, 282-4 eiddo-f, -t, -m -ch 283-4 eidduni 324 eiddunt 282-4 Eifionydd 177 . eilun 112, 207 ein 56, 274-5 Einion 168 einwch 282-4 einym 282-4 eira 177, 225 eirif 166, 263 eirinen 220 eiriol 383 eirlaw 94 eirmoet eir(y)oet 277, 438 eisiau 19, 414 eis(i)oes 437 eistedd 78, 181 eisteðawð 338 eisteddfa 203 eisteddfod 350 eisteðyssant 337 eithaf 21, 176, 250 eithafoedd 238 eithin 175 eithr 117, 150 250, 411, 442 él 360, -5, -7 elain 210-2 eleni 187, 436 elfen 86 Elffin 167 elhid 329 elor 188 elusendai 197 elusendyv 228 elw, -ach 250 elwyf 360, -5, -7 elwynt 329, 365 elych 339 . elltrewyn 108, 214, 226 ellyll 227 emelldioetic 396 enachaf 451 enaid 223-4 enbyd 229 enbydrwydd 226, 232 enderig 151 enillgar 256-7 ennic 111 ennill 16 ennyd 434 enrhydeð 122 enw 52, 202 enwi 387 eofn 17, 179, 267 eofndra 232 . eog 72, 134 eon 179 epil 70, 128, 267 epilgar 256-7 er 398, 401-2, -5 er- 264 eraill 117, 300-1, 304, -5 erbyd 320 erbyn 91, 414 er cyn 420 erch 146, 155-7 erchi 187, 388 erchis 325 erchwyn 46 erchyll 237 er Duw 451 erti (v.n.) 393 erddo 402-3 eredic 393 erfyn 218 ervynnyeit 390 ergyd 111, 229 erioed 37, 55, 61, 277, 438 erledigaeth 55, 230 erlid, -iaf 391 erlynaf 391 erllynedd 437 er Mair 451 ermoed 277, 438 er mwyn 417 ermyg 264 er na 449 erni 98, 398 erof 402-3 ers, er ys55, 420 erthylod 207 ery 3443 eryr 222, -5 eryrod 206 er ys 420 es 411 esgid 215 esgob 91, 95, 162, 196, 216 esgor 267 esgus 113, 201 esgynnaf 86 Estrat 26 estron 70, 138 162, 208, 267 estyn 16, 367 eteil 320 eto 41, 113, 183, 432 ettellis 325 etton, etwan 432 etwaeth 432 et-wo, -wa 41, 432 etyb 320 ethol 71, 144 ethryb 91, 417 ethyw 176, 360, 364-5 eu 114, 274-5, 281 eulun 112 euod 165 euog 188 euraid 256 eurðe 256 eurlen 261 eurllin 261 euro 387 eurych 207 euthum 338, 360, 364, -7 ewig 207, 221 ewin 131, 157, 168, 227 ewyllys 105 ewyn 47 ewythr 18, 105, 205, -7 ewythredd 114 eyt 359, 364, -7 f ‘ 'my' 56, 274 f’ (aff.) 428 fal 69, 419 fawr 434 fe (aff.) 277, 428 vod, vet 415 fel, 69, 419 velle 16 felly 13, 16, 181, 419-20 fel na, fel y 449 fi 280 fi a(g) 421-2 fo 271-4 fo (aff.) 277, 428 fry 434 fu 21 fy 56, 118, 171-5, 179, l91, 274-275, 281 ffael, -u, -io 385 ffau 210 ffawydd 225 ffei 450 ffelaig 50 ffenestr 17, 18, 87, 189, 203, 227 ffêr 143, 220 fferru 136 ffi 450 ffieidd-dra 226 ffin 227 fflach 67 fflamycha 322 ffochen 143, 159 ffloring 207 fflwch 236, 239 ffo, -i 385 ffoadur 208 ffoes 35, 325 ffohawr 324 ffolcen 221, -8 ffolog 224, -6, 233 ffonn 24, 143 ffonnod 226 fforch 227 ffordd 23, 227 fforddolion 222 fforest 202 ffraeth 143, -6 Ffrangeg 231 Ffrancod 207 ffreu 156 ffridd 227 ffroen 146, 156 ffrwd 143, 156, 227 ffrwst 143 ffruincluymus 326 frwynglymawð 325 ffrwyth 175 ____________________________
(delwedd 2596) (tudalen 464)	ffrwythlon 237, 257 ffrydio 156 ffun 143 ffurf 73, 103 ffurfafen 86, 89 ffust 227 ffwlcyn 228 ffyddlon 94, 238 ffyddlondeb 221 ffynhonnell 233 ffynnon 87, 95 ffyrf 90, 239 ffyrling 207 gad 320, 381 gad-ael, -u 346, 381, -9 gadaf 328, 381- 382 gadawaf 381-2 gadawed 329 gadawyd 327 gadewis 325 gado 381 gaeaf 100, 116-7, 129, 225 gafael 130, l57, 344-345, 389, 395-6 gafaelaf 344-5, 381 gafl 166 gafr 157 gain 319-20 galon 213 galw 387-8 galwad 226 galwaf 39 galwetawr 324 gall 68, 320 gallael 346, 389 gallaf 153 gallas 325 gallu 70, 389 gallwys 326 gan 65, 169, 405-406, 420 ganadoeð 328, 376 ganed 80, 327, 376 gannaf 319, 380 gantunt 405 gar, see ger gardd 203, 237 garm 136, 389 Garmon 87, 148 garr 83, 149, 153, 229 garth 'hill' 138 garth 'close' 151 garw 52-3, 133, 234-5 garw floeddiast 163, 269 gast 139, 158, 224 gato 328, 381 gatpwyt 328 gatter 324 gau 236, 262 gau broffwyd 57 gedwch 382 gedy 382 gefell 109, 208, 210, 223 geing 319 geilw 52 geilwad 233 geill 320 geir (prep.) 410 geirda 59 geiriau 38, 199 geirlon 261 geirwir 262 geirwon 41, 234, 235 geiwi (impf.) 324 gelwy 45 gelyn 213, -4, -7 gellych 329 geneth 133, 207 geni 129 genir 376 genni 319 gennyd 398 gennyf 112, 405 ger, gyr 91, 410 gerbron 61, 419 gerfydd 188, 414 gerllaw 419 germain 389, 394 gerwin 252, -7 gesyd 92, 320 getid 329 geuawc l88, 256 geudab 230 gïau 158 giewyn 213 gildio 392 gilydd 305-6 glaif 180 glân 236, 242 glanaf 171 glandeg 70-1 glanhâ 323 glanhâd 226 glanhâf 340-1, 384 glanhau 36, 65, 188, 341, 384 glanhawyd 47 glaniaf 385 glanio 71 glanwaith 70-1 glas 67, 83, 130, 234-5 glasfeinion 337 glastwr 83, 156 185 glaw 214, 235 gledd 130 gleindit 115 gleisiad 208 glendid 115, 221 glow, -ion 41, 234 glin 83, 96, 160, 199, 227 glo 108, 221, -5 gloyw 32, 98, 130 gloywddu 237, 252, 270 gloywwyn 252 glwth 239 glynaf 130 glynfaes 35 glyw 152, 160 186 gnawd 76, 78 go 439 go- 267 gobaith 71 gobrynaf 164 gochel 141, 391 gochlyt 391 godidog 188 godre 33, 86 godreon 119 godro 394 goddaith 34 goðiwawð 338, 372 goddiweddaf 372 goddiwes 372, 391 gof 160, 203 gofal 201 gofaniaeth 230 Gofannon 77 gofid 112, 199 gofuned 267 gofynnawð 325 gofynnof 329 gogana 321 gogledd 156, 225 gogr 164, l66 gogyfuwch 250 gogyhyd 250 gogymaint 250 gohebaf 377 golau 109, 117, 157 golch 137 golchi 41, 127, 153, 166 golchwraig 2333 goleuni 40 goloi 75 golwg 228 gollyngwyd 327 gôr 130 gor- 88, 267 gorau 117, 246 gorchfygu54, 371 gorchyfygu 54, 311 gordd 153, l88 gorðiweðawð 338 gorddiwes 391 goresgyn 185 goreu, see gorau goreu ‘did’ 338, 361, -5, -7 goreuon 41, 238 gorfod 268, 351-2 gorfu 351, 376 gorfyddaf 351-2 gorfynt 148 gorffen 23, 87, 268 gorffwys 102, 138, 167 gorffywys 102 gori 130 goris 58, 420 gorllanw 181 gorllewin 225, -7 gormodd 148, 186, 437 gorpo 351 gorsedd 78, 190 goruc 361, -5, -7 gorucpwyt 328 gorugum 361, -5 goruwch 58, 420 gorwedd 93 gorweddian 392 gorweiddiog 93 gorwydd 208 goryw 352 gosgordd 367 gosparth 267 gosper 88 gostwng 266 graean 116-7 gramadeg 90, 231 grât 66 grawn 77, 129 Grawys 128, 158, 225 gre 86 greddf 129, 160, l66 griðva 389 ____________________________
(delwedd 2597) (tudalen 465)	griddfan 77, 389 gro 108 grod, grôt, 66 Groeg 34-5, 231 grofft 23-4 Gronwy 108, 113 grudd 39, 199, 229 Gruffudd 40 grug 98, 153 gryghod 405 grym 239 grymus 252 grymuso 257, 387 Guto 133, 156 gwa-, gwo-, 267 gwacter 183 gwada 321 gwadaf 370 gwadn 186 gwaddol 226 gwae 103, 114, 450 gwaed 31, 114, 221, -5 gwaedlyd 357 gwaedu 386 gwaedd 114 gwae fi 280, 450 gwael 166 gwaelod 114 gwaell 91, 196 gwaeth 246-7 gwaethaf 98, 243, 246, -7 gwaethiroeð duw 440 gwaethwaeth 255 gwaethygaf 383 gwaewawr, -ar 210 gwag 67, 72, 184, 234 gwaglaw 56 gwagr 164 gwahan 51 gwahaniaeth226 gwahardd 51 gwair 86, 225 gwaith 'work' 156, 228, 367-8 gwaith 'fois' 132, 152, 228, 259, 435 gwala 177 gwaladr 82 gwalch 196 Gwalchmai 115 gwall, -us 148, 2 [sic] gwallgofrwydd 232 gwallt 28 gwalltfelyn 241 gwan 237 gwanaf (n.) 130 gwanaf (v.) 372, 380 gwanc 220 gwanhâf 384 gwanllyd 257 gwant 326, 337, 372 gwanu 130 gwanwyn 45, 101, 225 gwar-, gwor- 267 gwaradwydd 84 gwar-ae, -e 29, 33, 84, 100 gwarandaw 54 gwarawt 79, 338, 370 gwarch-adw, -od 51, 268 gwarchaea 322 gwaredaf 79, 370, 380 gwaredwr 3, 88 gwares 339, 370 gwarr 125, 137 gwarth 84 gwarthaf 137, 180 gwarthafl 218 gwartheg 125-6, 222 guarvy 100 gwas 88, 139, 300 gwas ‘abode’ 139 gwasaidd 256 gwasanaeth 139, 226, 230, 388 gwasanaetha 322 gwasanaethaf 381, -8 gwasarn 139 gwasgaraf 141 gwasgod 141 gwastad 82, 139, 267 gwastavel 26 gwastatâf 384 gwastrawd 200 gwastrodedd 394 gwas ystavell 26 gwatwar, -or 38 gwaudd 69 gwaun 69, 95, 165, 203, 210 gwawd 37 gwawr 136 gwawr dlosferch 117 gwayw 32, 102, 114, 209 gwddf 145 gwbost 353 gwedy 92, 409-410, 433 gwedy r’ 429 gwedy y 449 gwedd 80, 90, 152 gweðdawt 51 gweddi 130 gweddïech 329 gweddïir 341 gweddïwr 42 gweddïwyf 43 gweddw 234 gwegi 231 gweheirdd 51, 117, 320 gwehydd 201 gweiddi 93, 122, 386 gweini 93, 381, 393 gweint 327, 372 gweinyð, -a 322, 380 gweinyddaf 393 gweithdai 197 gweithdy 57 gweithio 386 gweithiwr 41, 233 gweithiwyd 41 gweithred 229, 232 gweithwyr 41 gwêl 320 gwelaf 315, 390 gwelai 7, 33, 316 gwelas 325 gwelat 327 gwelawr 324 gweld 55, 67 gweled 55, 390 gweled (imps.) 327 gweledig 30, 396 gweledigaeth 199 gweles 325 gwelher 324 gwelhvy 328 gweli (impf.) 324 gwelsom 326 gwelw 130, 158, 234 gwelwi 387 gwely 86, 130 gwelyau 119 gwelyðyn 146 gwell 153, 246 gwellau 109, 212 gwelhâdd 342 gwellt 87, 130, 225 gwellwell 255 gwellygyaw 383 gwên 12, 227 gwendid189, l99, 226, 231 gwenhieithio 387 gweniaith 34, 93, Gwenllian-t 72, 179 gwenllys 261 gwenn 12, 90 gwennaf 120, 242 gwennol 209 Gwennwys 46 Gwent 86 gwenu 12, 87 gwenwyn 45-6 gwenyn 213 gwerchyd 321 gwerendeu 320 gwerendewych 122 gwerin 226-7 gwern 87 gwernenni 203 gwerthefin 257 gwerthfawr 252, 256 gweryd 370 gwesceryð 319, 323 gwesgyr 320 gwestai 200 gweun 69 gwewyr 209 gwïail 216-7 gwïal 101, 216-7 gwialen 101, 216-217, -8 gwib 227 gwiberod 206 gwich 18, 227 gwiðonot 207 gwig 227 gwin 12, 96, 225, 227 gwindei 197 gwindy 270 gwinllan 56, 96, 181, 228, 261 gwinoedd 12 gwinwydd-en 89 ____________________________
(delwedd 2598) (tudalen 466)	gwir 75, 152, 236, 262 gwirio 385 gwirionedd 229 gwiscof 329 guiscvis 326 gwisg 140, 204, 227 gwith 29 gwlad 28, 82, 100, 152, 203, 225 gwladaidd 256 gwladgar 257 gwlân 82 gwlanog 256 gwledig 227, 233 gwledycha 322 guledichuy 328 gwledd 204 gwlith 127 gwlithyn 111 gwlyb 75, 127, 152, 239, 242 gwlybaniaeth 230 gwlych 127 gwylychyt 323 gwlypaf 182 gwn, see gwnn gwnaðoeð 361 gwnaed 35 gwnaeth 337 gwnaethan 324 gwnaethoeð 361, -5 gwnaethpwyd 185, 327 gwnaf 28, 152, 359, 361-362, 364-8 gwnahawnt 323 gwnaho 323, 328 gwnâi 36, 69, 70, 115, 364 gwnaid 364 gwnaw 323 gwnawn 36 gwnech 339, 361 gwneddyw 361, 365 gwneif 319 gwneir 117 gunelhont 328 gwnelwyf 361 gwnelych 339 gwneud 366 gwneuthum 337, 361, -7 gwneuthur 362, 366-8, 393 gwneyð 319, 323 gwnïadyddes 233 gwnïadur 208, 226, -9, 233 gwnïo 152 gwnn 89, 353-6, 380 gwobr 267 gwareu 338, 365, -7 gŵr 12, 89, 196, 224 gwrachïod 207 gwrageddos 215 gẃraidd 89 gwraidd 129, 152, 198 gwraig 28, 210-212, 224 gwrandaw, -af, 54, 118, 381, -8 gwrandawiad 106 gwrand-awsom 326; -ewch 319, 341 gwrcath 225 gwrda 59; 61, 196 gwrdaaeth 61 gwrdd 239 gwreica 383 gwreichion 222 gwreiddyn 111-2 gwreigan 226, 230 gwreigdda 59 gwreith 152, 337, 367, 373 gwrendy 320 gwres 130, -7 gwresog 256 gwrhavv 242, 251 gwrid 84, 227 gwrido 387 gwrith 337, 367 gwrm 239 gwrol 12, 89 gwrtaith 160, -4 gwrth- 89, 268 gwrthebaf 377 Gwrtheyrn 50 gwrthglawdd 268 gwrthleðit 329 gwrthrych 183 gwrthun 268 gwrthuni 232 guru 28, 108, 113 gwrysg 83, 142 gwryw 108, 112, 222-3 Gwy 43 gwyar 45, 101 gwybed 180 gwybod 353-7 gwybûm 36, 356 gwybydd 354 gwybyddant 329 gwych 239 gwychr 239 gwydn 239, 242 gwydr 225 gwŷdd 43 gŵydd 'goose' 43, 45, 89, 132, 188, 225 gŵydd 'presence' 43, 80, 99 gwyddau 44, 89 Gwyddel 207 Gwyddeleg 231 Gwyddeles 231 gwyddiad 88, 335, -9, 354, -6 Guitneu 108, 114 ; Gwyddno 108 gwyddost 353 gwyddud 324, 356 gŵyl 91, 320 gŵyl 'vigil' 43, 225 gŵyl 'modest’ 43 gwylat 390 gwylch 41 gŵyll 43 gwyllt 47, 131, 239-40 gwymp 236, -9 . gwyn, see gwynn Gwyndodeg 231 Gwyndyd 46 Gwynedd 46, 120 gwynfa 3 gwyn fyd 451 gwynn 38, 43-4, 90, 188, 235, -9 gwynnach 89 gwynnoeð l70 gwynnu 44 gwynt 89, 97, 225 gwyntyll 112 gwypwyf 354 gwypych 329 gwŷr 13, 38, 43, 89, 196 gŵyr 'bend' 43 gŵyr 'knows' 13, 43, 353, -6 gwyrdroi 70 gwyrdd 22, 43, 90, 239 gwyrddlas 21, 261 gvyrhaud 396 gwyrth, -iau 89 gwyry 120, 178, 217 gwys 75, 80, -9, 127, 152 gwystviled 206 gwystl 43, -5 gŵyth 43, 144 gwyw 89, 100, -2, 112 gwywa 321 gyda(g) 14, 421 gyd ag y 449 gyfarwyneb a(g) 421 gyferbyn a(g) 421 gylch 41 gylfin 21, 167 gynneu 435 gynt 435 gyntaf 435 gyr 410 gyrhawt 323 gyrr 87, 137 ha 450 had 75, 82, 134, hadl 78, 185 hadyd 122 haeach, -en 243, 435 haearn 32, 90, 100, -1, 116-7, 134, 149, 196, 225 hael 129 haelioni 332 haelon 234 haer 129 haf 147, 225 hafal 80, 134, 236 hafddydd 122, 261 Hafren 134 hagen 442-3 hagr 81, 236 haha 450 haidd 145 halen 74, 147 hallt 67 hanbych 351 hand-wyf, -id, -oeð 352 hanereg 231 hanes 226, -9 ____________________________
(delwedd 2599) (tudalen 467)	hanfod 269, 351-352 hanffyddaf 351-2 hanffo 351 hanner 260 hanoedd 352 hanpych 351 hanwyf 352 hap 66 hardd 187, 234-5 harddwch 70 Harlech 181, -7 hatling 207, haul 69, 106, -8, 191, 229 hawdd 135, 236, 247, 436 hawdd amor 451 hawddfyd 247, 256-7 hawddgar 247, 256-7 hawl (v.) 321 haws 247 hayarn, see haearn heb (prep.) 69, 401-2, -4 heb (v.) 20, 127, 271, 376-7 hebaf 377-8 heb amlaw 419 heb gan 420-1 heblaw 419 hebod 398 hebof 401 hebog 199 hebrwng 151, 269 hebryngyat 233 hebu 377 hedydd 225 hedyn 122 heddiw 42, 112, 187, 436 heddwch 78, 232 heddychlon 257 hefyd 432-3 hegl 141 heibaw 401-2, -4 heibio 401-2, -4 heini 93 heinyeu 170 hel 66, 387 hela 387 help-io, -u 385 helw 53, 250 hely 177-8, 387 helyc 321 helynt 232 hên 68, 134, 236, 247-8, 261 henadur 232 henaint 117, 226, 230 henddyn 261 henffych 351 henffych well 452 Henllan 181 Henllys 181 heno 113, 140, 176, 436 henuriaid 208 henw 187 henwr 57, 261 henyw 352 heol 103 hepgor 183 herwydd 188, 414-5 hesb-in, -wrn 224 hesg 142, 222 hestawr 134 het 66, 199 heuldes 57 heulo 387 heulog 72 heulwen 59, 239 heyernin 257 heyrn 35-6, 90, 101, 221 hi 271, -3, 280 hi a(g) 421-2 hil 82, 227 hilyynt 40 hin 227 hindda 59 hir 84, 96, 134, 248 hiraeth 226, 388 hiraethodd 376 hir feinwyn 269 hiriell 226 hirllaes 181 hithau 272-4 hoed 153 hoedl 84, 98, 185 hoelied 327 hoelio 386 hoff 23, 236 hoffym 324 hogi 187 hongian 392 hoian a 450 holl 68, 262, 308-9 hollre 308-9 hollt 141, -3 hollti 159, 167 hon 295-9 honnaid 396 honno 295-9 hoyw 32, 234 hoywon 41 hu, huw 450 hual 110 huan, 191, 221 huawdl 119 huddygl 78, 154 hued 206 hug 227 hun 'sleep' 13, 84, 126, 134 hun 'self’ 275, 306-7 hunan 306-7 hundyeu 119, 197 hwch 133, 175, 227 hwd-e, -y 16, 379-80 Hwlcyn 230 hwn 294-9 hwn acw 295 hwnnw 28, 113 181, 294-9 hwnt 86, 431 hwn yma 295 hwrdd 143, -6, 153 hwy (pron.) 271, 273 hwy, -af 84, 248 hwyad 101 hwylbren 203, 270 hwylia 322 hwynt 43, 69, 271, -3 hwyntau 272-4 hwynt-hwy 371- 273 hwyr 69, 84 hwythau 272-4 hy 86, 178, 239 hy- 268 hyd 84, 248, 415, 446 hydab 230 hyd ar, at 421 hydr 239 hydred 232 hydref 179, 185, 225 hyd tra 445 hyd y 449 hyd yn 421 hydyn 268 hyd yn oed 421 hyddod 206 hyfryd 241-2, 268 hygar 268 hyglod 237 hyglyw 112, 237 hyhi 271-3 hylaw 124 hyll 239 hyn 193, 295-9 hŷn 13, 247-8 hynaf 87, 247-8 hynafiaeth 230 hynafiaid 238 hynaif 109, 238 hynn, see hyn hynny 113, 295-9 hynt 86 hyny 446 hysb 239 hysbys 240 hyt yman 433 Hywel 268 i 'to' 37, 87, 180, 267, 407-8 i 'I' 48, 280, i 'his her' 37, 274, 281 'i 276-81 iaith 37, 152, 204, 226 ias 147 Iau 104 iau (cpv.) 248 iau 'yoke' 104, 109, 147 iawn 434 i blith 416 Iddew 40, 201 iddi 407 iddo 112, 407 ïe 430 iechyd 226 iefanc 104-5 ieithoedd 39 Iesu 26, 27, 70 Ieuan 27, 104 ieuanc 104-5, 151, -8, 169, 234, 248 ieuenctid 185 ifanc 104-5, 248 i fyny 13, 180-1, 437 i fysg 417 i ffwrdd 228, 438 igam ogam 62 i gilydd 305-6
(delwedd 2600) (tudalen 468)	i gyd 61, 264, 438 ing 110 i lawr 437 ill 275 im, imi 407 i maes 437 i mewn 437 iolaf 383 ioli 147 Iolo 35, 71, 133 iôn, iôr 89, 152, 221 Ionawr 94, -7 Iork 20 i'r eithaf 439 irlwyn 261 is, -af 248 is, (prep.) 398, 401, -3, -5 is eil 419 isel 248 islaw 398 iso, -d 403 istaw 403 Ithel 32, 40 i'w 277, 408 i waered 437 iwch 29 Iwerddon 77, 153 iwrch 42, 87, 147, 196 iwt 42, 147 iyrchell 37, 320 lach 67 law dra-llaw 62 lawer 434 law yn-llaw 62 lin o-lin 62 llac 66 llachar 144 lladron 198, 200, 211, lladrones 224 lladd 156 lladded 327 lladdedig 396 lladdfa 231 llaðoð 325 llaes 176 llaesa 322 llaeth 221 llavnawr 210 llafur 21, 161, 221 llafurus 257 llafuryaw 39 llafvuryus 40 llai 165, 245, 435 llaid 69 llall 299-301, 304-5 llan (n) 199 Llanbadarn 225 llanc 199 llanciau 170 Llandecwyn 184 Llanecil 59 llanw 53, 388 llariaidd 177 llas 327, 338 llatai 223, -7 llath 227 llathr 234 llathraid 256 llathrwyn 252 llaw 82-3, 178 llawð 105 llawen 236 llawenhâ 322 llawenhaodd 376 llawer 310-1, 435 llawhir 64 llawir 64 llawn 77, 124 llawr 83, 124 llawwag 56 lle 67, 86, 178, 277, 288, 435 lleban 207, 221 llecyn 221, -6 llech 18 lied 248, 439 lled- 262-3 lledfryd 263 lledfyw 112, 262 -263 lledffer 262 llediaith 183 , lledled 255 lledr 225 lledred 232 lledu 386 lledwag 262 lleðessynt 338 lleði (impf.) 324 llef 180, 389 llefain 33, 389 llefaru 122 lleferydd 122 llefrith 160 lleiaf 72, 245, 435 lleidr 90, 198, 211 lleiddiad 208, 233 lleilai 255 lleill 299-300, -4 lleithig 111 llemain 389 llemhidyð 233 llenwi 388 lleot, llewod 40 llesg 142, 236 lleshaodd 376 llessach 251 llesseint 338 llestr 203 lletaf 248 lletrin 257 lletteuech 329 llettyeu 197 lletya 321 llew 69, 102 llewes 224 llewni 388 llewod 40, 72, 206 llewych 32, 109 llewychaf 381 llewychawt 396 Lleyn 16, 35-6 lli 180 lliain 225 lliaws 94, 97, 99, 203, 262, 311 llid 227 llidiog 256 llif 'saw' 227-8 llif 'flood' 214, 227-8 llifo 'dye' 28 llifo 387 llin 227 llinat 64 llinyn 111-2 llipryn 207 llith 'mash' 227-228 llith 91, 227-8 llithro 125 lliw 28, 110 lliwio 28 lliwydd 43 llo 197, 223 lloches 231 lloergan 168 lloerig 257 llofrudd 57, 178 llofyn 178 lloffa 178, 182, 383 llong 23, 66, 86 168, 198 llon 236 llonaid, llond 55 llonni 388 , llosg 396 llosgfa 231 llosgwrn 140 llost 126, 138-9, 147 llu 109 135, 204 lluchio 118 lludded 226 lluddedic 20 lluddias 393 llug 157 lluman 159 Llun 231 llun 39 lluniaeth 226 llunio 39 llunnya 329 lluosog 97, 99 110, 311 lluosogrwydd 311 lluossyð 203 llusgo 139 142 lluwch, -io 118 llw 113, 165, 202 llwdn 206 llwfr 239 llwgr 239 llwm 234, -9 llwnc 220 llwrw 415-6 Llwtlaw 183 llwyaid 226, 230 llwybr 18, 43, 69, 127 llwybrau 72 llwyd 235 Llwydiarth 163 llwydda 322 llwyn 203 , llwynog 207, 233 llwyr 236 llwyth 25, 218 llychlyd 257 llydan 84, 126, 155, 234, 248 llyfn 135, 239 llyfr 18, 199 llyfu 131 llygaid 8, 196 llygeitu 186 llygod 206 llygota 383 llygru 166 llynges 226, 231 llyngyr 131, 168 llym 234, -9 llyma 440, 452 llyn 229 llyna 440 llys 84, 140, 229 llysfrawd 94 llysseuoeð 215 llyssewyn 213 llysywen 135 llythrennau 34
(delwedd 2601) (tudalen 469)	llythyr 120 llythyren 226 llyw 107, 112, 120 llywia 320 llywiaf 106 llywïawdr 232 llywy 44 llywych 32 llywychedic 32 llywydd 120 Llyyn 16 'm 276-81 mab 20, 67, 72, 128, 200, 210, -5 maban 226 mabmaeth 59 maccwy 208 mach 216 machlud 55 160, 186 Machno 108 mad 236, 436 Madrun 97 madws 113 maddeu 387 mae 346-50, 448 mae ef 430 Maelan 165 Maelgwn 6, 189, 261 maen 196, 203, 225 maent 69, 346, -9 maer 202, 210 maes 31, 32, 35, 203, 210 Maesyfed 186 maeth 373 magadoet 328 magwyd 327 mabaron 114, 214, 226 Mai 102 mai 271, 448 maidd 145 maidd (v.) 322 mai e 430 main (adj.) 39, 234 main (pl.) 115, 196 maint 117, 249 maith 39 mal 69, 288, 419 malaf 79 maleisddrwg 252 mal na 449 malpei 441 mal y 449 mam 12, 199 mamaeth 59, 179 man 228 mân 236 manach ‘monk’ 16, 196 managadaeð 328 managaf 388 mân serliw 270 march 18, 196, marchockaaf 384 marchog 201, 226, 233, 256 marchogaf 384 marchoges 244 Mareduð 40 maroryn 41 marsiandïaeth 230 marw 51-2, 80, 234-5, 387-8, 394-5 m,irw.ich 395 marw,ir, -or 38 marwddwr 52 marwed 395 marwnad 51-2 marworyn 41 math 163, 228 mau 103, 114, 282-284 Mawddwy 114 mawl 69, 95 mawnog 226, 233 mawr 249 mawrion 94, 234 Mawrth 188 mawrygaf 383 mebyd 232 meccid, -yt 323 mechni 232 mechnïaeth 230 medi 386 medraf315 medd 75 meddaf 'I say' 378 meddaf ’I own' 378 meddal 161, 234 meðdawt 51 meddiannaf 383 meddiant 93, 232 meddig 110-1 see -yg meddu 378 meddw 51, 75 meddweint 209 meddwl 199, 201, 387 meddwyn 213 meddyg 198, 201 meddyliaf 385 meddyliaid 390 meddylio 27, 386-387 meddyliiwyd 37 meðylynt 40 meðylywys 326 megin 227, 233 megis 111, 250, 288, 419-20 megis y, na 449 megyt 323 meib 90 meichiau 199, 216 meidrol 41 meidrolion 238 meinaf 39 meindroed 35 meinin 257 meinoeth 93 meinyð 93 meirch 17 Meirion, -(n)ydd 92, 95 meirw 117, 121, 395 meistr 208 meistraid 41 meistreb 224 meistrolgar 256 meitin 93, 97, 112, 189 meith-edd, -af 39 meithrin 168 mêl 221 melfoch 76 melin 92, 227, 233 melinydd 233 melodi, -aidd 53 melyn 240 melynwallt 57 melys 127, 140, 236, 240, 257 melyslais 237 melysu 257, 386 mellt 87, 216 melltith 186 men 432 men[n]oent 329 mentro 41 menwyd 149 mêr 135 merch, -ed 87, 206 Mercher 16 merchetos 215 Merchyr 16, 91 Meddin 16 merthyr 202 merwi 388 mesur 70-1, 208 meth129 metha 322, 376 meueð 284 meudwy 207 Meuruc 106, 112 mewia-l, -n 392 mewn 16, 180, 416 meysydd 122 mi 271, 273 mi, mi a (aff.) 427-8 miaren 101, 213 mieri 101, 213 mil ‘1000’ 204, 227-8 mil 'beast' 209, 227-8 milfed 259 miliast 163 miloedd 258 min 227 Minffordd 59 minnau 64, 272-4 mis 137, 147, 199, 204, 225, -7 mo 314 moch (adv.) 191, 431 Moch-no, -nwy 108 mochyn 133,, 213 modrwy 163 modryb 75, 79, 91, 97, 166, 205 modd 288, 435 moe 98, 249 Moelyci 59, 226 moes (v.) 99, 379-380 moladwy 396 molawd 230 molediw 396 molhator 324 moli 180 Môn 225 mono-f, -t 400 Monwys 221 mor 94, 252-4 môr 88-9, l96, 203, 216, 227 Mordei 197 mordwy 99 morddwyd 153 Morgannwg 171
(delwedd 2602) (tudalen 470)	Morien 163 moroedd 100 morthwyl 113 morwyal 101 morwyn 46, 88, 212 mud 96, 234 mudan 221, -3 mudif 319 mu hun 275 munud 13, 120, 229 mur 103, 204 murmur 208 mursen 207, 214 mwll 68, 239 mwrthwl 113 mws 239 mwy, -ach, -af 64, 69, 72, 98, 249, 252-4, 435 nrwyalch 101, 225 mwyar 45, 101, 135 mwyfwy 255 mwyhaf 64, 242 mwyn 38, 43, 120, 235, 417 mwynder 199 mwynhâ 322 mwynhau 44 mwymant 226, 417 mydr ddoethlef 270 Myfanwy 44 myfi 271-3 myfyr 38, 87, 91 myfyriaf 38 myg 239 myngial 392 mymryn 136 myn (prep.) 118, 412 myn (adv.) 432 mynach 16, 91, 196, 207 myn di 319 myned80, 87, 88, 154, 160, 361, 390 mynegai 232 mynegi 388 myneich 117, 106 mynnassit 328 mynnwys 326 mynwent 86-7 mynycha 322 mynydd 48, 204, 226 Mynyddmawr 59, 226 mynyglwyn 241 mŷr 91, 195-6, 203, 216 Myrddin 16, 189 myrddiwn 42, 358 mysgu 142 mywn 16, 416 'n 'our, us' 276-281 na, nac (adv.) 423-4 na nae (conj.) 276, 442 na, nad 277, 287, 422-4, 448 na(g) 'than' see no nac 20, 66, 69, 442 nac ef 424 nachaf 45, 1 nad 67, 69 nâd 67 nad-af, -u 381 Nadolig 221, -5 naddial 392 na ddo 423 nag e 424 nai 100, -2, 124, 209, 224 naill 193, 262, 299-301, 304-5 namen 442 namn 55-6 namwyn 442 namyn 55-6, 114, 189, 442 nant 203, 227 nato 381 natur 226 naw 104, 147 nawdd Duw 180 nawf 135 nawfed 259 nawn 95, 105, 118 naw-och 451 nawradd 168 naw wfft 451 neb 312-4 nebawd 313 neb cyfryw 313 neb dyn 313 neb rhyw 303 nebun 302 nedd 83 nedd-yf, -eu 109, 217 nef 22, 155, 229 neges 215 neidr 210 neillbarth 183 neilltu 301 neitiwr 183 neithiwyr 37-8, 43, 102, 113, 146 nemawr 313-4, 434 nepell 314 nerth 87, 204 nes, -af 69, 190, 245 nes (prep.) 69, 413 neshâ 322 nesnes 255 Nest 72 neu 'or' 22, 441 neu(t) 114, 227, 426 neuadd 88, 188 neur 426 newydd 16, 105, 240 ni 'we' 271, -3, 277, 280, -2 ni, nid 277, 287-8, 422-4 nid 69 nid amgen 437 nid gwaeth 437 nid hwyrach 437 nifer 21, 96, 204 ninnau 272-4 nis 278 nith 91, 125, 224 niwed 72, 106, 114, 387 niweidi-o, -af 42, 385 niwl 42, 128, 167 niwliog 42, 120 niwloedd 120 no, nog 141, 189, 447 nodwydd 78, 135 nodded 231 noe 108, 113 noeth 127 noethi 231 noethni 226, 232 nofiedydd 233 nog-et, -yt 447 nos 138, 140, 191 nos da 451 noson 297 nottwyf 328 nu 431 nwy 278 nwyfre 155 ny, nyt 15, 287-8, 422-4 nycha 451 nydd-af, -u 135, 386 nyf 130, -5 ny hun 275 nyni 271-3 nyrth 87 nyth 78, 144, 182, 207 nyw 114, 279 o 'oh' 450 o, od 'if’ 94, 444 o 'from' 94, 398-401 o 'of’ 241 o 'with' 409 o achos 413, 443 o barth 416 o blegid 418, 444 o blith 416 obry 437 och 67, 450 och a 450 ochain 389 ochan fi 451 och fi, etc. 451 ochr 150, 165-6 o-dan 61, 398-400, 420 odfa 114-5 odiaeth 434 odid 104, 312, 436 odidog 188 odyn 187, 226 oddf 145 oddi am 420 oddi ar 61, 420 oddieithr 420 oddi fyny, etc. 438 oddi gan 420 oddigerth 420 oddi-wrth 61, 420 oddi-yno 61 oðyna 420 oðyn-aeth, -oeð 431 oe 277, 408 oed 153 oeda 321 oedfa 115 oedi 388 oedd 23, 100, 335, 347, 350
(delwedd 2603) (tudalen 471)	oeddwn 347, 350 oen 69, 86, 91, 157, 164 oenig 221, -7, 230 oer 164 oeraidd 256 oerdrangk 20 oeri 388 oerllyd 257 oes ‘age’ 204 oes 'is' 346, 350 o ethryb 417 of 180 o faes 437 o fewn 416 o flaen 418 ofn 17-8 ofnadwy 396-7, 343 ofnadwyaeth 230 o fraidd 438 o fysg 417 o vwyn 437 offeiriaid 208 offeryn 226 ogylch 413 ohanei 400 o-herwydd 46, 414, 444 ohonai 398 ohonof, -af 399-400, 420 oi a, oian a 450 ôl, olaf 250 o law i-law 62 olew 103 olewydd 53 olrhain 63, 86, 383, 392 olrheaf 382 olwyn 159 o lwyn i-lwyn 62 ol-yn-ol 62 oll 68, 309, 434 omega 53 onaddun (t) 398, 400-1 ond 55-6, 169, 424-5, 442 ond antur 437 ond hynny 437 ond odid 312, 437 onest 188 oni(d) 277, 444 oni(d) 'until' 446 onid ‘nonne?' 424-5 onid 'but' 442 onn 221 onnen 136, 313, 216-7 o ran 419, 443 orau 435 o'r blaen 438 o'r bron 438 o'r gorau 439 o'r herwydd 438 orig 434 origin 111 oriog 118 o'r neilltu 438 o'r rhwyddaf 439 os 444, 450 osgo 141 ossit 346, 350, 444 ottit 323 o waith 419, 444 Owein 103 o ŵydd 418 pa 289-90, -4 pa awr 292 pa beth 290, -4 pa bryd 292, 437 Padarn 87 padell 233 pa du 291-2 pa ddelw 292, 437 paðfw 293-4 pa faint 249, 292 pa fodd 292, 437 pa ffurf 292 pa gyfryw 292 paham 63, 70, 187, 293-4 pahar 63, 293 pa hyd 292 pair (n.) 128 pair (v.) 91, 319, 329 pais 176 paladr 91, 196 paladur 54 pa le, ple 291, 437 palf 148 pallu 386 pam 63, 293 pan 279, 286, 290, 294, 445, 450 pand, panid 424-425 pany(t) 424-5 panyw 271, 448 papur 120, 208 par (n.) 203, 210 pâr (v.) 329 pâr’ 292 para 'lasts' 321 para (v.n.) 341 parabl 186 pa rac 63, 293 paradwys 46, 96 parahaud 323 pa rai 291, 302 paratoaf 340-1, 385 paratoesant 341 paratoi 50, 54, 97, 341 parawð 325 parchell 87 parchu 122 pared 218, 220, -6 parhâd 50 parhâf 340-1 parhânt 70 parhaoð 325 parhau 65, 70, 118, 188, 341 pared 97 parth 416 parth a(g) 421 parthed 416 pa ryw 292 pas 139 pa sawl 292 Pasg 225 pasgadur 185 pasiaf 385 pa sut 292 pau 69, 95 paun 69 pa un 291, 302 pawb 307-8 pa wedd 292 Pawl 105 pe, see pei pebyll 92, 182, 197, -9 pechadur 61, 97, 208, 230 pechod 71, 97, 208, 175 pechuis 325 pedair 101, 162 pedol 160, 186 pedry- 84 pedwar 38, 84, 127, 164 pedwaran 260 pedwerydd 259 pedwor 38, 88 pei 277, 347-50, 445 peidiaf 385 peidynt 40 peintyaw 385 peirch 320 peithynen 10 pell 127, 137 pellafoedd 238 pellbell 255 pellennig 16, 77 pen see penn penadur 232 penaig 50, 70 pencerdd 59, 93, 210, 228 pendefig 201, 227, 233 pendro 228 Peneberth 59 Penegoes 16, 59 pengam 261 pengrych 240 pengrychlon 269 pengryniaid 238 Peniarth 163 penigamp 53 penllâd 60, 70 Penmon Mawr 59 penn 68, 128. 198, 227, 251 pennaduryaf 251 pennaeth 208 pennaf 251 pennhavv 343 pennog 41, 196 penrhaith 60, 115 penrhyn 181, 261 pen saerwawd 270 pentan 59 Pentir 59 pentref 59, 71, 184, 228 Pentyrch 60 penuchel 252 penwaig 41, 196 penwyn 3 Penyberth 59 61 peraidd 252, -6 perchi 388 pereiddiaf 39 perffeiðyaw 24 176, 385 perffeithiaf 39 perffeithio 24, 385 pererin 233 pererindod 199 peri 388 perigl 17, 18, 111, 189 periglor 53 periglus 111
(delwedd 2604) (tudalen 472)	peris 325 perlwyn 261 perllan 261 person 229 personau 318 personiaid 208, 218 personnyeit 93 perth 87, 149, 203 perthnasau 54 perthyn 87, 376 perthynas 223 pery 321 pes 278 peswch 29, 383 pesychaf 383 pet 290, -4 petai 349-50 petwn 349-50 peth 129, 215, 223, 290, -4, 311 pethau 8, 311 peullawr 109 pi 227 pïau 114, 286, 334, 357-9 pibell 233 pieifu 357 piff 67 pig 227 pinywn 54-5 pïoedd 357-8 piwyt 357-8 pladur 54, 208, 226, 233 plan 396 planhigion 187 planhigyn 201, 213 plannhedeu 63, 187 plantos 215 plâu 36, 69 plentyn 31, 70 170, 213, 222 plisg 227 plith 416 plu 179 pluen 213 plwyf 99, 202 plycca 322 plyg 110, 322 pob 94, 307-8 pobaf 380 pob cyfryw 308 pob dim 313 pobi 125 pobl 17-8, 164, 226 pob rhai 302 pob rhyw 302 pob un 302 poen 99, 199 poena 321 poenech 329 poened 327 poenedigaeth 230 poeth 125-6, -7 poethi 388 pon(i)d 424-5 pont 86 pontbren 228 pony(f) 424-5 popeth 183 poptai 197 porchell 87 porfa 203, 226, 231 porth 66, 87, 167, 196 pot 66 Powys 47 praff 24, 143, 236 praw(f) 95, 178 pregeth 132 pregethwr 196, 233 pren 225 pres 235 preswylfa 203 preswylfod 350 preswylia 322 prid 75 pridd 6, 225, -7 prif 180, 250, 261 prifardd 182 prif ddinas 261 prif lys 261 pringhaf 168 prin 12, 68, 436 priodas 199 proffuid 23 proffwyd 202 pryd ‘form' 6, 126 pryd 'time' 218, 288, 435, 450 Prydain 5, 6, 88, 225 Pridein 4 Pryden, 5, 201 prydferthion 222, 238 prydlon 257 prydydd 233 prydyddes 233 prydyddu 386 pryf 76 pryfed 206 pryfetach 215 pryn 396 prynaf 127, 380 prinessit 326 prynhawn 60-1, 184-5 prynhawnol 61 118 prys 128 prystellach 389 puchaf 381 pump 86, 112, 125, 169 punt 227 pur 73, 96, 236, 263, 439 puraf 383 puraidd 256 purddu 263 purion 263, 451 purwyn 263 pw 410-1 pwdr 239 pŵl 239 pwnn 86 pwy 44, 103, 289, 294 pwy gilydd 306, 410 pwyll 45, 136 pwyllog 256 pwynt 69 pwys 218, 229 pwysig 252 pwyth 150 py see pa pybyr 240 pydew 103 pyðiw 293-4 pymhet 259 pymp 16, 86, 112 pymwnt 258 pyr 290, -4 pysg 197-8 pysgod, -yn 198, 207 pysgota 383 pythefnos 149 philosophi 53 rhacko 28, 70, 401, 404 rhaccw 401, -4 rhad 236, 251 rhaeadr 17, 82, 100, 101, 116-117, 196 rhag 48, 69, 398, 401, -4 rhag- 268 rhagddo 401, -4 rhagddor 268 rhagfarn 268 rhagfur 268 rhaglaw 94, 208 rhagluniaeth 268 rhaglyddu 17 rhag llaw 438 rhagof 401, -4 rhai 100, 300-2, 305 rhaib 90 rhaid 250 rhain 296 rhan see rhann rhandir 122 rhann 82, 136, 157 rhannwt 113 rhathaf 381 rhathu 129 rhaw 178, 210 rhawd 79 rhawg 431 rhedaf 79. 380 rhedaint 325 rhed-daud 323 rhedeg 392, -6 rhedid 333 rhedy 319 rheg 214, 269 rhegofydd 180 rheidusion 238 rheidyach 242 rheingk 320 rhein-i, -y 296 rheitied 250 rheolawdyr 256 rheudus 112 rheueð 283 rhew 103 rhewin 105 rhewinetor 324 rhewyn 135, 156 rheydyr 90, 101 rhi 75 rhïain 210-2 rhianedd 210-1 rhieni 221 rhif 76, 227 rilifed 327 rhifo 387 rhin 76, 227 rhiw 42 Rhiwabon 179 rho (subj.) 342 rhoch (n.) 135, 146, 151 rhod 73, 79
(delwedd 2605) (tudalen 473)	rhodia 322 rhodiad 232 rhodiaf 319, 385 rhodio 386 rhodiwch 42 rhodiwyf 43 rhodres 119 rhodd 67, 87 rhôdd 67 rhoddaf 180, 332, 343, 380 rhoddant 82 rhoðassoeð 343 rhodded 327 rhoddes 325 rhoddi 342, 386 rhoddo 342, 386 rhoðych 329 rhoðyð 319 rhoed 35, 327 rhoent 330 rhoes 35, 325 rhoessoeð, 328, 342 rhoessum 342 rhoet 342 rhof (v.) 342 rhof (prep.) 403, 405 rhog 401, -4 rhohi 187 rhoi, rhois 36, 342 rhôm 403, -5 rhônt 67 Rhos 72 rhoa 139 rhosyn 222 rhotho 182, 342 rhothwyr 329, 339 rhudd 103, 129 rhuo 146 rhuthr 150, 166 rhwd 75. 135, 156 rhwng 398, 401-3, 403, -5 rhwth 239 rhwy ( = ry y) 279 rhwy 434, -9 rhwyd 45, 99 rhwydau 72 rhwyf 25, 99, 180 rhwyfo 387 rhwym 69, 136, 147, 163, 202 rhwymawð 325 rhwysg 64 rhwystr 69, 140 rhy 87, 439 rhy 277, 429-30 rhy 'gives' 342 rhy- 124, 269 rhybudd 201, -269 rhych 77, 157 rhyd 76, 214 rhydid 229, 232 rhydlyd 257 Rhydychen 201 rhydd 99, 124, 239 rhydd (v.) 332, 342 rhyddhawyd 327 rhyildiaith 34 rhyfawr 87 rhyglyddu 17 rhygnu 166 rhygyng 268 rhygyngu 157 rhyhir 115 rhynn 239 rhyw 56, 100, 112, 262, 300, 302, -5 rhywiog 242 rhywun 302 rhywynt 110 rhywyr 58, 268 rhywbryd 437 rhywfodd 437 's 277-282 sach 73, 229 sad 67 Sadwrn 221 saer 93, 134, 202 saernïaeth 230 Saesneg 53, 189, 231 Saesnes 53, 224 Saeson 26, 90, 176, 211-2 saeth 32, 132, 161-2 saetha 322 saethu 386 saf 82 safadwy 396 safaf 393 safn 109, 138, 149 saif 319 sail 91, 210 sain 380 Sais 90, 176, 211 saith 125, 134, 175 salm 148, 196 salw 53 sant 215 santes 224 sarff 23, 87, 227 sarn 80, 138, 149 sathra 322 sawdl 18, 82, 138 sawdd 78, 154 sawl 260, 312 sechgoeg 241 sef 21, 180, 440 sevi (impf.) 336 sefyll 112, 393 sefyllian 392 segur 71 sengi 388 seilio 386 seimlyd 257 seiniaf 380 seinnyeu 170, 215 Seint 163 seiri 122 seithfed 259 seithug 176 sêl, selog 19 Selyf 91, 109 sennu 386 serch 138, 214 seren 138, 216-7, 236 serfyll 148, 236, 240 serr 125, 134 serth 236 sesuinad 327 sgrifen 26 sgrin 26 sidan 225 siomes 325 sisial 392 siŵr 42 siwrnai 42 slebog 226 sobr 236 soddaf154 soddi 78 sôn 73, 387 soniaf319, 385 sonio 387 ssillit 26 stavell 26 sud, sut 67, 292 suddaf 154 sugnaf 134 sugno 166 Sul 221 Sulgwyn 225 sura 322 swilt 87, 167 swmbwl 88, 138 swrth 236, -9 swydd 78 swyddog 226, 233, 256 swyddogol 97 swyn 45, 96, 165 swyno 38 syberw 51, 53, 96, l60, -7 sych 239 syched 221, -6, 231 sydd 180, 346, 350 sygnau 183 sylfaen 93 sylw 120 sylwi 387 sylli 26 sym 320 synn 239 synna 376 synnwyr 45-6, 64, 71, 96, 171 syrn 434 syrr 320 syrthyeint 325 syth 78, 144, 182, 239 tad, 12, 67, 72, 123, 199, 219 tadmaeth 59, 183, 207 tadol 12 taeog 226 taeru 386 Taf 180 tafarn 87 tafod 131, 145, 157, 168, 267 tafod tew 19 tangnefedd 229 tai 102, 165, 197 taid 219 tail 39, 86, 164, 225 tair 91, 101, 160, 162 tâl ‘front' 68, 73 tâl ‘pay' 68 tâl ‘pays' 320 talaith 34, 397 talch 126, 156 talgryf 237 talhawr 324 talo 328 talsom 326 Tâl-y-bolion 16 Tal-y-bont 68 Talybryn 59 tân 124, -6 tanc 125 tanðe 256
(delwedd 2606) (tudalen 474)	taniaf 385 tanio 70-1 tanllyd 122, 340 tannau 63 tant 161, 219 tanwydd 30, 45 taradr 82 taran 160 taraw 49, 386, -8 tarfu 386 tarth 138 tarw 104, 126 tau 'thy' 103, 114, 282-4 tau (v.) 106, 320, 339 taw 145, 329 tawdd (v.) 321 tawdd (v. a.) 396 tawel 72 tawn 341 tawr 373-4 Tawy 45 tebig 110, 342 tecaf 189 teced 243 techial 392 techu 132 teg 125, 236, 243 teifl 117 teilo 39 teilwng 240 teimlo 160 teimlyawdyr 256 teirawr 94 teirgwaith 259 teithiaf 38 teithiau 37 teithio 386 telid 329 telm 136 telyn 161, 214, 226-7 telynor 233 temestl 16 teneu 80, 106, 234 tennyn 319 tereu 49, 107, 121, 320, 386 terfyn 88, 148 terwyn 46 tery 121, 320 tes 126, 140 testun 87, 120, 179 teulu 112 tew 69, 86, 110, 131, 165 tewbanog 233 tewch 341 tewdwr 72 tew goedallt 269 tewi 72, 388 tewychaf 383 teyrn 16, 35, 162, 205 teyrnaidd 256 teyrnas 204, 225-226, 230 teyrnasoedd 31 teyrnedd 114 ti 76, 271, -3 tid 227 tin 165, 227 tincia-l, -n 392 tipyn 315 tir 15, 39, 204, 225, -7 tirio 39 tiriog 39 tirion (pl.) 27, 204 tithau 272-4 tiawd 234, 342 tlodaidd 356 tlodi 226, 231, 244 tlodion 222 tlosaf 242 tlosdeg 241 tloted 244 tlws 198, 239 to 75, 130, 155, 165, 228 tomlyd 257 tôn 12 tonau 12 tonn 12, 168, 237 tonnau 12, 87, 199 top 66 torf 66, 137, 226-7 toriad 71 torlan 181 torr 137 torrassant 326 torres 325 torri 87, 137, 388 torrog 137-8 torth 138 tosturio 113 tprue 450 tra (prep.) 410 tra (adv.) 439 tra (conj.) 445 tra- 268 trachas 268 trachul 268 trachwant 268 trachwres 268 tra da 58 tradoeth 58 tradwy 437 traean 100, 116-117, 260 traed 32, 69, 85-6 traetha 323 traethattor 324 traethawd 94, 226, 230 traethent 329 traf- 268 traflyncu 268 trafferth 201 tragwyddol, -deb 54 trangaf 388 trais 142 tramawr 58 tramor 70, 268 tramwy 268, 387 trannoeth 140, 268, 437 traserch 268 traul 69 trawaf 49, 109, 146, 386 trawiad 386 traws- 268 trawsfeddiant 268 trawsgwydd 268 trech, -af 249 tref 82, 202, 216, 225 trefðyn 146 trefi 100 trefnu 386 Trefor 59, 94 treftad 59, 228 treftadaeth 61 trefydd 99 trenghis 325 trenghit 323, 331-2 trengi 388 treiglo 41 treingkc 323, 331 treisdwyn 186 tremycca 321 tremyg 266 tremynt 232 trenn 249 trennydd 268, 437 Tre'r Ceiri 106 treuliais 316 treulio 386 treulwys 326 treulwyt 327 trew 104, 140 trewis 386 treythych 35 tri 100, 126, 162 tridiau 152 trigf.i 231 trigias 230 trigywys 326 trin 227 trindod 94, 169, 226 trioedd 258 trist 67 tristwch 221 tristyd 232 tro (v. a.) 341 troadwy 341 troaf 340-1 tro-ais, -i 36 trochi 149 troed 32, 35, 85, 197, 229 troedig 341 troedlydan 252 troelli 388 troent 32, 69 troes 325 troesom 341 trof 340-1 troi 67, 73, 341 trôi 69 trois 70 tromaf 120 tros 401-2, -4 trosedd 199 trosodd 402 trosof 402 trosol 201 trosto 402 trottyan 392 truan 109, 234, 237, 451 trugar 256-7 trugaredd 226, 231 trugarhâf 384 trugarog 256 trwadd 402 trwch 137, 239 trwin 12, 90, 234-35, 339 trwnc 86, 149 trwodd 402 trwof 402 trwsgl 239 trwst 139 trwy 268, 401-2, 404 trwy deg 438
(delwedd 2607) (tudalen 475)	trwyddo 402 trwyddaf 402 trwy iawn 438 trwyn 156 trwynllym 241 Trwyn-y-tâl 68 trwyth 149 trwy y 149 try- 268 trydwll 268 trydydd 99, 259 tryfer 268 tryloyw 268 trymled 240 trystfawr 94 trywydd 156 tua(g) 421 tu-ag-at am 412 tud 103, 227 Tudawal 191 Tudno 108 tu ... i 422 turio 154, 157 tuth 126 tw 179 twb 67 twddf 145 twf 96, 109 twng 86 twll 126, 136, 239 twnn 168, 239 tŵr 204 twrch 87, 125, 157 twrf 227 twrneiod 207 twrr 137 twyll 182 twyll (v.) 322 twylla 322 twyllas 325 twyllo 387 twym (n) 69, 102, 124, -6 twymyn 124, 136, 226 twysog, -es 54 tŷ 67, 86, 130, 163, 197 tyb (v.) 322 tybia 322 tybiaf 70, 315 tybiaid 390 tybiwyd 43 tycia, 322, 375 tycio 183 tydi 271-2 tydwet 146 tyddyn 146, 180, 207, 214 tyf ar, 333 tyfaf 381 tyfid 323 tyfu 96, 109, 168 tygesgynt 328 tygyaw 375, 386 tynghedfen 183 tyngwt 113 tyle 33 tymestl 16, 189 tymor 86, 87, 95, 225 tymp 86 tymi 239 tyno 108 tyr(r) 320 tyrd, tyred 55, 266, 363, -6 tyrfa 203, 226 tirran 323 tyst 87, 223 tywallt 266 tywarchen 91, 213 twydd 109, 125, 221 tywyll 47, 109, 182, 236, 240 tywyllu 387 tywyllwch 226, 232 tywynnu 38 tywysog 54, 110, 233, 266 tywysoges 224, 233 'th 276-81 'u 277 ub 450 ubain 389 uch, uchaf 249 ucharnau 143, 220 uchel 126, 143, 234, 249 Uchelgrist 57 uchelion 237 ucher 89, 143 ucho, -d 403 . uch-of, -taw 403 udd 40, 89, 152 uðu, -nt 112, 407 ufyll 96, 240 uffarnau 143, 200 uffern 87, 96 ugain 89, 90, 169 ugeinfed 259 ugeiniau 258 ulw 154 un 98, 300-2 unben 60, 93 unbeinyaeth 93 un-dab, -deb 226, 230 un fodd 252 unglust 23 unig 20, 113, 257, 262 union 94, 113 unlliw 252 uno 14 unon 180 unpeth 60 unrhyw 262, 304 unwaith 259 unwedd 252 Urddedigrys 57 Urien 154, 163 ust 450 utgorn 183 uwch 113, 143, 249 uwch (prep.) 398, 401, -3, -5 uwchben 61, 398 uwchlaw 61, 398 uwd 42, 147 waethwaeth 435 wed-i, -y 409-10, 433 wedi i 421 weithiau 435 weithion 436 weldiso 440 wel dy 319 weldyma 440 wele 16, 453 wely 16 wely dy 319 wellwell 435 wfft 450 wharyawð 325 wir 20 wrth 89, 405-7 wrtho 406 wrth wir 438 wrthyf 89, 112, 406-7 wy 'egg' 44, 107 wy 'they' 103, 271, -3 wy a 450 wybr, -en 151, 154, 192 Wyddfa, yr, 192, 225 Wyddgrug, yr, 193 wy-f, -t 102, 334, 346-8 ŵyl 'weeps' 44 wylo 14 wylofain 389 ‘wylllys 55, 89 ’wyllysgar 54 wynab- 88 wyneb 44, 88, 154, 192, 230 wynepryd 182 wynt ‘they' 271 273 ŵyr 200, 223 wyth 44, 75, 91 wythted 187, 259- 60 wythnos 44, 199 wyth wae 451 y ‘to' 15, 37, 87 180, 267 y 'his, her' 15, 37, 102, 162 y 'him' 279 y, yð, yd, yr 48, 56, 118, 180, 277, 284-9, 448 y, e, yð, eð, ydd, yr (aff.) 426-7 y, yr 'the' 48, 56, 118, 192-4 y am 399, 420 ych 'your' 56, 118, 274-5 ych 'ye are' 335 ych, -en 91-2, 142, 147, 194, 201, 211 ychwaith 435 ychwaneg 29 ychydig 179, 262, 311-2 yd yð, see y ŷd 157, 221. 219, 225 ydan 399-400 ydiw 112, 114, 346, -8 ydwyf 346 yfaf 124 yfed 390, -1 yfelly 187 yfory 437 y gann 61, 405, 420 y gyt ac 421 yngder 110
(delwedd 2608) (tudalen 476)	yngham 175, 438 yngharad 16 yngholl 175 ynghudd175, 438 ynghwaethach 29 ynghyd 61, 175, 438 ynghyd a(g) 421 ynghyfyl 419 ynghylch 175, 413-4 ynghynt 175, 438 ynglŷn 175 ynglŷn a(g) 421 yngo, -d 403 yngŵydd 418 yll 275 ym 67, 136, 334-335, 346, -9 ym (prep.) 118, 412 ym 'me' 279 ym 'to me' 407 ym- 263 yma 181, 433 ymachludd 55 186 ymâd 49, 381 ymadawssam 326 y mae (conj.) 448 ymafael 345 ymaith 438, 451 yman 433 ymannos 436 ymarhous 36 ymbilio 27 ymchoelut 391 ymchwelut 391 . ymdaith 49 ymdesach 389 ymdrech 263 ymddifad 16 ymddifedi 231 ymddiried 390 ymddiriedaf 381 ymddug 370 ymddwyn 22, 370 ymddygaf 370 ymereil 345 ymennydd 269 ymenyn 131, 221 ymgaffwyf 328 ymgudd 49 ymgynnull 263 yngynullaw 30 ymhell 175, 438 ymhellach 175 ymhen 175 ymherawdr 16, 169, 189, 200, 232-3 ymhlegid 418 ymhlith 175, 416 ymhoeles 325 ymladd 50, 263, 394 ymlâdd 50, 263, 394 ymlaen 61, 175, 418, 438-9 ymlid 391 ymlwybran 392 ymochel 141 ymogelut 391 ymoglyt 391 ymolchi 263 ymor-alw, -ol 51, 53 imparthred 416 ymron 175, 419 ymwan 73 ymwaredit 319 ymwêl 49 ymy 407 ymyl 159 ymysg 175, 417 ymysgaroedd 222 y mywn 416 yn 'in' 56, 118 171-5, 191, 398, 401-2, -4 yn 'our' 56, 118, 274-5 yn (adv.) 431 yna 113, 176, 431-2 ynachaf 451 ynad 78, 177 ynaeth 431-2 yn anad 411-2 yn awr 193, 436 yn bell 439 yn chwaethach 29, 439 yndo 402, -4 yn dda 438 ynddo 402 yn ddrwg 438 y neb 288, 313 yn erbyn 414 yn ethryb 417 yn herwydd 414 yn hytrach 439 yn iach 451 yniver 25 yn llawen 451 yn llwrw 415 ynnill 16 yno 277, 431-2 ynoeth 431-2 yn ôl 417, 438 yn rhodd 451 ŷnt 67, 334, 346, 349 yntau 188, 272-4 yntau (conj.) 273, 448 yn well 438 yn wysg 417 yny 446 ynyd 16 ynys 325 yr, see y yr (prep.) 401-2, 405 yr awr -on, -an 297, 436 yrch 40, 196 y rhai 288, 300-1 yrhawg 61, 431 yrhwng 61, 402-3 yr hwn 288, 297- 298 yrhyðaw 402-3 y rhyw 303-4 yr llynedd 179 181, 437 yr owan 297 yr un 288, 300-1 ys ‘is' 87, 119, 271, 334 ys (prep.) 411 ŷs 'eats' 79, 87 y sawl 288, 310 ysbaid 90 ysbail 91, 103 l62 ysbardun 397 ysbeiliaf 38, 39 ysbeilio 27 ysbryd 49, 185, 218 ysbwng 86 ysbyddad 99, 143 yscawl 95 Iscolan 26 yscrid 266 ysgafn 110, 159 180 ysgafnllef 261 ysgall 218, 228 ysgar 141, 159 ysgaraf 155 ysgatfydd 184, 440 ysgaw 94 isgaud 141 ysgelerder 53 ysgïen 141 ysglyfaeth 141 159 ysglyfio 159 ysglyfyeit 390 ysgoewan 141 ysgogi 141 ysgogyn 229 ysgol 26, 49, 95 201, 215 ysgol 'ladder’ 95, 201 ysgolhaig 50, 188 ysgrafell 141 ysgrech 49, 156 ysgrifen 27, 86 ysgrifennwyd 71 ysgrifenwyr 71 ysgrîn 26, 49 ysgrubliaid 209 ysgrythur 13, 120, 132 ysgubor 14, 20, 27 ysgwïer 208 ysgwîr 440, 452 ysgwyd 49 390 ysgwyd 'shield' 141 ysgwydawr 210 ysgyfaint 159, 202 ysgyfarnog 207, 222 ysgyg 111 ysgytw-aw, eit 390 ysiga 322 ysp-, see ysb- yspar 143 Yspayn 31 yssit 346, 350 yssydynt 348 yssyð 346, 350 ystarn 138 ystlys 140 ystopyawð 385 ystôr 49 ystorm 203 Istrat 26 ystrad 49, 82, 140 ystrew 140 ystryd 49 ystryw 112 ystudyaw 39 ystwyrian 392 ystyn 16 ystyr, -iaf 38, 91, 162 ystyriaid 33, 390 ystyryem 339 ystyryych 40
(delwedd 2609) (tudalen 477)	yswaetheroedd 440 ysywaeth 440, 452 yta 383 ytwyf 346, -8 yth 279 yw 'to his' 112, 114, 277 yw 'is’ 112, -4, 188, 334, 346, 349 y wrth 61, 420 II. OLD WELSH in the order of the Latin alphabet, AETINET BRONNBREITHET 206 AMCIBRET 148 ANIT 424 ANTERMETETIC 187 ANU 81, 149, 160, 187, 202 ANUTON-AU, -OU 32 ATAR 74 BANCOR 23, 191 BE-HET, -HEIT -HIT 415 BET 415 BICHAN 24, 74, 156 BICHET 415 BIHIT 415 BIT 157 BLEDCUURIT 180 BRICHENIAUC 92 BROUANNOU 95, 170 CABLEGION 191 CARRECC 20 CATTEIRAUL 20 CEHIT 415 CEINTIRU 109 CENITOLAIDOU 17 CENTH(I)LIAT 17 CEPHITOR 334, 344 CIHIT-AN, -UN 415 CIMADAS 16 CIPHILLION 23 CISEMIC 257 CLORIOU 27, 199 CREATICAULL 20 CRUITR 17 CRUNN- 170 CUINHAUNT 323 DAIR 100 DAMCIRCHINNUOU 27 DATL 17 DI 87, 267, 407 DICONES 325, 375 DIFICIUOU 27, 199 DIGUOLOUICHETIC 32 DINOOT 14, 94 191 DIR 192 DISCL 17 DLUITHRUIM 25 DOU 258 DOUDEC 258 DRISSI 26 DUMNAGUAL 190 DUMNGUAL 190 EINEPP 154 ENMEITUOU 27, 136, 199 FINN 23 GAEM 100 GILBIN 21 GREPHIOU 23 GRIPHIUD 23, 40 GRIP(P)IUD 23 GWEITHGNO 107 GUETIG 433 GUINLANN 73-4 GUIRDGLAS 21 GUIDDNO 107 GUOILAUT 114 GUOLLEUNI 40 GUOLLUNG 35 GUORAUT 370 GUORIT 370 GUOTAN 399 GUOTIG 92, 433 GUOUN 69, 95 GURT 24, 406 GUTAN 399 HA, HAC 187 HANTHER 170 HEITHAM 21, 187 HELCHA 387 HELGHATI 387 HENOID 140 HEPP 20, 377 HESTORIOU 27, 199 HINHAM 347 HONIT 442 HUI 29 IAR 27 IBEN 323, 333 IGRIDU 405 IR 'the' 192 ITHR 150, 411 IUDHAIL 32, 40 IUDNOE 107 IUDNOU 108, 114 IURGCHEILL 24 LEILL 25 LENN 25 I.IMNINT 323 LITAN 73 LOGGOU 198 MAUT l63 MELLHIONOU 27 MEPIOM 92 MERIAUN 92 MOLIM 180 MORGEN 27 MORGETIUD 40 MORLIAUS 254 MORTRU 253 NAMMUl 442 NERTHEINT 163, 323 NERTHITI 319 NI CHOILAM 319 NIMER 31 NOU 192, 284 NOUNI 284 OISOU 204 OR 192 ORD 152 PADIU 293 PAPEDPINNAC 24, 290 PAPEDD 24, 390 PETGUAR 28, 188 PETGUARED 258 PIMP 86, 112, 135, 258 PIMPHET 170, 258 POULLORAUR 109 PRIMTER 77 PRINIT 322, 332 RACDAM 401 REATIR 17 RETEC 334 RIT 76 SCAMNHEGINT 163, 323 SCIPAUR 14, 20, 26 SCRIBENN 26, 74, 170 SCRIBL 1 7 STRAT 26 STROTUR 26 TANTOU 170 TONNOU 199 UNCENETTlON 23 URBGEN 27, 154

a (aff.) 277, 429 / a (interr.) 424-5 / a ‘ah’ 450 / a ‘of’ 401, 409 / a ‘who’ 48, 56, 277, 284-5, -7, 288 / a chan 420 / a, ac ‘and’ 20, 66, 69, 162, 440-1 / â, ag ‘as’ 241, 409, 447 / â, ag ‘with’ 162, 409-10 / ab 179, 184 / aber 132, 263 / Abermaw 59, 61 / aberth 363 / abostol 93 / a-breið 438 / ach (intj.) 67, 450 / ach (prep.) 401, 410 / ach 133, 204, -16 / ach law 410, -9 / achadw 53 / achar 132 / achas 132, 175, 263 / achen 151 / achlân 61-2, 434 / achles 151, 268 / achos 86, 95, 98, 212, 216, 413, 443 / achreadwyr 166, 189 / achub 86, 96 / achubeint 325 / achupvy- 328 / achwyswn 98, 212 / acw 38, 401, -4 / ad- 263 / adain 205, 210-2 / adan 399-400 / adanedd, 77, -9, 210-1 / adar 79 / adara 383 / adaren 218 / Aðavv 22 / adaw 381-2, -8 / aðawadoeð 328 / adcorssant 326 / add- 263 / addail 263 / addef 133, 263 / addewid 232 / addfain 132, 263 / addfed 115 / addfwyn 132, 166, 263 / addoer 263 / addurn 214 / addwyn 45 / addysg 133 / adeg 71 / adeilad 39, 226, 390, -1, -6 / adeiladaf 382 / adeiladu 390 / adeilaf 382 / adeilws 326 / adeilwt 113 / adenydd 210-2, 216 / aderyn 92, 213, -8 / adewssynt 328 / adfer 320, 332 / adferaf 74, 147, 380 / adflas 263 / adfyd 122 / adladd 263 / adlais 263 / adlam 263 / adnabod 353-7 / adnabûm 356 / adnapo 328 / adnebydd 354 / aðoeð 360, -5, -7 / adolwg 452 / adolwyn 392, 452 / adrawð 321 / adref 150, 437 / adrodd 183, 385, 388 / adw-aen, -en 32, 113, 183, 353-6 / adwaeniad 354, 356 / adwaenost 353, 355, -7 / adweini 355 / adwyth 144 / adyn 122, 151 / ae (interr.) 424-5 / ae ‘whether’ 425, 441-2 / aed 35, 329 / aeddfed 115 / aelwyd 81, 114, 166 / ael-yn-ael 62 / aer 164 / aeron 222 / aeth 338, 360, -4, 367 / aethnen 150 / aethpwyd 327, 338 / Aethwy 107, 114 / AETINET BRONNBREITHET 206 / af 74, 359-61, 364-7 / afiaith 33, -4 / aflan 264 / afles 125, 264 / afon 203 225 / afrad 264 / afraid 264 / afryw 264 / ag ‘of’ 409 / ag 69 / agalen 187 / agarw 132, 263 / agatfydd 440 / agattoeð 440 / ager 131, 151 / agerw 53 / agor 151, 388 / agoraf 380 / agori 388 / agoriad 151 / agoryd388 / agos 245, 434 / agwrdd 240 / agwyðawr 97, 179, 189 / aho 360, 366 / ai (interr.) 424-425 / ai ‘whether’ 441 / aifft 117 / Aifft 117 / ail 90, 154, 258-9 / ais 139, 219 / alarch 91, 196, 216, 225 / alaw 196 / Albanwr 208 / Albanyeit 93 / all- 263 / allan 70, 434 / allfro 153, 263 / allt 167, 188 / alltrawon 108 / alltud 185, 228, 263 / allwedd 150, 160, 189 / allwydd 151 / am- 263 / am 89, 398-400 / am na 449 / amaeth 3 / amarch 64 / amau, see ameu / ambell 262, 312 / amcan 160, 264 / amcana 322 / AMCIBRET 148 / amdan 399, 420 / amdanaf 399-400 / amdanan 399 / amddifad 16 / amddiffyn 111-1, 263 / amdo 113, 165, 263 / ameu 70, 264, 387 / amgen 243, 250 / amgenach 250 / amgorn 263 / amgyffred 265 / amgylch 58, 263, 413 / Amhadawc 184 / amharod 264 / amherawdr 16 / amherodres 224 / amheuthun 65, 397 / Amhredudd 184 / amkaneu 73 / amkawð 142, 264, 378 / aml 262, 312 / amlaw 419 / amliwiog 264 / amlwg 240 / amnaid 136, 160 / amraint 264 / amranneu 170 / amrant 151, 198, 216 / amrosgo 141 / amryw 112, 262, 264, 303 / amrywiaeth 226 / amrywio 120 / amserach 251 / amuc 70, 338, 371 ^/ amwc 70, 371 / amws 196-7 / amwyn 371, 392 ^/ amwys 70 / amwyth 371 ^/ amyd 264 / amygaf 338, 371 / amynedd 136, 188, 226 / an- (neg.) 264 / an ‘our’ 274-5, 281 / anad 411-2 / anadreð 25 / an-aml 264 / anaml 58 / anawdd 58, 63-64 / anaws 247 / andaw 104, 160 / andawaf 381 / andwyo 106, 160 / aneirð 64 / anfad 149, 264 / anffurvaw 23 / anfon 154, 269, 385, 388 ^/ anfonheddig 264 / anfwyn 264 / angall 64 / angau 64, 170 / angel 23, 91, 168, 215 / angen 64, 70, 151, 170 / angerdd 131, 151, 168 / angharad 16 / angharedig 264 / anghenus 64, 187 / angheuod 207 / angheuol 169, 187 / anghred 63 / angladd 268 / an-hawdd 58, 247, 264 / anhawsaf 270 / anheddu 188 / anhrefn 63 / anhrugarog 264 / anhydyn 241 / anhyfryd 269 / anian 269 / anifail 209 / ANIT 424 / anlan 264 / anllad 149 / anllygredig 181, 264 / anmyneð 136, 268 / annat 411-2 / annedd 78, 269 / annedwydd 264 / anner 151 / annerch 269 / annoeth 171 / annog, -os 394 / annwfn 160, 180 / annwyd 45 / annwyl 45, 71, 160, -4 / annyn, 151 / annyoðeivyawdyr 256 / anodd 94, 247 / anoddun 13, 126 / anoethach 439 / anoew 64 / anos 247 / anrhaith 63, 187, 218, 269 / anrheg 93, 149, 210, 269 / anrhegaint 325 / ansawdd, -odd 94 / ânt 67, 359 / ANTERMETETIC 187 / ANU 81, 149, 160, 187, 202 / anudon 98 / ANUTON-AU, -OU 32 / anvonassit 328 ^/ anvonet 327 / anwariaid 238, 270 / anwedig 187, 202 / anwir 264 / ap 184 / apêl 50 / ar (dem.) 298-9 / ar 88, 398, 400 / ar- 89, 124, 190, 264 / ar draws 419 / ar frys 438 / ar fyr 438 / ar gyfair 418 / ar gyfyl 419 / ar hir 438 / ar hyd 415 / ar hynt 438 / ar iawn 438 / ar led 438 / ar led 438 / ar llwrw 414-5 / ar ol 417 / ar waeth 438 / ar y cyntaf 439 / aradr 126, 166 / araith 34, 79, 127, 387 / arall 300-1, 304-5 / araul 63 / archaf 79 / archen 161 / archfa 146 / archoll 156, 264, 266 / archwaeddont 176 / arddaf 153-4, 393 / arddelw 51, 388 / ardderchet 22 / ardderchogrwydd 118 / arddwrn 227 / ardreth 264 / aredig 393 / areithio 387 / aren 168, 220 / arf 198, 216, 218 / arfaethu 386 / arfer 320 / arffedog 226, 333 / arfod 236 / arfog 256 / arfogaf 383 / arfogi 388 / arfordir 264 / argae 264 / arglwydd 45, 186, 202 / arglwyddes 224 / arglwyddiaeth 230 / arglwyddiaidd 256 / argyweða 333 / arhoaf 180, 343, 382 / arhoes 325 / arhosaf 343, 382 / arhosodd 64 / arian 93, 129, 167, 169, 197, 221, -5 / ariangar 257 / ariwydd 186 / arlwy 44, 387 / armerth 264 / arnabunt 398-400 / arnad 398 / arnaf 398-400 / arnal 398 / arnan 399 / arnaw 188, 398 / arnei 98, l88, 398 ff. / arnodd 399 / arnunt 13, 398 ff. / aro 343, 452 / arofun 13, 154, 266-7 / aroglau 146, 199 / aros 64, 78, 343, 391 / arswydo 387 / artaith 264 / arth 81, 146, 149 / artuad 327 / aruthr 434 / arveroð 325 / arwain 86, 152, 392 / arweðaf 392 / arweðud 336 / arweiniaf 392 / arwestr 140 / arwydd 45, 80, 122 / arwyddocâ 322 / arynaig 115 / asen ' she-ass' 224 / asen 139, 217 / asgell 226 / asgloff 263 / asgwrn 87, 91, 138, 140, 196, 227 / asseu 107-8, 114 / assw 28, 107-8, 113 / astrus 138 / aswy 107-8, 113, 140, 156 / asyn 197, 224 / at 66, 398-400 / atad 398 / ataf 399, 400 / atai 398 / atal 186 / ATAR 74 / atbawr 183 / atcoraf 159 / ateb 30, 70-1, 182, 263, 377, 385-6 / atebaf 377 / atebud 324 / atgas 183, 263 / atgno 263 / athech 132, 175 / athoe 338, 360, -5, 367 / athra-on, -won 40 / athrawiaeth 226 / athrawon 108, 118, 201, 211 / athrist 58, 150, 175, 263 / athro 94, 108, 211 / athrugar 150, 264 / atnewyðwys 183 / atsein 184 / attan 399 / atwaen, -en, see adw- / atweinat 357 / aur 69, 106, 221, 225 / autyl 17 / avory 437 / awch 'your' 274-275, 281 / awdr 233 / awdur 105, 118, 208, 233 / awdurdod 226 / awn 36 / awr 95, 118, 199 / awydd 45, -7, 104, 118 / awyr 45, -7 / ba 289-90 / baban 207, 222 / bach 156, 236 / bachgen 224 / bachgennes 224 / bad 198 / baedd 114 / bai 157 / baich 118 / baidd 322 / balch 237 / Balchnoe 107 / ban 290, 445 / ban 'high' 236 / BANCOR 23, 191 / Bangor 23, 225 / baniar 203 / banu 28, 108, 113 / bara 225 / barcut 222, -5 / bardd 66, 103, 167, 195 / barddoni 232 / barddoniaidd 256 / barf 17, 18, 167, 227 / barfwyn 21 / barn (v.) 320. -2 / barna 322 / barrug 113 / baru 157, 227 / barus 158 / barvawt 397 / barwn 208 / bath 163, 228 / baw 69, 104, 157, 221 / bawaf 251 / bawd 69, 163 / bawdd 321 / bawhet 242, 251 / bawn 347-50 / bechan 120, 156, 241 / bedd 22, 199, 203 / bedyddio 27 / bedyddir 40 / BE-HET, -HEIT -HIT 415 / beichiau 18 / beiddgar 256-7 / beiïd 341 / beirdd 90, 117, 195 / beirn 320 / beirv 369 / bendigedig 54, 396 / Bendigeidfran 57, 179 / bendigus 326 / bendith 160, 186, 189 / benthyg 159 / benyw 108, 112, 222-3 / berw 53 / berwch 40 / berwi 80, 128, 387 / BET 415 / beth (adv.) 311, 434 / beth? 290, 294 / beudai 197 / beudy 106 / Beuno 108 / beunoeth 436 / beunydd 436 / bi, bid 346-50 / BICHAN 24, 74, 156 / BICHET 415 / biðan 324 / BIHIT 415 / bilaen 208 / bint 329, 339, 348-350 / BIT 157 / biw, bu 130, 197 / blaen, -af 250, 418 / blaenllym 252 / blaidd 199, 209 / blawd ' flour' 77, 148 / blawt 76 / BLEDCUURIT 180 / Blegywryt 180 / blew 104, 157, 213 / blif 180 / blinder 204, 226 / blino 387 / blith 76, 148 / blith draphlith 24, 62 / blodeuyn 215, 222 / bloesg 69 / blota 383, 394 / blotai 232, 383 / blwng 238 / blwydd 206, 238 / blwyddyn 205, 212, -4, 220, -6, 227 / blynedd 166, 205 / blynyddoedd 187, 199, 204-5 / blys 147 / bo 347-50 / bob ail 260 / bob ddau 260 / bob gannwr 260 / bod = bob 308 / bod 83, 90, 348, 350, 391, -5 / bod Feirig 72 / boddfa 231 / bodlon 160, 185, 257 / Bodorgan 179 / bodwrog 179 / boiwst 71 / boly 177-8 / bôn 89, 157, 166 27, 154 / bonedd 64, 166, 221-2 / boneddigaidd 64 / boneddigion 236 / bonheddig 63-4, 187, 257 / bônt 67, 347 / bord 228 / bore 8, 33, 71, 100, 163, -4 / boreeu 199 / Botffordd 184 / bradas 325 / bradw 53 / bradychaf, -u 383 / braenu 148, 165 / braf 180 / brag 147 / braich 18, 229 / braidd 436 / braint 163, 229 / braisg 117 / braith 90, 241 / brân 196, 225 / branos 215 / brat 72, 199 / brathu 144 / brau 155 / brawd ‘brother' 75, 128, 189, 209-10 / brawd 'judgement' 94, 157, 199, 210 / brawdmaeth 59 / bre 86, 163 / breichiau 18 / breinia 322 / brenhines 199, 224, 233 / brenhinoedd 64, 114 / brenin 15, 63-5, 163, 170, 171, 205, 227, 233 / breniniaethau 64 / brer 180 / bresych 222 / breuan 88, 105 / breuant 95, 158 / breuddwyd 132 / breyr 35 / bri 165 / briallu 216, 222 / BRICHENIAUC 92 / brig 157, 227 / briger 158 / brith 90, 146, 157, 175, 241 / brithottor 324 / brithred 232 / Brithwyr 6 / briuhaud 323 / briw 42, 69 / bro 85, 147, 163, 178, 203 / broder 49, 75, -9, 94, 194, 209; -yr 216 / brodiau 199, 210 / brodorion 75, -9, 209 / bron 136, 218, (adv.) 419 / bronfraith 225 / bronn, see bron / BROUANNOU 95, 170 / brwd 84, 239 / brwnt 238 / brwydr 69 / brwyn 43 / brwynog 233 / brych 146, 151, 157, 239 / Brychan 165 / Brycheiniog 92 / Brydein 4 / bryn 14, 226, -7 / bryncyn 221 / Bryngwyn 59 / Brython 5, 175 / Brythoneg 4 / bu (v.) 105, 347, 350 / bu, see biw / buan 83, -8, 110, 245 / buarth 109 / buassynt 328 / buchedd 226 / buches 231 / budr 18, 157, 234, 242 / budrog 226 / budron 41 / buel 349 / buelin 227, 333 / bugail 103, 205, 212 / bugeiles 39 / bûm 36, 67, 347, 350 / bun 221 / bustach 91, 196 / bustl 140 / buwch 69, 210 / bwbach 207, 226 / bwch 133 / bwch gafr 225 / bwlan 207 / bwlch 238 / bwrdd 226, -8 / bwrw 145, 157, 178, 387 / bwth 207 / bwthyn 207, -14 / bwy 289 / bwyall 100 / bwyd 157, 225 / bwydaf 383 / bwydo 383, -7 / bwyf 347, 350 / bwystfil 209 / bwyta 384-5 / bwyta 'eats' 321 / bwytâf 384 / bwyty 321 / by 289-90 / bychan 156, 234, 241, 245 / bychydic 311-2 / byd 83, 204, 227 / bydd 83, 346, 350 / byddaf 335, 346, 350, 380 / byddaint 325 / byddar 234, -7, 256 / byddin 227 / byðhawt 323, 346, 348, 350 / byðif 346 / byðinawr 210 / bydysawd 94 / bynnag 293-4 / byrr 87, 129, 156, 239 / byrrach 70 / byth 435 / bytho 347-50 / byw 69, 83, 110, 112, 120, 130, 394-5 / bywied (eqtv.). 395 / bywiog 120 / bywyd 72, 120, 232 / cabl 186 / CABLEGION 191 / cad (vb.) 327, 344 / cad 198, 227 / cadair 8, 166, 199 / cadarn 91, 149, 234 / cadarnhaf 384 / cadau 104 / cadd 342, -4 / cadeirfardd 56 / cadeiriol 20 / cadernid 232 / Cadfan 189 / cadfarch 261 / cadr 160, 185, 234 / cadvid (v.n.) 391 / cadw 52-3, 387-8 / cadwaf 319, 381 / Cadwallon 88 / cadwn 40 / cadwyn 45-6 / cae 69, 165 / caead 72, 116-7 / caeênt 341 / cael 344, 389 / caem 69 / caentach 389 / caer 203, 210, -6 / Caer Dyf 91, 177 / caeriwrch 157 / caeth 90, 125, 175, 237 / caethion 215 / caethiwed 226 / caf 344-5 / cafas 325, 337 / caff-ael, -el 157, 344, 389 / caffaf 323 / caffat 327, 344 / cafn 156 / caho 344 / caiff 323, 344 / cain 115 / cainc 117, 158, 170, 200, 210, 216, -8 / cais (v.) 321-2 / Calan 30, 71, 221, 225 / calch 17, 18, 225 / caled 126, 235, 242 / caledi 231 / call 236 / callawr 167 / callestr 137 / calon 25, 30, 66, 71-2 / cam ' step' 157, 169, 202, 214 / cam (adj ) 66, 168, 262 / camel 209 / camfa 179, 231 / camlyeu 119, 202 / camre 33, 214 / can (vb.) 320, 372 / cân 68 / can och 451 / can, see cann / canaf 48, 372 / cana-on, -won 40, 118, 211 / canasant 30 / candryll 112, 122 / caneint 325 / caneitio 184 / canfed 259, -60 / canfod 351-2 / canfu 351 / canfûm 356 / canfyddaf 351-3 / canhator 324 / canhebrwng 264 / canhoeð 352 / canhorthwy 16, 163, 264 / canhwi 328 / canhwyllau 187 / canhwyllbren 203, 228, -9, 270 / caniad 30, 48, 226 / caniadau 54 / caniatáu 70 / canllaw 94, 264 / canlyn 264 / canmwy 259 / cann 68, 168 / cann 'with' 65, 405 / cannaid 256 / cannli- 190, 264 / cannoedd 70, 258 / cannu 31, 66, 71, 168 / cannwyf 352 / cannwyll 45-6, 182, 187, 199 / canodd 372 / canon 218 / canpunt 60 / canpwyt 328, 338 / cans 55-6, 443 / cant ‘100’ 66, 77, 123, 127, 169, 204 / cânt 67, 344 / cant 'sang' 67, 326, 337, 372 / cantor 30, 301, 233 / cantores 233 / cantref 30 / canu 30, 31, 66, 71, 122, 386 / canys 55-6, 443 / cap 199 / car (vb.) 317, 320, 339 / câr 68, 209, 216 / car, see carr / Caradog 189 / caradwy 319 / caraf 127, 317-9 / carai 100, 335 / carasai 336 / carawr 324 / carbunck 20 / cardota 383, 394 / carech 336 / caredig 252, 319, 396 / caregos 215 / carem 336 / cares 224 / Carfan 165 / cariad 93, 208, 223-6, 232 / carit 113, 324 / carn 80 / Carnedd Ddafydd 225-6 / caro 98, 339 / carodd 337 / carp 199 / carr 68, 79, 137 / carr yr ên 136 / carrai 87, 165 / CARRECC 20 / carreg 20, 137, 197 / cartref 184, 228 / caru 105, 319 / caruaidd 256 / carw 80, 196 / carwn 333 / carwyf 339 / cas 127, 214, 236 / caseion 214 / cashâdd 342 / cast 67 / castoll 91, 1961 216, 226 / caswir 262 / Cateyrn 182 / cath 133, 207, 222 / cathil 17 / cathl 150 / catholig 53 / catrawd 94 / CATTEIRAUL 20 / catwyf 328 / cau 36, 69, 386 / caul 69 / cawad 38, 83, 126 / cawd 327, 344 / cawdd 127 / cawell 226 / cawg 118 / Cawlwyd 114 / cawn 'stalks' 213, -8 / cawod 28, 38 / cawr 85, 105, 191, 202, 210, -6 / cawsant 344 / cawssoeð 328, 344 / cayu 36 / ce(i)thiwa 322 / cebyðyaeth 16 / cedwis 325 / cedywch 323 / cefais 344 / ceffyl 197, 199 / cefn 18, 164 / cefnder(w) 109, 216, 224 / cefnderweð 114 / cegin 92, 128, 227, 233 / CEHIT 415 / ceidwad 41, 93, 233 / ceifn 102, 109, 209 / ceigheu 170 / ceiliagwydd 97, 225 / ceiliog 97, 199, 225 / ceiniad 208 / ceiniog 39, 115 / CEINTIRU 109 / ceir (v.) 117, 344 / ceir 'cars' 117 / ceirch 115 / ceisio 387 / cêl 333 / celaf 79 / celain 210-2, 215 / celfydd 148, 240 / celfyddyd 213 / cellt 149 / celwrn 125 / celwydd 47, 153 / celwyddog 89 / cemif 319 / cenadwri 226 / cenau 106, 108, 211 / cenedl 63-4, 87, 185, 226 / cenedlaethau 17, 64, 65 / cenfigen 16 / cenhedloedd 63, 187 / ceni 319 / CENITOLAIDOU 17 / cennad 188, 222 / cennyw 352 / CENTH(I)LIAT 17 / cenwch 93 / ceny 319 / CEPHITOR 334, 344 / ceraint 209, 216 / cerais 336 / cerð (v.) 322 / cerdd 196, 203 / cerdda 321, -2, -9 / cerdded 390, -6 / cerðws 326 / ceri (impf.) 334 / ceri 112 / cerid 335, -9 / ceriff 323 / cerir 316-7 / cerit 324 / cern 87, 136 / cerrig 110-1 / certh 236 / cerwch 323, 333 / cerwyn 46 / cerydd 92 / cesair 177 / ceulo 95, 115, 165, 387 / ceunant 115 / ceuntost 327, 372 / cewri 106, 203, 210 / ch = ’ch 276-81 / -ch 283-4 / chwaer 29, 102, 135, 189, 206, 212 / chwaerfaeth 59 / chwaethach 29, 439 / chwaff 67 / chwaith 435, -9 / chwalu 141, 159 / chwaneg 29 / chwannen 83, 153, 213 / chwant 29, 221 / chwar-ae, -e 29, 32, 33, 100 / chwardd 84, 320 / chwarddaf 393 / chwarter 260 / chwe 16s, 175 / chwech 88, 135, 142, 155, 191 / chwechach 249 / chwechau 258 / chweched 29, 259 / chwedl 29, 141, 185, 229 / Chwefrol 94, 160, 225 / chweg 236, 249 / chwegr, -wn 135, 166, 224 / chweinllyd 257 / chweirð 320 / chwennych 322, 383 / chwenychaf 29, 30, 142, 383 / chwenychu 383 / chwerthin 84, 393 / chwerw 29, 53, 234 / chwerwder 52 / chwerwi 387 / chwi 29, 135, 271, 273, 280 / chwiban 230 / chwibanat 390 / chwidr 141 / chwiliach 389: / chwiltath 394 / chwinrwth 240 / chwioredd 101, 206 / chwith 29, 141, 156 / chwithau 272-4 / chwychwi 271-3 / chwŷd 153 / chŵydd 43 / chwydda 322 / chwydu 143 / chwynn 143, 222 / chwyrn 43, 87, 146, 149, 239 / chwyrnu 44 / chwŷs 135 / chwŷth 43 / chwythaf 29, 44, 144 / chwythat 29 / ci 76, 96, 128, 156, 219, 224 / cib 96 / cica 383 / cicai 227 / cig 221, -5, -7 / ciglef 371 / cigleu 104, 338, 371-2 / CIHIT-AN, -UN 415 / cil 39, 76, 227, 419 / cilia 322 / ciliaf 39 / cilyassant 326 / cilydd 111-2, 169, 306 / CIMADAS 16 / cini-o, -aw 94, 99, 229 / CIPHILLION 23 / CISEMIC 257 / cist 227 / ciwdod 42, 188-9, 194 / ciwed 42, 188, 194, 231 / claddedigaeth 226 / claddu 156 / claðws 326 / claear 100 / claer 100, 191, 385 / claerwyn 237, 241, 252, 270 / claf 234 / clafdyeu 197 / clai 225 / clais 156, 266 / clarcod 207 / clas 327 / cledd 156 / cleddau 109, 217 / cleddyf 109, 156, 177, 217, 264 / cleddyfod 177 226, 230 / cledion 54, 235 / cleðyvawr 210 / clefyd 199 / clêr 226 / clindarddach 389 / clo 108, 113 / cloch 215 / clod 80, 89, 329 / clodfawr 252 / cloff 67, 263 : / clog 66 / clonnau 54 / clorian 229 / CLORIOU 27, 199 / clud 227 / clun 227 / clust 23, 80, 139 198 / clustog 226, 233 / Clustyblaidd 59 / cluttawd 323 / clwyd 43 / clybod 371-2 / clybu 371 / clyd 76, 791, 239 / Clynnog 54 / clyw 102, -7, 112, 120 / clywaf 107, 315, 371-2 / clywch 341 / clywed 17, 28, 120, 371 / clywn 341 / clywspwyt 328, 371 / clywssont 326 / clywysbwyt 371 / cnawd 17 / cnawdol 72 / cneua 383 / cneuen 213 / cnewyll 105 / cnoc 66 / cnyw 108 / coch 67, 234-5 / cocha 322 / cod 227 / codaf 382 / codes 325 / codi 382 / codo 328 / coed 31, 32, 98 / coeden 219 / coedydd 203 / coegddall 97 / coeg-yn, -en 224, 228, -9 / coel 182, 221 / coel grefydd 57 / coelcerth 59 / coes 176, 228 / Coetmor 94, 183, 208 / cof 265 19 / coffa, -u, -af 384 / cofiwn 42 / cog 225 / côl 180 / coll 136, 216 / coll 'loss' 264 / collassam 326 / collassynt 328 / colled (v.) 327 / colled 326, 231 / collen 213, -6, 226 / colles 325 / colofn 90, 180, 227 / colomen 207, 222 / coloven, 17 / colyn 25, 71-2, 177 / confessorieit 208 / Conwy 44, 87 / conyn 213 / côr 159 / Corannyeit 208 / cored 159 / corff 23, 24, 87, 167 / corn 87 / Corneu 107, 114 / Cornwy 107 / corr 87, 137 / corrach 207, 229 / corsen 219 / corun 120 / cosb 67, 87, 142 / cosba 322 / cosbaf 380 / cosbedigaeth 226 / côt 66 / couri 106, 202 / crach 144, 156 / crafangk 20 / craff 143, 156, 236 / crafu 143, 156 / crafwr 233 / cragen 197, 214 / craidd 145, 157 / craig 137, 216 / craith 127 / cramwyth 137 / crane 207 / crasu 137 / creadigol 20 / creadur 208, 232 / creas 325 / CREATICAULL 20 / cred 221 / credadun 13, 122, 220, 397 / credadwy 396 / credaf 133, 319 / cred-doe 113, 328 / crediniol 55, 220 / credu 386 / crefydd 229 / cregin 111 / creifion 222 / creto 113 / crettoch 329 / creulyd 240, 257 / crib 158, 227, -9 / cribin 227, 233 / cristion 214 / crochanaid 226 / croen 31, 165, 196 / croes 196 / croesawu 388 / crogen 137, 197, 214 / cromlech 120 / cronfferf 241 / cronni 95, 388 / croth 67 / croyw 32 / crud 13, 14 / crug 83 / CRUITR 17 / CRUNN- 170 / crwm 239 / crwnn 90, 159 / crwth 151 / crwydr 214 / crwydrad 41, 396 / crwydredig 396 / crwydro 183 / crwydryn 213 / crych 144, 239 / cryd 13, 14 / crydd 49, 125, 200, 233 / cryddionach 215 / cryf 239 / cryfdwr 226, 231 / cryfhâf 384 / cryg 110, 156, 239 / cryman 221 / cryndod 226, 231 / crynfa 231 / crynho-af -i 384 / cu 179, 236, 265 / cudd 103 / cuddygl 96, 177 / CUINHAUNT 323 / cuitin 324 / cul 234 / cun (adj.) 236 / cun 221 / cur 227 / curo 387 / cusan 230, 392 / cvinovvant 389 / cw, cwd, cwð 291, 294 / cwbl 18, 186, 262, 309 -10 / cwch 207 / cwd 227 / cwhwfan 159 / cŵl 125 / cwm 168 / cwmwd 88 / cwmwl 88 / cŵn 75, 88, 219 / cwningen 213, -7 / cwpan 229 / cwrr 210, 410 / cwrw 148, 225 / cwrwgl 165 ____________________________ / cwsg 396 / cwyd 382 / cwymp 43, 69 / cwyn ‘supper' 99 / cwyn 43, 44, 69, 156 / cwynfan 389 / cwyno 44, 89, 389 / cwynofain 389 / cwyr 45, 99 / cwys 127 / cy- 244, 265 / cybydd 88, 96, 115, 161 / cybyddiaeth16 / cyceðei 392 / cychwyn 46, 86, 141 / cyd (conj.) 279, 446 / cyd (eqtv.) 348 / cyd gynulliad 57 / cyd-264 / cydnabod 355 / cydnabyddaf 355 / cydnabyddiaeth 57 / cydwybod 264 / cydymaith 16, 220 / cyfa 181 / cyfair, cyfer 33, 418 / cyfanheddu 188 / cyfar 265 / cyfarfod, -fu 353 / cyfarws 113 / cyfeddach 389, 394, -6 / cyfeillach 336, 230 / cyfeiriad 418 / cyff 24, 67, 175 / cyffaith 34 / cyffelyb 91, 241 / cyffredin 183, 265 / cyffroi 36 / cyffylog 233 / cyf-iawn, -ion 94 / cyfieith-io, -u 387 / cyflawn 125, 244, 265 / cyflea 322 / cyfled 248, 251 / cyfliw 243, 351, 265 / cyflog 229 / cyflogi 388 / cyflym 265 / cyfnesaf 149 / cyfnewidial 392 / cyfnither(w) 207, 224 / cyfodaf 319, 382 / cyfoed 252 / cyfoedion 238 / cyfoeth 28 / cyfoethog 21, 252 / cyfoethogion 238 / cyfr- 190, 265 / cyfraith 148 / cyfran 16, 125, 265 / cyfred 252 / cyfref 252 / cyfrgain 265 / cyfrgoll 265 / cyfrgolla 322 / cyfri 180 / cyfrinach 230 / cyfrwng 403, 420 / cyfrwys 47, 265 / cyfryw 12, 252, 262, 303-4 / cyfurdd 251, 265 / cyfuwch 249 / cyfyd 238 / cyfyl 159, 419 / cyfyng 110 / cyfyrder(w) 223 / cyhafal 265 / cyhoedd 14, 51, 98 / cyhuddo 141, 265 / cyhyd 51, 248 / cylch 413-4 / cylchyna 321 / cyll (v.) 68, 320 / cyll 213, -6 / cyllell 91, 167, 196 / cyllyll 112 / cymaint 169, 249, 251 / cymanfa 226 / cymar 64, 210, 233 / cymdeithas 39 / cymedrawl 187 / cymer 320, 332, 339 / cymeraf 79, 281, 372-3, 380 / cymered 329 / cymersant 326 / cymerth 87, 327, 372-3 / cymerwn 189 / cymerwn 335 / cymharu 64 / cymhedrawl 187 / cymhellodd 187, 325 / cymod 265 / Cymraeg 4, 34-5, 50, 70, 226, 231 / Cymraes 85, 224, 231 / Cymro 85, 168, 196 / Cymru 13, 221, 225 / Cymry 4, 13, 196 / cymryd 79, 151, 372-3, 391 / cymydog 226 / cymydoges 233 / cymynnaf 86 / cymysg 241, 265 / cymysgu 142 / cyn (conj.) 446 / cyn (prep.) 412 / cŷn 91, 103, 201 / cyn 'as' 87, 181, 243-5, 447 / cyn faer 265 / cyn i 421 / cynafon 211 / cynawan, -on 38, 211 / Cyndaf 161 / cynddail 265 / cynddaredd 261 / cynddelw 265 / cynddrwg 244, -6 / cyndyn 237, 241 / cyneddfau 187 / cynefin 30 / Cynfelyn 261 / cynffon 246 / cynfigen 16 / cyngaws 106 / cynghanodd 226, 265 / cyngheussaeth 106 / cynghorion 65 / cynghrair 229 / cyngor 65, 226 / Cyngreawdyr 166, 168 / cynhadledd 226 / cynhaeaf 116-7, 265 / cynhaliaeth 187 / cynhaliwyd 63 / cynhesu 169 / cynhorthwy 16 / cynhyrchol 187 / cyni 168 / Cynlas 181 / cynllwst 139 / cynna 246 / cynnail 320 / cynnal 16, 58 / cynnar 115, 245, 256 / cynne, -eu 168 / cynnes 63 / cynnh- 265 / cynnud 168 / cynnull 113 / cynnwrf 265 / cynnyrch 127 / cynos 88, 215 / cynt 245, 435 / cyntaf 16, 21, 137, 170, 258-9 / cyntaid 265 / cyntedd 78, 170 / cyntefig109 / cynulleidfa 236 / cynuta 383 / cynutai 232, 383 / cynydda 322 / cynysgaeddu 176 / cyraeddadwy 396 / cyrch (vb.) 321 / cyrchfa 231 / cyrchwys 326 / cyrraedd 410 / cyrraidd 320 / cysefin 137, 257 / cysgaf 329 / cysgod 141 / cysgu 185 / cysseð 137 / cystal 137, -9, 140, 246, 265 / cystlwn 205 / cystrawen 104 / cysur 201, -8 / cythraul 208 / cyttuun 36 / cytûn 36, 50, 119, 264 / cyw108, 112, 223 / cywain 392 / cywion 106 / cywir 87, 110, 265 / cywiro 385 / cywreindab 230 / cywydd 36 / cyygadur 208 / d’ 56, 274 / da (d)da 254-5 , / da 81, 163, 178, 236, 246, 436, 451 / da di 451 / dabre 363, -6, -8 / dacw 404, 440 / dad- 266 / dad-i-dad 62 / dadleu 17 / dadlwytho 266 / daear 100, 116-7, 147 / daed (eqtv.) 246 / daed = da yd 32, 408 / daeerin 257 / daeoni 165 / daer 100 / daerawl 100 / daeth 364 / daewch 408 / dafad 129, 196 / dafn 203, 218 / dagrau 74, 104, 200, 210-2, -4, 215, - / dagreuoeð 215 / dahet 242, 246 / daint (sg.) 203, 205, 210, -7 / DAIR 100 / dal, -a, -y 66, 68, 177, 329, 387 / dalen 214, 218-9 / daliaf 167 / daliwyd 327 / dall 149, l52, 234, -5, -7 / dallt 101, 119 / dalpwyt 328 / dam- 266 / DAMCIRCHINNUOU 27 / damsang 266 / damuna 322 / damunet 266 / damwain 229, 266 / dan 69, 399-400 / danai 398 / danfon 154, 269 / dangos 188, 269, 385, -8 / danheddog 187 / dannoedd 100, 113 / danodd 399 / dant 77, 79, 203, 217 / danwared 84, 390 / dâr 203, 210, 226 / dar- 266 / darbod 267, 374 / darffo 351 / darfod 147, 266, 351-2 / darfodedig 351 / darfodedigaeth 147, 226 / darfu 351 / darfyddaf 351-2 / darllain 382, 392 / darllaw 94 / darlleaf 382 / darllenaf 382 / darmerth 267 / darn 79, 149 / daroeð 352 / darogan 73 / darostwng 266 / darpar 267, 374 / darparan 323 / darparedig 396 / darstain 267, 380 / darvuan 324, 351 / datgan 266 / datgeiniad 233 / dathoeð 363, -5 / DATL 17 / datsein 184 / dau 106, -8 / dau cannoen 270 / daw (v.) 99, 362, 364, -8 / daw 210 / dawn 82 / dawr 373-4 / daywch 32, 408 / dcrwen 226 / ddim 424, 434 / ddwrn tra-dwrn 62 / deall 101, 119 / dealltwriaeth 63 / deau 63; see deh- / dechrau 117, 387 / dechreuawð 325 / dechreuis 325 / dechreuspwyt 328 / dechreussant 326 / dechreuwys 327 / deddf 166, 227 / dedryd 185 / dedwydd 46, 153, 189, 266 / deðyw 363-5 / defaid 8, 196 / defni 203, 388 / defnydd 109 / defnyn 214, -7, 229 / defnytadoet 328 / deg 129, 161 / degau 258 / degfed 259 / degle 371-3 / dehau 63, 72, 142, 225 / deheuig 257 / deifio 131 / deigr 90, 166, 200, 210-2, -5, 218 / deigryn 214, -8 / deil 117, 319, 322, -9 / deilen 39, 213, 218, -9 / deincryd 185 / deiryd 375 / dêl 68, 363, -5, -6 / delir 71 / delit (aor.) 327 / del-li (v.n.) 388 / delw 51-3 / delwyf 363, -5 / delych 339 / delyessit 326 / dêng 67 / dengar 256-7 / dengys 111 / dernynnach 215 / derw 53, 221, -4, 225 / derwgoed 52 / derwin 257 / derwydd 224 / deryw, -w 352, 375 / destl 140 / deuaf 99, 359, 362-9 / deubi 362, -4, -8 / deubwys 60 / deucant 195 / deudroed 35 / deueint 325 / deuent 329 / deuhont 363, -6 / deun 119 / deunaw 94, 258 / deunydd 109 / deuoedd 258 / deuparth 260 / deupen 195 / deupo 363, -6 / deurudd 194 / deuth 363, -8 / deuthan 324 / deuthpwyd 327 / deutimm 363 / deuwell 259 / deuwr 194 / dewin 227, 233 / dewindabaeth 230 / dewissach 251 / dewissawð 325 / dewr 69 / di- 265 / DI 87, 267, 407 / di frawd 58 / di 'thou' 48, 280 / diaabedain 389 / diagk 20 / diagyr 64 / dïail 320 / dial (vb.) 320 / dialawr 324 / dialgar 256 / diarhebion 64 / diasbad 142 / dïau 'days', see dieu / dïau 'truly' 187 / diawl 28, 37, 153, l67, 220 / diben 265 / diboen 265 / dibrin 265 / dibyn 111 / dichell 266 / dichlais 266 / dichlyn 266 / dichon 321, 374 / dichyn 321, 374 / DICONES 325, 375 / dicter 183 / didad 58 / diðarbot 373-4 / diddanu 386 / diddawr 373 / diddorol 374 / didduw 265 / didol 186, 265-6 / didoli 144 / diðordep 374 / didreftadu 61 / didrist 265 / ðieithyr, 420 / dielwha 321 / dienghis 325 / diengyt 391 / dieu 152, 215, 220 / difancoll 185 / diferyn 213 / difetha 384 / difethaaf 384 / diffaith 34, 387 / diffeithio 387 / differaf 372-3 / differth 327, 372 / differwys 372 / diffryt 372, 391 / diffuis 23 / diffyg 266 / diffygio 386 / diffygywys 326 / diffyrth 326, 372-3 / Difiau 59-60, 115 / DIFICIUOU 27, 199 / difri 180 / dig 236 / digelk 20 / digofaint 389 / digon 375, 435 / digones 375 / digonhom 329 / digoni 375 / DIGUOLOUICHETIC 32 / digwyddodd 376 / dihafal 21 / dihangei 187 / dihangol 63, 187 / dihareb 64 / diheu (adj.) 187 / diheu 'days' 187 / dihysbydd 142 / dileër 341 / dileu 36, 118 / dilit 39 / dillados 215 / dillistr 387 / dilyn 111, 391 / dilynaf 391 / dilyssa 322 / dilyw 107 / dim 312-5 / dimai 207 / dimyn 315 / din 96 / dinas 96, 203, 229 / Dingad 191 / dinistrio 387 / dinoethi 265 / DINOOT 14, 94 191 / dinustraw 387 / dinustyr 387 / dïod 99 / dioddef 37 / dioddefaint 230, 389 / dioer 37, 453 / dïog 76, 265 / diogi 231 / diogyn 387 / diolch 383, 451 / diolwch 383 / diosg 140 / DIR 192 / dir 224 / dir- 266 / dirboen 266 / dirchavaud 323 / dirfawr 94, 366 / dirgel 266 / dirmycid 323 / dirmyg 66 / dirwest 266 / dirwy 44 / dis- 266 / DISCL 17 / discynnyn 323 / diserch 139 / disglair 34, 266, 385, -7 / disgleirio 385, -7 / disgwyl 46 / disgyn 7, 185, 266 / diskynnawð 325 / diskynnent 329 / diso 440 / distadl 140, 266 / distaw 94, 266 / distawu 388 / distewi 388 / distrych 266 / distryw 107, 387 / distrywia 322 / distrywiaf 106, 120 / distrywio 387 / disyml 241-2 / divanw 53 / diwael 265 / diwaethaf 251 / diwair 58, 115 / diwat 370 / diwedd 42, 251 / diwedda 322 / diweddaf 251 / diweddar 256 / diwedydd 180 / diweirdap 230 / diwethaf 182, 251 / diwrissint 323 / diwrnod 42 / diwyccom 329 / diwyd 43 / diwyllio 167 / diwyr 43 / dïylch 320 / diystyru 38 / DLUITHRUIM 25 / dlyaf, dlâi 379 / dlyet, dled 379 / do ‘comes’ 362, 264, -8 / do 430 / dobry 440 / dodaf 332 / doddyw 363-5 / doded 327 / dodrefn 119, l80 / doðwyf 363-5 / doed 35, 363, -6 / doedyd 54 / doent 330, 363 / doeth (v.) 363, 364, -8 / doeth 175 / doethinab 226, 230 / doethïon 188 / doethoch 326 / doethoeð 363, -5 / doethpwyt 327 / dof (adj.) 67, 109, 129, 180 / dof (v.) 362, -4 / dogn 166 / dôl 203 / dolurus 257 / doo 69, 102, 113, 146, 152, 431 / dôr 68, 129 / doraf, -wn 374 / dorbi 373-4 / doro 342 / dos 360, -6, -8 / dosbarth 267 / dothoeð 363, -5 / dothwyf 363-5 / DOU 258 / DOUDEC 258 / dowch 363, -6, -8 / drachefn 61, 410, 419, 438 / draen 90, 164 / draenen 213 / draenog 233 / draig 211 / draw 433 / dreiniach 215 / dreiniog 93 / drem 136, 186 / drewiant 232 / dringhedydd 233 / DRISSI 26 / drum 154, 186 / drwg 199, 236, 239, 246 / drwg drwg 255 / drws 129 / drych 76-7, 88 / drycin 30, 182 / drygioni 226, 261 / drygwaith 57 / dryw 112, 225 / du 96, 179, 234-5 / du hun 275 / duch 339 / ducho 440 / ducpwyt 183, 327, 338 / dug 80, 370 / dugum 338, 370 / dull 136 / DUMNAGUAL 190 / DUMNGUAL 190 / Dunawd 14, 94 / duog 256 / duon 41 / duw 69, 80, 83, 112, 114, 129, 220, 451 / duw Iau 59 / Duw Ofydd 180 / duwdab 230 / duwgwyl 59 / duwiau 199, 220 / duwies 114 / duwiol 114 / Duwllun 59 / Duwmawrth 59 / Duwsul 59-60 / dwfn 96, 129, 156, 164 / dwfr 92, 96, 129, 164, 179, 204, 221, -5, -7 / dwg 80, 321, 370 / dwrn 87, 227 / dwthwn 88, 297 / dwy 107 / dwyawr 94 / dwybunt 60 / dwyfol 114 / dwyfron 194 / dwylo 94, 194 / dwyn 43, 80, 165, 370, 392 / dwyrain 225, 392 / dwys 45 / dwywaith 259 / dwywes 114 / dwyweu 199, 220 / dy- 266, -7 / dy 56, 118, 274, 281 / dyall 97, 101 / dyat 101 / dybi 362, -4 / dyblyg 110 / dybryd 241, 267 / dybu 363, -5, -8 / dybyð 362, -4 / dycco 328 / dychan 267 / dychlamu 266 / dychleim 117 / dychlud 266 / dychryn 214, 266 / dychwelaf 141, 159 / dychweled, -ant 329 / dydd 83, 129, 215, -8, 220, -5 / dydd da 451 / dyddbarn 59 / dyddbrawd 59, 228 / dyddfu 147 / dyddhau 183 / dyðo 362, -4, -8 / dyðuc 338 / Dyfed 109 / dyffo 363, -6 / dyffryn 169, 183 / Dyfi 225 / Dyfnawal 190 / dyfnder 204, 231 / dyfo 363, -6 / dyfod 38, 364, -6 / dyfod 'said' 369 / dyfrhau 183, 384 / dyfry 440 / dyfu 363, -5, -8 / dyfyn 266 / dygaf 80, 338, 370, 380 / dygais 370 / dygan 323 / dygetawr 324 / dygif 319 / dygn 166, 239 / dygyfor 266 / dygynmull 266 / dyhead 390 / dyhiryn 111, 267 / dylêd 119, 163, 379 / dyleinw 53 / dyly 491 379 / dylyaf 119, 379 / dylyet 231, 379 / dym- 266 / dyma 440, 452 / dymchwelaf 141 / dymuniad 266 / dymuno 154, 387 / dŷn 14, 38, 91, 146, 154, 200, -4, 210, -6, 223 / dyna 440 / dynan 221, -3, 226, -9 / dyneðon 214 / dynes 223 / dyngo 440 / dyniaðon 214 / dynion 27, 71, 95, 200, -4, 210 / dynionach 215 / dynol 38 / dynyawl 38 / dyor(fy)ðyn 323 / dyppo 363, -6 / dyrchaf-ael, -el 267, 345-6, 389 / dyrchafaf 345-6 / dyrchaif 345 / dyrchevid 345 / dyre 363, -6 / dyred 266, 363, 366, -9 / dyrehawr 324 / dyrnod 226 / dyro 124, 343 / dyrraeth 373 / dyry 342 / dyrys 240 / dysdlyt 257 / dysgawdr 201, 232 / dysgedigion 238 / dysgeidiaeth 230 / dyt 450 / dyveinw 53 / dyvi 362, -4 / dyw 83, 218, 220 / dywad ‘said' 338, 369 / dy-wad, -od (v.n.) 38, 364, -6 / dywaid 91, 369 / dywallaw 266 / dywawt 338, 369 / dywedadwy 396 / dywedaf 21, 110, 319, 369 / dywedassam 326 / dyweddi 266 / dywedir 316, 333 / dywedud 13, 54, 114, 369, 390, -2 / dywedwn 329 / dywedwydat 114 / dywedwydyat 114 / dywespwyt 185, 328, 369 / dywetpwyd 183, 328, 369 / dywettut 329 / dywod, see dywad / e (aff.) 277 / e- ech- eh- 142, 250, 267 / e hun 16, 275 / e 'to' 16 / e, ed, see y, yd / eang 63, 237 / eb- 267 / eb, ebr, ebe 376-7 / ebill 201 / ebol 175, 128, 201 / Ebrill 92, 164 l82, 221 / ebrwydd 267 / ech-, see -e / echdoe 267, 437 / echnos 267, 437 / echrys 240 / edau, edafodd 55, 109, 155, 205, 210, -1, -8 / eddestr 208 / Edeirnion 93, 95 / Edern 87 / edeu (vb.) 382 / eðewis 325 / edewis 325, 382 / edewit (aor.) 327 / eðewit (aor.) 327 / edewssit 328 / edfryd 391 / edifar 132 / edifarhâ 322 / ediiw 42 / edlym 241 / edn 15, 79, 124, 164, 202 / ednaint 202, -6 / ednod 206 / edrych 16, 385 / edrychaf 88 / edryd, -f 124 / edrydd 321 / edryt 391 / edwaeth 432 / edwyn 353, -5 / eðyw 176, 360, -4, 365, -7 / ef (aff.) 427 / ef 271, -3, 280 / ef a (aff.) 428 / ef a(g) 421-2 / efe 271-2 / efenechtyd 60 / efengyl 111 / effaith 71 / effro 143 / efo 271-4, 280 / efo a(g) 421-2 / eglwys 7, 45, 202 / egor 151 / egwyddor 45 / egyr 111, 319 / eh-, see e- / eheda 321 / ehedaf 380 / ehedeg 392, -6 / ehedfan 389 / ehud 63 / ei 30, 274-5 / eich 30, 56, 274-5 / eiddi 282-4 / eiddil 161, 363 / eiddo 39, 282-4 / eiddo-f, -t, -m / eidduni 324 / eiddunt 282-4 / Eifionydd 177 . / eilun 112, 207 / ein 56, 274-5 / EINEPP 154 / Einion 168 / einwch 282-4 / einym 282-4 / eira 177, 225 / eirif 166, 263 / eirinen 220 / eiriol 383 / eirlaw 94 / eirmoet eir(y)oet 277, 438 / eis(i)oes 437 / eisiau 19, 414 / eisteðawð 338 / eistedd 78, 181 / eisteddfa 203 / eisteddfod 350 / eisteðyssant 337 / eithaf 21, 176, 250 / eithafoedd 238 / eithin 175 / eithr 117, 150 250, 411, 442 / él 360, -5, -7 / elain 210-2 / eleni 187, 436 / elfen 86 / Elffin 167 / elhid 329 / elltrewyn 108, 214, 226 / ellyll 227 / elor 188 / elusendai 197 / elusendyv 228 / elw, -ach 250 / elwyf 360, -5, -7 / elwynt 329, 365 / elych 339 . / emelldioetic 396 / enachaf 451 / enaid 223-4 / enbyd 229 / enbydrwydd 226, 232 / enderig 151 / enghraifft 117 / enillgar 256-7 / ENMEITUOU 27, 136, 199 / ennic 111 / ennill 16 / ennyd 434 / enrhydeð 122 / enw 52, 202 / enwi 387 / eofn 17, 179, 267 / eofndra 232 . / eog 72, 134 / eon 179 / epil 70, 128, 267 / epilgar 256-7 / er- 264 / er 398, 401-2, -5 / er cyn 420 / er Duw 451 / er Mair 451 / er mwyn 417 / er na 449 / er ys 420 / eraill 117, 300-1, 304, -5 / erbyd 320 / erbyn 91, 414 / erch 146, 155-7 / erchi 187, 388 / erchis 325 / erchwyn 46 / erchyll 237 / erddo 402-3 / eredic 393 / erfyn 218 / ergyd 111, 229 / erioed 37, 55, 61, 277, 438 / erledigaeth 55, 230 / erlid, -iaf 391 / erllynedd 437 / erlynaf 391 / ermoed 277, 438 / ermyg 264 / erni 98, 398 / erof 402-3 / ers, er ys55, 420 / erthylod 207 / erti (v.n.) 393 / ervynnyeit 390 / ery 3443 / eryr 222, -5 / eryrod 206 / es 411 / esgid 215 / esgob 91, 95, 162, 196, 216 / esgor 267 / esgus 113, 201 / esgynnaf 86 / Estrat 26 / estron 70, 138 162, 208, 267 / estyn 16, 367 / eteil 320 / ethol 71, 144 / ethryb 91, 417 / ethyw 176, 360, 364-5 / eto 41, 113, 183, 432 / ettellis 325 / etton, etwan 432 / etwaeth 432 / et-wo, -wa 41, 432 / etyb 320 / eu 114, 274-5, 281 / eulun 112 / euod 165 / euog 188 / euraid 256 / eurðe 256 / eurlen 261 / eurllin 261 / euro 387 / eurych 207 / euthum 338, 360, 364, -7 / ewig 207, 221 / ewin 131, 157, 168, 227 / ewyllys 105 / ewyn 47 / ewythr 18, 105, 205, -7 / ewythredd 114 / eyt 359, 364, -7 / f ‘ 'my' 56, 274 / f’ (aff.) 428 / fal 69, 419 / fawr 434 / fe (aff.) 277, 428 / fel na, fel y 449 / fel, 69, 419 / felly 13, 16, 181, 419-20 / ffael, -u, -io 385 / ffau 210 / ffawydd 225 / ffei 450 / ffelaig 50 / ffenestr 17, 18, 87, 189, 203, 227 / ffêr 143, 220 / fferru 136 / ffi 450 / ffieidd-dra 226 / ffin 227 / fflach 67 / fflamycha 322 / ffloring 207 / fflwch 236, 239 / ffo, -i 385 / ffoadur 208 / ffochen 143, 159 / ffoes 35, 325 / ffohawr 324 / ffolcen 221, -8 / ffolog 224, -6, 233 / ffonn 24, 143 / ffonnod 226 / fforch 227 / ffordd 23, 227 / fforddolion 222 / fforest 202 / ffraeth 143, -6 / Ffrancod 207 / Ffrangeg 231 / ffreu 156 / ffridd 227 / ffroen 146, 156 / ffruincluymus 326 / ffrwd 143, 156, 227 / ffrwst 143 / ffrwyth 175 / ffrwythlon 237, 257 / ffrydio 156 / ffun 143 / ffurf 73, 103 / ffurfafen 86, 89 / ffust 227 / ffwlcyn 228 / ffyddlon 94, 238 / ffyddlondeb 221 / ffynhonnell 233 / ffynnon 87, 95 / ffyrf 90, 239 / ffyrling 207 / fi 280 / fi a(g) 421-2 / FINN 23 / fo (aff.) 277, 428 / fo 271-4 / frwynglymawð 325 / fry 434 / fu 21 / fy 56, 118, 171-5, 179, l91, 274-275, 281 / gad 320, 381 / gad-ael, -u 346, 381, -9 / gadaf 328, 381- 382 / gadawaf 381-2 / gadawed 329 / gadawyd 327 / gadewis 325 / gado 381 / gaeaf 100, 116-7, 129, 225 / GAEM 100 / gafael 130, l57, 344-345, 389, 395-6 / gafaelaf 344-5, 381 / gafl 166 / gafr 157 / gain 319-20 / gall 68, 320 / gallael 346, 389 / gallaf 153 / gallas 325 / gallu 70, 389 / gallwys 326 / galon 213 / galw 387-8 / galwad 226 / galwaf 39 / galwetawr 324 / gan 65, 169, 405-406, 420 / ganadoeð 328, 376 / ganed 80, 327, 376 / gannaf 319, 380 / gantunt 405 / gar, see ger / gardd 203, 237 / garm 136, 389 / Garmon 87, 148 / garr 83, 149, 153, 229 / garth 'close' 151 / garth 'hill' 138 / garw 52-3, 133, 234-5 / garw floeddiast 163, 269 / gast 139, 158, 224 / gato 328, 381 / gatpwyt 328 / gatter 324 / gau 236, 262 / gau broffwyd 57 / gedwch 382 / gedy 382 / gefell 109, 208, 210, 223 / geill 320 / geilw 52 / geilwad 233 / geing 319 / geir (prep.) 410 / geirda 59 / geiriau 38, 199 / geirlon 261 / geirwir 262 / geirwon 41, 234, 235 / geiwi (impf.) 324 / gellych 329 / gelwy 45 / gelyn 213, -4, -7 / geneth 133, 207 / geni 129 / genir 376 / genni 319 / gennyd 398 / gennyf 112, 405 / ger, gyr 91, 410 / gerbron 61, 419 / gerfydd 188, 414 / gerllaw 419 / germain 389, 394 / gerwin 252, -7 / gesyd 92, 320 / getid 329 / geuawc l88, 256 / geudab 230 / gïau 158 / giewyn 213 / GILBIN 21 / gildio 392 / gilydd 305-6 / glaif 180 / glân 236, 242 / glanaf 171 / glandeg 70-1 / glanhâ 323 / glanhâd 226 / glanhâf 340-1, 384 / glanhau 36, 65, 188, 341, 384 / glanhawyd 47 / glaniaf 385 / glanio 71 / glanwaith 70-1 / glas 67, 83, 130, 234-5 / glasfeinion 337 / glastwr 83, 156 185 / glaw 214, 235 / gledd 130 / gleindit 115 / gleisiad 208 / glendid 115, 221 / glin 83, 96, 160, 199, 227 / glo 108, 221, -5 / glow, -ion 41, 234 / gloyw 32, 98, 130 / gloywddu 237, 252, 270 / gloywwyn 252 / glwth 239 / glynaf 130 / glynfaes 35 / glyw 152, 160 186 / gnawd 76, 78 / go- 267 / go 439 / gobaith 71 / gobrynaf 164 / gochel 141, 391 / gochlyt 391 / goddaith 34 / goddiweddaf 372 / goddiwes 372, 391 / godidog 188 / goðiwawð 338, 372 / godre 33, 86 / godreon 119 / godro 394 / gof 160, 203 / gofal 201 / gofaniaeth 230 / Gofannon 77 / gofid 112, 199 / gofuned 267 / gofynnawð 325 / gofynnof 329 / gogana 321 / gogledd 156, 225 / gogr 164, l66 / gogyfuwch 250 / gogyhyd 250 / gogymaint 250 / gohebaf 377 / golau 109, 117, 157 / golch 137 / golchi 41, 127, 153, 166 / golchwraig 2333 / goleuni 40 / gollyngwyd 327 / goloi 75 / golwg 228 / gôr 130 / gor- 88, 267 / gorau 117, 246 / gorchfygu54, 371 / gorchyfygu 54, 311 / gordd 153, l88 / gorddiwes 391 / gorðiweðawð 338 / goresgyn 185 / goreu ‘did’ 338, 361, -5, -7 / goreu, see gorau / goreuon 41, 238 / gorffen 23, 87, 268 / gorffwys 102, 138, 167 / gorffywys 102 / gorfod 268, 351-2 / gorfu 351, 376 / gorfyddaf 351-2 / gorfynt 148 / gori 130 / goris 58, 420 / gorllanw 181 / gorllewin 225, -7 / gormodd 148, 186, 437 / gorpo 351 / gorsedd 78, 190 / goruc 361, -5, -7 / gorucpwyt 328 / gorugum 361, -5 / goruwch 58, 420 / gorwedd 93 / gorweddian 392 / gorweiddiog 93 / gorwydd 208 / goryw 352 / gosgordd 367 / gosparth 267 / gosper 88 / gostwng 266 / graean 116-7 / gramadeg 90, 231 / grât 66 / grawn 77, 129 / Grawys 128, 158, 225 / gre 86 / greddf 129, 160, l66 / GREPHIOU 23 / griddfan 77, 389 / griðva 389 / GRIP(P)IUD 23 / GRIPHIUD 23, 40 / gro 108 / grod, grôt, 66 / Groeg 34-5, 231 / grofft 23-4 / Gronwy 108, 113 / grudd 39, 199, 229 / Gruffudd 40 / grug 98, 153 / gryghod 405 / grym 239 / grymus 252 / grymuso 257, 387 / guarvy 100 / GUETIG 433 / GUIDDNO 107 / GUINLANN 73-4 / GUIRDGLAS 21 / guiscvis 326 / Guitneu 108, 114 ; / guledichuy 328 / gunelhont 328 / GUOILAUT 114 / GUOLLEUNI 40 / GUOLLUNG 35 / GUORAUT 370 / GUORIT 370 / GUOTAN 399 / GUOTIG 92, 433 / GUOUN 69, 95 / GURT 24, 406 / guru 28, 108, 113 / GUTAN 399 / Guto 133, 156 / gvyrhaud 396 / gwa-, gwo-, 267 / gwacter 183 / gwada 321 / gwadaf 370 / gwaddol 226 / gwadn 186 / gwae 103, 114, 450 / gwae fi 280, 450 / gwaed 31, 114, 221, -5 / gwaedd 114 / gwaedlyd 357 / gwaedu 386 / gwael 166 / gwaell 91, 196 / gwaelod 114 / gwaeth 246-7 / gwaethaf 98, 243, 246, -7 / gwaethiroeð duw 440 / gwaethwaeth 255 / gwaethygaf 383 / gwaewawr, -ar 210 / gwag 67, 72, 184, 234 / gwaglaw 56 / gwagr 164 / gwahan 51 / gwahaniaeth226 / gwahardd 51 / gwair 86, 225 / gwaith 'fois' 132, 152, 228, 259, 435 / gwaith 'work' 156, 228, 367-8 / gwala 177 / gwaladr 82 / gwalch 196 / Gwalchmai 115 / gwall, -us 148, 2 [sic] / gwallgofrwydd 232 / gwallt 28 / gwalltfelyn 241 / gwan 237 / gwanaf (n.) 130 / gwanaf (v.) 372, 380 / gwanc 220 / gwanhâf 384 / gwanllyd 257 / gwant 326, 337, 372 / gwanu 130 / gwanwyn 45, 101, 225 / gwar-, gwor- 267 / gwaradwydd 84 / gwar-ae, -e 29, 33, 84, 100 / gwarandaw 54 / gwarawt 79, 338, 370 / gwarch-adw, -od 51, 268 / gwarchaea 322 / gwaredaf 79, 370, 380 / gwaredwr 3, 88 / gwares 339, 370 / gwareu 338, 365, -7 / gwarr 125, 137 / gwarth 84 / gwarthaf 137, 180 / gwarthafl 218 / gwartheg 125-6, 222 / gwas ‘abode’ 139 / gwas 88, 139, 300 / gwas ystavell 26 / gwasaidd 256 / gwasanaeth 139, 226, 230, 388 / gwasanaetha 322 / gwasanaethaf 381, -8 / gwasarn 139 / gwasgaraf 141 / gwasgod 141 / gwastad 82, 139, 267 / gwastatâf 384 / gwastavel 26 / gwastrawd 200 / gwastrodedd 394 / gwatwar, -or 38 / gwaudd 69 / gwaun 69, 95, 165, 203, 210 / gwawd 37 / gwawr 136 / gwawr dlosferch 117 / gwayw 32, 102, 114, 209 / gwbost 353 / gwddf 145 / gwedd 80, 90, 152 / gweðdawt 51 / gweddi 130 / gweddïech 329 / gweddïir 341 / gweddïwr 42 / gweddïwyf 43 / gweddw 234 / gwedy 92, 409-410, 433 / gwedy r’ 429 / gwedy y 449 / gwegi 231 / gweheirdd 51, 117, 320 / gwehydd 201 / gweiddi 93, 122, 386 / gweini 93, 381, 393 / gweint 327, 372 / gweinyð, -a 322, 380 / gweinyddaf 393 / gweithdai 197 / gweithdy 57 / GWEITHGNO 107 / gweithio 386 / gweithiwr 41, 233 / gweithiwyd 41 / gweithred 229, 232 / gweithwyr 41 / gwêl 320 / gwelaf 315, 390 / gwelai 7, 33, 316 / gwelas 325 / gwelat 327 / gwelawr 324 / gweld 55, 67 / gweled (imps.) 327 / gweled 55, 390 / gweledig 30, 396 / gweledigaeth 199 / gweles 325 / gwelhâdd 342 / gwelher 324 / gwelhvy 328 / gweli (impf.) 324 / gwell 153, 246 / gwellau 109, 212 / gwellt 87, 130, 225 / gwellwell 255 / gwellygyaw 383 / gwelsom 326 / gwelw 130, 158, 234 / gwelwi 387 / gwely 86, 130 / gwelyau 119 / gwelyðyn 146 / gwên 12, 227 / gwendid189, l99, 226, 231 / gwenhieithio 387 / gweniaith 34, 93, / Gwenllian-t 72, 179 / gwenllys 261 / gwenn 12, 90 / gwennaf 120, 242 / gwennol 209 / Gwennwys 46 / Gwent 86 / gwenu 12, 87 / gwenwyn 45-6 / gwenyn 213 / gwerchyd 321 / gwerendeu 320 / gwerendewych 122 / gwerin 226-7 / gwern 87 / gwernenni 203 / gwerthefin 257 / gwerthfawr 252, 256 / gweryd 370 / gwesceryð 319, 323 / gwesgyr 320 / gwestai 200 / gweun 69 / gwewyr 209 / gwïail 216-7 / gwïal 101, 216-7 / gwialen 101, 216-217, -8 / gwib 227 / gwiberod 206 / gwich 18, 227 / gwiðonot 207 / gwig 227 / gwin 12, 96, 225, 227 / gwindei 197 / gwindy 270 / gwinllan 56, 96, 181, 228, 261 / gwinoedd 12 / gwinwydd-en 89 / gwir 75, 152, 236, 262 / gwirio 385 / gwirionedd 229 / gwiscof 329 / gwisg 140, 204, 227 / gwith 29 / gwlad 28, 82, 100, 152, 203, 225 / gwladaidd 256 / gwladgar 257 / gwlân 82 / gwlanog 256 / gwledd 204 / gwledig 227, 233 / gwledycha 322 / gwlith 127 / gwlithyn 111 / gwlyb 75, 127, 152, 239, 242 / gwlybaniaeth 230 / gwlych 127 / gwlypaf 182 / gwn, see gwnn / gwnaðoeð 361 / gwnaed 35 / gwnaeth 337 / gwnaethan 324 / gwnaethoeð 361, -5 / gwnaethpwyd 185, 327 / gwnaf 28, 152, 359, 361-362, 364-8 / gwnahawnt 323 / gwnaho 323, 328 / gwnâi 36, 69, 70, 115, 364 / gwnaid 364 / gwnaw 323 / gwnawn 36 / gwnech 339, 361 / gwneddyw 361, 365 / gwneif 319 / gwneir 117 / gwnelwyf 361 / gwnelych 339 / gwneud 366 / gwneuthum 337, 361, -7 / gwneuthur 362, 366-8, 393 / gwneyð 319, 323 / gwnïadur 208, 226, -9, 233 / gwnïadyddes 233 / gwnïo 152 / gwnn 89, 353-6, 380 / gwobr 267 / gŵr 12, 89, 196, 224 / gwrachïod 207 / gwrageddos 215 / gwraidd 129, 152, 198 / gẃraidd 89 / gwraig 28, 210-212, 224 / gwrandaw, -af, 54, 118, 381, -8 / gwrandawiad 106 / gwrand-awsom 326; -ewch 319, 341 / gwrcath 225 / gwrda 59; 61, 196 / gwrdaaeth 61 / gwrdd 239 / gwreica 383 / gwreichion 222 / gwreiddyn 111-2 / gwreigan 226, 230 / gwreigdda 59 / gwreith 152, 337, 367, 373 / gwrendy 320 / gwres 130, -7 / gwresog 256 / gwrhavv 242, 251 / gwrid 84, 227 / gwrido 387 / gwrith 337, 367 / gwrm 239 / gwrol 12, 89 / gwrtaith 160, -4 / gwrth- 89, 268 / gwrthebaf 377 / Gwrtheyrn 50 / gwrthglawdd 268 / gwrthleðit 329 / gwrthrych 183 / gwrthun 268 / gwrthuni 232 / gwrysg 83, 142 / gwryw 108, 112, 222-3 / Gwy 43 / gwyar 45, 101 / gwybed 180 / gwybod 353-7 / gwybûm 36, 356 / gwybydd 354 / gwybyddant 329 / gwych 239 / gwychr 239 / gwŷdd 43 / gŵydd 'goose' 43, 45, 89, 132, 188, 225 / gŵydd 'presence' 43, 80, 99 / gwyddau 44, 89 / Gwyddel 207 / Gwyddeleg 231 / Gwyddeles 231 / gwyddiad 88, 335, -9, 354, -6 / Gwyddno 108 / gwyddost 353 / gwyddud 324, 356 / gwydn 239, 242 / gwydr 225 / gŵyl 91, 320 / gŵyl 'modest’ 43 / gŵyl 'vigil' 43, 225 / gwylat 390 / gwylch 41 / gŵyll 43 / gwyllt 47, 131, 239-40 / gwylychyt 323 / gwymp 236, -9 . / gwyn fyd 451 / gwyn, see gwynn / Gwyndodeg 231 / Gwyndyd 46 / Gwynedd 46, 120 / gwynfa 3 / gwynn 38, 43-4, 90, 188, 235, -9 / gwynnach 89 / gwynnoeð l70 / gwynnu 44 / gwynt 89, 97, 225 / gwyntyll 112 / gwypwyf 354 / gwypych 329 / gwŷr 13, 38, 43, 89, 196 / gŵyr 'bend' 43 / gŵyr 'knows' 13, 43, 353, -6 / gwyrdd 22, 43, 90, 239 / gwyrddlas 21, 261 / gwyrdroi 70 / gwyrth, -iau 89 / gwyry 120, 178, 217 / gwys 75, 80, -9, 127, 152 / gwystl 43, -5 / gwystviled 206 / gŵyth 43, 144 / gwyw 89, 100, -2, 112 / gwywa 321 / gyd ag y 449 / gyda(g) 14, 421 / gyfarwyneb a(g) 421 / gyferbyn a(g) 421 / gylch 41 / gylfin 21, 167 / gynneu 435 / gynt 435 / gyntaf 435 / gyr 410 / gyrhawt 323 / gyrr 87, 137 / ha 450 / HA, HAC 187 / had 75, 82, 134, / hadl 78, 185 / hadyd 122 / haeach, -en 243, 435 / haearn 32, 90, 100, -1, 116-7, 134, 149, 196, 225 / hael 129 / haelioni 332 / haelon 234 / haer 129 / haf 147, 225 / hafal 80, 134, 236 / hafddydd 122, 261 / Hafren 134 / hagen 442-3 / hagr 81, 236 / haha 450 / haidd 145 / halen 74, 147 / hallt 67 / hanbych 351 / hand-wyf, -id, -oeð 352 / hanereg 231 / hanes 226, -9 / hanffo 351 / hanffyddaf 351-2 / hanfod 269, 351-352 / hanner 260 / hanoedd 352 / hanpych 351 / HANTHER 170 / hanwyf 352 / hap 66 / hardd 187, 234-5 / harddwch 70 / Harlech 181, -7 / hatling 207, / haul 69, 106, -8, 191, 229 / hawdd 135, 236, 247, 436 / hawdd amor 451 / hawddfyd 247, 256-7 / hawddgar 247, 256-7 / hawl (v.) 321 / haws 247 / hayarn, see haearn / heb (prep.) 69, 401-2, -4 / heb (v.) 20, 127, 271, 376-7 / heb amlaw 419 / heb gan 420-1 / hebaf 377-8 / heblaw 419 / hebod 398 / hebof 401 / hebog 199 / hebrwng 151, 269 / hebryngyat 233 / hebu 377 / heddiw 42, 112, 187, 436 / heddwch 78, 232 / heddychlon 257 / hedydd 225 / hedyn 122 / hefyd 432-3 / hegl 141 / heibaw 401-2, -4 / heibio 401-2, -4 / heini 93 / heinyeu 170 / HEITHAM 21, 187 / hel 66, 387 / hela 387 / HELCHA 387 / HELGHATI 387 / help-io, -u 385 / helw 53, 250 / hely 177-8, 387 / helyc 321 / helynt 232 / hên 68, 134, 236, 247-8, 261 / henadur 232 / henaint 117, 226, 230 / henddyn 261 / henffych 351 / henffych well 452 / Henllan 181 / Henllys 181 / heno 113, 140, 176, 436 / HENOID 140 / henuriaid 208 henw 187 / henwr 57, 261 / henyw 352 / heol 103 / hepgor 183 / HEPP 20, 377 / herwydd 188, 414-5 / hesb-in, -wrn 224 / hesg 142, 222 / hestawr 134 / HESTORIOU 27, 199 / het 66, 199 / heuldes 57 / heulo 387 / heulog 72 / heulwen 59, 239 / heyernin 257 / heyrn 35-6, 90, 101, 221 / hi 271, -3, 280 / hi a(g) 421-2 / hil 82, 227 / hilyynt 40 / hin 227 / hindda 59 / HINHAM 347 / hir 84, 96, 134, 248 / hir feinwyn 269 / hiraeth 226, 388 / hiraethodd 376 / hiriell 226 / hirllaes 181 / hithau 272-4 / hoed 153 / hoedl 84, 98, 185 / hoelied 327 / hoelio 386 / hoff 23, 236 / hoffym 324 / hogi 187 / hoian a 450 / holl 68, 262, 308-9 / hollre 308-9 / hollt 141, -3 / hollti 159, 167 / hon 295-9 / hongian 392 / HONIT 442 / honnaid 396 honno 295-9 / hoyw 32, 234 / hoywon 41 / hu, huw 450 / hual 110 / huan, 191, 221 / huawdl 119 / huddygl 78, 154 / hued 206 / hug 227 / HUI 29 / hun 'self’ 275, 306-7 / hun 'sleep' 13, 84, 126, 134 / hunan 306-7 / hundyeu 119, 197 / hwch 133, 175, 227 / hwd-e, -y 16, 379-80 / Hwlcyn 230 / hwn 294-9 / hwn acw 295 / hwn yma 295 / hwnnw 28, 113 181, 294-9 / hwnt 86, 431 / hwrdd 143, -6, 153 / hwy (pron.) 271, 273 / hwy, -af 84, 248 / hwyad 101 / hwylbren 203, 270 / hwylia 322 / hwynt 43, 69, 271, -3 / hwyntau 272-4 / hwynt-hwy 371- 273 / hwyr 69, 84 / hwythau 272-4 / hy- 268 / hy 86, 178, 239 / hyd 84, 248, 415, 446 / hyd ar, at 421 / hyd tra 445 / hyd y 449 / hyd yn 421 / hyd yn oed 421 / hydab 230 / hyddod 206 / hydr 239 / hydred 232 / hydref 179, 185, 225 / hydyn 268 / hyfryd 241-2, 268 / hygar 268 / hyglod 237 / hyglyw 112, 237 / hyhi 271-3 / hylaw 124 / hyll 239 / hŷn 13, 247-8 / hyn 193, 295-9 / hynaf 87, 247-8 / hynafiaeth 230 / hynafiaid 238 / hynaif 109, 238 / hynn, see hyn / hynny 113, 295-9 / hynt 86 / hyny 446 / hysb 239 / hysbys 240 / hyt yman 433 / Hywel 268 / 'i 276-81 / i blith 416 / i ffwrdd 228, 438 / i fyny 13, 180-1, 437 / i fysg 417 / i gilydd 305-6 / i gyd 61, 264, 438 / i 'his her' 37, 274, 281 / i 'I' 48, 280, / i lawr 437 / i maes 437 / i mewn 437 / i 'to' 37, 87, 180, 267, 407-8 / i waered 437 / I.IMNINT 323 / iaith 37, 152, 204, 226 / IAR 27 / ias 147 / iau (cpv.) 248 / Iau 104 / iau 'yoke' 104, 109, 147 / iawn 434 / IBEN 323, 333 / Iddew 40, 201 / iddi 407 / iddo 112, 407 / ïe 430 / iechyd 226 / iefanc 104-5 / ieithoedd 39 / Iesu 26, 27, 70 / Ieuan 27, 104 / ieuanc 104-5, 151, -8, 169, 234, 248 / ieuenctid 185 / ifanc 104-5, 248 / igam ogam 62 / IGRIDU 405 / II. OLD WELSH / ill 275 / im, imi 407 / imparthred 416 / in the order of the Latin alphabet, / ing 110 / iolaf 383 / ioli 147 / Iolo 35, 71, 133 / iôn, iôr 89, 152, 221 / Ionawr 94, -7 / Iork 20 / i'r eithaf 439 / IR 'the' 192 / irlwyn 261 / is eil 419 / is, (prep.) 398, 401, -3, -5 / is, -af 248 / Iscolan 26 / isel 248 / isgaud 141 / islaw 398 / iso, -d 403 / istaw 403 / Istrat 26 / Ithel 32, 40 / ITHR 150, 411 / IUDHAIL 32, 40 / IUDNOE 107 / IUDNOU 108, 114 / IURGCHEILL 24 / i'w 277, 408 / iwch 29 / Iwerddon 77, 153 / iwrch 42, 87, 147, 196 / iwt 42, 147 / iyrchell 37, 320 / Kaerllion 165 / kafreiht 16 / kallonneu 73 / kann 'since' 443 / kany(t) 443 / karassam 336 / karhei 336 / karher 339 / karhont 189, 339 / karwy 98, 339 / kedwy 45 / keffy 344 / keimat 169 / keint, -um 327, 337, 372 / keithiwet 93 / Kelynnawc 54 / kemerrws 326, 372 / kenedloeð 17, 64 / kenhadeu 63, l88, 199 / kenhittor 324 / kenhyn 406 / kennadeu 63 / kennhyadu 38 / ker 410 / kerðawð 325 / ket 446 / ketymdeith 16 / kevel 447 / keyrydd 35, 93, 203, -10 / klywi 324 / kuynhivv 319 / kweirywyt 54 / kyfeillt 167 / kymerwys 337 / kymoneð 252 / kymyrth 24, 87, 326, 373-3 / kynhellis 187, 325 / kynnic 387 / kynnigywyt 328 / kynnullyð 319 / kyny(t) 446 / kyscwyt (v.n.) 390 / kyveryw 353 / lach 67 / law dra-llaw 62 / law yn-llaw 62 / lawer 434 / LEILL 25 / LENN 25 / lied 248, 439 / lin o-lin 62 / LITAN 73 / llac 66 / llachar 144 / lladd 156 / lladded 327 / lladdedig 396 / lladdfa 231 / llaðoð 325 / lladron 198, 200, 211, / lladrones 224 / llaes 176 / llaesa 322 / llaeth 221 / llafur 21, 161, 221 / llafurus 257 / llafuryaw 39 / llafvuryus 40 / llai 165, 245, 435 / llaid 69 / llall 299-301, 304-5 / llan (n) 199 / Llanbadarn 225 / llanc 199 / llanciau 170 / Llandecwyn 184 / Llanecil 59 / llanw 53, 388 / llariaidd 177 / llas 327, 338 / llatai 223, -7 / llath 227 / llathr 234 / llathraid 256 / llathrwyn 252 / llavnawr 210 / llaw 82-3, 178 / llawð 105 / llawen 236 / llawenhâ 322 / llawenhaodd 376 / llawer 310-1, 435 / llawhir 64 / llawir 64 / llawn 77, 124 / llawr 83, 124 / llawwag 56 / lle 67, 86, 178, 277, 288, 435 / lleban 207, 221 / llech 18 / llecyn 221, -6 / lled- 262-3 / lleðessynt 338 / lledffer 262 / lledfryd 263 / lledfyw 112, 262 -263 / lleði (impf.) 324 / llediaith 183 , / lledled 255 / lledr 225 / lledred 232 / lledu 386 / lledwag 262 / llef 180, 389 / llefain 33, 389 / llefaru 122 / lleferydd 122 / llefrith 160 / lleiaf 72, 245, 435 / lleiddiad 208, 233 / lleidr 90, 198, 211 / lleilai 255 / lleill 299-300, -4 / lleithig 111 / llemain 389 / llemhidyð 233 / llenwi 388 / lleot, llewod 40 / llesg 142, 236 / lleshaodd 376 / llessach 251 / llesseint 338 / llestr 203 / lletaf 248 / lletrin 257 / lletteuech 329 / llettyeu 197 / lletya 321 / llew 69, 102 / llewes 224 / llewni 388 / llewod 40, 72, 206 / llewych 32, 109 / llewychaf 381 / llewychawt 396 / Lleyn 16, 35-6 / lli 180 / lliain 225 / lliaws 94, 97, 99, 203, 262, 311 / llid 227 / llidiog 256 / llif 'flood' 214, 227-8 / llif 'saw' 227-8 / llifo 387 / llifo 'dye' 28 / llin 227 / llinat 64 / llinyn 111-2 / llipryn 207 / llith 91, 227-8 / llith 'mash' 227-228 / llithro 125 / lliw 28, 110 / lliwio 28 / lliwydd 43 / llo 197, 223 / lloches 231 / lloergan 168 / lloerig 257 / lloffa 178, 182, 383 / llofrudd 57, 178 / llofyn 178 / llon 236 / llonaid, llond 55 / llong 23, 66, 86 168, 198 / llonni 388 , / llosg 396 / llosgfa 231 / llosgwrn 140 / llost 126, 138-9, 147 / llu 109 135, 204 / lluchio 118 / lludded 226 / lluddedic 20 / lluddias 393 / llug 157 / lluman 159 / Llun 231 / llun 39 / lluniaeth 226 / llunio 39 / llunnya 329 / lluosog 97, 99 110, 311 / lluosogrwydd 311 / lluossyð 203 / llusgo 139 142 / lluwch, -io 118 / llw 113, 165, 202 / llwdn 206 / llwfr 239 / llwgr 239 / llwm 234, -9 / llwnc 220 / llwrw 415-6 / Llwtlaw 183 / llwyaid 226, 230 / llwybr 18, 43, 69, 127 / llwybrau 72 / llwyd 235 / llwydda 322 / Llwydiarth 163 / llwyn 203 , / llwynog 207, 233 / llwyr 236 / llwyth 25, 218 / llychlyd 257 / llydan 84, 126, 155, 234, 248 / llyfn 135, 239 / llyfr 18, 199 / llyfu 131 / llygaid 8, 196 / llygeitu 186 / llygod 206 / llygota 383 / llygru 166 / llym 234, -9 / llyma 440, 452 / llyn 229 / llyna 440 / llynges 226, 231 / llyngyr 131, 168 / llys 84, 140, 229 / llysfrawd 94 / llysseuoeð 215 / llyssewyn 213 / llysywen 135 / llythrennau 34 / llythyr 120 / llythyren 226 / llyw 107, 112, 120 / llywia 320 / llywiaf 106 / llywïawdr 232 / llywy 44 / llywych 32 / llywychedic 32 / llywydd 120 / Llyyn 16 / LOGGOU 198 / 'm 276-81 / m,irw.ich 395 / mab 20, 67, 72, 128, 200, 210, -5 / maban 226 / mabaron 114, 214, 226 / mabmaeth 59 / maccwy 208 / mach 216 / machlud 55 160, 186 / Machno 108 / mad 236, 436 / maddeu 387 / Madrun 97 / madws 113 / mae 346-50, 448 / mae ef 430 / Maelan 165 / Maelgwn 6, 189, 261 / maen 196, 203, 225 / maent 69, 346, -9 / maer 202, 210 / maes 31, 32, 35, 203, 210 / Maesyfed 186 / maeth 373 / magadoet 328 / magwyd 327 / Mai 102 / mai 271, 448 / mai e 430 / maidd (v.) 322 / maidd 145 / main (adj.) 39, 234 / main (pl.) 115, 196 / maint 117, 249 / maith 39 / mal 69, 288, 419 / mal na 449 / mal y 449 / malaf 79 / maleisddrwg 252 / malpei 441 / mam 12, 199 / mamaeth 59, 179 / man 228 / mân 236 / mân serliw 270 / manach ‘monk’ 16, 196 / managadaeð 328 / managaf 388 / march 18, 196, / marchockaaf 384 / marchog 201, 226, 233, 256 / marchogaf 384 / marchoges 244 / Mareduð 40 / maroryn 41 / marsiandïaeth 230 / marw 51-2, 80, 234-5, 387-8, 394-5 / marw,ir, -or 38 / marwddwr 52 / marwed 395 / marwnad 51-2 / marworyn 41 / math 163, 228 / mau 103, 114, 282-284 / MAUT l63 / Mawddwy 114 / mawl 69, 95 / mawnog 226, 233 / mawr 249 / mawrion 94, 234 / Mawrth 188 / mawrygaf 383 / mebyd 232 / meccid, -yt 323 / mechni 232 / mechnïaeth 230 / medd 75 / meddaf ’I own' 378 / meddaf 'I say' 378 / meddal 161, 234 / meðdawt 51 / meddiannaf 383 / meddiant 93, 232 / meddig 110-1 / Meddin 16 / meddu 378 / meddw 51, 75 / meddweint 209 / meddwl 199, 201, 387 / meddwyn 213 / meddyg 198, 201 / meddyliaf 385 / meddyliaid 390 / meddyliiwyd 37 / meddylio 27, 386-387 / medi 386 / medraf315 / meðylynt 40 / meðylywys 326 / megin 227, 233 / megis 111, 250, 288, 419-20 / megis y, na 449 / megyt 323 / meib 90 / meichiau 199, 216 / meidrol 41 / meidrolion 238 / meinaf 39 / meindroed 35 / meinin 257 / meinoeth 93 / meinyð 93 / meirch 17 / Meirion, -(n)ydd 92, 95 / meirw 117, 121, 395 / meistr 208 / meistraid 41 / meistreb 224 / meistrolgar 256 / meith-edd, -af 39 / meithrin 168 / meitin 93, 97, 112, 189 / mêl 221 / melfoch 76 / melin 92, 227, 233 / melinydd 233 / MELLHIONOU 27 / mellt 87, 216 / melltith 186 / melodi, -aidd 53 / melyn 240 / melynwallt 57 / melys 127, 140, 236, 240, 257 / melyslais 237 / melysu 257, 386 / men 432 / men[n]oent 329 / mentro 41 / menwyd 149 / MEPIOM 92 / mêr 135 / merch, -ed 87, 206 / Mercher 16 / merchetos 215 / Merchyr 16, 91 / MERIAUN 92 / merthyr 202 / merwi 388 / mesur 70-1, 208 / meth129 / metha 322, 376 / meudwy 207 / meueð 284 / Meuruc 106, 112 / mewia-l, -n 392 / mewn 16, 180, 416 / meysydd 122 / mi 271, 273 / mi, mi a (aff.) 427-8 / miaren 101, 213 / mieri 101, 213 / mil ‘1000’ 204, 227-8 / mil 'beast' 209, 227-8 / milfed 259 / miliast 163 / miloedd 258 / min 227 / Minffordd 59 / minnau 64, 272-4 / mis 137, 147, 199, 204, 225, -7 / mo 314 / moch (adv.) 191, 431 / Moch-no, -nwy 108 / mochyn 133,, 213 / modd 288, 435 / modrwy 163 / modryb 75, 79, 91, 97, 166, 205 / moe 98, 249 / Moelyci 59, 226 / moes (v.) 99, 379-380 / moladwy 396 / molawd 230 molediw 396 / molhator 324 / moli 180 / MOLIM 180 / Môn 225 / mono-f, -t 400 / Monwys 221 / môr 88-9, l96, 203, 216, 227 / mor 94, 252-4 / morddwyd 153 / Mordei 197 / mordwy 99 / Morgannwg 171 / MORGEN 27 / MORGETIUD 40 / Morien 163 / MORLIAUS 254 / moroedd 100 / morthwyl 113 / MORTRU 253 / morwyal 101 / morwyn 46, 88, 212 / mu hun 275 / mud 96, 234 / mudan 221, -3 / mudif 319 / munud 13, 120, 229 / mur 103, 204 / murmur 208 / mursen 207, 214 / mwll 68, 239 / mwrthwl 113 / mws 239 / mwy, -ach, -af 64, 69, 72, 98, 249, 252-4, 435 / mwyar 45, 101, 135 / mwyfwy 255 / mwyhaf 64, 242 / mwymant 226, 417 / mwyn 38, 43, 120, 235, 417 / mwynder 199 / mwynhâ 322 / mwynhau 44 / mydr ddoethlef 270 / Myfanwy 44 / myfi 271-3 / myfyr 38, 87, 91 / myfyriaf 38 / myg 239 / mymryn 136 / myn (adv.) 432 / myn (prep.) 118, 412 / myn di 319 / mynach 16, 91, 196, 207 / myned80, 87, 88, 154, 160, 361, 390 / mynegai 232 / mynegi 388 / myneich 117, 106 / myngial 392 / mynnassit 328 / mynnwys 326 / mynwent 86-7 / mynycha 322 / mynydd 48, 204, 226 / Mynyddmawr 59, 226 / mynyglwyn 241 / mŷr 91, 195-6, 203, 216 / Myrddin 16, 189 / myrddiwn 42, 358 / mysgu 142 / mywn 16, 416 / 'n 'our, us' 276-281 / na ddo 423 / na nae (conj.) 276, 442 / na(g) 'than' see no / na, nac (adv.) 423-4 / na, nad 277, 287, 422-4, 448 / nac 20, 66, 69, 442 / nac ef 424 / nachaf 45, 1 / nâd 67 / nad 67, 69 / nad-af, -u 381 / naddial 392 / Nadolig 221, -5 / nag e 424 / nai 100, -2, 124, 209, 224 / naill 193, 262, 299-301, 304-5 / namen 442 / NAMMUl 442 / namn 55-6 / namwyn 442 / namyn 55-6, 114, 189, 442 / nant 203, 227 / nato 381 / natur 226 / naw 104, 147 / naw wfft 451 / nawdd Duw 180 / nawf 135 / nawfed 259 / nawn 95, 105, 118 / naw-och 451 / nawradd 168 / neb 312-4 / neb cyfryw 313 / neb dyn 313 / neb rhyw 303 / nebawd 313 / nebun 302 / nedd 83 / nedd-yf, -eu 109, 217 / nef 22, 155, 229 / neges 215 / neidr 210 / neillbarth 183 / neilltu 301 / neithiwyr 37-8, 43, 102, 113, 146 / neitiwr 183 / nemawr 313-4, 434 / nepell 314 / nerth 87, 204 / NERTHEINT 163, 323 / NERTHITI 319 NI CHOILAM 319 / nes (prep.) 69, 413 / nes, -af 69, 190, 245 / neshâ 322 / nesnes 255 / Nest 72 / neu 'or' 22, 441 / neu(t) 114, 227, 426 / neuadd 88, 188 / neur 426 / newydd 16, 105, 240 / ni 'we' 271, -3, 277, 280, -2 / ni, nid 277, 287-8, 422-4 / nid 69 / nid amgen 437 / nid gwaeth 437 / nid hwyrach 437 / nifer 21, 96, 204 / NIMER 31 / ninnau 272-4 / nis 278 / nith 91, 125, 224 / niwed 72, 106, 114, 387 / niweidi-o, -af 42, 385 / niwl 42, 128, 167 / niwliog 42, 120 / niwloedd 120 / no, nog 141, 189, 447 / nodded 231 / nodwydd 78, 135 / noe 108, 113 / noeth 127 / noethi 231 / noethni 226, 232 / nofiedydd 233 / nog-et, -yt 447 / nos 138, 140, 191 / nos da 451 / noson 297 / nottwyf 328 / NOU 192, 284 / NOUNI 284 / nrwyalch 101, 225 / nu 431 / nwy 278 / nwyfre 155 / ny hun 275 / ny, nyt 15, 287-8, 422-4 / nycha 451 / nydd-af, -u 135, 386 / nyf 130, -5 / nyni 271-3 / nyrth 87 / nyth 78, 144, 182, 207 / nyw 114, 279 / o achos 413, 443 / o barth 416 / o blegid 418, 444 / o blith 416 / o ethryb 417 / o faes 437 / o fewn 416 / o flaen 418 / o fraidd 438 / o 'from' 94, 398-401 / o fysg 417 / o law i-law 62 / o lwyn i-lwyn 62 / o 'of’ 241 / o 'oh' 450 / o ran 419, 443 / o vwyn 437 / o waith 419, 444 / o 'with' 409 / o ŵydd 418 / o, od 'if’ 94, 444 / obry 437 / och 67, 450 / och a 450 / och fi, etc. 451 / ochain 389 / ochan fi 451 / ochr 150, 165-6 / o-dan 61, 398-400, 420 / oddf 145 / oddi am 420 / oddi ar 61, 420 / oddi fyny, etc. 438 / oddi gan 420 / oddieithr 420 / oddigerth 420 / oddi-wrth 61, 420 / oddi-yno 61 / odfa 114-5 odiaeth 434 / odid 104, 312, 436 / odidog 188 / odyn 187, 226 / oðyna 420 / oðyn-aeth, -oeð 431 / oe 277, 408 / oed 153 / oeda 321 / oedd 23, 100, 335, 347, 350 / oeddwn 347, 350 / oedfa 115 / oedi 388 / oen 69, 86, 91, 157, 164 / oenig 221, -7, 230 / oer 164 / oeraidd 256 / oerdrangk 20 / oeri 388 / oerllyd 257 / oes ‘age’ 204 / oes 'is' 346, 350 / of 180 / offeiriaid 208 / offeryn 226 / ofn 17-8 / ofnadwy 396-7, 343 / ofnadwyaeth 230 / ogylch 413 / ohanei 400 / o-herwydd 46, 414, 444 / ohonai 398 / ohonof, -af 399-400, 420 / oi a, oian a 450 / OISOU 204 / ôl, olaf 250 / olew 103 / olewydd 53 / oll 68, 309, 434 / olrhain 63, 86, 383, 392 / olrheaf 382 / olwyn 159 / ol-yn-ol 62 / omega 53 / onaddun (t) 398, 400-1 / ond 55-6, 169, 424-5, 442 / ond antur 437 / ond hynny 437 / ond odid 312, 437 / onest 188 / oni(d) 277, 444 / oni(d) 'until' 446 / onid ‘nonne?' 424-5 / onid 'but' 442 / onn 221 / onnen 136, 313, 216-7 / OR 192 / o'r blaen 438 / o'r bron 438 / o'r gorau 439 / o'r herwydd 438 / o'r neilltu 438 / o'r rhwyddaf 439 / orau 435 / ORD 152 / orig 434 / origin 111 / oriog 118 / os 444, 450 / osgo 141 / ossit 346, 350, 444 / ottit 323 / Owein 103 / pa 289-90, -4 / pa awr 292 / pa beth 290, -4 / pa bryd 292, 437 / pa ddelw 292, 437 / pa du 291-2 / pa faint 249, 292 / pa ffurf 292 / pa fodd 292, 437 / pa gyfryw 292 / pa hyd 292 / pa le, ple 291, 437 / pa rac 63, 293 / pa rai 291, 302 / pa ryw 292 / pa sawl 292 / pa sut 292 / pa un 291, 302 / pa wedd 292 / Padarn 87 / padell 233 / paðfw 293-4 / PADIU 293 / paham 63, 70, 187, 293-4 / pahar 63, 293 / pair (n.) 128 / pair (v.) 91, 319, 329 / pais 176 / paladr 91, 196 / paladur 54 / palf 148 / pallu 386 / pam 63, 293 / pan 279, 286, 290, 294, 445, 450 / pand, panid 424-425 / pany(t) 424-5 / panyw 271, 448 / PAPEDD 24, 390 / PAPEDPINNAC 24, 290 / papur 120, 208 / par (n.) 203, 210 / pâr (v.) 329 / pâr’ 292 / para (v.n.) 341 / para 'lasts' 321 / parabl 186 / paradwys 46, 96 / parahaud 323 / paratoaf 340-1, 385 / paratoesant 341 / paratoi 50, 54, 97, 341 / parawð 325 / parchell 87 / parchu 122 / pared 218, 220, -6 / pared 97 / parhâd 50 / parhâf 340-1 / parhânt 70 / parhaoð 325 / parhau 65, 70, 118, 188, 341 / parth 416 / parth a(g) 421 / parthed 416 / pas 139 / Pasg 225 / pasgadur 185 / pasiaf 385 / pau 69, 95 / paun 69 / pawb 307-8 / Pawl 105 / pe, see pei / pebyll 92, 182, 197, -9 / pechadur 61, 97, 208, 230 / pechod 71, 97, 208, 175 / pechuis 325 / pedair 101, 162 / pedol 160, 186 / pedry- 84 / pedwar 38, 84, 127, 164 / pedwaran 260 / pedwerydd 259 / pedwor 38, 88 / pei 277, 347-50, 445 / peidiaf 385 / peidynt 40 / peintyaw 385 / peirch 320 / peithynen 10 / pell 127, 137 / pellafoedd 238 / pellbell 255 / pellennig 16, 77 / pen saerwawd 270 / pen see penn / penadur 232 / penaig 50, 70 / pencerdd 59, 93, 210, 228 / pendefig 201, 227, 233 / pendro 228 / Peneberth 59 / Penegoes 16, 59 / pengam 261 / pengrych 240 / pengrychlon 269 / pengryniaid 238 / Peniarth 163 / penigamp 53 / penllâd 60, 70 / Penmon Mawr 59 / penn 68, 128. 198, 227, 251 / pennaduryaf 251 / pennaeth 208 / pennaf 251 / pennhavv 343 / pennog 41, 196 / penrhaith 60, 115 / penrhyn 181, 261 / pentan 59 / Pentir 59 / pentref 59, 71, 184, 228 / Pentyrch 60 / penuchel 252 / penwaig 41, 196 / penwyn 3 / Penyberth 59 61 / peraidd 252, -6 / perchi 388 / pereiddiaf 39 / pererin 233 / pererindod 199 / perffeiðyaw 24 176, 385 / perffeithiaf 39 / perffeithio 24, 385 / peri 388 / perigl 17, 18, 111, 189 / periglor 53 / periglus 111 / peris 325 / perllan 261 / perlwyn 261 / person 229 / personau 318 / personiaid 208, 218 / personnyeit 93 / perth 87, 149, 203 / perthnasau 54 / perthyn 87, 376 / perthynas 223 / pery 321 / pes 278 / peswch 29, 383 / pesychaf 383 / pet 290, -4 / petai 349-50 / PETGUAR 28, 188 / PETGUARED 258 / peth 129, 215, 223, 290, -4, 311 / pethau 8, 311 / petwn 349-50 / peullawr 109 / philosophi 53 / pi 227 / pïau 114, 286, 334, 357-9 / pibell 233 / pieifu 357 / piff 67 / pig 227 / PIMP 86, 112, 135, 258 / PIMPHET 170, 258 / pinywn 54-5 / pïoedd 357-8 / piwyt 357-8 / pladur 54, 208, 226, 233 / plan 396 / planhigion 187 / planhigyn 201, 213 / plannhedeu 63, 187 / plantos 215 / plâu 36, 69 / plentyn 31, 70 170, 213, 222 / plisg 227 / plith 416 / plu 179 / pluen 213 / plwyf 99, 202 / plycca 322 / plyg 110, 322 / pob 94, 307-8 / pob cyfryw 308 / pob dim 313 / pob rhai 302 / pob rhyw 302 / pob un 302 / pobaf 380 / pobi 125 / pobl 17-8, 164, 226 / poen 99, 199 / poena 321 / poenech 329 / poened 327 / poenedigaeth 230 / poeth 125-6, -7 / poethi 388 / pon(i)d 424-5 / pont 86 / pontbren 228 / pony(f) 424-5 / popeth 183 / poptai 197 / porchell 87 / porfa 203, 226, 231 / porth 66, 87, 167, 196 / pot 66 / POULLORAUR 109 / Powys 47 / praff 24, 143, 236 / praw(f) 95, 178 / pregeth 132 / pregethwr 196, 233 / pren 225 / pres 235 / preswylfa 203 / preswylfod 350 / preswylia 322 / prid 75 / pridd 6, 225, -7 / Pridein 4 / prif 180, 250, 261 / prif ddinas 261 / prif lys 261 / prifardd 182 / PRIMTER 77 / prin 12, 68, 436 / prinessit 326 / pringhaf 168 / PRINIT 322, 332 / priodas 199 / proffuid 23 / proffwyd 202 / pryd ‘form' 6, 126 / pryd 'time' 218, 288, 435, 450 / Prydain 5, 6, 88, 225 / Pryden, 5, 201 / prydferthion 222, 238 / prydlon 257 / prydydd 233 / prydyddes 233 / prydyddu 386 / pryf 76 / pryfed 206 / pryfetach 215 / pryn 396 / prynaf 127, 380 / prynhawn 60-1, 184-5 / prynhawnol 61 118 / prys 128 / prystellach 389 / puchaf 381 / pump 86, 112, 125, 169 / punt 227 / pur 73, 96, 236, 263, 439 / puraf 383 / puraidd 256 / purddu 263 / purion 263, 451 / purwyn 263 / pw 410-1 / pwdr 239 / pŵl 239 / pwnn 86 / pwy 44, 103, 289, 294 / pwy gilydd 306, 410 / pwyll 45, 136 / pwyllog 256 / pwynt 69 / pwys 218, 229 / pwysig 252 / pwyth 150 / py see pa / pybyr 240 / pydew 103 / pyðiw 293-4 / pymhet 259 / pymp 16, 86, 112 / pymwnt 258 / pyr 290, -4 / pysg 197-8 / pysgod, -yn 198, 207 / pysgota 383 / pythefnos 149 / RACDAM 401 / REATIR 17 / RETEC 334 / rhaccw 401, -4 / rhacko 28, 70, 401, 404 / rhad 236, 251 / rhaeadr 17, 82, 100, 101, 116-117, 196 / rhag- 268 / rhag 48, 69, 398, 401, -4 / rhag llaw 438 / rhagddo 401, -4 / rhagddor 268 / rhagfarn 268 / rhagfur 268 / rhaglaw 94, 208 / rhagluniaeth 268 / rhaglyddu 17 / rhagof 401, -4 / rhai 100, 300-2, 305 / rhaib 90 / rhaid 250 / rhain 296 / rhan see rhann / rhandir 122 / rhann 82, 136, 157 / rhannwt 113 / rhathaf 381 / rhathu 129 / rhaw 178, 210 / rhawd 79 / rhawg 431 / rhedaf 79. 380 / rhedaint 325 / rhed-daud 323 / rhedeg 392, -6 / rhedid 333 / rhedy 319 / rheg 214, 269 / rhegofydd 180 / rheidusion 238 / rheidyach 242 / rheingk 320 / rhein-i, -y 296 / rheitied 250 / rheolawdyr 256 / rheudus 112 / rheueð 283 / rhew 103 / rhewin 105 / rhewinetor 324 / rhewyn 135, 156 / rheydyr 90, 101 / rhi 75 / rhïain 210-2 / rhianedd 210-1 / rhieni 221 / rhif 76, 227 / rhifo 387 / rhin 76, 227 / rhiw 42 / Rhiwabon 179 / rho (subj.) 342 / rhoa 139 / rhoch (n.) 135, 146, 151 / rhod 73, 79 / rhoðassoeð 343 / rhôdd 67 / rhodd 67, 87 / rhoddaf 180, 332, 343, 380 / rhoddant 82 / rhodded 327 / rhoddes 325 / rhoddi 342, 386 / rhoddo 342, 386 / rhodia 322 / rhodiad 232 / rhodiaf 319, 385 / rhodio 386 / rhodiwch 42 / rhodiwyf 43 / rhodres 119 / rhoðych 329 / rhoðyð 319 / rhoed 35, 327 / rhoent 330 / rhoes 35, 325 / rhoessoeð, 328, 342 / rhoessum 342 / rhoet 342 / rhof (prep.) 403, 405 / rhof (v.) 342 / rhog 401, -4 / rhohi 187 / rhoi, rhois 36, 342 / rhôm 403, -5 / rhônt 67 / Rhos 72 / rhosyn 222 / rhotho 182, 342 / rhothwyr 329, 339 / rhudd 103, 129 / rhuo 146 / rhuthr 150, 166 / rhwd 75. 135, 156 / rhwng 398, 401-3, 403, -5 / rhwth 239 / rhwy ( = ry y) 279 / rhwy 434, -9 / rhwyd 45, 99 / rhwydau 72 / rhwyf 25, 99, 180 / rhwyfo 387 / rhwym 69, 136, 147, 163, 202 / rhwymawð 325 / rhwysg 64 / rhwystr 69, 140 / rhy- 124, 269 / rhy 277, 429-30 / rhy 87, 439 / rhy 'gives' 342 / rhybudd 201, -269 / rhych 77, 157 / rhyd 76, 214 / rhydd (v.) 332, 342 / rhydd 99, 124, 239 / rhyddhawyd 327 / rhydid 229, 232 / rhydlyd 257 / Rhydychen 201 / rhyfawr 87 / rhyglyddu 17 / rhygnu 166 / rhygyng 268 / rhygyngu 157 / rhyhir 115 / rhyildiaith 34 / rhynn 239 / rhyw 56, 100, 112, 262, 300, 302, -5 / rhywbryd 437 / rhywfodd 437 / rhywiog 242 / rhywun 302 / rhywynt 110 / rhywyr 58, 268 / rilifed 327 / RIT 76 / rwan / rŵan 297 / 's 277-282 / sach 73, 229 / sad 67 / Sadwrn 221 / saer 93, 134, 202 / saernïaeth 230 / Saesneg 53, 189, 231 / Saesnes 53, 224 / Saeson 26, 90, 176, 211-2 / saeth 32, 132, 161-2 / saetha 322 / saethu 386 / saf 82 / safadwy 396 / safaf 393 / safn 109, 138, 149 / saif 319 / sail 91, 210 / sain 380 / Sais 90, 176, 211 / saith 125, 134, 175 / salm 148, 196 / salw 53 / sant 215 / santes 224 / sarff 23, 87, 227 / sarn 80, 138, 149 / sathra 322 / sawdd 78, 154 / sawdl 18, 82, 138 / sawl 260, 312 / SCAMNHEGINT 163, 323 / SCIPAUR 14, 20, 26 / SCRIBENN 26, 74, 170 / SCRIBL 1 7 / sechgoeg 241 / see -yg / sef 21, 180, 440 / sefyll 112, 393 / sefyllian 392 / segur 71 / seilio 386 / seimlyd 257 / seiniaf 380 / seinnyeu 170, 215 / Seint 163 / seiri 122 / seithfed 259 / seithug 176 / sêl, selog 19 / Selyf 91, 109 / sengi 388 / sennu 386 / serch 138, 214 / seren 138, 216-7, 236 / serfyll 148, 236, 240 / serr 125, 134 / serth 236 / sesuinad 327 / sevi (impf.) 336 / sgrifen 26 / sgrin 26 / sidan 225 / siomes 325 / sisial 392 / siŵr 42 / siwrnai 42 / slebog 226 / sobr 236 / soddaf154 / soddi 78 / sôn 73, 387 / soniaf319, 385 / sonio 387 / ssillit 26 / stavell 26 / STRAT 26 / STROTUR 26 / sud, sut 67, 292 / suddaf 154 / sugnaf 134 / sugno 166 / Sul 221 / Sulgwyn 225 / sura 322 / swilt 87, 167 / swmbwl 88, 138 / swrth 236, -9 / swydd 78 / swyddog 226, 233, 256 / swyddogol 97 / swyn 45, 96, 165 / swyno 38 / syberw 51, 53, 96, l60, -7 / sych 239 / syched 221, -6, 231 / sydd 180, 346, 350 / sygnau 183 / sylfaen 93 / sylli 26 / sylw 120 / sylwi 387 / sym 320 / synn 239 / synna 376 / synnwyr 45-6, 64, 71, 96, 171 / syrn 434 / syrr 320 / syrthyeint 325 / syth 78, 144, 182, 239 / tad, 12, 67, 72, 123, 199, 219 / tadmaeth 59, 183, 207 / tadol 12 / taeog 226 / taeru 386 / Taf 180 / tafarn 87 / tafod 131, 145, 157, 168, 267 / tafod tew 19 / tai 102, 165, 197 / taid 219 / tail 39, 86, 164, 225 / tair 91, 101, 160, 162 / tâl ‘front' 68, 73 / tâl ‘pay' 68 / tâl ‘pays' 320 / talaith 34, 397 / talch 126, 156 / talgryf 237 / talhawr 324 / talo 328 / talsom 326 / Tâl-y-bolion 16 / Tal-y-bont 68 / Talybryn 59 / tân 124, -6 / tanc 125 / tanðe 256 / tangnefedd 229 / taniaf 385 / tanio 70-1 / tanllyd 122, 340 / tannau 63 / tant 161, 219 / TANTOU 170 / tanwydd 30, 45 / taradr 82 / taran 160 / taraw 49, 386, -8 / tarfu 386 / tarth 138 / tarw 104, 126 / tau (v.) 106, 320, 339 / tau 'thy' 103, 114, 282-4 / taw 145, 329 / tawdd (v. a.) 396 / tawdd (v.) 321 / tawel 72 / tawn 341 / tawr 373-4 / Tawy 45 / tebig 110, 342 / tecaf 189 / teced 243 / techial 392 / techu 132 / teg 125, 236, 243 / teifl 117 / teilo 39 / teilwng 240 / teimlo 160 / teimlyawdyr 256 / teirawr 94 / teirgwaith 259 / teithiaf 38 / teithiau 37 / teithio 386 / telid 329 / telm 136 / telyn 161, 214, 226-7 / telynor 233 / temestl 16 / teneu 80, 106, 234 / tennyn 319 / tereu 49, 107, 121, 320, 386 / terfyn 88, 148 / terwyn 46 / tery 121, 320 / tes 126, 140 / testun 87, 120, 179 / teulu 112 / tew 69, 86, 110, 131, 165 / tew goedallt 269 / tewbanog 233 / tewch 341 / tewdwr 72 / tewi 72, 388 / tewychaf 383 / teyrn 16, 35, 162, 205 / teyrnaidd 256 / teyrnas 204, 225-226, 230 / teyrnasoedd 31 / teyrnedd 114 / 'th 276-81 / ti 76, 271, -3 / tiawd 234, 342 / tid 227 / tin 165, 227 / tincia-l, -n 392 / tipyn 315 / tir 15, 39, 204, 225, -7 / tirio 39 / tiriog 39 / tirion (pl.) 27, 204 / tirran 323 / tithau 272-4 / tlodaidd 356 / tlodi 226, 231, 244 / tlodion 222 / tlosaf 242 / tlosdeg 241 / tloted 244 / tlws 198, 239 / to 75, 130, 155, 165, 228 / tomlyd 257 / tôn 12 / tonau 12 / tonn 12, 168, 237 / tonnau 12, 87, 199 / TONNOU 199 / top 66 / torf 66, 137, 226-7 / toriad 71 / torlan 181 / torr 137 / torrassant 326 / torres 325 / torri 87, 137, 388 / torrog 137-8 / torth 138 / tosturio 113 / tprue 450 / tra (adv.) 439 / tra (conj.) 445 / tra (prep.) 410 / tra- 268 / tra da 58 / trachas 268 / trachul 268 / trachwant 268 / trachwres 268 / tradoeth 58 / tradwy 437 / traean 100, 116-117, 260 / traed 32, 69, 85-6 / traetha 323 / traethattor 324 / traethawd 94, 226, 230 / traethent 329 / traf- 268 / trafferth 201 / traflyncu 268 / tragwyddol, -deb 54 / trais 142 / tramawr 58 / tramor 70, 268 / tramwy 268, 387 / trangaf 388 / trannoeth 140, 268, 437 / traserch 268 / traul 69 / trawaf 49, 109, 146, 386 / trawiad 386 / traws- 268 / trawsfeddiant 268 / trawsgwydd 268 / trech, -af 249 / tref 82, 202, 216, 225 / trefðyn 146 / trefi 100 / trefnu 386 / Trefor 59, 94 / treftad 59, 228 / treftadaeth 61 / trefydd 99 / treiglo 41 / treingkc 323, 331 / treisdwyn 186 / tremycca 321 / tremyg 266 / tremynt 232 / trenghis 325 / trenghit 323, 331-2 / trengi 388 / trenn 249 / trennydd 268, 437 / Tre'r Ceiri 106 / treuliais 316 / treulio 386 / treulwys 326 / treulwyt 327 / trew 104, 140 / trewis 386 / treythych 35 / tri 100, 126, 162 / tridiau 152 / trigf.i 231 / trigias 230 / trigywys 326 / trin 227 / trindod 94, 169, 226 / trioedd 258 / trist 67 / tristwch 221 / tristyd 232 / tro (v. a.) 341 / troadwy 341 / troaf 340-1 / tro-ais, -i 36 / trochi 149 / troed 32, 35, 85, 197, 229 / troedig 341 / troedlydan 252 / troelli 388 / troent 32, 69 / troes 325 / troesom 341 / trof 340-1 / troi 67, 73, 341 / trôi 69 / trois 70 / tromaf 120 / tros 401-2, -4 / trosedd 199 / trosodd 402 / trosof 402 / trosol 201 / trosto 402 / trottyan 392 / truan 109, 234, 237, 451 / trugar 256-7 / trugaredd 226, 231 / trugarhâf 384 / trugarog 256 / trwadd 402 / trwch 137, 239 / trwin 12, 90, 234-35, 339 / trwnc 86, 149 / trwodd 402 / trwof 402 / trwsgl 239 / trwst 139 / trwy 268, 401-2, 404 / trwy deg 438 / trwy iawn 438 / trwy y 149 / trwyddaf 402 / trwyddo 402 / trwyn 156 / trwynllym 241 / Trwyn-y-tâl 68 / trwyth 149 / try- 268 / trydwll 268 / trydydd 99, 259 / tryfer 268 / tryloyw 268 / trymled 240 / trystfawr 94 / trywydd 156 / tu ... i 422 / tua(g) 421 / tu-ag-at am 412 / tud 103, 227 / Tudawal 191 / Tudno 108 / turio 154, 157 / tuth 126 / tw 179 / twb 67 / twddf 145 / twf 96, 109 / twll 126, 136, 239 / twng 86 / twnn 168, 239 / tŵr 204 / twrch 87, 125, 157 / twrf 227 / twrneiod 207 / twrr 137 / twydd 109, 125, 221 / twyll (v.) 322 / twyll 182 / twylla 322 / twyllas 325 / twyllo 387 / twym (n) 69, 102, 124, -6 / twymyn 124, 136, 226 / twysog, -es 54 / tŷ 67, 86, 130, 163, 197 / tyb (v.) 322 / tybia 322 / tybiaf 70, 315 / tybiaid 390 / tybiwyd 43 / tycia, 322, 375 / tycio 183 / tyddyn 146, 180, 207, 214 / tydi 271-2 / tydwet 146 / tyf ar, 333 / tyfaf 381 / tyfid 323 / tyfu 96, 109, 168 / tygesgynt 328 / tygyaw 375, 386 / tyle 33 / tymestl 16, 189 / tymi 239 / tymor 86, 87, 95, 225 / tymp 86 / tynghedfen 183 / tyngwt 113 / tyno 108 / tyr(r) 320 / tyrd, tyred 55, 266, 363, -6 / tyrfa 203, 226 / tyst 87, 223 / tywallt 266 / tywarchen 91, 213 / tywyll 47, 109, 182, 236, 240 / tywyllu 387 / tywyllwch 226, 232 / tywynnu 38 / tywysog 54, 110, 233, 266 / tywysoges 224, 233 / 'u 277 / ub 450 / ubain 389 / uch, uchaf 249 / ucharnau 143, 220 / uchel 126, 143, 234, 249 / Uchelgrist 57 / uchelion 237 / ucher 89, 143 / ucho, -d 403 . / uch-of, -taw 403 / udd 40, 89, 152 / uðu, -nt 112, 407 / uffarnau 143, 200 / uffern 87, 96 / ufyll 96, 240 / ugain 89, 90, 169 / ugeinfed 259 / ugeiniau 258 / ulw 154 / un 98, 300-2 / un fodd 252 / unbeinyaeth 93 / unben 60, 93 / UNCENETTlON 23 / un-dab, -deb 226, 230 / unglust 23 / unig 20, 113, 257, 262 / union 94, 113 / unlliw 252 / uno 14 / unon 180 / unpeth 60 / unrhyw 262, 304 / unwaith 259 / unwedd 252 / URBGEN 27, 154 / Urddedigrys 57 / Urien 154, 163 / ust 450 / utgorn 183 / uwch (prep.) 398, 401, -3, -5 / uwch 113, 143, 249 / uwchben 61, 398 / uwchlaw 61, 398 / uwd 42, 147 / velle 16 / vod, vet 415 / waethwaeth 435 / wedi i 421 / wed-i, -y 409-10, 433 / weithiau 435 / weithion 436 / wel dy 319 / weldiso 440 / weldyma 440 / wele 16, 453 / wellwell 435 / wely 16 / wely dy 319 / wfft 450 / wharyawð 325 / wir 20 / wrth 89, 405-7 / wrth wir 438 / wrtho 406 / wrthyf 89, 112, 406-7 / wy a 450 / wy 'egg' 44, 107 / wy 'they' 103, 271, -3 / wybr, -en 151, 154, 192 / Wyddfa, yr, 192, 225 / Wyddgrug, yr, 193 / wy-f, -t 102, 334, 346-8 / ŵyl 'weeps' 44 / wylllys = ’wylllys 55, 89 / wyllysgar = ’wyllysgar 54 / wylo 14 / wylofain 389 / wynab- 88 / wyneb 44, 88, 154, 192, 230 / wynepryd 182 / wynt ‘they' 271 273 / ŵyr 200, 223 / wyth 44, 75, 91 / wyth wae 451 / wythnos 44, 199 / wythted 187, 259- 60 / y ‘to' 15, 37, 87 180, 267 / y am 399, 420 / y gann 61, 405, 420 / y gyt ac 421 / y 'him' 279 / y 'his, her' 15, 37, 102, 162 / y mae (conj.) 448 / y mywn 416 / y neb 288, 313 / y rhai 288, 300-1 / y rhyw 303-4 / y sawl 288, 310 / y wrth 61, 420 / y, e, yð, eð, ydd, yr (aff.) 426-7 / y, yð, yd, yr 48, 56, 118, 180, 277, 284-9, 448 / y, yr 'the' 48, 56, 118, 192-4 / ych 'ye are' 335 / ych 'your' 56, 118, 274-5 / ych, -en 91-2, 142, 147, 194, 201, 211 / ychwaith 435 / ychwaneg 29 / ychydig 179, 262, 311-2 / ŷd 157, 221. 219, 225 / yd yð, see y / ydan 399-400 / ydiw 112, 114, 346, -8 / ydwyf 346 / yfaf 124 / yfed 390, -1 / yfelly 187 / yfory 437 / yll 275 / ym (prep.) 118, 412 / ym- 263 / ym 67, 136, 334-335, 346, -9 / ym 'me' 279 / ym 'to me' 407 / yma 181, 433 / ymachludd 55 186 / ymâd 49, 381 / ymadawssam 326 / ymafael 345 / ymaith 438, 451 / yman 433 / ymannos 436 / ymarhous 36 / ymbilio 27 / ymchoelut 391 / ymchwelut 391 . / ymdaith 49 / ymddifad 16 / ymddifedi 231 / ymddiried 390 / ymddiriedaf 381 / ymddug 370 / ymddwyn 22, 370 / ymddygaf 370 / ymdesach 389 / ymdrech 263 / ymennydd 269 / ymenyn 131, 221 / ymereil 345 / ymgaffwyf 328 / ymgudd 49 / ymgynnull 263 / ymhell 175, 438 / ymhellach 175 / ymhen 175 / ymherawdr 16, 169, 189, 200, 232-3 / ymhlegid 418 / ymhlith 175, 416 / ymhoeles 325 / ymladd 50, 263, 394 / ymlâdd 50, 263, 394 / ymlaen 61, 175, 418, 438-9 / ymlid 391 / ymlwybran 392 / ymochel 141 / ymogelut 391 / ymoglyt 391 / ymolchi 263 / ymor-alw, -ol 51, 53 / ymron 175, 419 / ymwan 73 / ymwaredit 319 / ymwêl 49 / ymy 407 / ymyl 159 / ymysg 175, 417 / ymysgaroedd 222 / yn (adv.) 431 / yn anad 411-2 / yn awr 193, 436 / yn bell 439 / yn chwaethach 29, 439 / yn dda 438 / yn ddrwg 438 / yn erbyn 414 / yn ethryb 417 / yn herwydd 414 / yn hytrach 439 / yn iach 451 / yn 'in' 56, 118 171-5, 191, 398, 401-2, -4 / yn llawen 451 / yn llwrw 415 / yn ôl 417, 438 / yn 'our' 56, 118, 274-5 / yn rhodd 451 / yn well 438 / yn wysg 417 / yna 113, 176, 431-2 / ynachaf 451 / ynad 78, 177 / ynaeth 431-2 / ynddo 402 / yndo 402, -4 / yngder 110 / yngham 175, 438 / yngharad 16 / yngholl 175 / ynghudd175, 438 / ynghwaethach 29 / ynghyd 61, 175, 438 / ynghyd a(g) 421 / ynghyfyl 419 / ynghylch 175, 413-4 / ynghynt 175, 438 / ynglŷn 175 / ynglŷn a(g) 421 / yngo, -d 403 / yngŵydd 418 / yngynullaw 30 / yniver 25 / ynnill 16 / yno 277, 431-2 / ynoeth 431-2 / ŷnt 67, 334, 346, 349 / yntau (conj.) 273, 448 / yntau 188, 272-4 / yny 446 / ynyd 16 / ynys 325 / yr (prep.) 401-2, 405 / yr awr -on, -an 297, 436 / yr hwn 288, 297- 298 / yr llynedd 179 181, 437 / yr owan 297 / yr un 288, 300-1 / yr, see y / yrch 40, 196 / yrhawg 61, 431 / yrhwng 61, 402-3 / yrhyðaw 402-3 / ys (prep.) 411 / ys ‘is' 87, 119, 271, 334 / ŷs 'eats' 79, 87 / ysbaid 90 / ysbail 91, 103 l62 / ysbardun 397 / ysbeiliaf 38, 39 / ysbeilio 27 / ysbryd 49, 185, 218 / ysbwng 86 / ysbyddad 99, 143 / yscawl 95 / yscrid 266 / ysgafn 110, 159 180 / ysgafnllef 261 / ysgall 218, 228 / ysgar 141, 159 / ysgaraf 155 / ysgatfydd 184, 440 / ysgaw 94 / ysgelerder 53 / ysgïen 141 / ysglyfaeth 141 159 / ysglyfio 159 / ysglyfyeit 390 / ysgoewan 141 / ysgogi 141 / ysgogyn 229 / ysgol 26, 49, 95 201, 215 / ysgol 'ladder’ 95, 201 / ysgolhaig 50, 188 / ysgrafell 141 / ysgrech 49, 156 / ysgrifen 27, 86 / ysgrifennwyd 71 / ysgrifenwyr 71 / ysgrîn 26, 49 / ysgrubliaid 209 / ysgrythur 13, 120, 132 / ysgubor 14, 20, 27 / ysgwïer 208 / ysgwîr 440, 452 / ysgwyd 49 390 / ysgwyd 'shield' 141 / ysgwydawr 210 / ysgyfaint 159, 202 / ysgyfarnog 207, 222 / ysgyg 111 / ysgytw-aw, eit 390 / ysiga 322 / ysp-, see ysb- / yspar 143 / Yspayn 31 / yssit 346, 350 / yssyð 346, 350 / yssydynt 348 / ystarn 138 / ystlys 140 / ystopyawð 385 / ystôr 49 / ystorm 203 / ystrad 49, 82, 140 / ystrew 140 / ystryd 49 / ystryw 112 / ystudyaw 39 / ystwyrian 392 / ystyn 16 / ystyr, -iaf 38, 91, 162 / ystyriaid 33, 390 / ystyryem 339 / ystyryych 40 / yswaetheroedd 440 / ysywaeth 440, 452 / yta 383 / yth 279 / ytwyf 346, -8 / yw 'is’ 112, -4, 188, 334, 346, 349 / yw 'to his' 112, 114, 277 /

____________________________________



Sumbolau:

a A / æ Æ / e E / ɛ Ɛ / i I / o O / u U / w W / y Y /
ā Ā / ǣ Ǣ / ē Ē / ɛ̄ Ɛ̄ / ī Ī / ō Ō / ū Ū / w̄ W̄ / ȳ Ȳ /
ă Ă / ĕ Ĕ / ĭ Ĭ / ŏ Ŏ / ŭ Ŭ /
ˡ ɑ ɑˑ aˑ a: / æ æ: / e eˑe: / ɛ ɛ: / ɪ iˑ i: / ɔ oˑ o: / ʊ uˑ u: / ə / ʌ /
ẅ Ẅ / ẃ Ẃ / ẁ Ẁ / ŵ Ŵ /
ŷ Ŷ / ỳ Ỳ / ý Ý / ɥ
ˡ ð ɬ ŋ ʃ ʧ θ ʒ ʤ / aɪ ɔɪ əɪ uɪ ɪʊ aʊ ɛʊ əʊ /
---------------------------------------
Y TUDALEN HWN /THIS PAGE / AQUESTA PÀGINA:
www.kimkat.org/amryw/1_gramadeg/gramadeg_2_1913_jmj_welsh_grammar_11_453-477_2654e.htm
---------------------------------------
Creuwyd / Created / Creada: 20-07-2017
Adolygiadau diweddaraf / Latest updates / Darreres actualitzacions: Dÿdd Mawrth 2005-11-20; Iau 2007-04-12

Delweddau / Imatges / Images:
Ffynhonnell / Font / Source:

Freefind.
Archwiliwch y wefan hon
SEARCH THIS WEBSITE
Adeiladwaith y wefan
SITE STRUCTURE
Beth sydd yn newydd?
WHAT’S NEW?

Ble'r wyf i? Yr ych chi'n ymwéld ag un o dudalennau'r Wefan CYMRU-CATALONIA
On sóc? Esteu visitant una pàgina de la Web CYMRU-CATALONIA (= Gal·les-Catalunya)
Where am I? You are visiting a page from the CYMRU-CATALONIA (= Wales-Catalonia) Website
Weə-r äm ai? Yüu äa-r víziting ə peij fröm dhə CYMRU-CATALONIA (= Weilz-Katəlóuniə) Wébsait



o ymwelwyr i’r Adran Gramadeg oddi ar 1 Medi 2005
Edrychwch ar fy Ystadegau / View My Stats